Reformacja na święta
Opublikowano:
Rozwiń transkrypcję filmu
Reformacja na święta | EWST online
- [Muzyka]
- [Muzyka]
- Dobry wieczór państwu jest wtorek godzina 1900 rozpoczynamy ewst online a
- dzisiaj reformacja na Boże Narodzenie dzisiaj jestem s
- poprowadzę n w podróż po symbolach świątecznych
- znanych nam doskonale ale takich o których nie zawsze wiemy że mają
- świąteczne protestanckie korzenie albo przez właśnie kościoły wyznawców
- protestantyzmu się upowszechniły jakie to są symbole te
- symbole dotyczą prede wszystkim
- rzeczy które słyszymy o tym za chwilę zacznijmy jednak
- od symboli takich które są najbardziej oczywiste to co nam się
- kojarzy w tej chwili ze świętami w tej warstwie takiego ich odbioru wizualnego
- to jest choinka to są świa
- rodzaj udekorowane już instytucje miejsca publiczne
- sklepy choinka jest aktualnie jak najbardziej powszechnym
- zjawiskiem ale tak naprawdę nie jest zjawiskiem jakimś bardzo świeżym
- ponieważ upowszechniła się całkiem niedawno z drugiej strony jest
- zjawiskiem które właśnie wywodzi się z
- protestantyzmu To jest bardzo ciekawe skąd się wzięła w ogóle choinka zaczy zwyczaj dekorowania
- drzewek ogólnie jest zwyczajem bardzo starym jest zwyczajem przed
- chrześcijańskim zimno zielone drzewa zimozielone drzewa są od czasów jeszcze mocno przez
- chrześcijańskich takim symbolem wiecznego życia Zwycięstwa właśnie nad
- śmiercią zwycięstwa nad zimą Nic więc dziwnego
- że w momencie kiedy Ustalono że Boże Narodzenie będzie
- przypadało w zimie prędzej czy później ten zwyczaj właśnie zimozielonych
- roślin zwłaszcza na północy Europy roślin
- iglastych zimozielonych wszedł schrystianizował
- obchodów świątecznych jak najbardziej stanowiąc ty momencie symbol
- właśnie życia w Chrystusie drzewa ozdabiane drzewka
- ozdabiane lampkami świecami początkowo owocami orzechami
- przym początkowo ten zwyczaj był traktowany jako przez kościół katoli szczególnie czy kościół
- nizielski bard mocno krytykowany jednak zyskiwał taki
- zwyczaj oddolny dlatego że on się narodził W domach z obchodów świąt w
- domach i zyskiwał coraz więcej zwolenników w wielu krajach w Europie
- właśnie tę tradycję zapoczątkowali Niemcy podczas mniej więcej w tym samym czasie
- w którym powstał i bardzo mocno rozwijał się protestantyzm yyy jednym z takich
- głównych zwolenników stawiania w domach choinki na święta i zbierania się
- właśnie przy niej był sam Marcin Luther tutaj widzicie państwo na
- rycinie Luther i jego rodzina która właśnie zbiera się przy świątecznym
- drzewku można się domyślić że śpiewają tam świąteczne pieśni czy hymny czy kolędy y ten zwyczaj był bardzo przez
- niego też upowszechniane jako właśnie taki
- chrześcijański sposób na spędzanie Świąt przy choince przy religijnych pieśniach
- poświęconych narodzeniu wcieleniu Chrystusa oczywiście przy czytaniu
- Biblii tradycja z Niemiec przeniosła się do Francji i
- Anglii oraz oczywiście do innych krajów do Polski przywędrowała przede wszystkim
- w na początku na tereny objęte przez Zabór pruski No tak na przełomie x i XIX wieku
- tradycja kultywowana przez urzędników którzy tutaj przyjechali tradycja którą
- przynosili ze sobą też stacjonujący na ziemiach polskich pruscy
- żołnierze zcha się ta tradycja na początku wśród arystokracji a później
- zaczęto naśladować ją zaczęli ją naśladować mieszczanie dopiero później
- zyskała uznanie wśród pozostałej ludności jak wiemy
- w szczególnie w domach Chłopskich w Polsce były inne tradycje były
- podłaźniczki one również składały się między innymi z gałązek drzew zel ale nie tylko
- choinka jako taka przyjmowała się przez kilkadziesiąt lat tak naprawdę możemy
- mówić powszechności choinki w zasadzie dopiero na początku XX wieku albo nawet
- później jeżeli chodzi o polską tymczasem popularność choinki jako symbolu Bożego Narodzenia w
- w świecie alglas bardzo mocno równie
- ale również w innych krajach europejskich choinka Przybyła także do Stanów Zjednoczonych tutaj mamy kolejne
- dwie ryciny na jednej z nich jest taka wiktoriańska Rodzina
- która właśnie zebrana jest pod choinką zasad w zasadzie nie wiktoriańska tylko
- rodzina królowej Wiktorii a na drugim to jest już Mieszczańska rodzina na tym
- czarno-białym która również zbiera się w okolicach w okolicach świąt pod chojniku
- i warto tutaj zwrócić uwagę że te ozdoby które tam są
- szczególnie na tym czarno-białej rycinie to są jeszcze w dalszym ciągu ozdoby takie bardzo naturalne bo to są świece
- to są orzechy to są jakieś własnoręcznie wykonane
- ozdoby No i właśnie początkowo choinki były ubierane w taki skromny sposób
- często jedynie ozdabiane świecami lub owocami świece symbolizowały Chrystusa jako
- światło świata Zresztą o symbolach związanych ze światłem będziemy jeszcze dużo mówić a Owoce były symbolem
- obfitości błogosławieństwa tradycyjnie wykorzystywano właśnie między innymi
- czerwone jabłka w tym takie małe czerwone jabłuszka zwane rajskimi jabłuszkami
- które symbolizowały także grzech pierworodny i tę konieczność wskazywania na Zbawiciela
- konieczność zbawienia przez Chrystusa który właśnie się rodził
- choinka symbolizowała jako całość takie właśnie źródło życia źródło siły
- witalnej orzechy które na niej wi wieszano to był dobrobyt i siła jabłka
- to właśnie zdrowie uroda też symbol obfitości ten symbol biblijnego
- jabłka łańcuchy które później pojawiły się na choinkach z kolei w niektórych
- społecznościach mł taki symbol zniewolenia grzechem z którego też Chrystus tylko
- może wyzwolić z czasem na choince pojawiały się oczywiście inne ozdoby na przykład
- anioły które miały za zadanie opiekować się domem nie tylko w okresie
- świątecznym ale szczególnie w tym okresie kiedy długo było ciemno krótko
- Było jasno ta szczególna opieka Anielska była
- potrzebna w miarę upływu czasu zwłaszcza wraz z rozwojem takiej tradycji
- choinkowej w społeczeństwach bogatszych w kręgach mieszczańskich Też
- upowszechnieniem się tej tradycji i I chęcią wystawiania choinek nie tylko
- gdzieś tam w zaciszu domu ale dekorowania miast dekorowania instytucji
- dekorowania w zasadzie wszystkich miejsc które się do tego nadają te dekoracje choinkowe też stawały się coraz bardziej
- różnorodne pojawiły się oczywiście Wtedy bombki girlandy
- cukierki różne różne wersje ozdób figuratywny które przedstawiały właśnie
- anioły ale też zwierzęta świętych i tak dalej te Chiki były coraz bardziej
- błyszczące coraz bardziej radosne kolorow taka ciekawostka też dotycząca
- samych bombek ponieważ one były wykonywane początkowo właśnie też
- ręcznie ze szkła i to nie było tak że te bombki były kuliste przez przypadek one
- miały nawiązywać do tych naturalnych ozdób takich jak owoce
- czy kształty geometryczne i mięzy
- wyjaśni w ten sposób ideę wieszania delikatnych szklanych ozdob na choinkach
- że kształt kuli jest symbolem właśnie jedności
- doskonałości i wszystkiego tego czego oczekujemy po tym czasie świątecznym a szkło to cenius szkło miało przypominać
- o o tym że życie które jest takie piękne jak ta bąbka jest również bardzo bardzo
- KR początkowe Manufaktury
- bombek dość szybko ustąpiły miejsca masowej produkcji i ta
- produkcja która zapoczątkowana była na terenie Niemiec Ona zresztą do dzisiaj
- jest bardzo tam popularna No zaczęła być też produkcją
- eksportowo dzisiaj jak wiemy bombki produkowane są w różnych kształtach
- kolorach z różnych materiałów niekoniecznie z kruchego szkła Aczkolwiek w dalszym ciągu Te
- najbardziej tradycyjne szklane bądki ręcznie Jeżeli nawet nie ręcznie
- produkowane to ręcznie zdobione tak jak pierwotnie w manufakturach
- niemieckich najbardziej nam się podobają i chyba osiągają też naj najwyższe
- ceny taka ciekawostka bo
- według jednego z historyków sztuki z
- Estonii mamy dokumenty które wskazują że zwyczaj stawiania choinek i ozdabiania
- ich w czasie Bożego Narodzenia wcale nie pochodzi z
- Niemiec Przynajmniej tam wcale nie został zapoczątkowany tylko pochodzi z Estonii
- Stalina ponoć już w 1441 roku na placu Ratuszowym w
- tallinie ustawiono ozdobioną choinkę zrobili to członkowie bractwa
- czarnogłowych prawdopodobnie był to świerk
- i ta tradycja nie przetrwała tak naprawdę tam z okresu sicza zachowało
- się mało dokumentów historycznych więc ta tradycja Być może jest właśnie
- starsza niż ta niemiecka ale tak
- naprawdę niewiele o tym wiemy to są szczątkowe badania jeszcze w dalszym ciągu trwają to są takie szczątkowe
- gdzieś zapisy które pojawiły się nie wiemy czy ta choinka miała coś wspólnego ze świętem czy była jakąś deklaracją
- polityczną czy świerk był wybrany bądź też w ogóle drzewo było wybrane przypadkowo czy też było
- powiązane z symboliką No ale to jest właśnie taka ciekawostka Natomiast rzeczywiście te choinki które dzisiaj
- mamy w domach bez których Nie wyobrażamy sobie świąt te choinki które znajdują się też w naszych kościołach ale także
- w w takich różnych miejscach publicznych zapoczątkowane były PR
- reformacyjny Niemczech były promowane przez ojca
- reform i właśnie w takim swoim kształcie z taką
- symboliką upowszechniły się i są powszechne do dzisiaj więc nie jest to
- bardzo stary odwieczny zwyczaj w Polsce ten zwyczaj ma 100 100 kilkadziesiąt lat
- tak naprawdę no jednocześnie nie możemy bez niego
- żyć w naszym kraju który w większości jest katolicki
- jednym z takich bardzo ważnych świątecznych symboli jest symbol wywodzący
- się z Reformacji kolejne kolejny symbol
- Kolejna rzecz którą często widujemy w naszych domach i coraz częściej widujemy ją już
- od początku adwentu To są świeczniki adwentowe
- świecznik adwentowy ma bardzo ceka która łączy ze
- sobą wiele różnych wątków zacznijmy może
- od tego że pierwsze świeczniki o kształcie podobnym właśnie do świecznika
- adwentowego były ustawione w kościołach średniowiecznych kościołach I one miały właśnie s świateł
- był oznaczały pełnię całość społeczeństwa posz ramiona oznaczały
- poszczególne stany od króla poprzez duchowieństwo poprzez senatorów właścicieli ziemskich rycerzy mieszczan
- i rolników chłopów przedstawiciel każdej z tych grup społecznych podczas
- nabożeństw adwentowych zapalał jedną świecę mówiąc równocześnie
- Jestem gotowy na Sąd Boży i była to tradycja którą kultywowane na
- lorn ta tradycja gdzieś w jakiś sposób zanikła Natomiast w
- międzyczasie pojawiły się inne typy świeczników właśnie już w kształcie
- takiego trójkąta Albo bardziej łuku nawet znowu pojawiła się ona w Niemczech
- w X wieku gdzie górniczym niemieckim
- miasteczku ludzie stawiali takie właśnie świeczniki w oknach żeby górnicy mogli
- odnaleźć w ciemnościach drogę do domu zresztą w bardzo
- wielu współczesnych elementach obchodzenia świąt tych
- jesienno-zimowych jest element właśnie górników i światła górników i świec on
- się zresztą pojawia też w kilku miejscach w popkulturze ale właśnie wzięty jest też
- z tego z tych tradycji w których ci górnicy którzy wracali szczególnie z
- nocnych zmian do domu Mieli oświetloną drogę przez świece i
- te świeczniki miały właśnie taki łukowy kształt między innymi na
- pamiątkę łukowego wylotu sztolni kopalni gdzie zawieszane były górnicze lampki i
- one właśnie w kształcie takiego łuku świeciły w sztolni na świecznikach
- uwiecznianie prace zajęcia które w tamtych czasach wykonywali mieszkańcy
- okolic no i do dzisiaj właśnie w tych południowo wschodnich Niemczech w Saksonii w okresie Bożego
- Narodzenia pojawiają się właśnie te łukowe świeczniki tutaj mamy a tutaj
- mamy na zdjęciu świecznik który jest takim świecznikiem schodkowym i to jest
- już tradycja troszeczkę inna to jest tradycja Która zawędrowała z Niemiec do
- Skandynawii tradycja świeczników łukowych zawędrowała z Niemiec do
- Skandynawii i właśnie w 18 na przełomie 18 i 19 wieku te
- świeczniki zaczęły się tam upowszechniać właśnie i były używane do
- oznaczenia dni adwentu pierwsze świeczniki pojawiły się
- w domach pod covid-19 wieku bo wcześniej były właśnie w kościołach przy czym początkowo też były
- one zapalane stopniowo dopiero później kiedy upowszechniły się świeczniki
- adwentowe właśnie te elektryczne a to była jedna z pierwszych takich powszechnych rzeczy elektrycznych oprócz
- prostego oświetlenia którą w Skandynawii bardzo mocno
- upowszechnione było To było To używane jako Nie właśnie jako element
- dekoracyjny jako element takiego przypominania o adwencie o tym że już
- się zaczął ten okres przygotowany także to jest bardzo bardzo
- interesujące że właśnie świeczniki adwentowe te stawian w
- oknach pojawiały się przywędrowały właśnie z
- Niemiec ale wcześniej były w średniowiecznych kościołach później z niemieckich rodzin górniczych później
- dotarły do Skandynawii gdzie się upowszechniły i do reszty świata trafiły
- z wyrobami pewnej słynnej szwedzkiej firmy która produkuje różne rzeczy i
- sprzedaje różne rzeczy do Żenia domu nie będę tutaj nazwy wymieniać wszyscy
- państwo wiecie o jaką firmę chodzi i co ciekawe one początkowo na przykład w
- krajach które nie miały tej tradycji ustawiania świeczników
- adwentowych były używane jako typowa dekoracja bożonarodzeniowa pojawiały się
- w Polsce również to można było obserwować od początków lat 90 kiedy te świeczniki pojawiły się na polskim
- one na początek pojawiały się w zasadzie tuż przed świętami razem z choinką razem
- z innymi ozdobami dopiero później z
- czasem zaczęliśmy poznawać ich genezę historię ich symbolikę i teraz pojawiają
- się w adwencie oczywiście jest tak jak ze wszystkim innym współcześnie mamy do
- wyboru mnóstwo typów tych świeczników adwentowych właśnie tradycyjne są te dwa
- typy taki układający się łuk siedmioramienny i również
- siedmioramienny taki schodkowy jak tutaj państwo widzicie I one właśnie bardzo często są w czerwonym
- kolorze świetn adwentowy ma też inną
- formę znaną szerzej jako wieniec adwentowy to są te wieńce które w tej
- chwili widzimy Bardzo często Gdzie są cztery świece które też pojawiają się w
- naszych domach celebrujemy niedziel kolejne niedziele adwentu na przykład przy wspólnym rodzinnym posiłku
- zapalanie kolejnych świec ale ten świecznik jak zaczynał być w użyciu miał wcale nie
- cztery świece a miał świec tyle ile jest dni
- adwentu zaczy konkretnie one były liczone ustawiane adwent miał zmienną zą
- liczbę dni Ustawiał się po prostu cy świece na C niedziele takie duże i
- mniejsze świece na poszczególne dni skąd to się wzięło znów mamy sytuację w której
- pewien protestancki teolog Johan wiern założył w swoim
- rodzinnym Hamburgu taką wioskę taką społeczność w gruncie rzeczy
- której celem było praca charytatywna na rzecz dzieci a
- konkretnie ich wyrównywanie szans
- edukacyjnych wśród dzieci zaniedbanych bądź też sprawiających różnego rodzaju
- problemy wychowawcze i w ramach
- tej tego projektu dzieciaki uczyły się czytać i pisać ale pozostawiały też za
- sobą przeszłość jakby gruntownie zmieniano ich sposób patrzenia na świat wyrywano
- ich nie tyle ze swoich środowisk ale to z takiego myślenia że nic się nie może zmienić
- i ci którzy zostawali zostali przyjmowani do
- tej społeczności musieli też wybaczyć wszystko całkowicie i na zawsze na
- przykład tym osobom Czy z rodziny czy wśród takich którzy się wcześniej zajmowali którzy im
- krzywdzili ich krzywdzili No i właśnie Johan wiern pierwszy wieniec adwentowy
- powiesił W 1839 roku we wspólnej sali
- modlitewnej właśnie w tej społeczności w Hamburgu żeby przygotować uczniów w ten sposób na
- Boże Narodzenie Zresztą zwyczaj zapalania kolejnych świec w kolejne dni adwentu czy robienia różnych rzeczy
- związanych ze światłem czy z liczeniem w jakiś sposób
- w kolejne dni adwentu nie był zwyczajem wtedy nowym natomiast wiern
- właśnie złożył wszystko w formę wieńca ten wieniec oryginalny skład to
- było koło z wozu pokryte gałęziami ze świerku i zawierało ono cztery duże
- białe świece i mniejsze czerwone świece które
- reprezentowały dni powszednie i pierwszą świecę zapalano w
- pierwszą niedzielę adwentu ostatnią Wigilię 24 grudnia i ten wieniec Zresztą
- on przez jakiś czas nazywał się wieńcem wichern od nazwiska pastora teologa
- który go właśnie po raz pierwszy
- ustawił on nadal jest używany w formie takiej oryginalnej czyli C Białe 20
- mniejszych czerwonych świec jest używane jest zapalane na przykład
- w federalnych budynkach najważniejszych w Niemczech jak
- chociażby w bundestagu ale też w ratuszu w
- Hamburgu najważniejszy takich największych kościołach ewangelickich w różnych miastach
- Natomiast w większości miejsc został on szybko zastąpiony przez
- prostszego od początku XX wieku zaczęły rozpowszechniać się
- również poza społeczności typowo protestanckie
- i i tak na przykład już w latach
- 20 XX wieku wieńce adwentowe zaczęły się pojawiać w kościołach katolickich w
- Kolonii Czy w monach w Monachium na przykład no a później przejęły również
- kościoł także wierni Kościoła Rzymskokatolickiego którzy bardzo
- chętnie stawiali te wieńce u siebie w domu
- celebrujący na przyjście Chrystusa na wcielenie pamiątkę wcielenia
- Chrystusa i tak wygląda właśnie wieniec w
- kościele zawieszony ma on cter tutaj świece jest
- zawieszony na takich wstęgach prosto ozdobiony
- natomiast nasze te domowe wieńce adwentowe mają też bardzo różne kształty
- kolory i symbolikę dlatego że no one
- upowszechniły się w różnych miejscach i tutaj mamy na przykład taką takie zestawienie pici świ
- niektórych Według niektórych tradycji piątą świecę zapala się w Boże
- Narodzenie I tutaj dość istotny jest też kolor tych świec tutaj mamy do czynienia z trzema świecami fioletowymi i jedną
- różową i to nie jest żadna pomyłka tak to ma wyglądać te świece symbolizują te
- cztery świece ciemne nie białe symbolizują
- poszczególne niedziele adwentowe które mają też swoje nazwy i to jest pierwsza
- niedziela to jestws pierwsza świeca fioletowa niedziela nadziei druga świeca
- niedziela miłości trzecia świeca na niedzielę radości i to jest właśnie ta
- świeca różowa przypomina o radości która płynie z nadchodzącego zbawienia i
- czwarta świeca znowu fioletowa reprezentuje Pokój który Chrystus ma
- przynieść ten kolor fioletowy jest kolorem liturgicznym związanym z adwentem jest
- to kolor pokuty i Nawrócenia w oczekiwaniu na przyjście
- Mesjasza wieńce w tej chwili mamy w różnych kształtach natomiast tradycyjnym
- kształtem jest ten kształt okrągły który jest symbolem
- jedności i wieczności który przypomina zmienność roku powtarzalność
- i jest też symbolem jako wieniec właśnie
- symbolem Zwycięstwa tutaj chodzi oczywiście o zwycięstwo Chrystusa nad śmiercią nad
- ciemnością dziś wieńce adwentowe powszechnie mamy w domach w
- kościołach i ta symbolika która właśnie jest związana z samym
- wieńcem ale też z jego właśnie tym obrzędami zapalania która została
- przeniesiona do naszych domów jest no coraz bardziej powszechna
- i coraz częściej właśnie przyjmujemy ją za swoją i za już taką bardzo tradycyjną
- też jest bardzo ciekawa sprawa ponieważ znowu w Polsce
- od właśnie 90 kiedy pojawiły się na przykład pierwsze jarmarki
- bożonarodzeniowe którym można by było kiedyś poświęcić cały cykl ale to
- niekoniecznie być może w ramach ewst online wieńce adwentowe były kupowane
- najczęściej znowu tuż przed świętami bo one były traktowane jako po prostu stroiki
- bożonarodzeniowe natomiast dopiero w ostatnim powiedzmy dziesięcioleciu częściej
- właśnie kupowane są na samym początku jarmarków tak żeby już w pierwszą
- niedzielę adwentu można było zapalić pierwszą
- świecą kolejny symbol znów związany ze światłem być może mniej popularny
- zwłaszcza w Polsce powiedzmy Środkowej i wschodniej Natomiast tutaj w
- miejscach związanych z Dolnym Śląskiem i i miejs z graniczących
- z Niemcami coraz częściej widywany znów pochodzący z Niemiec ale
- tym razem nie o rodowodzie luterańskim jest to gwiazda hercka tutaj
- mamy przykład jednego jednej z wielkości gwiazd herich i gwiazda Hua powstała w takiej
- małej społeczności braci morawskich bracia morawscy
- to grupa religijna która Znalazła swoje
- miejsce dzięki
- szczodrości hrabiego zenda właśnie w her na terenie
- Saksonii i było to jest to grupa religijna o
- charakterze no bardziej ewangelikalny niż tradycyjnie
- protestanckim grupa która charakteryzowała się No takim bardzo
- Specyficznym funkcjonowaniem oni funkcjonowali wzajemnie się sobą
- opiekowali mieli pod opieką na przykład dzieci w momencie kiedy rodzice była to
- też Jedna z pierwszych grup w których na przykład na misję wyjeżdżały całe małżeństwa a jeżeli miały dzieci zbyt
- małe na to żeby im towarzyszyły w jakichś trudnych
- warunkach No to te dzieci na przykład zostawały na miejscu i właśnie dzieci zostawały w czy rodzaju takich
- internatów chociaż w zasadzie to były takie domy których inni dorośli się nimi
- opiekowali i dzieci tam uczyły się wspólnie
- przebywały oczywiście też obchodziły święta No i
- gwiazdę herą zawdzięczamy właśnie jednemu z nauczycieli konkretnie nauczycielowi
- matematyki panu wowi on w X wieku skleił z tektury i
- papieru pierwszą gwiazdę i powiesił ją właśnie w swojej klasie do
- matematyki gwiazda jest bardzo specyficzna to
- znaczy jest toamna gwiazda złożona z 17 ostrosłupów czworokątnych i
- o trójkątnych i pokazuje też właśnie
- pewnego rodzaju konstrukcję przestrzenną można dość łatwo obliczy dokonać na jej
- podstawie różnego rodzaju obliczeń matematycznych natomiast
- ona spotkała się z bardzo entuzjastycznym przyjęciem najpierw tej
- społeczności No a później coraz bardziej się
- popularyzować stulecie powstała wytwórnia Manufaktura
- gwiazd herich która istnieje do dzisiaj i to tradycyjne majsterkowanie
- gdzieś tam czy w szkole czy w domach i tworzenie sobie gwiazd dla siebie
- przekształciło już w produkcję może nie masową bo bo to w dalszym ciągu jest
- Manufaktura i gwiazdy zostały są produkowane w ten sposób żeby w
- przypadku tych dużych gwiazd można je było łatwo składać i rozkładać
- początkowo były na metalowych stelażach takich które są
- dość dość mocno wzmacniały tę konstrukcję tektury i papieru później w
- momencie kiedy zaczęły się upowszechniać tworzywa sztuczne zaczęły być produkowane w całości też z tworzywa
- sztucznego aczkolwiek papierowe wersje też jeszcze są i dzisiaj gwiazdy huie
- możemy spotkać jeżeli państwo bywa możecie
- zobaczyć na balkonach ale też na choinkach wiszą takie małe gwiazdy
- hermie w różnych miejscach o tutaj widać na przykład właśnie taką
- miejską ale nie tylko dlatego że właśnie znowu wraz z jarmark
- świątecznymi i wraz z migrantami niemieckimi gwiazdy upowszechniły się w
- wielu innych miejscach na świecie są bardzo popularne na przykład w Stanach Zjednoczonych przede wszystkim na północ
- północnych Stanach są również bardzo popularne już w tej chwili w krajach w
- ogóle tutaj Zachodniej Europy ale
- są popularne również w Polsce można je kupić właśnie między
- innymi na tradycyjnych jarmarkach świątecznych
- natomiast można też pokusić się o samodzielne zrobienie w sieci jest
- mnóstwo właśnie takich instrukcji Jak zrobić samemu
- gwiazdę oczywiście z papieru można spróbować to
- zrobić i kolejny symbol świąteczny
- który jest w tej chwili bardzo popularny praktycznie już wcale nie kojarzony ani
- z religią ani z jakimkolwiek właśnie takim
- przekazem typowo związanym z wiarą mamy tutaj do
- czynienia z kalendarzem adwentowym kalendarz adwentowy ma trochę
- podobny genezę do świecznika adwentowego jest
- to jest to rzecz która miała służyć przede wszystkim dzieciom do tego żeby
- odliczał czas do Bożego Narodzenia i początkowo
- takie praktyki rodzinne obejmowały rysowanie kredą
- zapalanie świec o którym już mówiliśmy albo na przykład umieszczanie w łupku
- czy w jakimś specjalnym miejscu przygotowanym na szopkę źdźbeł słomy czy
- siana i w 19 w połowie X wieku pojawił się pierwszy kalendarz adwentowy to był
- kalendarz wykonany z drewna w którym znajdowały się właśnie takie skrytki na
- drobne rzeczy i te pierwsze drobne rzeczy były to cytaty z
- Biblii i w ten sposób zaczęła zainicjowana została tradycja przy czym
- na początku kalendarz Nie miał ani 24 okienek ani nie był nawet nazywany
- kalendarzem adwentowym był było dość często w użyciu nazwa kalendarz
- bożonarodzeniowy No bo czekamy na Boże Narodzenie
- później w niektórych miejscach przyjęła się nazwa kalendarz mikołajowy ponieważ był wręczany 6
- grudnia ale właśnie ponieważ w niektórych niektóre
- kalendarze dość szybko zaczęły zawierać te dni do odliczenia odpowiadające
- poszczególnym dniom adwentu No to przyjęła się nazwa
- właśnie kalendarz adwentowy
- i skąd się wzięła popularność kalendarzy adwentowych No początkowo one były
- właśnie gdzieś tam lokalnie robione produkowane z drewna Czy w postaci jakichś woreczków Czy w postaci jakichś
- takich konstrukcji które umożliwiały właśnie to odliczanie
- natomiast zawdzięczamy upowszechnienie
- kalendarzy Takiemu człowiekowi imen nazwisku Gerard l
- i on pamiętał ze swojego dzieciństwa taki kalendarz który wyglądał w ten
- sposób że wszyte w materiał jakiś w wieku pudełka były 24 ciasteczka i on każde z
- tych ciasteczek mógł wyjąć codziennie i je zjeść i one były 24 od 1 do 24
- grudnia on właśnie we współpracy z ilustratorem Erem
- Kepler wymyślił zaprojektował i upowszechnił to się wydrukował i
- zaczął sprzedawać pierwszy drukowany kalendarz adwentowy No i on właśnie wprowadził
- później takie innowacje w postaci okienek które się otwierają kryją róż
- niespodzianki stał się bardzo popularny No i oczywiście znowu to jest
- kolejny taki przykład tego jak coś Co powstało gdzieś bardzo
- lokalnie później zaczęło się pomału upowszechniać
- natomiast bardzo upowszechniły się dopiero wtedy kiedy dotarły do Stanów Zjednoczonych i zawdzięczamy to z kolei
- jednemu z amerykańskich prezydentów ponieważ jego
- zdjęcie jego zdjęcie na którym właśnie
- otwiera okienka kalendarza adwentowego w towarzystwie swoich wnuków
- zdjęcie z lat 50 No było okazało się bardzo popularnym takim zdjęciem związanym z Bożym
- narodzeniem i sprawiło że w Stanach zrobiła się moda
- na te kalendarze no i ta tradycja
- ewoluowała stawała się coraz bardziej komercyjna pierwsze wersje wypełnione
- Kal czekolad czekoladkami czyli te które są w tej chwili najbardziej popularne
- pojawiły się w latach 70 Później wersje kalendarze które
- zawierają jakieś drobne zabawki jakieś kupony na różne rzeczy i tak
- dalej znamy je dzisiaj w zasad wsch
- odsłonach ale kalendarze adwentowe wzięły się właśnie
- z dokładnie z takich metod odliczania do świąt
- Bożego Narodzenia które powstały protestanckich rodzinach i ostatni
- symbol symboli może tutaj nie tylko wizualnych on jest taki bardziej Powszechny najbardziej
- ą ze sobą w zasadzie mnóstwo mnóstwo
- wątków Święty Mikołaj ale Święty Mikołaj w wersji współczesnej czyli Santa
- Klaus łączy ze sobą bardzo dużo
- elementów łączy ze sobą Oczywiście Świętego Mikołaja Świętego biskupa zy
- znanego swojej szczodrości łączy ze sobą też tradycje z interklasa
- holenderskiego która została przywieziona do Stanów Zjednoczonych łączy ze sobą
- tradycję ojca świąt Father Christmas angl saską A niektórzy twierdzą że absorbuje
- również elementy germańskich bóstw w tym na przykład Boga wodana który był związany
- z zimow świętem poświęconym przesileniu zimow
- więc tych wątków ma bardzo dużo nie Będę teraz opowiadać o Świętym Mikołaju i
- jego historii natomiast tak naprawdę zawiera on mnóstwo elementów w tym są
- oczywiście również elementy właśnie pochodzące z tradycji
- ewangelickich czy społeczności przynajmniej ewangelickich i
- współcześnie nie kojarzy się tak naprawdę z żadną
- religią szczytem komercjalizacji współczesnej Świętego Mikołaja jest fakt
- że na postumencie w jego rodzinnym mieście
- Czyli w mirze w tej chwili zamiast tradycyjnej figury Świętego
- Mikołaja stoi właśnie Święty Mikołaj ten którego
- znamy współcześnie z reklam z filmów taki bardziej
- popkulturowy obiecałam państwu że to nie będzie dotyczyło tylko kwestii związanych
- z wizją ale także i z dźwiękiem i chciałam teraz
- państwu udostępnić pewną rzecz a mianowicie
- kilka kolęd które
- są w gruncie rzeczy
- związane z protestantyzmem albo pochodzą z protestantyzmu albo
- są właśnie dość mocno tradycją protest
- tradycją protest związane i których
- Dźwięki których melodi państwo na pewno rozpoznajcie i prawie na pewno nie rozpoznacie jej z kościołów bo ona
- będzie ona będzie pochodziła będziecie mogli mogliście ją słyszeć w centrach
- handlowych jako dingle gdzieś w radio Czy w
- telewizji jako oprawę muzyczną około
- bożonarodzeniowych wydarzeń ale niekoniecznie religijnych i proszę
- [Muzyka]
- posłuchać [Muzyka]
- k [Aplauz]
- [Muzyka]
- [Muzyka]
- do czynienia z tradycyjnym kolędami których melodie właśnie słyszę to oczywiście
- takie jedyne takie pieśni których melodie słyszymy dość często właśnie zupełnie bez kontekstu
- religijnego ja jedną z tych melodii usłyszałam w
- połowie roku w jednym z supermarketów najprawdopodobniej bierze się to stąd
- że dość często te róż wykonania
- melodią z który można korzystać bez licencji No one są ładne miłe dla ucha
- i dlatego z nich się korzysta No właśnie czasami bez świadomości jakie mają pochodzenie
- Szanowni państwo tyle ode mnie na dzisiaj a w zasadzie nie tyle ponieważ
- chciałabym państwu życzyć zdrowych spokojnych pięknych świąt
- pełnych symboli które są państwu bliskie i które coś dla państwa znaczą bez
- względu na to czy wywodzą się z tradycji katolickiej protestanckiej a być może
- całkowicie zupełnie bezr A jeżeli chodzi o dzisiaj Raz jeszcze dziękuję życzę
- wszystkiego dobrego na święta na nowy rok i do
- zobaczenia
- n