Dekalog krok po kroku. Cz. 6
Opublikowano:
Rozwiń transkrypcję filmu
Dekalog krok po kroku. Cz. 6 | EWST online
- [Muzyka]
- [Muzyka]
- Dzień dobry państwu jest wtorek godzina 19 online jest z nami dzisiaj Izabela Buczkowska która
- niestety po raz ostatni spotyka się z nami jeżeli chodzi o cykl Dekalog krok
- po kroku zrobiliśmy tych kroków do tej pory 5 dzisiaj będzie szósty i tym razem
- przekazanie piąte i przykazanie dziesiąte Myślę że szczególnie to
- ostatnie przykazanie w związku z kontrowersami związanymi z jego podziałami różnego rodzaju może być interesujące ale jak zwykle będziesz też
- zamówić o tym co te co te przykazania łączy i dlaczego omawiamy je wspólnie
- także już nie przedłużając zapraszam dzień dobry Cieszę się na to nasze dzisiejsze spotkanie z państwem oczywiście ale też
- pojawia się taki Smuteczek że to już ostatnie spotkanie chociaż też
- dobrze jest kończyć pewne rzeczy i zaczynać i
- kończyć i tak my dzisiaj skończymy naszą podróż przez Dekalog co mnie znaczy że
- ten Dekalog gdzieś tam zupełnie pozostawiamy Mam nadzieję że te nasze
- spotkania również zachęcam państwa do tego żeby zgłębiać temat i dalej
- szukać źródeł zapoznawać się z tematem bo na pewno to wszystko o czym tutaj
- powiedzieliśmy tematu nie wyczerpuje dzisiaj tak jak powiedziała Asia
- zajmiemy się przykazaniem piątym i przykazaniem 10 czyli to są dwa ostatnie
- przykazania z poszczególnych tablic nasze spotkanie szóste i ostatnie i nasi
- dzisiejsi bohaterowie przykazanie 5 i 10 przykazania te są zapisane w Księdze wyjścia oraz Powtórzonego Prawa Dzisiaj będziemy
- się odwoływać do obu tych tekstów ponieważ podobnie jak w poprzednich przykazaniach które omawialiśmy sobie na ostatnim
- naszym spotkaniu są tutaj pewne różnice które warto sobie zaznaczyć
- także przykazanie piątek brzmi następująco Szanuj swojego
- owoca i matkę by dzięki temu długo żyć na ziemi którą pan twój Bóg ci dał
- oraz przykazanie dziesiąte zapisane w Księdze wyjścia w 20 rozdziale 17 wersecie i także z pewnymi różnicami w księdze Powtórzonego Prawa
- Nie pożądaj domu swojego bliźniego Nie pożądaj żony swojego bliźniego ani jego
- sługi ani jego służącej a nie jego bydlęcia ani osła Ani niczego co do
- niego należy będziemy jeszcze dokładnie analizować treść na razie
- przedstawiam naszych bohaterów i przypomnę że
- otrzymujemy liczby numerację tych przykazań odwołując się do tradycji talmudycznej
- stąd też właśnie nasze dzisiejsze przykazanie które bardziej tradycyjnej wersji brzmi czci ojca swego i matkę swoją jest przykazaniem piątym A
- przykazanie niepożądaj żony swego bliźniego ani żadnej rzeczy która należy do niego jest przykazaniem 10 przykazania jak sobie powiedzieliśmy
- zostały zapisane na dwóch tablicach i określa się je
- mianem 10 słów A serek hadevaringu czyli nie ściślesz rzecz biorąc przykazań ale
- 10 słów 10 wyrażeń 10 twierdzeń na pierwszej tablicy mamy 5 tak czyli
- mamy tutaj z bardzo symetryczną sytuację 5 przykazań Na pierwszej tablicy i
- przekazania te dotyczą relacji pomiędzy człowiekiem a bogiem oraz 5 przykazań Na
- drugiej tablicy i to są przekazania które regulują Relacje pomiędzy człowiekiem a jego bliźnim Czyli mamy do czynienia z pierwszą tablicą gdzie po
- hebrajsku te przykazania określa się jako Ben Adam
- lamakom między człowiekiem a Bogiem i druga tablica Adam machawę roku między
- człowiekiem a jego Bliźniąt tak czyli dwie tablice które
- wzajemnie się uzupełniają i wspólnie regulują
- całość stosunków pomiędzy Bogiem pomiędzy
- człowiekiem i Bogiem i pomiędzy człowiekiem i człowiekiem w taki sposób łączy się to przykazania
- tak po kolei pierwsze z pierwszej tablicy pierwsze z drugiej tablicy czyli pierwsze i szóste drugie z pierwszej tablicy drugi z drugiej czyli to będzie
- drugi i siódme i tak dalej aż dochodzimy do tej naszej ostatniej pary o
- wszystkich innych już sobie powiedzieliśmy Zachęcam do obejrzenia sobie tych filmów już są dostępne na YouTube
- a dzisiaj ci ojca i nie pożądać żony bliźniego swego ani żadnej rzeczy która
- do niego należy ostatnia para tak i po kolei przyjrzymy się tym przykazaniom
- każdemu z nich a później popatrzymy na to Co je łączy czy faktycznie jest coś
- Co je łączy czy to tylko kwestia takiego ułożenia żeby właśnie mieć ładnie
- poukładane to przykazania tu 5 i tu 5 żeby zachować tą symetrię
- przekazanie piąte powiedzieliśmy sobie że przekazanie zapisane jest księdza wyjścia księdza
- powtarzanego prawa i że pomiędzy tymi wersjami są pewne różnice i teraz już
- widzimy te różnice pierwsza wersja jest nieco krótsza brzmi ona tak Szanuj
- swojego ojca i matkę dzięki temu długo żyć na ziemi którą pan Bóg twój ci daje
- w wersji z Powtórzonego Prawa początek mamy ten sam Szanuj swojego
- ojca i swoją matkę rozwinięcie tutaj mamy tak jak przykazał
- ci pan twój Bóg by dzięki temu długo żyć na ziemi i dodatkowe elementy i cieszyć
- się powodzeniem w ziemi którą daje ci pan twój Bóg na to że mamy w tej wersji z Powtórzonego Prawa
- to wszystko co znajduje się w wersji z Powtórzonego z Księgi Wyjścia
- dodatkowe rozwinięcie o stwierdzenie że to
- nakazuje Bóg oraz rozwinięcie tego długiego życia o aspekt
- tego że to ma być życie dobre ujęte to jest to Bo w taki sposób aby
- cieszyć się powodzeniem ziemi którą pan Bóg twój ci daje
- dobrze różnice skąd wynikają powiedzieliśmy sobie ostatnio że Księga Powtórzonego Prawa
- stanowi podsumowanie tego zgodnie z nazwą tego co do tej pory
- zostało powiedziane w kwestii właśnie prawa to jest są te słowa które Mojżesz
- wypowiada tuż przed wejściem do Ziemi Obiecanej
- stąd też ten dodatkowy element który się pojawia tak jak przekazał ci pan twój
- Bóg tak Czyli odwołuje się tutaj do tego że przykazania zostały dane wcześniej w tej chwili są one podsumowane tak tutaj mamy
- tą różnicę i dodatkowo rozwinięty jest ten element powodzenia w ziemi
- to też pokazuje że jest to tekst późniejszy i
- że ten element to oczekiwanie przebywania w tej ziemi
- którą pan bóg daje izraelowi jest bliższy i staje się tym ważniejszy i
- podobne też sentyment zobaczymy w kiedy będziemy sobie porównywać wersję w obu
- księgach 10 przykazania
- popatrzmy sobie na tekst hebrajski
- interesuje nas tutaj wytłuściłam te elementy które nas tutaj będą interesować
- postanawiamy się nad czasownikiem kavet tak który jest
- tłumaczony albo czci albo Szanuj albo okazuj cześć
- i podstawowa i on pojawia się w obu wersjach tak mamy do czynienia z tym
- samym czasownikiem w obu przypadkach Jest to forma trybu rozkazującego raczej jest to nakaz Szanuj czci
- i podstawowe znaczenie tego słowa w języku hebrajskim hebrajskim jest takim
- bardzo prostym językiem już sobie też o tym mówiliśmy operuje często na konkretach i podstawowe znaczenie tego czasownika
- jest być ciężki co się
- ciężkie czyli i skąd Tutaj to przejście od
- czegoś ciężkiego do czci czy szacunku Tak możemy myśleć o tym takim wyjściowym
- konkretnym znaczeniu właśnie tego ciężarów czyli coś jest ciężkie Tak to
- też właśnie ma ten spójnik ciężar zajmuje określoną przestrzeń
- idąc dalej za tą myślą Możemy też powiedzieć że ma swoje znaczenie ma swoje miejsce
- i stąd też rozwinęło się to bardziej abstrakcyjne znaczenie że w związku z
- tym jest to godne uznanie tak godne uznanie godne
- szacunku godne czci tak Czyli mogliśmy podsumować tutaj
- ten nakaz jako Uznaj
- swojego ojca swoją matkę oddawaj im ten szacunek na który
- zasługują czyli
- ładniej po polsku jest to umowane w kategoriach właśnie Szanuj czy czci tak
- tutaj chciałam dać państwu trochę wgląd to jak rozwijało się znaczenie tego czasownika co też myślę w taki obrazowy
- sposób pomaga nam zrozumieć ideę która się za nim kryje OK dalej
- czyli kawę tak szanujemy od
- imecha z ojca i matkę ojca twojego i matkę twoją Lema Annę tutaj ten element nas też interesuje to jest taki przyimek
- złożony bardzo dosłownie mogliśmy tłumaczyć dla
- celu po to aby aby Albo tak jak
- widzieliśmy wcześniej aby dzięki temu tak czy abyś dzięki temu więc wskazuje
- nam tutaj na cel tak Czyli czcij ojca
- czcij matkę aby i tutaj teraz ten czasownik
- tłumacz pamiętamy to tłumaczenie brzmi abyś długo żył tutaj dosłownie
- ten czasownik a rach oznacza być długi tak i ta forma z którą tutaj mamy do
- czynienia mówi gdybyśmy sobie mieli dosłownie to przetłumaczyć po to abyś
- wydłub aby wydłużone były twoje dni
- tak w ziemi którą pan Bóg twój daje tobie tak po to aby
- wydłużone były twoje dni tak czy aby te dni w tej ziemi były długie czyli
- dochodzimy tutaj w ten sposób do tłoczenia abyś długo żył
- tak teraz tekst z Księgi Powtórzonego Prawa
- również oddaje ten sam nakaz Szanuj czci
- weha Aloha tak jak
- nakazał pan twój Bóg tak Czyli Tutaj mamy ten dodatkowy element o którym
- sobie mówiliśmy i tutaj dodatkowy element
- I Saw i ten czasownik oznacza bardzo dosłownie
- aby że coś jest dobre znowu możemy sobie tłumaczyć aby były
- było dobrze dla ciebie tutaj dla ciebie czyli czci ojca aby wydłużone były twoje
- dni tak jak wcześniej i aby było dobrze dla ciebie aby tobie było dobrze w ziemi
- którą Bóg twój ci daje tak Czyli moglibyśmy sobie to podsmażyć w taki
- sposób abyś długo i szczęśliwie Tak tylko że tutaj warunkiem nie jest
- poślubienie księcia czy księżniczki ale oddawanie szacunku szanowanie ojca i matki teraz
- Czym dalej wiąże się to przykazanie
- możemy je podsumować w taki sposób że ono odwołuje nas do początku
- wskazując na rodziców jako nasz początek początek każdego z nas
- przekazanie to przypomina nam że
- istnienie swoje bycie na tej ziemi życie zawdzięczamy nie sobie a komuś kto jest
- poza nami czyli właśnie naszym rodzicom i szacunek o którym mowa w tym
- przykazaniu należy się rodzicom właśnie z tego powodu że że są rodzicami z tego
- powodu że obdarzyli nas życiem niezależnie od tego czy są dobrymi rodzicami czy są w ogóle dobrymi osobami czy są osobami godnymi
- szacunku nawet jeśli według wszelkich standardów takimi osobami nie są należy
- im się szacunek z powodu tego że właśnie obdarzyli nas życiem że dzięki nim
- istniejemy I to prowadzi nas do myślenia i
- odwołania się do tego ostatecznego początku do Boga stąd też
- obecność tego przykazania na pierwszej tablicy właśnie wiem bo na pewno gdzieś
- tam pojawiło mu się to pytanie dlaczego to przekazanie które mówi o relacji tak naprawdę między ludźmi tak no bo rodzice
- są ludźmi jednak chociaż
- zupełnie małe dzieci Pewnie myślą inaczej i nastolatkowie z drugiej strony
- też pewnie myślą inaczej nie mniej rodzice są ludźmi a przykazanie
- dotyczące relacji z nimi i umieszczone jest na pierwszej tablicy która jak powiedzieliśmy zawiera przekazania pomiędzy Bogiem a człowiekiem właśnie
- dlatego że dzięki spojrzeniu na rodziców Dzięki
- oddawaniu szacunku rodzicom możemy
- odnieść się ostatecznie do Boga
- i przed Bogiem też uznać swoje istnienie jako niepochodzące od nas samych tak
- stąd też rodzice tutaj są jakby takimi pośrednikami pewien sposób pomiędzy nami
- a Bogiem czyli patrzymy istniejemy dzięki komu Dzięki rodzicom dzięki komu
- Rodzice dzięki przodkom przedkom przodkom i tak możemy dojść do tego pierwotnego źródła do Boga tak I równocześnie też
- wyrażać w ten sposób wdzięczność to jest Ta cecha charakteru która jest formowana
- przez to właśnie przykazanie czyli kształtuje w nas wdzięczność Tak za to że że jesteśmy że istniejemy i tak naprawdę
- kiedy się o tym zastanowimy to Wdzięczność jest też podstawą wszystkich innych przykazań po hebrajsku
- słowo czasownik które które oznacza dziękować oznacza również uznawać tak
- czyli to jest ta postawa w której ja uznaję że
- istnieje rzeczywistość poza mną i jestem jako człowiek zależny od tej
- rzeczywistości tak Czyli jestem zależny od Boga i jestem tu
- tylko i wyłącznie Dzięki niemu jest taka modlitwa modę Ani którą odmawia się zaraz po przebudzeniu Ta która mówi że
- właśnie Mode Anitą ja uznaję albo Dziękuję tak dalej ona brzmi tobie Panie
- Boże za to że przywróciłeś mi z samego poranku moją duszę wielka jest twoja
- wierność czyli to jest taka właśnie podstawowa modlitwa która wyraża wdzięczność czyli uznanie tego że
- to że jestem że istnieje odbywa się tylko i wyłącznie dzięki Bogu
- i tak jak też widzieliśmy jest to przykazanie któremu towarzyszy
- obietnica nagrody tak Szanuj po to abyś aby twoje
- dni zostały wydłużone tak Czyli aby ich długo żył w tej ziemi i aby ci się
- dobrze tam żyło tak takie są konsekwencje taka jest
- nagroda wyznaczona za przestrzeganie tego przykazania dlaczego tak mędrcy mówią że
- jest to najtrudniejsze przykazanie dlatego że właśnie
- jesteśmy zobowiązani do oddawania szacunku rodzicom szanowanie rodziców
- właśnie niezależnie od tego czy jest to łatwe bo są świetnymi rodzicami
- kochającymi wspaniałymi i przychodzi nam to zupełnie naturalnie ale nawet jeśli
- sytuacja taka nie jest również Każdy człowiek jest do tego
- zobowiązany aby oddawać część rodzicom szanować rodziców
- stąd też nagroda i oczywiście możemy się spodziewać że skoro jest to
- przykazanie znajdujące się w dekalogu tak Czyli jest to rozwija się do całej kategorii przykazań które
- wynikają z tego prostego stwierdzenia można by tutaj długo o tym mówić i
- kalaficznie jest to bardzo mocno rozwinięte przykazanie i trochę więcej mówiłam już o tym w
- czasie wykładu dotyczącego stosunków w rodzinie stosunków pomiędzy rodzicami i dziećmi dziećmi i rodzicami i zachęcam państwa
- do obejrzenia sobie tego wkładu
- a teraz przejdziemy już do kolejnego przykazania bo ona również jest bardzo
- interesujące i tutaj zarówno do przykazanie ta dzisiejsza para jest taka
- pani oczywista zarówno to przykazanie dotyczące szacunku dla rodziców jest taki nieoczywiste z tego względu że wydaje
- się właśnie że powinno być na tej drugiej tablicy A jest na pierwszej tak
- plus dodatkowo jest tutaj to przekazanie połączone z nagrodą i
- tutaj podobnie rzecz się ma przykazaniem 10
- Gdzie jest powiedziane niepożądaj domu swojego bliźniego ani
- żonę swojego bliźniego a nie jego sługi ani jego służącej a nie jego bydlęcia ani jego osła ani precyzyjnego należy
- i podstawowe pytanie które tutaj jest zadawane brzmi
- tak Czy można w ogóle nakazywać
- komuś żeby czegoś chciał albo czegoś nie chciał A czy czy można to traktować rzeczywiście to stwierdzenie jako
- przykazanie a tutaj mamy analogiczną sytuację do tego co o czym mówiliśmy
- sobie kiedy omawialiśmy przekazanie pierwsze Ja jestem Pan Bóg twój który cię wyprowadziłem z ziemi egipskiej z domu
- nie wolno tak czy jest to przykazanie czy jest to tylko wprowadzające stwierdzenie tak i tutaj również mędrcy
- dyskutowali nad tym właśnie czy jest to przykazanie i na czym ono polega czego
- właściwie dotyczy tak I tutaj sobie będziemy teraz odpowiadać na to pytanie OK
- czyli tak nie pożądaj tak tak brzmi
- ten zakaz a właściwie nie będziesz pożądał tak naprawdę i dotyczy
- własności kogoś innego tak I tutaj oczywiście
- na pewno pojawia się pytanie Co do miejsca żony tak która w wersji tego
- przekazania z Księgi Wyjścia pojawia się po domu
- a przed sługami tak i przed osłem
- czy też wołem czy szerzej tak jak tutaj w tym tłumaczeniu
- kategoria Wołów rozciągnięta jest do
- zwierząt domowych do bydła tak czyli mamy tutaj do czynienia z własnością
- która należy do kogoś innego i podobnie że trzyma w księdze Powtórzonego Prawa
- tak tylko tutaj Proszę zobaczyć że żona wymieniana jest
- na pierwszym miejscu Nie pożądaj żony swojego bliźniego tak i dalej
- Podany jest dodatkowy czasownik nie pragnie jej domu swojego bliźniego
- ani jego pola tak tutaj w tej pierwszej wersji nie pojawia się pola tak i dalej
- już mamy to samo tak sługa służąca bydlę osioł i podsumowane to jest jako
- cokolwiek wszystko co należy do bliźniego wszystko co należy do bliźniego należy do bliźniego nie masz każdego pożądać nie masz tego chcieć tak
- kwestia żony tak i to o czym Asia tutaj wspominała różnych podziałów tego przykazania
- tak w wersji katolickiej katechetycznej o której sobie wspominaliśmy też na naszym pierwszym spotkaniu mamy ten podział Nie
- pożądaj żony bliźniego swego tak jako osobne przekazanie i ani żadnej rzeczy która go jest jako przekazanie dziesiąte czyli żona
- ma swoje odrębne przykazanie 9 i 10 ani żadnej rzeczy która jego jest tutaj w
- tej wersji talmudycznej jest to wszystko razem w 10 przykazaniu
- No i rzeczywiście to trudno zaprzeczyć w tej sytuacji że tutaj mam do czynienia z wymienienie żony jako części
- do mostwa całego tak jako jednego z elementów całego domostwa posiadania
- mężczyzny tak Czyli rzeczywiście mamy tutaj zapis który świadectwo takiego patriarchalnego układu jak i wtedy
- funkcjonował Natomiast chcę patrzymy też na księgę potocznego prawa tutaj tak jak
- powiedzieliśmy sobie ostatnio kiedy czytaliśmy przykazanie dotyczące szabatu i jak uzasadnienie które występowało właśnie w
- księdze Powtórzonego Prawa że widzimy w tej księdze że ona wykazuje się dużą
- wrażliwością na te grupy słabsze tak I tutaj też
- przez zmianę tak taką prostą tego że żona wymieniona jest jako
- pierwsza tak jest jakby stanowi odrębną kategorię
- nie wiesz szczególnie nam poprzez dwa różne przykazania tak ale
- dwa różne zakazy jakby w tym w tym samym przykazaniu tutaj jest niepożądaj żony
- swojego bliźniego w jednej kategorii i dalej wymieniane są kolejne rzeczy z czasownikiem Nie pragnie tak Czyli dom
- i też dodany jest pole tak tutaj znowu mamy do czynienia z tą sytuacją która
- sobie wspominaliśmy przy piątym przykazaniu że jesteśmy tutaj w księdze
- potocznego prawa blisko realizacji tej obietnicy ziemi Więc też mamy ten
- element pola który nie był tak istotny na wcześniejszym etapie historycznym
- także tutaj widzimy też pewien rozwój historyczny tego jak te przykazania są
- dokładnie sformułowane Tak widzieliśmy to przy okazji poprzedniego spotkania kiedy mówiliśmy o szabacie i też jest to widoczne
- dzisiaj w naszych dzisiejszych przykazaniach dobrze popatrzmy sobie też na tekst hebrajski
- i te zakazy brzmią lotach Mod tak analogicznie do wszystkich poprzednich
- nie będziesz No czyli to nie jest tryb rozkazujący tak jak w przypadku nakazu
- czci rodziców czy wyrażania szacunku rodzicom tutaj mamy do czynienia z formą
- drugiej osoby w rodzaju męskiego nie będziesz tego robić tak Czyli będziesz I
- tutaj ten czasownik tłumaczony jest jako pożądał tak czy nie będziesz pragnął
- będziesz pożądał bardziej Może właśnie ten dosłownie obrazowo może nie tak
- ładnie moglibyśmy powiedzieć nie będziesz
- na cudze tak nie będziesz łakomił się albo nie będziesz
- nabierał apetytu tak na coś co nie należy do ciebie
- tutaj mamy jeden czasownik a w wersji Powtórzonego Prawa
- mamy ten sam czasownik w lotach Mod tak Czyli masz pragną pożądałabym się na coś
- co nie należy do ciebie Velo i nie będziesz
- pitawe słownie nie będziesz chciał tak stąd też to pytanie o którym Jak można powiedzieć
- komuś niech ci tak Czy można tak Czyli nie będziesz pożądał nie
- będziesz pragnął a tutaj nie będziesz chciał Najczęściej jest to tłumaczone nie będziesz oglądał nie będziesz pragnął
- OK czyli popatrzmy sobie teraz na treść i widzimy że faktycznie jest to zakaz
- dotyczący myśli tak tych kategoriach że pojawia się gdzieś właśnie taka myśl że
- chciałbym właśnie to co ma mój sąsiad tak gdzieś tam dotyczy też sfery woli a
- nie działania stąd pytania mędrców Jak można to ująć w kategoriach praw tak że
- kiedy faktycznie dokonuje się przekroczenie tego zakazu taki tutaj na te stanowiska były różne
- w takim klasyczny sposób ten spór ujęty jest jako spór pomiędzy
- faktycznie mamy tutaj do czynienia właśnie z tym zakazem dotyczącym samej myśli tak Czyli w momencie dokonuje się przekroczenie tego zakazu w momencie
- kiedy pojawia się ta myśl chcę Właśnie to co ma ktoś inny tak natomiast
- rano mówił że dopiero kiedy podejmujemy działania na podstawie tego pragnienia
- posiadania tego właśnie co ma ktoś inny wtedy dokonuje się przekroczenie tego
- przekazania i ostatecznie jakby
- celem Kiedy myślimy sobie właśnie o celu tego przykazania i to jest myśl
- który trzyma się tutaj tego że dotyczy że to właśnie tej sfery myśli i woli i
- mówią o tym że celem jest ukształtowanie postawy wdzięczności za to co się posiada oraz przekonanie ukształtowanie przekonania że to co
- posiada ktoś inny jest przeznaczony dla niego a nie dla mnie czyli bo tutaj
- celem jest właśnie ukształtowanie takiej postawy
- wewnętrznej i ostatecznie taki kompromis ustalenie halachiczne jakie osiągnięto
- wniosek jest taki że jak najbardziej to celem jest ukształtowanie takiej postawy
- wdzięczności czyli Sama myśl wtedy że chce to coś co ma ktoś inny
- jest sprzeciwia się Duchowi tego przykazania ale faktycznie wykroczenie
- następuje w momencie gdy dochodzi do Planowania jakichś działań które mają doprowadzić do tego żeby daną rzecz zdobyć tak czyli
- to jest ten moment tak rozstrzygnięto że to jest moment nie Kiedy pojawia się sama myśl tak żeby przymyka gdzieś tam nam przez umysł myśl
- chce mieć to co domem się ten samochód albo podoba mi się mąż czy żona mojego
- bliźniego tak nie sam ten moment ale dążenie do tego żeby tą jego własność w jakiś sposób
- przejąć tak jest wykroczeniem przeciwko temu przykazaniu taki później można Te
- kroki mogą pójść w różnym kierunku natomiast już samym ten moment planowania jest wykroczeniem OK idąc dalej
- określoną też że wykroczeniem przeciwko temu przykazaniu jest przymuszanie kogoś do tego aby sprzedał daną rzecz tak podoba mi się
- nie wiem podobają mi się buty moje koleżanki i będę ją męczyć i nalegać tak
- długo aż ona właśnie zechce mi je sprzedać albo może nawet dać w prezencie tak jakby wymuszać od niej ten moment to żeby mi dała w prezencie i nawet jeśli
- ta osoba ostatecznie się zgodzi tak to fakt że ona robi to pod wpływem tego że
- ja właśnie będę naciskać uporczywie Tak ona zrobi to
- niechętnie i w związku z tym ja dokonuję przekroczenia tego
- przekazania Nie pożądaj nie nieprawni tego kto ma coś innego
- podobnie naruszeniem tego przykazania jest wykorzystanie swojej jakiejś tam
- nadrzędnej pozycji do tego żeby uzyskać daną korzyść i tutaj opowiadać taką
- taki przykład ciekawy znalazłam
- który pokazuje też trochę realia z jakimi mamy do czynienia w Izraelu i tuż sytuacja
- wygląda następująco tak Sytuacja która ilustruje nam w jaki sposób można
- wykorzystać swoją pozycję do tego aby zdobyć dany przedmiot Otóż
- w dzielnicy takiej bardzo ortodoksyjnej Był sobie Żyd też taki Ultra
- ortodoksyjny który prowadził sklep ze srebrem i do tego sklepu wszedł
- zupełnie świecki izraelczyk wysoki
- rangą wojskowym tak to był generał i
- wszedł tam z żoną oglądał jakieś wyroby jakąś biżuterię coś mi się spodobało i
- chciał to kupić zapytał o cenę usłyszał że to jest cena 2000 dolarów zaplątaną rzecz i mówi do tego sprzedawcy No słuchaj ja dam ci
- 1500 i sprzedawca mówi dobrze To ja ci sprzedaję za 1500
- a w tym sklepie w tym samym czasie był rabin ortodoksyjny który stanął i
- powiedział do tego człowieka do tego Generała Rota chmur tak Czyli właśnie nieporządzaj tak
- zwrócił mu uwagę że to co on zrobił to właśnie wykorzystał swoją pozycję tak
- żeby był generałem że ten sprzedawca nie miał śmiałości
- odmówić tak nie chciał bał się cokolwiek w każdym razie wykorzystał swoją
- uprzywilejowaną pozycję do tego żeby nabyć tą rzecz tak taniej niż niż
- ten sprzedawca chciał sprzedać tak Czyli on jakby sprzedawał trochę wbrew swojej woli nie był to zupełnie czysty Układ no i ten generał akurat w sytuacji
- skończyła się w taki sposób że dopłacił tą różnicę czyli nabył ten przedmiot za tą pierwotnie wystawioną
- ceną przykład tego jak właśnie wykorzystywanie
- swojej pozycji przewidywanej może być naruszeniem tego przekazania niepożądaj
- OK dobrze i tutaj ostatnia rzecz na jaką chciałabym zwrócić uwagę odnośnie tylko przykazania to fakt że właśnie jest to
- ostatni też zakaz który pojawia się w tej drugiej tablicy tak będą
- przykazanie dotyczące szacunku dla rodziców jest ostatnim przykazaniem
- które pojawia się na pierwszej tablicy powiedzieliśmy w jaki sposób ono mimo że
- bezpośrednio nosi się do rodziców przekierowuje nas też na myślenie o Bogu i jest też takim łącznikiem do tej drugiej tablicy gdzie mowa jest o
- stosunku pomiędzy stosunkach pomiędzy ludźmi a te przykazania regulują stosunki międzyludzkie i Teraz dochodzimy do ostatniego
- zakazu i możemy sobie popatrzeć na niego też w taki sposób że on jakby strzeże pozostałych przykazań tak jest takim
- Dodatkowym obwarowaniem dla tych wszystkich wcześniejszych kiedy sobie pomyślimy że
- Chęć posiadania danej rzeczy tak może doprowadzić
- tak najprościej Patrząc do kradzieży tak chcę więc sobie to wezmę
- ale też może doprowadzić do morderstwa tak albo też jeśli to jest pożądanie
- czyjej żony czyjegoś męża może doprowadzić do cudzołóstwa ale też może
- doprowadzić do składania fałszywego świadectwa czyli
- fakt że to przykazanie tutaj pojawia się i to pojawia się jako ostatnie tak
- pokazuje nam że jest ono ustawione jako Taki strażnik
- poprzednich przykazań wcześniejszych Przykazań z tej drugiej tablicy zawsze
- je mamy czasu szybko nam upływa ale chciałabym pokazać
- takie przykłady które wymienione są w Biblii które pokazują
- to jak właśnie naruszenie tego przykazania
- dotyczącego pożądania może prowadzić do naruszenia
- innych przykazań i tutaj klasycznym przykładem jest ahap król Izraela
- powiedzieć że tutaj w przypadku Haba można się spodziewać tego że
- no usłyszymy o nim coś niepochlebnego ponieważ jest przedstawiony w księgach
- Królewskich jako jeden ze złych królów Izraela i
- dzieła których dokonywał które są opisane w księdze królewskiej No nie są
- pozytywne i Czytamy sobie w XXI rozdziale
- następujące rzeczy po tych wydarzeniach miała miejsce następująca sprawa jest realczyk na bot miał wiec z Real winnicę tuż obok pałacu
- achaba króla samarii i rzek Aha bo to na bota odstęp mi swoją winnicę a ja
- urządzę sobie tą ogród warzywny gdyż jest ona tuż obok mojego pałacu tak Czyli ahabowi spodobała się ta Winnica chcę ją mieć zaczął jej pragnąć
- pożądać i mówi dalej ja zajść dam Ci za nią winnicę lepszą od niej albo jeśli
- wolisz zapłacę ci za nią cenę kupna w srebrze tak Czyli wydaje się że to jest uczciwa propozycja tak ale pamiętamy o tej sytuacji
- wykorzystywania uprzywilejowanej pozycji tak I co się dzieje
- lecz na bot odpowiedział Aha bo Niech pan ustrzeże abym ci miał odstąpić
- dziedzictwo po moich ojcach tak Czyli na bok tutaj trzyma się tej swojej ziemi odrzuca tak jest w stanie odrzucić tą propozycję je
- mimo że była to propozycja króla z kategorii propozycji nie do odrzucenia
- Aha podszedł do swojego domu posępnej linki gniewne z powodu odpowiedzi jaką dał mu jest realczyk na Bot i dalej do akcji skracającą historię
- wkraczajęzabel i która odwołuje się
- do następujących działań znajduje sobie dwóch fałszywych świadków
- którzy wskazują na bota na śmierć
- za bluźnierstwo przeciwko Bogu i królowi
- takie rzeczywiście na bot zostaje skazany i zostaje ukominowany za
- bluźnierstwo przeciwko Bogu królowi na podstawie zeznań dwóch fałszywych świadków tak Czyli widzimy że mamy i następnie ta Winnica zostaje przyjęta
- tak Czyli od momentu kiedy Aha zapragnął tej winnicy tak zostaje przykroczone
- przykazanie dotyczące składania fałszywego świadectwa zostaje dokonany
- morderstwo i zostaje dokonana ostatecznie kradzież przejęcie tej
- winnicy tak to jak był przykład achaba ale też mamy sytuację pragnienia
- które od którego nie był wolny również król który jest przedstawiony Jako król idealny Czyli Dawid tak i tą sytuację mamy opisaną w drugiej
- księdze samura w XI rozdziale i sytuacja dotyczy oczywiście
- bez potrzeby którą Dawid zobaczył w drugim wersecie Czytamy i
- przytrafiło się że pod wieczór Dawid wstał ze swojego łoża i przechadzał się po trasie swojego Królewskiego domu i ujrzał z tego frazu kąpiącą się kobietę
- a była to kobieta wielkiej urody taki ujrzał i zapragnął Dawid posła odbiór
- czegoś się o tej kobiecie dopowiedzieć tak Czyli Już pojawiło się te plany żeby sięgnąć po to co nie należy do niego tak i znamy taką historię dalej
- Dawid sprowadza potrzebę do pałacu współżyje z nią to trzeba zachodzi
- w ciążę i konsekwencją tego jest ostatecznie
- fakt że Dawid albo gdzieś tam ukryć swoje działanie wystawia kuriasza zleca zabójstwo
- uliasza tak Czyli znowu tutaj widzimy mam do czynienia z sytuacją i cudzołóstwa i morderstwa i ostatni przykład
- jego pożądania pragnienia do którego chce się odwołać znajdujemy w Księdze Rodzaju nazwałam to że to jest przykład obiektyw
- i mężczyzny albo ludzkości tak trzeci rozdział
- czy państwo domyślają to dotyczy wszystkie wersje a gdy kobieta zobaczyła tak to jest znowu powtarza się to że zobaczyła tak
- tak jak Dawid zobaczył że drzewo ma owoce dobre do jedzenia i że były miłe
- dla oczu i godne pożądania dla zdobycia mądrości zerwała z niego owoc i jadła dała też mężowi swemu który był z nią i ją trzymać i tutaj w tłumaczeniu muszę
- tego nie widać ale określenia które się tutaj pojawiają że te Owoce były miłe dla i godnych pożądania dla zdobycia mądrości To są
- dokładnie te dwa czasowniki o których była mowa No tych
- Mod I love a b tak To są dokładnie te same rdzenie
- tylko oczywiście tutaj inne forum tak Czyli Zaczęło się od tego
- pożądania pragnienia i dalej które dalej przekształciło się w działanie którego
- konsekwencje znamy Takie przykłady z życia wzięte z Biblii
- wzięte odnośnie konsekwencji tego przykazania i fakturze występuje ona jako ostatnie
- strzegojąc tych wcześniejszych które są wymieniane na drugiej tablicy dobrze
- jeszcze ostatni krok czyli paralela tak Otóż Myślę że ona gdzieś tu po drodze
- wybrzmiała teraz może sobie to tak podsumujemy jaka tu jest zasada która
- łączy oba te przykazanie przykazania Otóż Nazwałabym to tak że to jest uznanie źródła
- czyli fakt że ja istnieje żyje i wszystko co mam Nie pochodzi ode mnie
- tak Czyli sam na moje istnienie zawdzięczką rodzicom to jest to piąte przykazanie i wszystko co mam też
- zawdzięczam komuś zawdzięczam Bogu Tak czyli to jest
- to przykazanie dziesiąte tak Czyli swoje istnienie zawdzięczam rodzicom i ostatecznie Bogu i wszystko
- co mam zawdzięczam ostatecznie Bogu tak Czyli w obu tych przypadkach muszę wyjść gdzieś poza siebie i uznać
- że właśnie Nie tylko tu ja istnieje także
- jest źródło w Bogu które zapewniło mistnienie i wszystko to mam i w związku
- z tym wszystko co ktoś inny ma nie należy do mnie tak to on dostał od Boga i to on to ma tak i to jest jego
- czyli to właściwe uznanie tego źródła i tego co z tego źródła
- przyszło do mnie i to co przyszło do kogoś innego tak i tą cechą charakteru
- kształtowaną w obu tych przypadkach i tutaj powiedzieliśmy odnośnie 5
- przykazania jest wdzięczność Tak jak ta Wdzięczność jest tutaj kształtowana jeśli chodzi o to piąte przykazanie ale też jeśli chodzi o
- przekazanie dziesiąte Tak jestem wdzięczny wdzięczna za to co mam
- i w związku z tym Szanuję to co ma ktoś inny Tak jestem jak na za co mam to kim
- jestem za swoje miejsce w życiu i szanuję sytuację drugiego człowieka tak można te dwa przykazania
- podsumować znaleźć taką zasadę łączącą tutaj
- dobrze i na koniec chciałabym popatrzeć jeszcze na obraz który pojawił
- się na naszym pierwszym spotkaniu a mianowicie na torę jako na drzewo życia
- gdzie nasze przykazania o których sobie mówiliśmy to są te takie właśnie
- podstawowe kategorie które możemy porównać do korzeni drzewa z którego wyrastają
- wzrasta pień wrastają gałęzie wzrastając raz mniejsze gałązki i to są to jest
- cała Tora która wyrasta właśnie z tych podstawowych kategorii tak dlatego
- właśnie są one takie szczególne dlatego są ważne i dlatego poświęciliśmy
- im tę naszą podróż nasz cykl 6 spotkań dotyczących dekalogu który właśnie
- kończymy Dziękuję bardzo rzeczywiście bardzo ciekawa bardzo długa podróż w której ale właśnie taka że chciałoby się jeszcze
- dalej iść poprzez te gałązki myślę że znajdziemy jeszcze czas na różne rzeczy różne spotkania związane z dekalogiem
- Zastanawiam się czy tego 10 przykazania gdyby spróbować je tak zmienić w jaki sposób W taki sposób W jakim pozostałe znaczy tak
- skrócić jakby pozostałe są z tej części skrócone to czy to nie byłoby po prostu nie zazdrość albo nie odczuwaj zawiści można by to tak podsumować chyba
- bardziej w stronę zawiści bo chyba bo zazdrość akurat jako taka właśnie zależy jak sobie tą zazdrość zdefiniujemy nie bo zazdrość taka myśl że
- świetnie idzie temu człowiekowi Ciekawe jak on to robi Też bym tak chciała No
- nie to jest raczej coś co gdzieś mnie popchnie w pozytywnym kierunku nie natomiast coś takiego aha On to ma nie a ja nie mam i teraz dlaczego i będę
- drążyć to No właśnie to chyba w stronę zawiści idzie Nie trochę trochę to przypomina taką też starą bajkę o złotej rybce
- która spełniała kolejne życzenia a wraz ze spełnianiem kolejnych życzeń rosła
- zawieść w stosunku do tych co mieli jeszcze więcej prawda i ci którzy byli
- tymi bohaterami bajki skończyli gorszej sytuacji niż byli na początku
- być może to też wiąże trochę z tym piątym przykazaniem bo to jest również
- to pewnego rodzaju obietnica że to cię nigdzie do niczego dobrego cię to nie doprowadzi tak naprawdę przy takim zamykającym przykazaniu
- prawda OK Przejdźmy może właśnie do pytań ty
- powtarzałaś kilkakrotnie w tym ostatnim przykazaniu takim współczesnym rozumieniu że pożąda kiszony pożądać męża jak jako żywo w
- piśmie mamy do samą żonę i chyba do tego odnosi się właśnie pytanie jak we współczesnym judaizmie odnosi się do 10 przykazania i
- pozycji kobiety w nim czy oddzielenie żony od inwentarza poszło nieco dalej No
- myślę że poszło dalej
- Nie no zdecydowanie tak to jakby ten bo jak rozumiem stosowane i do żony i do mężów i do żon i do mężów tak to też mówiliśmy sobie bo
- to jest przykazanie które dotyczy tak zakaz tego pragnienia tak tu już
- jest ten element który jest niewłaściwy ta i zakaz
- właśnie gdzieś tam początki dążenia do realizacji tego tego pragnienia ale
- jakbyś ściślesz grą z tą cudzołóstwo to już sobie też o tym mówiliśmy nie i to jest jakby ten moment który może prowadzić do cudzołóstwa nie I ono
- dotyczy zarówno żonatego mężczyzna jaki zamężnej kobiety
- także natomiast ten sposób zapisu sposób przedstawienia właśnie to co nas dzisiaj razi prawda w tym zapisie w tym
- stwierdzeniu to że tu kobieta jest tak właśnie wymieniana jako element tego całego domostwa Nie no to zdecydowanie
- Jest to po prostu ślad zapis historyczny tak z tamtego czasu z którym mam do
- czynienia Natomiast ta idea duch prawa No jest taki jak jak powiedzieliśmy
- sobie odnośnie tego przykazania żeby uznać swoją pozycję tak Czyli właśnie tą
- żonę którą ja mam a też żonę czy męża którą ma czy którego ma ktoś inny nie jako jako jego tylko i wyłącznie a nie coś czy
- w sytuacji w którą ja w jakiś tam sposób mogę wejść nie to nawet nie nie próbujemy iść w tym kierunku cofnijmy się do wskazania piątego czy czasownik
- czcić użyty w piątym przykazaniu jest tożsame zużywany do opisywania ćwiczenia
- Boga tak to jest ten sam czasownik on jest używany do opisywania czci
- oddawanej Bogu czci czy szacunku którym otaczane są nie
- wiem przedmioty związane z kultem też szacunek oddawany
- królowi tak czyli to jest ten sam czasownik on odnosi się i do i do ludzi
- i do przedmiotów i do Boga i kolejne pytanie czy szacunek dla rodziców
- rozciąga się na przykład na ojca który był tylko anonimowym dawcą z banku nasienia A jak jest w przypadku dziecka urodzonego przez surogatkę kogo my
- obowiązek czcić
- A to są super ciekawe pytania Trzeba było sprawdzić robienie na pewno wiedzą
- tak jak już wspominaliśmy jakby uaktualniane są
- responsach na bieżąco rozstrzygnięcia halachiczne odnośnie właśnie kolejnych pojawiających się w dzisiejszym świecie
- sytuacji patrząc na zasady gdzieś tam tak
- matek surogatek No to był Powszechny zwyczaj w starożytności prawda ale dziecko było uznawane
- tak to matka która urodziła surogatka No nie miała prawdą tego dziecka nie w związku z tym wydaje się że tutaj ten szacunek należą
- się matce właściwej dla której to dziecko było rodzone tak natomiast jeśli chodzi o
- sytuację właśnie jakiegoś pozaustrojowego zapłodnienia Tak jeśli
- chodzi o to mogą być różne rodzaje tylko po prostu nasienia No ciekawe
- w tej chwili to już jest coraz rzadziej spotykany problem przynajmniej w krajach zachodnich No bo weszło to jednak prawo do Poznania swoich korzeni
- również biologicznych w wielu krajach natomiast no Jest sporo dzieciaków
- wcześniejszych takich prób które No nie znają na przykład swojego ojca czy anonimowy czy nawet nie anonimowy
- nie ale właśnie w kategoriach prawachicznego czy to jest ojciec ciągle prawda No to są to są to jest dobre pytanie do
- sprawdzenia sprawdzę bo to jest ciekawe zagadnienie OK to jeszcze jedno pytanie widziałem inny układ tablic pierwsze trzy albo
- cztery w zależności od podziału stosowane do Boga pozostałe do ludzi z czego taki podział wynika tak jest też taki podział że powiedziałabym bardziej
- współczesny który wydaje się wynikać z takiej twardej logiki także rzeczywiście
- te pierwsze cztery się odnoszą do Boga a to piąte dotyczące rodziców No skoro
- rodzice są ludźmi tak no to odnosi się ono do ludzi czyli Przerzucamy je do tej grupy pomiędzy ludźmi człowiekiem i człowiekiem tak
- natomiast tradycyjnie właśnie uznawany jest ten podział taki symetryczny 5 i 5 i to przykazanie piąte odwołuje się poprzez rodziców
- ostatecznie do Boga jako źródła i też jest takim przykazaniem przejściowym właśnie dlatego że już dotyczy ludzi do tej następnej tablicy ale ten podział
- żeby było 5 i 5 jest utrzymywany Iza bardzo bardzo serdecznie ci dziękuję
- za dzisiejsze spotkanie i za cały ten cykl który myślę że
- wielu osobom pomógł zagłębić się w ogóle w istotę czegoś co znamy praktycznie na
- pamięć nad czymś na ogół w tej chwili nie zastanawiamy bo to jest jedna z takich pierwszych rzeczy których się uczymy jako dzieci i potem gdzieś tam to
- zostawiamy Tymczasem tu pokazałaś No takie warstwy
- o których na co dzień się nie mówi o których Czasami trudno nawet nakazali jak usłyszeć więc zapraszam państwa do obejrzenia całego cyklu a jeżeli chodzi
- o dzisiaj to Raz jeszcze dziękuję i życzę miłego wieczoru dziękuję bardzo