Dekalog krok po kroku. Cz. 2
Opublikowano:
Rozwiń transkrypcję filmu
Dekalog krok po kroku. Cz. 2 | EWST online
- [Muzyka]
- [Muzyka]
- Dobry wieczór państwu jest wtorek godzina 19 zaczynamy wst online a
- dzisiaj kontynuujemy coś co obiecaliśmy czyli drugą już zapowiadam że nie ostatnią część naszych wykładów poświęconych
- dekalogowi będziemy mówić o przykazaniu pierwszym i szóstym
- Dlaczego pierwsze i szóstym Skąd bierze się akurat to zestawienie co jest ze
- sobą łączy o tym opowie już Izabela bućkowska zapraszam
- tak jest Dobry wieczór witam państwa serdecznie Dekalog krok po kroku
- spotkanie drugie tutaj przy okazji zdradzę państwo taką zakulisową
- informację Otóż autorką tego tytułu nie jestem ja ale Asia Joanna Gacka uważam
- że tytuł ten jest świetny Po pierwsze jest krótki po drugie doskonale oddaje
- treść naszych spotkań a po trzecie też nawiązuje do nośnej stereo testamentowej
- metafory życia jako drogi jako chodzenia z bogiem więc jest to idealny tytuł dla
- cyklu naszych spotkań wokół dekalogii zatem kontynuujemy naszą podróż
- za nami już jej pierwszy etap kiedy to mówiliśmy sobie o dekalogu bardzo
- ogólnie o dekalogu jako całości od tego spotkania przez kilka kolejnych
- spotkań będziemy przyglądać się poszczególnym przykazaniom a właściwie parą przykazań i dzisiaj naszą parą którą się zajmiemy jest
- przykazanie pierwsze oraz przykazanie szóste tutaj zapisałam dla państwa tekst źródłowe
- pierwsze przykazanie odnotowane jest w księdze wyjścia w drugim wersecie 20 rozdziału i Brzmi ono następująco Ja jestem pan twój bóg który
- cię wyprowadził z ziemi egipskiej do mnie boli oraz przykazanie szóste zapisane w Księdze wyjścia w 13 wersecie 20
- rozdziału które brzmi nie morduj Albo możemy je też przetłumaczyć jako nie
- będziesz mordował odwołujemy się tutaj do tradycji stanu medycznej właśnie na naszym pierwszym
- spotkaniu umówiliśmy o tym i nie będę tutaj tego wszystkiego powtarzać bo zrobiłoby się bardzo nudno Ale zachęcam tych z państwa którzy nie mieli okazji
- posłuchać tej pierwszej części do tego żeby sobie odsłuchać ponieważ jest to
- pewna taka podstawa do której będziemy odwoływać się w czasie naszych kolejnych spotkań i właśnie Powiem tylko tyle że stan
- muzycznej tradycji liczenia przykazań Wynika to że to pierwsze twierdzenie jakkolwiek patrzeć Ja jestem Pan Bóg twój który cię
- wyprowadził z ziemi egipskiej znowu nie boli liczone jest właśnie jako pierwsze przykazanie i idąc dalej wówczas przykazanie nie
- morduj znane też w wersji nie zabijaj będziemy sobie o tym mówić za chwileczkę
- jest przykazaniem szóstym stąd też nasza dzisiejsza para
- przykazanie pierwsze oraz przykazanie szóste tak różni się to nieco od tego
- porządku z którym jesteśmy najbardziej zaznajomymi a myślę że krok
- po kroku tutaj przyzwyczaimy się do tego systemu liczenia tak odwołuje się do
- tradycji talmudycznej dlatego że wynikają z niej ciekawe właśnie paralele pomiędzy przykazaniami po hebrajsku 10
- przykazań to tak naprawdę jest 10 słów a Seret HDI 10 słów albo możemy też
- tłumaczyć 10 twierdzeń dlatego że właśnie na przykład to
- pierwsze przykazanie nie jest faktycznie w swojej formie przykazanie nie jest
- nakazem ale jest twierdzenie powiedzieliśmy sobie też ostatnią
- odwołam się tutaj do tego podziału że pierwsza tablica zawiera przykazania
- które określane są jako przykazanie pomiędzy człowiekiem a Bogiem po hebrajsku Ben Adam lama.com czyli regulują one ten sferę życia w
- której człowiek w jakiś sposób wchodzi w interakcję z Bogiem albo Patrząc z
- drugiej strony Bóg wchodzi w interakcję z człowiekiem a kolejna tablica druga tablica reguluje sferę życia ludzkiego reguluje relacje
- międzyludzkie i nazywana jest tablicą przykazań między człowiekiem a jego bliźnim Ben Adam
- i w ten sposób wyglądają paralele pomiędzy tymi przykazaniami tak jeśli
- postawimy sobie te dwie tablice obok siebie wówczas Ładnie nam się łączą
- przykazania z kolejnych tablic ze sobą i dzisiaj zajmiemy się przykazaniem
- pierwszej i szóstym Ja jestem Pan Bóg twój który cię wywróci mnie egipskiej z domu niewoli oraz nie mordu i mam nadzieję że pod koniec naszego spotkania
- już będzie jasne dlaczego te przykazania są ze sobą zestawione czyli zaczynamy
- sobie teraz od początku od pierwszego przykazanie pierwsze odwołam się tutaj do tekstu hebrajskiego dlatego że zawiera on kilka cennych
- wskazówek które pomogą nam zrozumieć to przykazanie twierdzenie zobaczymy
- i Brzmi ono następująco
- i analizując sobie to twierdzenie
- popatrzmy tutaj na pierwsze słowo pierwsze słowo brzmi Ano hi proste
- proste zaimek ja ale nie do końca ponieważ
- słowo annohilii tak naprawdę składa się z dwóch słów właśnie ze zwykłego
- najczęściej używanego zaimka hebrajskiego który brzmi a nie ja
- i dodatkowej tutaj w tej części litera h jest przyimkiem i ma znaczenie
- najbardziej podstawowe jak czyli jest wskazuje bardzo często na
- porównanie zatem mamy tutaj taką zbitkę złożenie
- tak zaimek osobowy Ja wraz z przyimkiem jak jakby tak moglibyśmy sobie to
- tłumaczyć zupełnie dowolnie jakby ja i tutaj
- Interpretacja tego zaimka jest taka że nie określa on
- kiedy posługuje się nim Bóg nie określa on boga może powiedzieć w jego istocie
- tak ale daje pewne jakieś takie wyobrażenie o Bogu podkreśla a ten
- użycie tego zaimka podkreśla fakt że Boga nie można poznać do końca nie można
- go poznać w samej istocie tak jak to mówią kabaliści
- że Bóg jest n sov czyli jest bez końca tak jest
- określamy to mianem że jest niepojęte nie można go zgłębić więc tutaj ten
- sposób mówienia o sobie wybiera Bóg aby [Muzyka]
- podać pierwszą wskazówkę dla swojego ludu podczas zabierania przymierza tak
- to o tym sobie też ostatnio mogliśmy że przykazania pojawiają się w kontekście
- zawarcia przymierza na syna i co tutaj dalej się pojawia więc mamy anuchi ja
- i tutaj mamy to określenie następne To jest petragram tak i od heve czyli imię
- własne Boga w tradycji judaistycznej imię którego się nie wymawia tak i na
- tyle ta tradycja jest wczesna że właściwie nie utrwalona została wymowa
- tego imienia zatem nie wiemy do końca jak ono powinno być wymagane tak na
- podstawie zasad języka lingwiści hebraiści doszli do wniosku że imię to brzmi jako
- najprawdopodobniej brzmienie to właśnie Jahwe tak ale tradycyjnie w judaizmie
- mówi się tutaj zamiast tego imienia własnego mówi się Adonai czyli
- pan albo używa się słowa hashem które oznacza imię
- tak Czyli tutaj Bóg zdecydował się użyć swojego imienia
- imienia pod którym objawił się swojemu ludowi i które jest również jego
- imieniem [Muzyka] pod którym zawiera przymorzec swoich udach Czyli znowu tutaj mamy podkreślony
- ten element relacji czyli samo to określenie ja ta które nie opisuje
- istoty Boga ale wskazuje na relacje ze stworzeniem ze swoim modem dalej imię
- Boga przymierza Jahwe a do naj haszem i kolejne
- określenie elohim i można powiedzieć że słowo elohim to jest takie podstawowe
- uniwersalne określenie boga tak lohim oznacza po prostu Bóg i w ten sposób
- mowa jest o Bogu jako o Stwórcy i przez to określenie elohim mamy na nawiązanie
- do zupełnie pierwszego wersetu tak pierwsze
- przykazanie nawiązuje do pierwszego wersetu całej tory Gdzie jest
- powiedziane na początku stworzył Bóg elochim tak Czyli
- łączy nas to imię ze stwórczym działaniem Boga inną taką dodatkową paralną wydaje się celową która wskazuje nam na
- powiązanie sytuacji zawiązania przymierza w izraelem z sytuacją stwarzania jest użycie właśnie
- liczby 10 tak Bóg stworzył świat przy pomocy dziesięciu
- powiedzeń 10 poleceń tak mogą sobie państwo w wolnej chwili przeczytać tekst
- z Księgi Rodzaju i zobaczyć czy rzeczywiście jest polecenie 10 i tutaj podczas zawierania przymierza
- ze swoim ludem tak jak powiedzieliśmy te 10 słów stanowi tę konstytucję to
- podstawowe prawo z którego wynikają wszystkie inne prawa
- przymierza Boga z jego ludem tak także mamy tutaj ja
- jestem pan jestem Jahwe jestem twoim Bogiem bowiem przymierza Jestem Bogiem
- stwórcą i do jakiego działania tutaj Bóg się odwołuje dalej tak Czyli pośrednio odwołuje się do dzieła stworzenia Tak
- jestem stwórcą i jestem twoim wybawicielem bo to ja wyprowadziłem cię
- z ziemi Egiptu z domu niewoli czyli zakończyła się dzień Wola teraz
- wkraczasz w Przymierze ze mną w życie Wolności w ramach praw nakazów które które ci daje w ten sposób moglibyśmy sobie
- podsumować treść tego przykazania tak Czyli to ten zaimek anohy pokazuje Boga
- w relacji ze stworzeniem ze swoim udem a nie w
- jego istocie tak to jest ważne stwierdzenie dalej mamy tetragram Piotr
- chyba wchę i mi własne Boga znowu odniesienie do przymierza elohim kolejne określenie czyli one są
- tutaj dwa razy zastawione Tak i to jest istotne Jak widzimy to jest Bóg Stwórca dalej odwołanie jest do zbawczego dzieła Boga do
- wyprowadzenia z Egiptu i to określenie do mnie woli podkreśla tą dużą zmianę od
- teraz naród będzie się cieszył wolnością w ramach Przymierza czyli tutaj podkreślone jest Bóg Stwórca Zbawca panna rodu tak czyli bardzo
- dużo treści bardzo dużo teologii w tak krótkim twierdzeniu
- Moi drodzy Zastanówmy się czy to faktycznie jest przykazanie
- tak nie mamy tutaj formy nakazu tak jak też sobie wspominaliśmy ostatnio
- hebrajskie słowo dar tak mówimy tutaj o 10 przykazaniach a serek hadrimm
- może też oznaczać rzecz może oznaczać sprawę może oznaczać twierdzenie
- i już bardzo wcześnie robili mędrcy byli podzieleni w swoich
- opiniach na temat tego czy to faktycznie jest przykazanie czy jest tylko twierdzenie właśnie wstęp prowadzenie tak jak często
- jest ono traktowane tak meimonides rabi może mają który
- skodyfikował żeby powiedzieć prawo tym co znamy w formie 613 przykazań to jest właśnie dzieło najmonidesa on też
- spróbował 13 zasad wiary judaizmu i on tutaj reprezentuje stanowisko że owszem
- to twierdzenie zawiera w sobie nakaz wiary w Boga tak a przeciwne temu stanowisko
- reprezentuje również znany rabin
- komentator Biblii i jego zdaniem jest tylko twierdzenie i ujmuje on tutaj
- Swoje rozumowanie w takiej paradoksalny sposób bo mówi tak jeśli Wierzymy w Boga czynimy to dlatego że w niego wierzymy a
- nie dlatego że jest to przykazane Bo jeśli nie Wierzymy w Boga to Od kogo
- pochodzi nakaz wiary w jego istnienie tak Czyli podsumowując to co to co mówi
- abramanel możemy powiedzieć że nie ma sensu nakazywanie wiary w Boga tak Czyli
- on tutaj reprezentuje tą grupę mędrców o zdaniu przeciwnym do majądesa
- jednak z takim powiedzmy sobie oficjalnym stanowisku i tej tradycji dwóch tablic zwyciężyło
- tutaj stanowisko mamy monitesa i to pierwsze przykazanie pierwsze twierdzenie uznawane jest rzeczywiście za przykazanie jak jest to uzasadnione
- Po pierwsze ten nakaz widziany jest tutaj w konieczności uznania Boga jako
- stwórcy tak Czyli jest to pewien akt woli akt
- decyzji że ja jako człowiek uznaje tutaj Boga jako stwórca
- dalej konieczne jest uznanie i docenienie jego
- dzieła zbawienia To jest ten element wyprowadzenie z domu niewoli tak znowu tutaj mamy z tym do czynienia z tym elementem uznania i docenienia to jest
- punkt wyjścia do zawiązania relacji punkt wyjścia do
- przestrzegania kolejnych przykazań tak Czyli właśnie jest to podstawa do
- wypełnienia wszystkich pozostałych kategorii których sobie mogliśmy wszystkich pozostałych przykazań i tutaj Podsumowując chce się odwołać do
- hebrajskiej koncepcji
- i hebrajskiej koncepcji emuna które to słowo często tłumaczone jest jako wiara
- ale lepszym tłumaczeniem wydaje się że byłaby wierność
- pan więc widzimy że one też mają tutaj wspólny ten rdzeń tak Czyli emet prawda
- emula wiara i możemy sobie powiedzieć że właśnie jest
- odpowiedzią naprawdę tak jest wiernym
- odzwierciedleniem tej prawdy przyjęciem i odzwierciedlaniem jej w życiu czyli
- właśnie przyjęciem prawdy i działaniem w oparciu o nią tak I w tym sensie to
- pierwsze przytwierdzenie jest przykazanie ponieważ fakt że ono pojawia
- się konfrontuje nas tym samym z koniecznością uznania go bądź odrzucenia
- tak zatem w tym sensie rację Mama i monides Uznając
- to twierdzenie pierwsze początkowe jako pierwsze podstawowe przykazanie tak i
- kiedy to przykazanie jest wypełniane tak jak sobie mówisz mu ostatnio odwołując się do koncepcji drzewa życia wypełniane są też wszystkie kolejne przykazanych
- w tym też paralelne bezpośrednio nawiązujące do pierwszego Przykazania
- patrząc na tradycję telemedyczną przykazanie szóste które po hebrajsku
- przykazanie szóste brzmi lokirca nie mordu
- i Znam również inne tłumaczenia faktycznie jak sobie Przejrzałam
- tłumaczenia Biblii na język polski to większość rzeczywiście oddaje to
- ten zakaz słowami nie zabija Jednak tutaj
- hebrajski pracownik kratcach oznacza mordować czyli odbierać życie w sposób
- nieetyczny niesprawiedliwy i jest to słowo które jest jednoznacznie na zachowane negatywnie jest jeszcze inny czy nawet kilka innych czasowników które
- określają zabijanie takim najbardziej powszechnym jest czasownik harang zabijać czyli odbierać życie ale może to być na
- przykład w obronie własnej może to być w czasie walki może by to być odbieranie
- życia w czyjejś obronie czyli tutaj brak jest tego jednoznacznego nacechowania
- słowa Zatem tym właściwym tłumaczeniem
- patrząc odnosząc się do tekstu hebrajskiego jest nie morduj albo bardzo
- dosłownie nie będziesz mordował i teraz Zastanówmy się czym właściwie jest morderstwo tak a
- właściwie popatrzmy sobie na to w jaki sposób tutaj reguluje ten sprawę halaha
- i będę chciała podać tutaj państwo tylko kilka takich ogólnych kategorii tak
- ponieważ jest to istotne przykazanie i każde z tych kategorii otwiera pole do
- wielu pytań i bardzo szczegółowych uregulowań jak tutaj nie mamy czasu żeby
- bardzo dokładnie te wszystkie sprawy omówić po prostu zasygnalizuje
- te kwestie do których według halachy odnosi się do szóste przykazanie nie
- będziesz mordował i mowa jest tutaj o każdym bezprawnym i
- nieetycznym pozbawianiem człowieka życia
- tak tutaj włączamy również nienarodzone łody o ile ten płód jest w fazie rozwoju Powyżej 40 dnia tak tutaj
- halacha rozróżnia ten etap w rozwoju płodu
- płuc staje się czyli do 40 dnia patrząc na na rozwój
- określane jest niż zniszczenie życia płodu przed 40
- dniem jako pozbawienie życia ale nie jako morderstwo tak po 40 dniu jest
- określane mianem morderstwa idziemy dalej
- morderstwem jest eutanazja oczywiście
- są tutaj dodatkowe regulacje tak Sprawa jest skomplikowana
- i potrzebne są dodatkowe bardziej szczegółowe regulacje Z ogranicza etyki też medycznej żeby tutaj sprawę
- rozstrzygnąć dalej doprowadzenie kogoś do sytuacji w której Nieuchronnie podnieść śmierć
- chociaż nie z ręki tego kto do tej sytuacji doprowadził tutaj taki przykład klasyczny wepchnięcie człowieka Pod rozpędzony pojazd skutek czego ten
- człowiek ponosi śmierć tak rzeczywiście technicznie osoba która to zrobiła nie zabiła nie zamordowała sama ale spowodowała sytuacja w której człowiek
- on jest śmierć i to również klasyfikowane jest jako morderstwo
- wydanie zlecenia mordercy tak Czyli morderstwo na
- zlecenie również Jak najbardziej jest morderstwem i w tym przypadku i zlecenie dawca i ten Kto wykonuje
- sam akt morderstwa są tutaj winni
- dalej morderstwem jest ratowanie życia płodu kosztem życia matki tak też jest
- takie ciekawe uregulowanie tak ponieważ
- płód jest życiem ciągle jeszcze
- potencjalnym nie jest w pełni rozwiniętym człowiekiem a tutaj tą definicją jest uzyskania pełnych praw człowieka jest
- przejście głowy dziecka poza już organizmami i od tego momentu
- już dziecko traktowane jest jako człowiek tak wcześniej
- jego życie jest
- traktowane jako podporządkowane w życiu Matki Tak więc ratowanie płodu
- kosztem życia matki również uznawanej jest jako morderstwo morderstwo jest również pomoc w popełnieniu samobójstwa
- No i oczywiście Tak jak powiedziałam Zdaję sobie sprawę z tego że
- każdy z tych twierdzeń otwiera nam tutaj pole do dyskusji i
- są to zasygnalizowane możliwe kategorie
- morderstwa to do czego odnosi się według halachy przykazanie Ale każda dziedzina
- ma swoje bardzo szczegółowe regulacje tak także sprawa traktowana jest poważnie i też
- mamy do rozstrzygnięcia tutaj trudne sytuacje także nie chcę sprawiać
- wrażenia że sprawa jest prosta i oczywista bo nie jest tak tutaj na
- potrzeby naszych rozważań po prostu chcę zasygnalizować te elementy które są
- obecne w halachicznych odnośnie morderstwa
- dobrze i kiedy już sobie teraz powiedzieliśmy o tym
- czego dotyczy pierwsze przekazanie Czego dotyczy szóste przykazanie to spróbujmy
- może teraz znaleźć powiązania między nimi tak w jaki sposób te przykazania Rzeczywiście są powiązane tak jak łączy
- się twierdzenie Ja jestem Pan Bóg twój który cię wyprowadziłam
- z ziemi egipskiej z domu niewoli twierdzenie które jak powiedzieliśmy
- sobie też jest nakazem przyjęcia tej prawdy i działania zgodnie z nią z
- przykazaniem które brzmi nie będziesz mordował
- odwoływaliśmy się tutaj tłumacząc rozważając to pierwsze przykazanie do Boga jako Stwórcy tak to Bóg jest
- twórcą człowieka a Człowiek stworzony jest na obraz Boga
- Tak i właśnie ten element Bożego obrazu w człowieku jest tym co
- należy bezwzględnie szanować przyjmując to pierwsze stwierdzenie i w
- oparciu o mnie działając tak to jest dlatego mówiliśmy sobie że ostatecznie zostało to pierwsze twierdzenie uznane za przekazanie gdyż jest trudnym
- warunkiem pójścia dalej przestrzegania kolejnych nakazów
- tak mamy bezwzględny zakaz niszczenia Bożego obrazu tak pozbawianie życia
- jest niszczeniem Bożego obrazu tutaj tradycja judaistyczna mówi o tym że w
- ten sposób zmniejsza się pula możemy powiedzieć świętości w świecie
- i pozbawienie życia danego człowieka jest również pozbawieniem życia
- kolejnych potencjalnych ludzi potomstwa którego ewentualnie ten
- pozbawiony życia mógłby mieć tak także jest to bardzo bardzo poważne
- wykroczenie bardzo ważne przestępstwo w ten sposób kiedy patrzymy na tę sytuację to morderstwo
- które jest unicestwieniem Bożego obrazu jest wykroczeniem bezpośrednio przeciwko samemu Bogu Tak czyli faktycznie przekroczenie tego szóstego przykazania
- jest równocześnie przekroczeniem przekazania pierwszego a
- Kiedy pamiętamy odwołujemy myśl tutaj do tory jako drzewa życia Tak kiedy ten
- tutaj to przekazanie pierwsze będzie u podstaw tak będzie wręcz gdzieś tam ukorzeni tego drzewa i
- z niego będą wynikać dalszych przykazania w tym też
- morderstwo jako unicestwianie Bożego obrazu w wieku tak tutaj odwołujemy się również od tego że
- Bóg jest dawcą życia i przestrzegając pierwszego przeszkadzania
- człowiek który uznaje Boga nie może tego życia niszczyć tak także tutaj mamy bezpośrednie powiązanie tego przekonania nim morduj pierwszym przykazaniem
- odnośnie uznania Boga i działania zgodnie z tą prawdą Tak możemy
- powiedzieć też że oczywiście to przykazanie nie mordu jest takim bardzo podstawowym w tradycji judaistycznej Jest On również
- obecny wśród siedmiu przykazań synów noaha tak Czyli wśród przykazań
- danych nie Żydom jest przekazanie nie morduj Tak czyli ono powiedzmy sobie nie
- wynika tutaj bezpośrednio z sytuacji
- uznania Boga czy konwersji na judaizm
- ale kiedy sobie patrzymy na to uzasadnienie
- odwołujące się właśnie do Boga jako Stwórcy jest ona o wiele głębsze niż tylko takie utylitarne stwierdzenie No dobrze nie możemy
- mordować siebie nawzajem Jeśli chcemy żeby nasz gatunek przetrwał
- także ostatecznie otrzymujemy taki skutek
- utrwalamy nasz gatunek przestrzegając tego przykazania ale tutaj to uzasadnienie jest o wiele głębsze
- tak jak mam nadzieję udało mi się to pokazać niż tylko takie właśnie
- utylitarne potrzeby przetrwania gatunku
- patrząc teraz z drugiej strony jeszcze możemy powiedzieć że
- zabijanie wprowadza chaos w boże dzieło stworzenia i w ten sposób możemy
- powiedzieć że jest to odwracanie tego Bożego porządku Tak stąd też patrząc w
- sposób pozytywny przestrzeganie tego przykazania jest utwierdzaniem może go porządku w
- świecie na koniec tych naszych rozważań Chciałabym
- tutaj przytoczyć państwu historię która zamieszczona jest takim który
- zamieszczony jest w jednym z komentarzy rabinicznych
- witraż z czasów tam muzycznych który mam nadzieję dobrze nam zilustruje sytuację współzależności
- przekazań pomiędzy Bogiem a człowiekiem a przykazaniem
- pomiędzy człowiekiem i człowiekiem i też konkretnie sytuację tutaj powiązania pierwszego i szóstego przykazania
- i opowieść brzmi następująco rzymski generał turnus Rufus zapytał Pewnego
- razu rabiego akive Dlaczego imię Boga znajduje się tylko w
- pierwszych pięciu przykazaniach a nie w drugich
- pierwszy pomieszczeniu przernym salonie turnus ruch US miał powieszono na ścianie swoją drogocenną włócznię następnej komnacie była tarcza
- trzecim pokoju stała jego wspaniała zbroja wtedy radia klimat kierował się w stronę łazienki Generała
- A dlaczego nie ma tu żadnego przedmiotu należącego do twojego uzbrojenia generale zapytał byłoby haniujący dla mojego Oręża
- umieszczacie w takim miejscu gdzie oczyszczam się z brudu odpowiedział Rzymianie to samo z imieniem Boga
- Pierwsze pięć przykazań dotyczy spraw Boga i dlatego imię Boga musi się tam
- znajdować jednak następne 5 przykazań dotyczy rzeczy brudnych morderstwa
- cudzołóstwa rabunku kradzieży fałszu pożądania cudzej własności Bóg
- nie chciał aby jego imię znalazł się wśród brudu
- Dziękuję państwu za uwagę To niezwykle ciekawe i rzeczywiście to
- połączenie szczególnie ten ostatni midż bardzo ciekawy sposób wyjaśnia
- [Muzyka] mam natomiast pytania które przyszły nam
- od osób które nas słuchały pierwsze takie wyjaśniające czy elohim nie jest w
- liczbie mnogiej gdzieś słyszałem że właśnie tak jest tak elohim to jest słowo w liczbie mnogiej
- i może być używane w liczbie mnogiej w odniesieniu do bogów bóstw ale też po
- prostu ta forma gramatyczna liczby mnogiej używana jest
- w odniesieniu do Boga tak Czyli właśnie może z tego wynikać pewne zamieszanie
- chociaż podstawowa zasada czytamy zawsze w kontekście i kontekst najczęściej mówi
- nam o tym czy słowo olechimo to jest liczba mnoga i odnosi się do bóstw czy po prostu używana jest taka forma gramatyczna w odniesieniu do jednego
- Boga na przykład do w tekście początkowym do którego się odwołam
- tak czasownik stwarzać użyty jest w liczbie pojedynczej tak Czyli tutaj
- kontekst nam bardzo ładnie je pokazuje że mowa jest o Bogu
- znaczy ja myślę że to pytanie to mogło się też wziąć jakby z później Szych
- matło Trójcy i ogólnie z takich implikacji właśnie wskazujących na to że
- już w Starym Testamencie gdzieś te wskazówki
- są tradycji tej judaistycznej bardzo Świętemu sprzeciwiają wszyscy
- którzy w ten sposób czytają torą
- tak myślę że o ile możemy pewnie dostrzec jakieś sygnały w Starym
- Testamencie to tutaj na pewno te forma gramatyczna słowa elohim na pewno nie
- jest tam wskazówką jakkolwiek może bardzo byśmy chcieli
- połączeniem nawiązaniem do
- judaizmu wiąże się kolejne pytanie skąd w ogóle pomysł na Wyjaśnianie
- przykazań według tradycji rabinicznych przez wykładowcę z chrześcijańskiej uczelni czy to oznacza że judaistyczne rozumienie jest lepsze
- No tak nie wyjaśniałam dzisiaj tutaj obszernie dlaczego akurat takie takie podejście wybrałam mówiliśmy o tym w naszym
- pierwszym spotkaniu i niekoniecznie dlatego że że jest lepsze ale z takiego prostego powodu że jest
- mniej znane i też Dlatego myślałam Może być ciekawe
- a a z drugiej strony patrząc rabini zastanawiali się
- nad tekstem przez dziesiątki setki tysiące lat i myślę że
- też możemy tam znaleźć pewne ciekawe wątki które mogą pobudzić nas do
- myślenia Tak właśnie dlatego że naświetlałam sprawę z trochę innej perspektywy niż ta do której jesteśmy przyzwyczajeni
- takie krótkie uzasadnienie tego Następne pytanie czy pani wie może Skąd
- wzięło się słowo Jehowa i dlaczego Świadkowie Jehowy tak popierają się przy takim brzmieniu czy jest jakaś różnica znaczeniowa w imieniu wymienionym jako
- Jehowa
- jak byłam Dawno dawno temu studentką jeszcze wtedy biblijnego seminarium
- teologicznego miałam wspaniałego nauczyciela greki który mówił że
- Najgorsze jest trochę wiedzy i przestrzegał nas bardzo przed tym że jak
- już poznamy podstawy żeby nie rzucać się od razu na tekst i nie robić najlepszych na świecie tłumaczeń poprawiając
- wszystkich wcześniejszych tłumaczy Którzy zdecydowanie byli gorsi od nas
- tak bo to jest ten moment kiedy człowiekowi wydaje się że już wie tak bardzo dużo bo startuje od zera i nabywa trochę wiedzy i to już jest ogromna
- wiedza w jego pojęciu to taki wstęp i tutaj to określenie Jehowa to jest naprawdę zwykły brak wiedzy tutaj
- mamy spółgłoski tak które cztery i od chyba w
- Head które wskazują na imię własne i tekst Biblii hebrajskiej jest spółgłoskowy to jest podstawa tekstu
- samogłoski zostały dodane później przez masoretów
- tak to jest ten Proces rozpoczął się we wczesnym
- średniowieczu kiedy zaczęto te samogłoski plus Wszystkie dodatkowe
- znaki dodawać do tekstu żeby nie naruszyć tego tekstu spółgłoskowego wymyślono taki sprytny system że te wszystkie dodatkowe
- znaczki one znajdują się albo pod albo nad tekstem spółgłoskowym i teraz tak
- jak powiedziałam ta tradycja żeby nie wymawiać imienia Jahwe była bardzo wczesna dlatego żeby nawet nie próbować mówić
- Zlokalizowano czyli dodano samogłoski pod literki J chyba w h dodano
- samogłoski od słowa Adonai i znający tradycje widzieli że kiedy pojawia się właśnie taka dziwna zbitka
- należy to przeczytać Adonai aby według mnie tradycji po prostu hashem czyli imię natomiast właśnie ci którzy nie wiedzieli z tym swoim
- trochę wiedzy po prostu przeczytali Jehowa tak tak jak tak jakby to był
- normalny wyraz tak Czyli przeczytali sobie samogłoskę J tutaj z
- spółgłoskiej od samogłoską E później O i dalej dwa tak to żeby to
- dokładnie wyjaśnić tą jeszcze trzeba by się bardziej było wgłębić tutaj w
- alfabet hebrajski tak ale to jest no zwyczajne
- zwyczajny błąd Tak wynikający z tej bardzo małej wiedzy
- tak to chyba odpowiedziałam mam nadzieję taki Jasne jasne dziękuję bardzo
- to jest jasne Natomiast rzeczywiście powiedzmy sposób w jaki Świadkowie
- Jehowy przynajmniej takie z jakim ja się zetknęłam jak oni to wyjaśniali są tych
- sposobów jest wiele bo to też zależy pewnie i od grupy i od tego na jakim
- etapie No one nie są przekonujące nie oszukujmy się
- mamy jeszcze jedno pytanie czy nie morduj można odnosić tylko do
- ludzi czy także do zwierząt jak współcześnie jest rozumiane w świetle najnowszych odkryć Rozumiem że w domyśle to przykazanie w
- świetle najnowszych odkryć dotyczących samoświadomości niektórych gatunków zwierząt przykazanie Nie morduj odnosi się do ludzi tylko i wyłącznie tak to
- mogliśmy sobie to też wynika z tej paraleli przeprowadzonej pomiędzy właśnie tym pierwszym a szóstym przykazaniem tak
- gdzie podkreślona jest ta obecność Bożego obrazu który jest tylko i
- wyłącznie przywilejem człowieka tylko i wyłącznie człowiek został stworzony na na Boży obraz natomiast
- są w judaizmie zasady mówiące o tym żeby nie zadawać cierpienia zwierzętom
- i i one są przestrzegane Oczywiście tutaj na pewno może się pojawić pytanie
- dotyczące kwestii boju rytualnego tak skoro Dążymy do tego żebym minimalizować
- cierpienie zwierząt tu tutaj ten mój rytualny wydaje się okrutny No ale to
- już jest No kolejna Obszerna dyskusja tak obszerny wątek które byśmy mogli sobie otworzyć który gdzieś tam jakoś
- być może łączy się z naszym tematem ale wydaje mi się nie należy tutaj do niego
- bezpośrednio osobiście coś innego właśnie zaciekawiło bo
- rzeczywiście mamy coraz więcej dowodów na to że przynajmniej Niektóre gatunki
- zwierząt możemy nazwać w jakiś sposób braćmi w rozumie
- i jestem bardzo ciekawa czy istnieją rzeczywiście jakieś wykładnie na
- przykład czy w jakiś sposób rabini na przykład się odnoszą do takich rzeczy
- Dlatego że no Jest to zupełnie nowa sytuacja znaczy w ogóle rozwój nauki
- dotyczącej w ogóle mózgu i funkcjonowania i zachowania
- inteligencji języka chociażby idzie już na tyle
- na tyle daleko że jesteśmy w stanie też dostrzec nawet pewne rzeczy których nie
- dostrzegaliśmy wcześniej No i rzeczywiście chrześcijaństwo też zaczyna mieć problem No bo w jaki sposób postrzegać w tym
- kontekście przynajmniej Niektóre gatunki zwierząt które na ewidentnie
- niepoznane jeszcze do końca ale jakieś formy i samoświadomości języka i
- zachowań społecznych i tego wszystkiego co do jeszcze do niedawna uważaliśmy za takie typowo ludzkie wyłącznie ludzkie posiadają Tak się zastanawiam czy
- judaizm też gdzieś właśnie wokół tego krąży Myślę że tak I już
- nawet wydaje się sięgając do tekstu źródłowego gdzie mamy do opisu
- stworzenia Tak widzimy podobieństwa między człowiekiem a zwierzętami i
- człowiek i zwierzęta określane są określani są mianem istota żywa tak
- tutaj dodatkowo ten element stworzenia na Boży obraz czego nie ma przy opisie
- zwierząt to jest ta różnica ale jest bardzo dużo podobieństw i myślę że tutaj jeśli chodzi o tą interpretację judaizm jest otwarty
- instytucja istnieje w judaizmie która się nazywa respontarabiniczne
- Gdzie robili analizują właśnie te wątki które nie były jeszcze rozwinięte bo ich nie było na przykład
- jest taki tematów na przykład internet na przykład wszelkie procedury medyczne zaawansowane prawda co do których potrzebne są A co
- będzie kiedy jednak się okazuje że nie jesteśmy we wszechświecie sami bo na
- przykład tak więc tutaj padają rozstrzygnięcia i przypuszczam że są już
- na ten temat jakieś informacje zdania opinie
- poszczególnych rabinów ale nie znam ich bo nie zgłębiałam tego wątku swoją drogą
- marzy mi się taki panel dyskusyjny być może właśnie z przedstawicielami różnych
- religii dotyczący takich właśnie rzeczy które w naszej świadomości zaczynają
- funkcjonować dopiero stosunkowo niedawno jak No właśnie zwierzęta jako istoty
- rozumne mająjące świadomość pewnego rodzaju duszę można powiedzieć co będzie kiedy właśnie okaże się że nie jesteśmy sami jak i status będą miały
- istotę z którymi w jakiś sposób się zetknimy albo o których istnieniu po prostu będziemy wiedzieli i tak dalej i tak
- dalej także no zobaczymy Może kiedyś się uda i za
- bardzo serdecznie ci dziękuję to rzeczywiście ciekawa droga i wstawiamy na niej właśnie kolejne
- kropki krok po kroku tak państwa zapraszam na
- kolejne kroki już za tydzień i za tydzień będziemy mówić o
- przykazaniu drugim i siódmym właśnie kolejna para kolejna para
- Właśnie miałam sobie przypomnieć czy one są oba parzyste czy obwo nieparzyste czy jedno takie jedno takie No tak jak pierwsze i szóste Co drugi i siódmy
- Co je łączy dlaczego je w ten sposób łączymy za tydzień już za tydzień Opowie
- nam i zamuśkowska państwa którzy nie oglądali pierwszej części zapraszam już jest w tej chwili link pocztą
- transmisją także zapraszam do obejrzenia i do zobaczenia za tydzień Dziękuję
- bardzo i do zobaczenia