Czy język teologii ma sens?
Opublikowano:
Rozwiń transkrypcję filmu
Czy język teologii ma sens? | EWST online
- [Muzyka]
- [Muzyka]
- Dobry wieczór państwu jest wtorek godzina 19
- online dzisiejszy temat czy język teologii ma sens Teoretycznie można by było zmieścić odpowiedź na to pytanie w
- jednym zdaniu język teologii ma sens Dziękuję do widzenia albo język teologii
- nie ma sensu dziękuję do widzenia ale nie będzie aż tak Prosta
- W jednej ze swoich najsłynniejszych tez austriacki filozof lub wittgenstein
- głosił że granice mego języka oznaczają granicę mego świata
- z kolei Bóg Według niektórych koncepcji teologicznych tutaj odsyłam państwa do
- kilku wykładów na ten temat które już się odbyły wst online
- według tych koncepcji Bóg jest może być na przykład radykalnie transcendentny
- czyli istnieje całkowicie Poza światem jest zupełnie jego istnienie zupełnie niezależne od świata No i teraz jeżeli te obie tezy są
- prawdziwe czyli zarówno teza ustawiona przez Lichtensteina o
- wewnątrz światowości czyli immanencji języka jak i teza poza światowości czyli
- transcendencji Boga No to powstaje problem czy język teologii w ogóle ma
- sens czy da się sensownie mówić o Bogu No i właśnie różne możliwe odpowiedzi na
- to pytanie bo wbrew temu co powiedziałam na początku wcale nie istnieją dwie odpowiedzi i nie są aż tak bardzo proste właśnie
- przedstawić dzisiaj doktor Łukasz mas kosmosler którego bardzo serdecznie witam Łukaszu oddaję ci już głos
- Dziękuję Witam też wszystkich bardzo serdecznie i jakkolwiek temat naszego dzisiejszego spotkania
- sformułowane został właśnie czy język teologii ma sens to jak za chwilę państwo zobaczycie nieco poszerzyłem
- zakres zagadnień którymi chciałbym się razem z państwem tutaj dzisiaj zająć najpierw jednak chciałbym tutaj
- poczynić pewne zastrzeżenie wynikające z faktu iż
- wykształcenia Jeśli chodzi o moje formalne kwalifikacje czy kompetencje jestem filozofem w związku z tym też mówił dzisiaj będę
- kiedy będę mówił o języku teologii będę mówił przede wszystkim o teologii naturalnej zwanej także teologią filozoficzną teologią
- racjonalną Czyli chodzi tutaj o [Muzyka]
- rozważania dotyczące Boga jego natury relacji zachodzących pomiędzy Bogiem a
- światem i ludźmi rozważania prowadzone w oparciu o tak zwane naturalne władze poznawcze człowieka czy też w oparciu o naturalne
- źródła Poznania najogólniej mówiąc w oparciu o rozumowanie i doświadczenie natomiast kwestia sensowności zasadności
- wyrażeń języka teologii nadprzyrodzonej czy też teologii objawionej tej teologii która odwołuje
- się właśnie do nas przyrodzonego objawienia ta kwestia wykracza poza ramy niniejszego dzisiejszego wystąpienia
- i tak jak wcześniej już zasygnalizowałem chciałem jeszcze tutaj podjąć nieco
- wolniejsze zagadnienie niż tylko kwestie sensowności wyrażeń języka teologii
- Chciałbym tutaj podjąć zagadnienie w sumie statusu epistemologicznego tak
- można by powiedzieć wyrażeń języka teologii O co tutaj chodzi kiedy mówię o statusie
- epistemologicznym wyrażenie języka teologii odwołajmy się najpierw do
- definicji teologii definicji zaczerpniętej z ze słownika
- języka polskiego wydawnictwa naukowego PWN
- zgodnie z tą definicją teologia jest to nauka o Bogu jego naturze i relacji do
- świata i ludzi odrębna dla każdej religii a więc
- w przypadku teologii zgodnie z definicją mamy do czynienia z Poznaniem i to z
- Poznaniem który prościej sobie pretensje do statusu naukowości Oczywiście różne są koncepcje
- ideały nauki różne są kryteria naukowości zresztą jest to jedno z
- kluczowych zagadnień filozofii nauki tak zwany problem do markacji problem odróżnienia Poznania która jest Poznaniem naukowym od tego które
- naukowym Nie jest natomiast panuje dosyć szeroki
- konsensus że wiedza Naukowa z wiedzą racjonalną musi spełniać przynajmniej
- trzy tutaj wymienione kryteria a więc musi być to wiedza Inter subiektywnie
- komunikowalna czyli dająca się wyrazić w postaci jakichś zdań twierdzeń
- zrozumiałych nie tylko dla podmiotu który dane zdanie czy twierdzenie
- formułuje ale także dla innych członków danej społeczności językowej
- dalej wiedza Naukowa musi być intersubiektywnie sprawdzalna czyli
- wartość poznawcza tych zdań czy twierdzeń musi być możliwa do
- sprawdzenia zweryfikowania bądź zwalsyfikowania i to znów nie tylko dla podmiotu który dane
- twierdzenie czy zdanie formuje ale potencjalnie dla każdego normalnego
- podmiotu poznającego dla każdego normalnego człowieka te dwa do tej pory wymienione
- warunki racjonalności określane bywają łącznie mianem mocnego warunku racjonalności dodatkowo jeszcze
- zwykle wymaga się aby wiedza Naukowa spełniała też ten trzeci tutaj wskazany
- warunek tak zwany słaby na odwrót Przepraszam Te dwa pierwsze to
- jest tak zwany łącznie słaby warunek racjonalności A ten trzeci To jest
- dodatkowy mocny warunek racjonalności który wymaga aby w przypadku twierdzeń naukowych stopień akceptacji tych twierdzeń
- odpowiadał stopniowi ich uzasadnienia No i jeśli teraz przyjmiemy Te kryteria
- naukowości to możemy się zastanawiać czy
- tę teologię jako nauka o Bogu jego naturze i relacji do świata i człowieka
- spełnia Te kryteria tutaj na naszym dzisiejszym
- spotkaniu Chciałbym zająć się tymi dwoma pieszymi kryteriami i chciałbym przedstawić krótko
- różne możliwe odpowiedzi na
- dotyczące pytania właśnie o status epidemiologiczny teologii i formowanych przez nią twierdzeń W kontekście tych dwóch
- pierwszych warunków intersubiektywnej komunikowalności i w
- banku Inter subiektywnej sprawdzalności
- stanowiska które chciałbym tutaj dzisiaj przybliżyć omówić można pogrupować
- sposób następujący od razu też tutaj powiem że ta technologia stanowisk to
- nie jest mojej autorskich wynalazek tutaj inspiruje się
- wstępem autorstwa Bogdana chwytyńczuka Do atomu filozofia religii to jest tom 6 takiej serii fragmenty filozofii analitycznej
- tam w tym wstępie podobno typologię stanowisk przedstawił Bogdan fedeńczyk
- Alfa W odniesieniu do wyrażeń języka religii ja tutaj
- Przejąłem ten ogólnie ten dialogie ale stosujemy ją w odniesieniu do wyrażeń
- języka teologii różnica jest może subtelna ale istotna i tak wstępnie
- mówiąc można powiedzieć że te stanowiska w kwestii statusu epistemologicznego wyrażeń języka teologii są następujące po pierwsze stanowisko które głosi że
- wyrażenia języka teologii są sensowne bezsensowne Rozumiem właśnie
- intersubiktywnie komunikowalne i zasadne czyli
- podlegające interesu obiektywnej intensywnemu sprawdzeniu i co więcej dające się uzasadnić czy zweryfikować pozytywnie zweryfikować
- dalej mają do czynienia z ogólnym stanowiskiem które głosi że wyrażenia
- języka teologii są sensowne i bezzasadne przy czym stanowisko to występuje w dwóch odmianach
- ta pierwsza odmiana głosi że wyrażenia języka teologii są sensowne ale są
- bezzasadne czyli próba ich intensywnego sprawdzenia
- prowadzi do konkluzji że są one są fałszywe
- i drugie druga Odmiana tego stanowiska głosi że wyrażenia języka teologii są
- sensowne inaczej Więc pytania o ich zasadność nie ma sensu i w końcu trzecie
- stanowisko które tutaj Chciałbym krótko omówić głosi że wyrażenia języka
- teologii są bezsensowne Przyjrzyjmy się pokrótce każdemu z tych stanowisk
- Po pierwsze stanowisko które głosi że wyrażenia języka teologii
- są sensowne i zasadne chodzi tu o takie stanowisko które głosi
- że wyrażenia takie jak na przykład Bóg istnieje Bóg stworzył świat czy chociażby duża ludzka jest nieśmiertelna mają sens poznawczy sens propozycjonalny
- i możliwe jest ich intersubiektywne uzasadnienie czyli pozytywna weryfikacja
- można wykazać że one są prawdziwe w sposób taki interes subiektywnie wiążący
- ten sens poznawczy sens propozycjonalny tak chodzi o to że tego typu wyrażenia mają status epistemologiczny twierdzeń
- twierdzą coś stwierdzają zachodzenie jakichś stanów rzeczy jakichś faktów i co więcej można właśnie wykazać iż fakty
- te rzeczywiście zachodzą jako dwóch reprezentantów tego stanowiska
- przywołałem Z jednej strony Tomasza z Akwinu z epoki średniowiecza
- i jednego z najwybitniejszych współczesnych filozofów religii filozoficznych teologów Richarda slimberna obaj oni
- formują filozoficzne argumenty za istnieniem
- Boga co więcej Richard swimber na swojej książce spójność teizmu wprost podejmuje
- też kwestie właśnie statusu epistemologicznego wyrażenie języka teologii i obszernie tam uzasadnia właśnie
- stanowisko które tutaj przedstawiam stanowisko które w jego ujęciu głosi iż
- on koncentruje się na na zdaniu Bóg istnieje stanowisko które głosi że to
- zadanie Bóg istnieje jest spójnym twierdzeniem w przypadku którego domniemanie jego prawdziwości ma sens nie będę Oczywiście tutaj omawiał
- argumentów formułowanych [Muzyka] przez tych czy przez innych filozofów mających uzasadniać poszczególne
- tezy teologii to jest temat na jakieś inne
- spotkania chodzi tutaj tylko o ogólne pokazanie pewnego stanowiska w
- kwestii statusu epistemologicznego wyrażenia języka teologii
- teraz Przypominam że drugie te zasadnicze stanowisko
- w kwestii statusu epidemiologicznego wyrażenie z katalogi głosi że
- wyrażenia te są sensowne lecz bezzasadne
- przy czym pierwsza dwóch odmian tego stanowiska głosi że wyrażenia języka
- teologii są sensowne inaczej i w związku z tym że są one sensowne
- inaczej pytanie o ich zasadność nie ma sensu
- stanowisko to można przestawić następująco wyrażenia języka teologii Czyli znów na przykład Bóg istnieje Bóg stworzył świat czy dusza ludzka jest
- nieśmiertelna nie mają sensu poznawczego propozycja propozycjonalnego ale mają
- inny sens na przykład ekspresywny albo apelatywny więc pytanie o ich poznawczą
- zasadność nie ma sensu Innymi słowy stanowisko to głosi że wbrew w formie
- gramatycznej w formie zdań oznajmujących tak naprawdę
- wyrażenia języka teologii nie są twierdzeniami nie są te nie są
- twierdzenia nie są sądami które głosiły cokolwiek ciśnieniu bądź nie istnieniu jakichś stanów rzeczy no właśnie mają one jakiś
- inny sens pełnią inną funkcję niż funkcje poznawczą czyli na przykład funkcja ekspresywna więc wyrażają one jedynie pewne
- stany podmiotu który dane wyrażenie formułuje w szczególności
- wyrażają emocje albo postawy tego podmiotu albo mają sens apelatywny A
- więc chodzi w nich o na przykład nakłonienie kogoś do podjęcia
- określonych działań albo o wywołanie też jakieś określonych
- przeżyć czy też kształtowanie postaw u adresatów tych
- wypowiedzi ale właśnie że ze względu na to że są one pozbawione sensu poznawczego czy propozycjonalnego nie ma sensu pytać o ich
- właśnie poznawczą zasadność tak nie ma sensu pytać o to
- czy czy stany rzeczy w nich zmiankowane
- faktycznie zachodzą bo ten sens
- to znaczy pozycjonalny tam był Jest po prostu nieobecny stanowisko to można
- kojarzyć z filozofią późnego Ludwika winklasteina tutaj kontynuatorem tych
- koncepcji wildersteina był taki walizki filozof
- David zefania Philips tutaj kluczowym pojęciem jest wprowadzonym przez późnego
- Wildsteina i później wykorzystywanym też na gruncie filozofii religii czy też w tej filozoficznej teologii przez Philipsa jest pojęcie gry językowe
- to pojęcie ma służyć uświadomieniu nam iż
- język nie ma tylko jednej formy ani jednej funkcji
- tak zwany wczesne gigantain o którym jeszcze za chwilę troszkę powiem
- głosił że istnieje tylko jedna wszechomująca forma
- językowa forma języka formalogiczna i tę formę realizują tylko właśnie w
- wypowiedzi pełniące funkcję poznawczą twierdzenia wbrew temu późnych linkenstein na
- przykład za nim Filip stwierdzili właśnie że język ma wiele form czyli głosili tezę polimorficzności języka i w związku z
- tym język też może realizować wiele różnych funkcji albo właśnie używając
- tego terminu gra językowa można powiedzieć że na język składa się wiele różnych gier językowych każda z tych gier konstytuowana jest przez określone
- reguły i grasz że tak powiem w Poznaniu w
- szczególności gra językowa w Poznaniu naukowej jest tylko jedną z gier językowych jedną oprócz wielu innych równie
- prawomocnych No i w tym ujęciu jakie proponują nam późny winylstein czy też
- Philips język religii czy na język religii składa się jakaś
- odrębna gra językowa czy może nawet wiele odrębnych gier językowych różnych
- od gry czy też gier które konstytutują język nauki
- problem z tym stanowiskiem w odniesieniu do języka teologii jest taki że jednak
- teologia co nawet pobrzmiewa samym słowie i Figo etymologicznym w znaczeniu
- wydaje się istotne wiązać z jakimś
- roszczeniami poznawczymi tak Czyli ta funkcja poznawcza w związku z tym też funkcja czy sens propozycjonalny poznawczy wyrażenie z
- karteologii wydają się być jakoś istotnie przynależne do teologii takie
- rozumienie wyrażanie języka teologii jakie tutaj można by zaproponować odwołując się do tych koncepcji późnego wynoszenia czy Philipsa wiązałoby się z
- dosyć radykalnym odejście od rozumienia właśnie teologii jednak jako nauki jako
- jakiegoś rodzaju Poznania przy czym ta
- zmiana perspektywy w samym rozumieniu teologii być może nie jest w czymś co
- powinniśmy tak kategorycznie odrzucać i tutaj od razu zasygnalizuje
- że ten sposób rozumienia teologii mnie samemu jest bliski i coraz bliższy
- bym powiedział wskazałbym tutaj też przy okazji na fakt że kierunek studiów który prowadzimy w ewangelikalnej Wyższej Szkole
- teologicznej to jest teologia praktyczna
- z biegiem czasu Dostrzegam coraz głębszy sens i coraz większą wartość w takim
- właśnie określeniu tego kierunku studiów i wyraża to uznanie swojej osobiste
- przekonanie być może ono jest również podzielone przez innych wykładowców
- pracujących w naszej uczelni ale także studentów
- studiujących u nas takie przesłanie które się wyłania dla mnie przynajmniej z tych studiów jest
- jest właśnie takie że w teologii być może ważniejsze jest działanie i pewna też jakaś
- postawa wobec świata i innych ludzi niż jakieś teologiczne spekulacje i
- twierdzenia dotyczące Boga i też to doświadczenie
- pracy w ewangelikalnej wyższej szkole teologicznej uczy że w tym wymiarze spekulacji teologicznych
- technologicznych twierdzeń często Różnimy się
- między sobą i często trudno jest tutaj o jakieś konsensus porozumienie trudno też
- formować jakieś argumenty które byłyby jakoś wiążące rozstrzygające i dla
- wszystkich konujące natomiast właśnie ten sens jakiejś praktyczny teologii z biegiem czasu wydaje mi się
- coraz bardziej istotne i być może to rozumienie wyrażenia sensu wyrażeń języka teologii jakie tutaj w
- ramach tego stanowiska znajdujemy jest czymś co mogłoby
- znaleźć jakieś pogłębienie i rozwinięcie również w kontekście po
- prostu tych studiów które prowadzimy
- kolejne stanowisko czy też druga odmiana drugiego stanowiska które właśnie głosi
- że wrażenie języka teologii są sensowne i bezzasadne
- można przedstawić następująco zgodnie z tym stanowiskiem wyrażenia języka teologii Czyli znów na przykład Bóg istnieje Bóg stworzył świadczy dusza
- ludzka jest nieśmiertelna mają sens poznawczy propozycjonalny lecz ich
- intersubiektywny uzasadnienie nie jest możliwe Innymi słowy tutaj na gruncie tego stanowiska przyznaje się że
- wyrażenie języka teologii sąd twierdzeniami które można
- w artykułować sposób intersutywnie zrozumiały ale nie da się
- ich pozytywnie zweryfikować
- nie da się ich uzasadnić więc są to twierdzenia bezzasadne No i stanowisko
- to można kojarzyć z różnymi przedstawicielami głosicielami ateizmu w dziejach filozofii tutaj dwie bardziej
- współczesne postaci przywołuje australijskiego filozofa
- Johna Leslie mackiego czy też
- być może najbardziej najlepiej współcześnie znanego przedstawiciela tak zwanego nowego ateizmu ryczała ta dołkinsa
- obaj oni gotowi są przyznać że takie
- twierdzenie czy takie zdanie jak na przykład Bóg istnieje Czy Bóg stworzył świat są sensowny można jakiś Inter subiektywnie
- zrozumiałe sens w nich odnaleźć mają one jakiś sens właśnie propozycjonalny ale
- obaj oni też twierdzą że nie ma jakiegoś przekonującego interesu obiektywnego uzasadnienia dla tych zdań dla tych twierdzeń
- gdyby to stanowisko kwestii statusu
- estemologicznego wyrażenie z katalogi było prawdziwe to w gruncie rzeczy trzeba powiedzieć że właściwie No teologia też
- straciłaby rację bytu a w jej miejsce być może należałoby wprowadzić nowy
- kierunek i nową dyscyplinę a teologię
- No i w końcu trzecie stanowisko które głosi że wyrażenia języka teologii są
- bezsensowne można powiedzieć że jest to [Muzyka]
- radykalizacja tego stanowiska które wcześniej
- przywołałem ze stanowiska
- które można kojarzyć z tą koncepcją gier językowych
- wildersteina czy Philipsa z tym że tutaj na gruncie tego trzeciego stanowiska
- głosi się że wyrażenia języka teologii nie tylko że nie mają sensu poznawczego czy propozycjonalnego ale odmawia się im jakiegokolwiek innego
- sensu tak Czyli także ekspresywnego czy apelatywnego a więc zgodnie z tym
- stanowiskiem wyrażenia języka teologii nie tylko że nie stanowią żadnych stwierdzeń stwierdzeń tak nic nie stwierdzają
- zachowania jakichś stanów rzeczy ale też nie wyrażają nic
- ani też nie pełnią żadnej innej funkcji jakich funkcji
- perswazyjne czy właśnie tej tej apelatywnej stanowisko to można kojarzyć właśnie z filozofią wczesnego
- Wildsteina z okresu traktatu logiczną filozoficznego czy też współcześnie
- stanowisko to zajmuje głosi profesor Bogdan chwedeńczuk
- w przypadku wczesnego wildersteina stanowisko wiązało się z właśnie przekonaniem że w zasadzie istnieje tylko jedna forma logiczna
- określająca sens wyrażeń języka i tę formę spełniałem tylko
- twierdzenia rażenia mające właśnie ten sens pozycjonalny ale też jedynie
- twierdzenia które odnoszą się do Faktów faktów
- składających się na na świat próba powiedzenia czegokolwiek
- o czymkolwiek czy kimkolwiek miałby istnieć Poza
- światem poza faktami które świadk konstytutują jest z gruntu chybiona jest skazana na
- niepowodzenie bo każdy kto Taką próbę podejmuje w wikładzie właśnie tego w jakiś niedorzeczności formuje Jakieś wypowiedzi pozbawione sensu
- stanowisko też to też zajmuje profesor Bogdan fedeńczuk
- wyraził On je w między innymi w swojej książce
- przekonania religijne przy czym tytuł tej książki jest powiedzmy
- ironiczny w przypadku tego autora ponieważ zdaniem
- profesora hedeńczuka nie ma czegoś takiego jak autentyczne przekonania
- religijne te wyrażenia które sprawiają taką takie wrażenie
- bycia jakiegoś wyrazem sformułowania przekonania religijnych
- nie są autentycznymi przekonaniami tutaj
- dyskwalifikuje wyrażenia typu właśnie Bóg istnieje Czy Bóg stworzył świat czy dusza ludzka jest nieśmiertelna jako bezsensowne
- w tej racji iż występują w nich terminy które jego zdanie nie mają żadnego
- empirycznego odniesienia a zanim przysłała właśnie wyrażenia języka
- które nie mają żadnego empicznego odniesienia są pozbawione jakiegokolwiek
- sensu tutaj można by się jednak dopytywać czy rzeczywiście jest
- tak że że jakiegokolwiek innego oprócz propozycjonalnego sensu nie mają te
- wyrażenia fakt że te wyrażenia są przecież używane są elementem
- naszej codziennej praktyki językowej wydaje się sugerować że jakiś
- sens oni mają jakąś one mają jakąś funkcję one pełnią Tym niemniej wydaje
- się No jakby tych innych funkcji też nie uznawać głosząc że po prostu w przypadku tych wyrażeń mamy do czynienia No to przede
- wszystkim z epistemologiczną mistyfikacją Czy są to wyrażenia które tylko Sprawiają wrażenie bycia z jakimiś twierdzeniami
- zdaniami de facto i mi nie są ale też
- tutaj się sugerować że też mają one że mamy tutaj do czynienia też z taką
- funkcjonalną czy czy w ogóle semantyczną mistyfikacją to znaczy wydaje się że one
- w jakiś sens mają podczas gdy zdaniem profesorańczuka jakiegokolwiek sensu One
- nie mają takie są te zasadnicze stanowiska w
- kwestii statusu epistemologicznego wyrażeń języka teologii w toku tutaj tego krótkiego przedwożenia zasygnalizowałem
- jakieś swoje osobiste preferencje ale być może w dyskusji tutaj coś więcej
- jeszcze uda nam się powiedzieć więc z mojej strony w tym momencie to tyle
- jeśli tutaj byłyby jakieś pytania to
- Spróbuję na nie odpowiedzieć dzięki Łukasz przede wszystkim Mam taką
- prośbę bo tutaj się pojawiło właśnie pytanie żebyś to szybko dokładnie wyjaśnił Czym jest Inter subiektywizm Inter subiektywność tak czy tak
- po prostu pytanie OK
- ja tam Kiedy używałem te warunki racjonalności
- Poznania Tak które w szczególności wiedza Naukowa wydaje się powinna spełniać to tam mówiłem o tym warunku intersubiektywnej
- zrozumiałości i sprawdzalności tak Inter subiektywność odpowiadając na pytanie Co znaczy to
- słowo można by się odwołać do do etymologii tak Inter czyli między
- subiektu podmiot tak czyli tu chodzi o w przypadku interesu obiektywnej
- zrozumiałości tak chodzi o to że jakieś Wyrażenie jest Inter subiektywnie
- zrozumiałe jeśli jest zrozumiałe No nie tylko dla tego podmiotu który formuje
- dane wyrażenie tak wypowiada czy czy zapisuje je ale też dla innych
- podmiotów będących członkami danej społeczności językowych tak dalej jakieś powiedzmy wyrażenie na szczyt twierdzenie jest
- Inter subiektywnie sprawdzalne jeśli jego wartość poznawcza może być sprawdzona Nie tylko przez przez podmiot który dane w twierdzenie formułuje ale
- na potencjalnie przez powiedzmy każdego Każdy normalny to
- Nazwijmy podmiot poznający każdego normalnego człowieka Oczywiście tutaj ktoś pyta czy
- cóż to znaczy normalny człowiek tak czy normalny podmiot
- analogię tutaj można powiedzieć tak jak się mówi na gruncie fizyki o warunkach normalnych prawda i mówi się że tam czyli
- tak z tego co pamiętam określone ciśnienie temperatura tak składają się na te warunki normalne
- Myślę że przez nogi można by też określić pewne warunki które muszą być spełnione aby ktoś jakiś człowiek mógł być uznany za normalny podmiot poznający
- tak chyba poniekąd odpowiedziałeś na kolejne pytanie jak stanowisko profesorach chodeńczuka ma się do osobistych doświadczeń ludzi
- na przykład doświadczeń dotyczących istnienia Boga tutaj jakby standardowa odpowiedź osób które
- nie uznają tego typu świadectw jako przemawiających na rzecz
- teologii jest nadana odpowiedź jest taka że te doświadczenia są wiążące jedynie
- dla co najwyżej tak dla osób które chcą udziałem że nie są to
- doświadczenia których mogłyby mieć udział inne osoby tak
- Tutaj też jest
- problem taki tak z doświadczeniami religijnymi bo
- podobny argument można by Czy podobną krytykę formułować pod adresem
- stwierdzenie introspekcjonistyczne i psychologii tak
- nasze przeżycia na przykład emocjonalne tak jakieś ogólnie
- stany umysłowe to są też czymś prywatnym do czego nie mają bezpośredniego dostępu
- inne podmioty różnica jednak jaka Moim zdaniem zachodzi pomiędzy jakimś
- przeżyciami psychicznymi z danymi to standardowymi tak a doświadczeniami religijnymi to
- Wydaje mi się że jednak w przypadku psychicznych tutaj
- być może jest to tylko różnica stopnia ale stopień uniwersalności czy powszechności tych tych przeżyć jest jednak większy i
- też pewne prawidłowości z jakim mamy tutaj do czynienia
- są są czym też jakby powszechniejszym Chodzi mi o to że
- na podstawie też jakby porównywania osobistych przeżyć
- Wydaje mi się że o wiele łatwiej jest jednak stwierdzić podobieństwo naszego wewnętrznego
- doświadczenia No i jeszcze raz I wydaje mi się że też pewne prawidłowości
- identyfikowane opisywane przez psychologię No są powszechniejsze
- o wiele doświadczenie religijne wydaje mi się być jednak czymś o wiele bardziej
- wyjątkowym i czymś takim poziomom nieregularnym znaczy
- [Muzyka] Wydaje mi się że o wiele trudniej jest wywołać Jeśli w ogóle człowiek może wywołać tak
- przez jakiś określone działania starania ze swej strony tak i o tyle też
- jakby stanowi ono może mniej
- jakieś takie przekonujące świadectwo jako uzasadnienie dla te
- teologii No cóż to to jest w ogóle wydaje mi się dość skomplikowany temat
- bo powiedzmy to pytanie o język teologii czy ma sens czy prowadził też do innego
- pytania raczej wątpliwości która się bardzo często pojawia z nią stykamy się
- na przykład prowadząc uczelnie teologiczną gdzie pojawia się wątpliwość
- czy teologia w ogóle jest nauką teraz w świetle w świetle z tego sporo
- osób szczególnie z takich kręgów do [Muzyka]
- wiążących naukowość bardzo ściśle No Chociażby z takim typem badań występuje
- w naukach przyrodniczych chociażby No odmawia takim dziedzinom jak teologia
- ale nie tylko teologia No bo niektórym naukom społecznym miona nauki więc ten
- spór nie dotyczył w zasadzie tylko języka aczkolwiek z tym językiem jest też bardzo mocno związany tak jak zauważyłam te podczas tej prezentacji I
- tutaj były też reakcje naszych uczestników takie dość No właśnie ale
- jak to prawda to bezsensowne na przykład Używałeś słów które w znaczeniu
- potocznym są takie bardzo mocno pejoratywne prawda No bo jak ja mówię że
- coś jest bez sensu no to że to jest w ogóle jakaś taka głupota i nie warto się tym zajmować więc może również z uwagi na to
- [Muzyka] że wzbudziło takie reakcje No bo na co dzień no powiedzmy Tak nie wszyscy są
- filozofami a nawet ci którzy są to i tak na co dzień pewne rzeczy rozumieją
- sposób tak to znaczy się rozumieją odbierają w sposób taki bardzo potoczny możesz Spróbuj tak pokrótce powiedzieć co w tym języku
- znowu będziemy takie trochę meta
- odpowiedź robić co w tym języku którym się posługiwały oznacza na przykład
- właśnie słowo bezzasadny bezsensowny [Muzyka]
- O tak kiedy tam mówiłem o tej bezsensowności tak to przede wszystkim
- tu chodziło o to że [Muzyka] ta Kwestia którą tutaj rozważałem tak dotyczyła przede wszystkim tego czym
- wyrażania języka teologii mają ten tak zwany sens propozycjonalny czyli czy są
- twierdzeniami które głoszą że coś istnieje czy też nie
- istnieje tak że że zachodzą jakieś stany rzeczy czy też że nie zachodzą
- jakieś stany rzeczy więc tu tego to jakby te rozważania przede
- wszystkim [Muzyka] dotyczyły tak czy Innymi słowy czy wyrażenia
- w sensie gramatycznym typu Bóg istnieje tak czy
- Mówiąc najprościej czy one mówią coś o jakieś obiektywnej rzeczywistości tak
- stwierdzają zachodzenia jakiegoś faktu
- albo Bóg stworzył świat
- ja tutaj znów może pozwolę sobie jakby swoje własne ujawnić troszkę
- myśleniem może nie tyle przekonań to myślenie tak Ja powiem szczerze że z
- biegiem lat jakby Czemu dawałem zresztą wyraz tutaj w trakcie naszych wystąpień
- i spotkań spotkań w ramach West online w szczególności tutaj mógłbym przywołać
- takie spotkanie z lipca 2020 roku Co możemy powiedzieć o Bogu gdzie tam taki
- wystawiłem No w sumie autorskich koncept teologii afatycznej Chodzi mi o to że z
- biegiem lat jakby Mam coraz większy dystans do teologii spekulatywnej takiej właśnie Filozoficzny teologii spekulatywnej
- czyli do do prób powiedzenia czegoś o Bogu sformułowania jakichś twierdzeń dotyczących Boga natury Boga właśnie tych relacji pomiędzy Bogiem a światem
- natomiast właśnie nie chciałbym tak całkiem
- dyskwalifikować teologii Jak to
- powiedzmy czynniki żeby nie mówić tego tak personalnie czyni to co ostatnie
- stanowisko jakiekolwiek sensu odmawia wyrażeniem języka teologii
- w większej mierze jakby widzę w tym czy dostrzegam
- W wyrażeniach języka teologii ten inny taki sens Nie nie propozycjonalny tylko
- raczej właśnie jakiś taki sens Powiedziałbym ten ekspresywny ekspresywny czy taki pragmatycznym powiedział czyli
- na przykład dla mnie coraz większe nie że zdanie takie jak Bóg istnieje na
- przykład jest wyrazem pewnej zasadniczej postawy wobec świata wobec życia postawy którą może właśnie trochę
- językiem teologii psychologii właśnie można by wyrazić jako podstawowe
- zaufanie Basic Trust tak to nawet są w psychologii się pojawia tak to jest Zresztą coś co się Psychologowie twierdzą coś co się kształtuje w ogóle
- najwcześniejszym etapie naszego życia podstawowe zaufanie wobec świata wobec życia Tak czyli Innymi słowy mówiąc że że świat
- ale też życie życie w ogóle nasze życie nie jest jakieś absurdem tak i
- [Muzyka] tylko jakąś
- No przerażającą historią właśnie nie zrozumiałą nadatek tylko że nawet jeśli jeśli nie jesteśmy w stanie
- tych absurdalnych i przerażających momentów przeniknąć w danym momencie tak
- swoją myślą to jednak mówiąc też cytowanym przeze mnie wcześniej już
- słowami Juliany z Norwich ostatecznie wszystko będzie dobrze wszystko to będzie dobrze wszystko będzie dobrze Tak i dla mnie to jest ten taki
- Powiedziałbym taki ekspresywny i pragmatyczny sens wyrażenia Bóg istnieje tak
- weźmy to to zdanie dusza nie jest nieśmiertelna tak
- znów co bardziej odchodzę od jakiegoś takiego propozycjonalnego rozumienia
- tego zdania W sensie że to jest jakieś twierdzenie z zakresu antropologii mówiąc jakieś tam strukturze bytowej człowieka o tym że człowiek jest jakimś
- tam złożeniem bytowym duszy ciała dla mnie coraz bardziej
- jakby sens tego zdania Jest taki że że nasza indywidualność ma jakieś
- takie nieprzemijające znaczenia Tak nawet jeśli to nie jest równoznaczne z
- jakimiś wiecznym trwaniem po śmierci tak to to fakt że zaistnieliśmy wtedy zaistnieliśmy w tej konkretnej jednostkowej formie No nie jest czymś
- nieistotnym bez znaczenia tylko To dobrze że że jesteś Joasiu Gacka tak
- To dobrze że jesteś Łukasz i każdemu tutaj z osobna mógłbym powiedzieć tak że
- to dobrze że jesteś i nawet jeśli cię kiedyś nie będzie to dobrze że byłaś i to jakby na wieki jakby coś znaczy tak taki jest dla mnie współcześnie obecnie
- sens zdania istnieje dusza Nieśmy wtedy tak No ja tak taki jakby sens tutaj
- wydobywam który mówię no nie sprowadza się do tych takich czy odbiegał tak Jakiś taki tradycyjnych teologicznych sensów właśnie tak
- związanych właśnie z tymi teologicznymi spekulacjami to jest bardziej taki sens egzystencjalny taki też to takie pragmatyczny no i może trochę
- psychologiczny tak [Muzyka] ale no nie dysk w Kanadzie No nie dyskwalifikowałbym tego typu wyrażeń
- jako zupełnie pozbawionych sensu ale też coraz większym dystansem podchodzę do takiego właśnie poważnego traktowania tych wyrażeń jako właśnie jakiś takich
- naukowych twierdzeń które też naukowymi metodami trzeba nie wiem badać uzasadniać mam coraz większe takie głębsze
- mocniejsze poczucie że że to w ogóle jest jakiś nieporozumienie kiedy w ten sposób się podchodzi do do teologii tak no i to pytanie musiało paść przepraszam
- bo właśnie przyszło po co zatem teologię ale właśnie ten sens praktyczny dla mnie
- sensem jakby studiowania teologii jest to że jeszcze ja powtórzę zastrzeżenie
- od którego zacząłem tak tutaj być może jeszcze trzeba by zaprosić kogoś jakiegoś rasowego teologa ale tego tej prawdziwej teologii tej objawionej
- nadprzyrodzonej więc po pierwsze być może ktoś taki tutaj udzielili odpowiedzi ale też dla mnie sensem
- Znaczy tak ja nie Studiowałem ale pracuję tak w
- Ewangelii najwyższej szkoły teologicznej gdzie prowadzimy ten kierunek dla mnie sensem pracy Tam przynajmniej jako wykładowca jest spotkanie
- spotkanie z osobami dla których te słowa te wyrażenia są
- jako żywe i mają sens ale właśnie ten ten sens praktyczny egzystencjalny tak i na podstawie własnego doświadczenia muszę powiedzieć że to spotkanie jest No
- jest poruszające jest ożywiające jest inspirujące tak
- i taki ja sens wydobywam z pracy w charakterze wykładowcy na uczelni teologicznej mam nadzieję też że
- że taki sens znajdują studiowaniu teologii nasi nasi studenci tak
- dzisiaj mieliśmy kolejną obronę znaczy że studenci nie tylko przychodzą A co w
- ciągu ostatnich tygodni trzecia już to znaczy że studenci nie tylko przychodzą do nas studiować Ale też kończą te studia
- piszą pracę w których zawierają swoje własne przemyślenia Czasami właśnie
- bardzo głęboko teologicznej pisane językiem teologii także przy okazji bardzo serdecznie
- gratulujemy wszystkim tym którzy się ostatnio obronili bardzo się cieszymy Wiemy że to nie ostatnia obrona w tym roku także
- No jest to dla nas też źródło ogromnej radości Łukaszu Bardzo bardzo ci dziękuję to rzeczywiście niezwykle interesujący
- temat i na pewno w tak krótkim czasie trudna jest go rozwinąć na tyle żeby na
- przykład no Podać właśnie więcej chociażby przykładów takich zdań które mogłyby
- budzić z tego punktu widzenia różnego rodzaju może nie
- tylko kontrowersje co właśnie wątpliwości aczkolwiek przedstawiłeś takie zdania które dla każdego dla chrześcijanina są teoretycznie powinny
- być oczywiste prawda Bóg istnieje Bóg stworzył świat dusza ludzka jest
- nieśmiertelna to nawet jest element prawd wiary w kościele rzymskokatolickim
- chociażby ale myślę że to nie będzie nasze ostatnie spotkanie z językiem
- teologicznym i z językiem w teologii zwłaszcza że szczególnie ci państwo z
- państwa którzy interesują się w ogóle językiem jako taki czeka na państwa bardzo miła niespodzianka już niedługo ukaże się
- kolejny Tom teologika wratislawiesa naszego wydawnictwa naukowego i on będzie w całości poświęcony właśnie językowi
- Łukaszu czy mógłbyś coś więcej na ten temat powiedzieć bo ty jesteś jakby
- głównym redaktorem i spirytusmowym z tego tomu kolejny 16 Tom naszego
- uczelnionego rocznika temat numeru jest właśnie język w
- teologii to stosunkowo jest ujęte w nawias więc można to też czytać jako język teologii i zapowiada się rzeczywiście bardzo
- interesująco 10 artykułów w których może nie będę tutaj aktorów co jeszcze zdradzał ale tak ogólnie
- kilka tematów przynajmniej przywołam więc na przykład język w teologii ekumenicznej dalej
- Artykuł dotyczący zjawiska ekskluzywizmu językowego w środowiskach
- ewangelikalnych nie będę zdradzał
- nazwiska autorki tego artykułu ale na przykład język
- współczesnej architektury sakralnej na przykładzie dosyć kontrowersyjnej realizacji kościoła pod wezwaniem Najświętszego
- Serca Jezusa w Monachium wybudowanego w 2000 roku tak ale też na przykład artykuł poświęcony językowym opisom
- doświadczenia mistyczne Mistycznego Apostoła Pawła
- w listach pawłowych czy też bardzo ciekawy artykuł
- poświęcony analizie Takiej w sumie lingwistycznej ale też teologicznej analizie Kazań zebranych w pustylli kobiet jest to
- bardzo ciekawy Tom zbierający 90 Kazań na wszystkie
- niedziele i święta autorstwa kobiet właśnie tak i będzie osobny
- artykuł poświęcony temu tomowi czy też artykuł poświęcony
- współczesnemu sposobowi rozumienia czy też nie rozumienia pojęcia zasługa które
- też wydaje się być jednym z takich ważnych pojęć teologicznych No i już teraz Zapraszam wszystkich zainteresowanych do lektury tego
- ciekawego jak mi się wydaje numeru naszego rocznika
- Łukasz mraz jeszcze ci dziękuję A państwa Zapraszam za tydzień i tak
- szczerze powiedziawszy Kiedy miałam zapowiadać tą za spotkanie za tydzień prawie 9 miesięcy od 24 lutego czasu po
- rosyjska agresja na Ukrainę Ukraińcy Dzięki ich chronizmowi i zaangażowaniu ta wojna która miała trwać
- według agresora kilka dni trwa tyle ile trwa ona byłoby Niemożliwe to zaangażowanie ten heroizm bez takiej bardzo konkretnej
- pomocy oczywiście świadczonej przez państwa i przez organizacje międzynarodowe ale też przez zwykłych ludzi którzy albo przyjmowali przyjmują
- do tej pory u siebie w uchodźców zapewniając spokój dłuższy tym którzy walczą albo tam na miejscu i coraz częściej tak się dzieje tam na miejscu w
- Ukrainie pomagać właśnie z takimi osobami które pomagają na różne sposoby które od
- tych kilku miesięcy są bardzo zaangażowane więc wsparcie kierowani pobudkami właśnie chrześcijańskimi takim chrześcijańskim przesłaniem mięśnia
- pomocy w niedoli wspieraniem niesprawiedliwie traktowanych traktowania życia naszymi gośćmi będą właśnie takie osoby
- i to będą nasi studenci a także pastora Radosław grygoruk z kościoła do rok
- który we współpracy między innymi zwst organizuje różnego rodzaju pomoc
- zarówno tutaj we Wrocławiu na miejscu jak i bezpośrednio Ukrainie
- także Dziękuję państwu bardzo dziękuję tobie raz jeszcze Łukasz Dziękuję bardzo