Dekalog krok po kroku. Cz. 1
Opublikowano:
Rozwiń transkrypcję filmu
Dekalog krok po kroku. Cz. 1 | EWST online
- [Muzyka]
- [Muzyka]
- Dobry wieczór państwu jest wtorek godzina 19 rozpoczynamy ewsp online i
- dzisiaj rozpoczynamy nie tylko nasze pojedyncze spotkanie w ramach
- atwest cyklu spotkań poświęconych dekalogowi pod takim tytułem Dekalog
- krok po kroku jest to tytuł który moim zdaniem bardzo dobrze oddaje To co
- będziemy chcieli państwo pokazać to o czym chcemy państwo powiedzieć
- i podczas pierwszego spotkania które będzie poświęcona temu hemanowi
- odpowiemy sobie na takie pytania które wiele osób nurtują a Mianowicie w jaki
- sposób liczone są przykazania i jak się je dzieli czy kolejność w jakiej
- występują ma znaczenie czym na czym zostały spisane
- No i pytanie być może nawet najważniejsze Dlaczego zajmują tak szczególne miejsce zarówno w judaizmie w chrześcijaństwie
- nasze rozważania prowadzić będziemy w oparciu o pismo i jego rozwinięcie w
- tradycji rabinicznej a do świata a raczej światu bo tym światów jest trochę więcej dekalogu zaprosi nas Izabela Buczkowska
- wykładowczyni ewst wykładowczyni przed wielu związanych ze sterem testamentem i z językiem hebrajskim którą już w tej chwili bardzo serdecznie witam i
- oczywiście zapraszam Dobry wieczór Witam państwa bardzo serdecznie Zaczynamy Zaczynamy nasz cykl
- spotkań z dekalogiem dzisiaj spotkanie pierwsze wstępne opowiemy sobie o tym dekalogu ogólnie A na kolejnych spotkaniach
- będziemy już mówić o poszczególnych przykazaniach
- Zacznijmy od źródeł tekst dekalogu pojawia się w księdze
- wyjścia w rozdziale 20 oraz księdze Powtórzonego Prawa w rozdziale 5
- wersje są bardzo podobne są pewne nieznaczne różnice które ciekawe będzie
- prześledzić i Zwrócę na to uwagę kiedy będziemy omawiać poszczególne przykazania Zwróć uwagę na to gdzie te teksty różnią
- się między sobą a teraz chciałabym troszeczkę też zarysować kontekst w jakim 10 przykazań się pojawia Otóż przykazania te pojawiają się w
- kontekście przymierza są częścią ceremonii zawarcia przymierza pomiędzy Jahwe a jego ludem wydarzenie to ma miejsce po
- takim ważnym wydarzeniu można powiedzieć pierwowzorze zbawienia w Starym
- Testamencie jakim jest wyprowadzenie narodu Izraela z Egiptu możemy sobie
- całe to wydarzenie podsumować w taki sposób że Bóg wyprowadza
- lud swój z Egiptu Ratuje go po to aby wprowadzić swój naród do przymierza ze
- sobą i właśnie te 10 przykazań są
- podstawowymi zasadami w oparciu o które jego lud miał funkcjonować w przymierzu
- z nim z Jahwe z panem Przymierza tak Czyli są to takie podstawowe zasady
- moglibyśmy powiedzieć używając takiej analogii że jest to swego rodzaju konstytucja powstającego narodu grupa niewolników
- wyprowadzonych z niewoli w Egipcie ma właśnie zostać przekształcona w naród
- funkcjonujący w oparciu o konkretne nadane przez Boga prawo i tutaj te 10
- przykazań stanowią sedno podstawę tych praw Jaki jest kontekst Przejdźmy zatem
- do samego tekstu
- tu już na pierwszy rzut oka widać także w tekście tym nie ma żadnych podziałów
- to moje celowe działanie celowo pozbawiłam ten tekst wszelkich numerków cyferek po to żeby też kiedy będziemy czytać
- zachęcić państwa do samodzielnego policzenia przykazań
- zatem przeczytajmy wtedy mówił Bóg wszystkie te słowa
- Ja jestem pan twój bóg który cię wywiódł z ziemi egipskiej z domu niewoli nie
- będziesz miał cudzych bogów obok mnie nie będziesz czynił żadnej rzeźby ani żadnego obrazu tego co jest na niebie wysoko ani tego co jest najzimniej Nisko
- ani tego co jest wodach pod ziemią nie będziesz oddawał im kumkłonu i nie
- będziesz im służył ponieważ ja pan twój Bóg Jestem bogiem zazdrosnym który każe
- występek ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia względem tych którzy mnie nienawidzą okazuje zaś łaskę aż do tysięcznego
- pokolenia tym którzy mnie miłują i przestrzegają moich przykazań nie będziesz wzywał imienia pana Boga twego nadaremna gdyż pan nie pozostawi
- bezkarnie tego który wzywa jego imienia nadaremno pamiętaj o Dniu szabatu aby go
- uśmiechnięcić 6 dni będziesz pracować i Wykonywać wszystkie dwa zajęcia dzień za 7 jest szabatym ku czci Pana Boga twego nie możesz przy to w dniu tym wykonywać
- żadnej pracy ani ty sam ani synku ani twoja córka Ani Twój niewolnik ani twoja niewolnica ani twojej bydła ani cudzoziemiec który mieszka pośród twych
- bram w sześciu dniach bowiem uczynił pan niebo ziemię może oraz wszystko co jest
- w nich w siódmym zejść dniu odpoczął Dlatego pobłogosławił pan dzień szabatu i uznał go za święty czcij ojca twego i matkę twoją abyś
- długo żył na ziemi którą pan Bóg twój da tobie nie będziesz zabijał nie będziesz
- cudzołożył nie będziesz kradł nie będziesz mówił przeciw bliźniemu twemu kłamstwa jako świadek nie będziesz pożądał w domu bliźniego
- twego nie będziesz pożądał żony bliźniego twego ani jego niewolnika ani jego niewolnicy ani jego wołu ani jego osła ani żadnej rzeczy która należy do
- bliźniego twego Gdybym teraz miała okazję zapytać
- państwa ile tych przykazań państwu tutaj naliczyli pewnie usłyszałabym
- kilka różnych liczb podobnie nie rzecz się ma w dziejach
- interpretacji tego tekstu te przykazania są różni liczone zawsze
- otrzymujemy ich 10 taka jest ta zadana liczba więc otrzymujemy 10 przykazań ale
- w sposobie liczenia są tutaj pewne różnice w zależności od tradycji
- i możemy sobie tutaj wyróżnić takie trzy główne
- podejścia tak pierwsza tradycja wywodzi się z septuagindy czyli greckiego
- przykładu hebrajskiego tekstu Starego Testamentu
- septuagint korzystali Żydzi w diasporze jak również
- stała się ona podstawą dla autorów Nowego Testamentu często
- mówi się o septuagincie że jest to Biblia pierwszych chrześcijan i za tą
- tradycją septuagint poszła też tradycja prawosławna i wiele tradycji protestanckich wydaje się że już tak na marginesie że
- również autor żydowski takie jak Filon również korzystał tutaj z tej wersji septuagit i jak tutaj wygląda sytuacja
- początek tekstu traktowany jest jako pewien wstęp nagłówek wprowadzenie a ten fragment Jam jest Pan Bóg twój który cię wywiózł z
- ziemi egipskiej z domu niewoli później następują kolejne przykazania tak mamy
- pierwsze przykazanie nie będziesz miał bogów cudzych przede mną tak tutaj w tej tradycji tutaj Zaczynamy liczyć drugim przykazaniem jest zakaz
- wykonywania podobizm rzeźb obrazów
- wraz z zakazem oddawania tutaj to jest te dwa wyrażone zakazy liczone są jako
- jedną przykazanie tak znalazłeś tutaj w jednej grupie dalej trzeci przykazanie
- nie Będziesz wyzywał imienia boga tego nadaremną czwarte dzień szabatu piąte
- czcij ojca matkę Nie zabijaj nie cudzołóż siódme 8 nie kradnie i
- dziewiąte nie mów fałszywego świadectwa 10 niepożądaj żony bliźniego ani żadnej rzeczy
- tak Czyli otrzymujemy tutaj w ten sposób 10 przykazań
- idziemy sobie dalej Drugi sposób liczenia to tradycja katolicka wywodząca się od Augustyna i tutaj również podobnie jak w
- tej tradycji podążającej za septuaginton pierwsze zdanie traktowane jest jako
- wstęp tak dalej pierwsze przykazanie liczone jest tak samo nie będziesz miał bogów cudzych przede mną
- drugi przykazanie nie Będziesz wyzywał imienia pana Boga twego nadarenną
- nie wyodrębnione jest tutaj przykazanie zakazujące czynienia podobizm tak zatem
- przekazanie dotyczące szabatu jest w tej wersji przykazaniem trzecim tak i dalej
- kolejne otrzymujemy w tej sytuacji przykazanie czwarte czyli
- ojca trwego i matkę swoją piątę Nie zabijaj szósty nie cudzołóż tak siódmy
- Nie kradnij Usuń Nie mów fałszywego świadectwa i teraz żeby uzyskać tą liczbę 10
- wyodrębniony jest zakaz pożądania żony jako osobne przykazanie a zakaz
- pożądania własności bliźniego jako kolejne przykazanie dziesiąte tak ujęte
- w takiej formie ani żadnej rzeczy która jego jest tak czyli mamy niepożądaj żony bliźniego swego i dziesiąty ani żadnej rzeczy która jego jest
- że wiele osób pewnie kojarzy tą wersję ponieważ jest to
- obecnie wersja katechetyczna w tradycji katolickiej
- idziemy dalej tradycja trzecia talmudyczna tak czyli to jest
- rozwinięcie tego zapisu przykazań w tradycji
- talmudycznej czyli w komentarzach rabinicznych która ostatecznie przyjęły
- formę Talmudu czyli komentarza do tory w postaci miszny
- która jest bezpośrednim komentarzem do tory oraz gemary która stanowi rodzaju już komentarz do domyślny tak tutaj całość określana jest mianem Talmudu i
- teraz w jaki sposób tutaj mamy te przykazania policzone Otóż
- liczymy od samego początku czyli stwierdzenie Jam jest Pan Bóg twój który
- cię wywiódł z ziemi egipskiej z domu niewoli jest pierwszym przykazaniem
- kolejne drugie podobnie jak w poprzednich tradycjach
- tutaj te drugie przykazania akurat jest takie samo we wszystkich po trzecie nie będziesz wzywał minia
- Boga twego na dernu Tak tutaj też podobnie jak w tradycji katolickiej nie rozróżnienia my nie wyróżnione jest niewyodrębnione jest
- przykazanie dotyczące zakazu tworzenia podobizne
- trzecie przykazanie nie będziesz wzywał imienia boga twego na daremny czwarte dzień szabatu piąteczki ojca swego Matkę swoją i dalej
- szóste nie morduj Siódme nie cudzołóżmy Nie kradnij i mów fałszywego świadectwa
- przeciw bliźniemu swemu nie pożądaj żony bliźniego swego ani żadnej rzeczy projekt Czyli podsumowując
- za każdym razem jakkolwiek tutaj przerywujemy sobie te przykazania otrzymujemy liczbę 10
- chociaż Sposób liczenia tych przykazań nie jest identyczne jak zauważyliśmy
- różnicy dotyczą tutaj tego w jaki sposób liczymy bądź nie liczymy 1 twierdzenia
- tak tutaj osobnym głosem przemawia tradycja talmudyczna która twierdzenie
- wlicza do 10 przykazań w kontraście do tej tradycji
- wczesnochrześcijańskiej oraz tradycji katolickiej z kolei jeśli chodzi o
- zakaz czynienia podobizm to tutaj tradycja z kolei ta wczesności
- chrześcijańska przyjmuje swoim tutaj osobnym głosem w odróżnieniu od tradycji
- talmudycznej i tradycji katolickiej i kolejna kolejny punkt gdzie tutaj te
- sposoby liczenia się różnią to jest końcówka czyli to przekazanie dziewiąte
- dziesiąte tak czy traktujemy tutaj tradycja katolicka
- przemawia osobnym głosem żądanie żony jako osobne przekazanie i
- pozostało Way własności bliźniego mam osobne przekazanie w odróżnieniu od tradycji wczesnochrześcijańskiej i ta muzycznej która traktuje to przykazanie
- jak jako jedno tak że Widzimy tutaj że te akcenty są inaczej rozłożone w
- poszczególnych tradycjach od zawsze otrzymujemy tę liczbę 10 przykazań
- Mam nadzieję że trochę tutaj wyjaśniło nam sytuację Jak wygląda Sposób liczenia
- my będziemy w naszych rozważaniach w całym naszym cyklu podążać za tradycją
- tą muzyczną tak sobie pomyślałam że być może ona jest najznana A zatem będzie ciekawa a też są bardzo interesujące paralele w tym jak ułożone są
- przykazania to zaraz sobie zobaczymy jak to wygląda
- zatem w tradycji talmudycznej mówimy o aserat hadevarin czyli o 10 słowach tak
- wydaje się że ta nazwa jest adekwatna biorąc pod uwagę to że jako pierwsze przykazanie liczone jest twierdzenie Ja jestem Pan Bóg twój
- który cię wyprowadziłem z domu niewoli z Egiptu i teraz w jaki sposób te przykazania są ułożone tak odpowiadając tutaj na
- kolejne pytanie czy ta kolejność ułożenia przykazań ma znaczenie i możemy
- się domyślać że owszem nie jest ona przypadkowa i ma swoje znaczenie
- zazwyczaj w taki sposób przedstawia się te przykazania jako zapisane na dwóch
- osobnych tablicach i mówimy o pierwszej tablicy że są to
- przykazania między człowiekiem a Bogiem przykazania które
- opisują czy też regulują związek Boga i człowieka
- po hebrajsku mówi się o tych przykazaniach że są to przykazania Ten Adam lamakom czyli pomiędzy Adamem człowiekiem a miejscem tak w tradycji
- judaistycznej unika się wymawiania imienia własnego Boga tak
- zastępując go na przykład słowem miejsce albo słowem imię żeby
- nie wypowiedzieć imienia własnego dobrze drugi zestaw przykazań to
- przykazania między człowiekiem a jego bliźnim czyli to są te przykazania które
- regulują relacje międzyludzkie Ten Adam lavero czyli pomiędzy człowiekiem a jego
- bliźnią teraz wspominałam o tym że występują pewne ciekawe paralele Jeśli sobie
- patrzymy wrócimy na pierwszej tablicy tak mamy na każdej z tablic mamy po 5
- przykazań Na pierwszej tablicy mamy jedno twierdzenie dwa zakazy dwa nakazy
- i tutaj na tej Tablicy dotyczącej relacji pomiędzy ludźmi mamy 5 zakazów
- No będziemy sobie o znaczeniu takiego a nie innego ułożenia jeszcze
- tych poszczególnych przykazań mówić kiedy będziemy wyjaśniać poszczególne przykazania teraz sygnalizuje te elementy żeby byśmy już
- sobie o nich Może zaczęli myśleć i będziemy sobie wszystko wyjaśniać i
- poszerzać ten obraz na kolejnych spotkaniach jeśli Teraz myślimy o tych paralelach to widzimy że przykazanie
- pierwsze odpowiada przykazanie już systemu tak przykazanie drugie 7 trzecie
- ósmemu jak sobie popatrzymy to na pierwszy rzut oka być może one nie
- wydają się ze sobą powiązane ale kiedy zaczniemy się nad nimi zastanawiać
- zobaczymy że te powiązania Rzeczywiście są tak już tam Jamis Pan Bóg twój którym
- cię wyjąt ziemię egipskiej są niewoli Nie morduj nie będziesz miał bogów cudzych przede mną nie cudzołóż nie będziesz wzywał imienia boga twego
- nadarem no Nie kradnij ciekawe zestawienia Pamiętaj o tym trzeba tu aby
- poświęcić nie mów fałszywego świadectwa czci ojca matka nie pożądaj żony bliźniego swego w taki sposób będziemy sobie te
- przykazania omawiać bo właśnie takimi parami Na kolejnych spotkaniach i
- będziemy paralele pomiędzy nimi wyjaśniać także Podsumowując pytanie o to czy kolejny nosimy znaczenie owszem ma
- znaczenie pierwszy zestaw w pięciu przykazań
- orientuje nas wertykalni mówi o relacji Boga i człowieka drugi zestaw
- horyzontalnie o relacji pomiędzy ludźmi i widzimy że One się wzajemnie przenikają w jaki sposób dokładnie będziemy sobie mówić na
- kolejnych spotkaniach teraz zastanowimy się chwileczkę nad tym w jaki sposób
- przykazania zostały zapisane mówią nam o tym teksty z Księgi Wyjścia
- z 31 rozdziału werset osiemnasty oraz rozdział 32 wersety 15 i 16 powiedziana
- jest tak gdy skończył Bóg rozmawia z mojżeszem na górze Synaj dał mu dwie
- tablice świadectwa tablicy kamienne napisane palcem Bożym Mojżesz zaś zszedł z góry z dwiema tablicami świadectwa swym rynku a
- tablica były zapisane na obu stronach zapisane na jednej i na drugiej stronie
- tablice te były dziełem Bożym a pismo na nich było pismem Boga wyrytym na tablicach czyli mamy tutaj do czynienia z
- kamiennymi tablicami na którym na których Bóg zapisał
- [Muzyka] owe przykazania w taki sposób że zapisane były na jednej i na drugiej stronie tutaj tekst
- hebrajski daje się przeczytać w taki sposób że te to określenie na jednej i
- na drugiej stronie odnosi się do tego że te napisy wykonane przez Boga One
- były w taki sposób zrobione że były wyryte na wylot Tak wyryte czy wykute
- i można je było tak mówić tradycja ta medyczna czytać z jednej i z drugiej
- strony tak samo tak że w taki sposób niezwykły zostały
- zapisane co ma podkreślić wyjątkowość tego zestawu zasad przykazań
- ale już tutaj nasz nagłówek sugeruje nam że coś więcej będzie się działo z tymi
- tablicami Skoro mowa jest pierwszych tablicach A skoro były pierwsze to że musiały być jakieś tam kolei tak drugie i to już koniec tablic
- te tablice pierwsze było niezwykłe tak zrobione przez Boga zapisane przez Boga
- w takimi zwykły sposób ale ich żywot Był bardzo krótki
- pamiętamy zapewne że Mojżesz rozbił te tablice
- w czasie całej historii ze złotym cielcem tak także tych pierwszych tablic
- nie ma i teraz pytanie co dalej z tym z przykazaniami
- i okazuje się że powstały drugie tablice i sytuacje te są opisane
- znowu podobnie jak same przykazania w księdze wyjścia i w księdze Powtórzonego
- Prawa i tutaj mamy ciekawe różnice takie tutaj odwołam się
- do tekstu z Księgi Wyjścia z 34 rozdziału Gdzie jest powiedziane tak
- pan polecił Mojżeszowi wyciosaj sobie dwie tablice kamienne takie jak poprzednie a wypiszę na nich słowa które znalazły
- się na poprzednich tablicach potłuczonych przez ciebie Bądź gotowy na
- rano wejdź na górę syna i czekaj tam na mnie na szczycie możesz wyciosał więc dwie kamienne tablice takie jak poprzednie skał
- wcześnie rano i wyszedł na górę syna jak mu rozkazał pan kamienne tablice wziął ze sobą
- OK I tutaj dodatkowa informacja
- 28 werset możesz przywołał z panem na górze przez 40 dni przez 40 nocy i jak
- chleba ani nie pił wody spisał na tablicach słowa przymierza 10 przykazań tak Czyli tutaj mamy informację że pisał
- Bóg ale też pisał możesz i w tej wersji z Powtórzonego Prawa
- dowiadujemy się że Mojżesz wykonał tablicę a Bóg napisał na tych tablicach
- powiedziana jest tak by ciosaj sobie dwie kamienne tablice takie jak poprzednie i Wejdź do mnie na górę Sporządź też sobie Drewnianą skrzynię
- gdy przyjdziesz wypisze na tych tablicach słowa które były na poprzednich potłuczonych przez ciebie a ty włożysz te tablicę do skrzynki tak że
- mamy tutaj sytuację taką tablicę wykonane przez Mojżesza i zapisane przez
- Mojżesza w drugiej wersji tablice wykonane przez Mojżesza zapisane przez Boga i ten sposób ujęcia tematu ma podkreślić
- Po pierwsze wyjątkowość postaci Mojżesza jako mediatora przymierza zasad
- przymierza tego dzięki któremu historia ma ciąg dalszy
- czyli podkreślona jest tu wyjątkowość Mojżesza ale również podkreślona jest
- wyjątkowość tych 10 słów 10 przykazań jako podstaw dla tory czyli nauczania
- zawartego w Starym Testamencie w Biblii hebrajskiej jak również
- patrząc dalej na rozwój objawienia dla nauczania Jezusa w Nowym Testamencie
- nasze dzisiejsze rozważania chciałabym zakończyć tym razem który bardzo lubię
- obrazem tory jako drzewa życia która określana jest w tradycji radiologicznej jako Ed sheim
- czyli drzewo życia w nawiązaniu do drzewa życia oczywiście które było w
- ogrodzie Eden i traktujemy tutaj
- torę jako coś żywego jako nauczanie jako przekazywanie zasad które właśnie niosą
- życie i patrzymy sobie na drzewo to
- rośnie to od korzeni przez pień i później rozgałęzia się najpierw większe
- gałązki później coraz mniejsze i w tym obrazie te nasze 10 przykazań to będą
- korzenie z których wyrasta całe drzewo i faktycznie tradycja ta medyczna mówi o
- tym że z 10 przykazań można wyprowadzić wszystkie inne że właśnie z tych
- dziesięciu podstawowych kategorii wyrastają wszystkie
- szczegółowe przekazywanie tradycyjnie mamy tą liczbę 613 przykazań i gdybyśmy
- sobie popatrzyli też w drugą stronę czyli od najmniejszych gałązek każde
- drobne najbardziej szczegółowe przykazanie można sprowadzić do którejś
- z tych 10 kategorii tak zwłaszcza jeśli pamiętamy że one regulują te podstawowe
- Relacje pomiędzy Bogiem człowiekiem i pomiędzy ludźmi
- także w tym obrazem kończymy nasze dzisiejsze
- rozważania i zapraszam państwa na następne
- spotkanie z naszego cyklu Dekalog krok po kroku gdzie zajmiemy się już
- konkretnie przykazaniami Dziękuję bardzo za uwagę
- pierwsze pytanie jest takie Czy da się dotrzeć do oryginalnego podziału czy
- musimy jednak bazować wybrać tradycje żeby dzielić przykazania
- czytając tekst Biblii hebrajskiej tak jak go mamy W tej chwili nie mamy
- właśnie konkretnego podziału tak to też jest taki ciekawy element że tak jak
- tutaj czytałam teksty Nie wiem może to one dosyć szybko tak przeleciały ale
- państwo wrócą do sobie do tekstów to tam gdzie podane są rzeczywiście przykazania
- im w ogóle nie ma mowy o tym ile ich jest tak czyli jakby mamy tą listę przykazań a w innym miejscu mamy powiedziane że ich było 10 tak dlatego
- mówię że mamy tą liczbę w pewien sposób tak zadaną i pytanie czy byśmy czytając
- sam tekst w ogóle dotarli do tego że jest ich 10 prawda Także jest ta
- tradycja tych 10 słów w ten sposób liczymy kategoryzujemy te przykazania
- ale jak właśnie myślimy sobie o tym obrazie drzewa prawda jak w takiej
- całości to być może okaże się że ten sam sposób liczenia
- nie jest aż taki istotny prawda skoro to jest podstawa i każdy z tych kategorii
- później i tak jest rozwinięta Ja myślę że też Asiu jak mówiłaś w tym drzewie to
- Skojarzyło mi się też że rzeczywiście myśląc później o rozwinięciu w Nowym Testamencie Kiedy Jakub mówi że kto uchybia w jednym też w całe prawo
- przekracza prawda to myślę że jeśli sobie myślimy w takich kategoriach właśnie takiego drzewa życia łatwiej nam ten sposób myślenia też zrozumieć prawda
- halo halo słyszalny Tak jak najbardziej Dzień dobry moje imię Jarek ja mam takie
- pytanie no tak jak zapisałem właśnie bo zawsze się mówi o tych drugich prawda tablicach i mamy jakby te dwie tablice A tak jak słyszałem tutaj ta pierwsza była
- taka tradycja że to raczej była jedna tablica tak z takimi prześwitującymi napisami pytanie moje brzmi czy te nie wiem czy cokolwiek wiemy o tej pierwszej
- tablicy czy to były te same słowa czy one jakoś się różniły czy może potem nie wiem coś coś dodano do tych słów tych drugich tablicach czy No właśnie czy coś
- o tym więcej wiemy czy raczej to jest owiane nicią tajemnicy
- nie tak jak czytamy tu akurat wiemy tak jak czytamy relacje w księdze wyjścia i księdza Powtórzonego Prawa A to widzimy że treść jest ta sama
- tak różni się tutaj w tym sytuacja tych drugich tablic że
- drugi są sporządzone przez Mojżesza tak sporządzone są przez Mojżesza i zapisane
- przez Boga i Mojżesza tak natomiast treść to jest te 10 słów
- to są te tablice świadectwa gdzie ta treść wcześniej zapisana
- została jeszcze raz zapisana tak to jest to jest w tekście podanym
- A te 10 słów to tak należy traktować tak literalnie Czy to jest jakiś tylko taki
- obraz przykładowo jak mamy Nie zabijaj no to no mamy jedno powiedzmy słowo tak no ale inne już są bardziej rozwinięte więc
- więc to właśnie to to słowo tak to należy tak bardziej przenośnie traktować czy jednak to rzeczywiście były 10 było 10
- słów No i może nie wiem jest jakaś tradycja która mówi jak te słowa brzmiały tak po prostu jako słowa ja się przechylam do tego pytania bo też
- czy te słowa należy rozumieć dosłownie jako pojedyncze słowa czy to słowo
- znaczy coś innego hebrajskie słowo daware które tutaj jest używane w liczbie mnogiem oznacza słowa
- ale też sprawy rzeczy zadania również mogą być czyli Wygląda
- na to że bardziej byśmy to rozumieli jako pewne kategorie tak Czyli nie
- rzeczywiście słowa bo jeśli patrzymy na ten tekst policzymy słowa No to jest ich dużo więcej ale właśnie mamy do czynienia tutaj z tymi kategoriami Czy
- można inaczej powiedzieć sprawami do których się odnosimy i to może jest o tyle lepsze określenie trzymając się tutaj tej tradycji ten
- muzycznej że też pojawia się tam to pierwsze wyjściowe twierdzenie tak które wyliczalne jest tutaj do tych dziesięciu słów tak Czyli Myślimy tutaj bardziej o
- kategoriach niż o pojedynczych faktycznie słowach
- bo rzeczywiście bo słowo w języku polskim szczególnie jest takie mylące bo
- do oznacza słowo Zresztą mamy ten sam problem jeżeli chodzi o język grecki
- Logos gdzie też jeżeli coś tłumaczy jako słowo w sensie takim
- bezpośrednim literalnym No to wynikają z tego też różne nieporozumienia i kolejne pytanie Jak się mają
- przykazania z dekalogu do innych systemów prawnych takich Konstytucji czy
- kodeksów obowiązujących w tym czasie na Bliskim Wschodzie
- najczęściej porównuje się prawo starotestamentowe do prawa
- Hammurabiego można pewne takie tutaj paralele przeprowadzić natomiast
- Podstawowa różnica jest taka że tutaj w prawie
- starotestamentowym mamy ten element wertykalny tego nie ma
- w prawie Hammurabiego także możemy zaobserwować wiele podobieństw Kiedy
- mówimy o regulacji tych stosunków pomiędzy ludzkich tak
- podobieństwa jak też i różnice natomiast tym takim Najważniejszym elementem w którym różnią się te systemy jest brak tego powiązania
- Boga i człowieka i też za korzenienia zasad
- prawa w kategoriach też moralnych Ja myślę że to w prawie Hammurabiego mamy
- bardziej do czynienia z tymi kategoriami prawa karnego
- tak czy natomiast brak kategorii takich
- etycznych chociaż też są pewne badania
- które miałyby pokazywać na to że
- przykazania starotestamentowe również powiązane są z
- egipską koncepcją porządku O której się mówi maat na A to bogini porządku ale
- też to szerzej panujący porządek stworzenia Można by powiedzieć I
- rzeczywiście odniesienia do tej koncepcji są obecne na przykład w literaturze mądrościowej pewne elementy
- takiego utrzymywania istniejącego porządku też
- obecne są szerzej w prawie starostementowym także
- takie paralele można by tutaj wskazać Zapraszam do zadawania pytań
- to chciałem jeszcze zapytać No bo wiemy że te Kale były na górze Synaj prawda
- ale no przecież wiadomo że wcześniej też obowiązywały jakieś prawa i teraz pytanie moje jak to się ma jakby to wcześniej znaczy co nieco dołożono czy
- raczej nie zdano tego czy czy to dopiero trzeba było powiedzieć w jakiej kontekście rozumieć To nadanie właśnie tego no takiego prawa dekalogu tak w
- tych to samo tak z mordowanie No czy wcześniej nie wiem można było mordować w takim razie a dopiero zaczynają nie czy to jest tylko jakieś takie potwierdzenie
- tego co już było No i spisanie na tablicach
- nie można nie można było mordować wcześniej mamy też takie
- kategorie w tradycji ta medycznej jak prawa synów Noego które mówi się o nich
- że one wskazują na takie podstawowe prawa moralne prawa mówi się też jako naturalny tak tutaj
- Dekalog jest rozwinięciem uszczegółowieniem w odniesieniu właśnie w kontekście
- Przymierza
- usytuowania całej sytuacji w kontekście przymierza to o czym wspominałam
- wcześniej i nie można tutaj tych tych porządków rozdzielać tak Co oczywiście
- nie znaczy że wcześniej można było mordować tak jak
- tutaj to konkretnie to pytanie zostało zadane tak że powiedziałabym że jest to
- uregulowanie pewnych zasad
- przedstawienie ich zebranie w tych 10 kategoriach
- tak nie jest tak że tych praw nie ma zwłaszcza te o czym też mówiliśmy że
- Nawiązując do funkcjonujących systemów na starożytnym Bliskim Wschodzie tak także tu bardziej byśmy rozmawiali o pewnych kategoriach
- teologicznych niż takich ściśle chronologicznych
- tak nie wiem czy ja tutaj Odpowiedziałam na to pytanie to znaczy oczywiste rzeczy że wcześniej były te
- prawa dlatego że już od czasów zaraz po wydaniu z raju prawda no kainowi dosłownie na sucho zamordowanie brata nie uszło mimo tego że nie było to
- jeszcze w żaden sposób skodyfikowane natomiast już rzeczywiście od czasu od czasu Noego i tych pierwszych jakby takich prac
- naturalnych właśnie one były w jakiś sposób nadane także
- wydaje się że rzeczywiście przynajmniej część dekalogu jest poświęcona takiej
- kodyfikacji zapisaniu w Kamieniu są to już literalnie tego co było nadane
- natomiast to zostało ujęte w ten kontekst przymierza w tym momencie
- mam jeszcze takie pytanie dlatego że Zastanawiam się
- ponieważ cały ten kontekst i opisy nadania Kazań
- dania tych tablicy tak dalej tak jak mówiłaś jest to właśnie w tym kontekście przymierza [Muzyka]
- to Przymierze oprócz wielu innych swoich walorów było też taki walor który bardzo
- Izrael wyróżniał w ówczesnym świecie prawda z takiej perspektywy że to właśnie z tym narodem
- konkretnym Bóg zawiera Przymierze czy
- w tym kontekście Oprócz oczywiście tego wstępu całego
- Jeszcze w nawiązaniu do tego pytania o różnice i podobieństwa jest coś takiego
- co wyróżnia rzeczywiście pod tym kątem
- dekalog oprócz preambuły powiedzieć
- pierwszego Przykazania zależy jak liczę
- Czy jestem Basia prawda czy ja do końca rozumiem tutaj o to że tak jak patrzymy na Dekalog to
- zdecydowana większość tego to są takie rzeczy które w sposób naturalny
- kodyfikują pewnego rodzaju zachowania społeczne nie tylko w stosunku do ludzi ale też w stosunku do Boga więc tutaj te religijno-społeczne prawda czy jest z
- tym coś takiego właśnie oprócz tego początku oprócz tej preambuły co jakby w
- sposób bezpośredni też nawiązuje do przymierza i pokazuje tą
- wyjątkowość
- to wybiegając już też trochę myśląc o konkretnych przykazaniach takim taką wyjątkową też na tle sytuacją
- na tle innych przykazań jest zakaz odbierania życia który jest
- zakorzeniony w tym że człowiek jest stworzony na ten
- Boży obraz czyli tutaj mamy znowu to wzajemne przenikanie się tych płaszczyzn
- i stąd na przykład wynika ten zakaz tak jakby on był Powszechny natomiast
- we wszystkich kulturach które chciały przetrwać tak jakaś regulacja musiała tutaj zaistnieć prawda natomiast połączenie tego zakazu zabijania z tą
- płaszczyzną tutaj relacjom między bogiem a człowiekiem i odniesieniem do obrazu Boga jest tutaj wyjątkowe także
- jeden taki przykład Jeśli to jeśli to odpowiada Nie będziemy teraz tego
- rozwijać z uwagi No właśnie czy też te podstawowe takie prawa które No którym
- muszą być tak że nie kradnij Szanuj w jakiś sposób własność uczciwość w sądach
- prawda one też mają nieco głębsze uzasadnienie tutaj w dekalogu niż na
- przykład przywołanym tutaj prawie Hammurabiego tak też reguluje się postępowanie przed sądami i sposób nie wiem płacenia podatków prawda uczciwy
- czy mniej uczciwy Natomiast tutaj ten sposób argumentacji i uzasadnienia jest
- zdecydowanie inny Myślę że będziemy to na pewno rozwijać
- na że jakby wracając do tego czy to Przymierze to tylko jest ta preambuła że
- tu ja jestem Bogiem ja ciebie wyprowadziłem z Egiptu tak tylko żeby zrobić nagłówek albo mieć ten wstęp nie ono wiąże się patrząc na niejako na
- pierwsze też przykazanie ze wszystkimi pozostałymi także że to jest istotne nie
- to nie jest tylko tylko nagłówek ale tak trochę przewrotnie właśnie zapytałam
- odnośnie tego że właśnie wybraliśmy Ty wybrałaś
- konkretnie tę muzyczną wersję liczenia przykazań
- dlatego że w naszym takim rozumieniu preambuła czy właśnie jakiś wstęp do
- aktu prawnego ona ma jakieś tam znaczenie ale właśnie nie ma tego znaczenia prawnego nie jest w jakiś sposób wiążące No ona jest po to żeby
- wyjaśnić to w ogóle wszystko powstało natomiast kiedy rzeczywiście włączamy
- to ja jako pierwsza przykazanie to to nabiera zupełnie innego sensu i stąd
- moje pytanie czy gdzieś to się jeszcze w jakiś sposób odbija Bo jak wiemy
- preambuły mają to do siebie że one są ale tak naprawdę nie znajdują później
- nie muszą znajdować odzwierciedlenia na przykład z konkretnych aktach prawnych prawda W każdym razie nie w jakiś sposób bezpośredniczy czy literalny i mamy do
- czynienia z takimi aktami które mają piękne rozbudowane preambuły a później sam akt prawny jakby jest zupełnie mógłby funkcjonować zupełnie bez tej
- prawdy i nic bo mu nie ubyło od tego no stąd
- stąd moje pytanie ale myślę że będziemy to rozwijać na dalszych kolejnych spotkaniach i za bardzo bardzo ci dziękuję dziękuję również państwu za
- ciekawe pytania Myślę że świadczy U nas też o zainteresowaniu i tematem i niechęcić dalszego zgłębiania
- jeżeli chodzi o dzisiaj to Raz jeszcze dziękuję i do zobaczenia Dziękuję
- dobranoc