W języku polskim występują trzy derywaty przymiotnikowe (poza rzadszym ?ewangelijny?) greckiego pojęcia Ewangelia (euangelion): ewangelicki, ewangeliczny i ewangelikalny. Pierwszy, którego rzeczownikowym odpowiednikiem jest ewangelicyzm, używają kościoły powstałe podczas szesnastowiecznej reformacji (Kościół Ewangelicko-Augsburski i  Kościół Ewangelicko-Reformowany), a także odwołujący się do reformacji, wywiedziony z osiemnastowieczengo anglikanizmu, Kościół Ewangelicko-Metodystyczny. Drugim terminem określane są kościoły protestanckie, wywodzące się z tzw. nurtu drugiej reformacji, szczególnie wyróżniające się praktykowaniem chrztu dorosłych (np. Kościół Ewangelicznych Chrześcijan, Kościół Chrześcijan Baptystów, Ewangeliczna Wspólnota Zielonoświątkowa i inne) lub organizacje zrzeszające te kościoły (np. Alians Ewangeliczny). Trzeci termin – ewangelikalny – jest zasadniczo synonimem pojęcia ewangeliczny; obydwa są tłumaczeniami jednego terminu angielskiego evangelical. Derywat ewangelikalny oraz jego rzeczownikowy ekwiwalent ewangelikalizm ma jednak również swoje odrębne konotacje, odnosi się do ogólnoświatowego ruchu międzywyznaniowego reprezentowanego w Polsce m.in. przez Unię Ewangelikalną.

Ewangelikalizm jako ruch międzywyznaniowy zrodził się w łonie konserwatywnego protestantyzmu na początku XX wieku. Obecnie liczy kilkaset milionów wyznawców na całym świecie w większości kościołów chrześcijańskich. Na Zachodzie jest prężnie rozwijającym się ruchem (np. World Evangelical Alliance), powszechnie uznanym przez chrześcijańskie środowiska, jak i władze świeckie. Angażuje się w formalny i nieformalny dialog ekumeniczny z różnymi kościołami, m.in. z Kościołem Rzymsko-Katolickim (por. deklarację Evangelicals and Catholics Together: The Christian Mission in the Third Millennium, First Things 43 [Maj, 1994]).

Ewangelikalizm (teologia ewangelikalna stanowi jego egzemplifikację) wyznaje pierwsze symbole chrześcijańskie (np. Apostolskie Wyznanie Wiary, Nicejsko-Konstantynopolitańskie Wyznanie Wiary), akcentuje podstawowe tezy reformacyjne (Tylko Pismo, Tylko Chrystus, Tylko łaską, Tylko przez wiarę), traktując jednocześnie inne problemy dogmatyczne (w odróżnieniu m.in. od fundamentalizmu) jako drugorzędne. Ewangelikalizm podkreśla konieczność osobistej relacji człowieka z Bogiem przez Chrystusa, wyrażającej się w odpowiedniej postawie etycznej; zachęca do lektury Pisma Świętego, modlitwy i wpływu na społeczeństwo poprzez zaangażowanie misyjne, społeczne i naukowe. Interkonfesyjność ewangelikalna (jego przedstawiciele obecni są we wszyskich kościołach protestanckich, jak i w Kościele Rzymsko-Katolickim) pozwala wykraczać ponad wiele spornych kwestii chrześcijańskich. Wyznawcy ewangelikalizmu mają różne zapatrywania eklezjologiczne (wyłączające jednak tzw. sukcesję apostolską), sakramentologiczne (za wyjątkiem sakramentalnego odrodzenia i transsubstancjacji), pneumatologiczne, ekumeniczne i inne.

Na gruncie polskim ewangelikalizm doczekał się m.in. następujących opracowań: A. Siemieniewski, Ewangelikalna duchowość nowego narodzenia a tradycja katolicka, Wrocław 1997; Tadeusz J. Zieliński, Ewangelikalizm, w Tadeusz Gadacz, Bogusław Milerski (red. nauk.), Religia. Encyklopedia PWN, Warszawa 2001, tom 3, s. 498-501 (stanowiący zasadniczą podstawę niniejszego opracowania); Tadeusz J. Zieliński (red. nauk.), Ewangelikalny protestantyzm w Polsce u progu XXI stulecia, Katowice 2004.

Więcej wydarzeń

Przeczytaj

Święta w Polskim Kościele Chrześcijańskim w Dudley

Okres przedświąteczny to jeden z najintensywniejszych momentów w życiu kościoła zaraz po Wielkanocy.

Studia humanistyczne nadal bardzo potrzebne. Teologia również

Teologia stawia każdego człowieka przed najważniejszymi pytaniami. Kim jestem? Dokąd zmierzam? Jaki sens ma moje życie? Skąd pochodzi wszystko? Dlaczego życie jest takie jakie jest?

Krótka refleksja na koniec roku

Stephen Hawking, znany brytyjski fizyk, pod koniec swojego długiego życia wzbudził wiele kontrowersji, twierdząc, że wprawdzie nie jest w stanie udowodnić, że Boga nie ma, ale potrafi wykazać, że Wszechświat powstał sam z niczego i Bóg przy wyjaśnianiu powstania Wszechświata nie jest nam do niczego potrzebny.

czytaj więcej