TRANSKRYPCJA: "Wiara a uczynki (List do Rzymian) – ks. prof. dr hab. Sławomir Stasiak" Data publikacji: 09.11.2023 Długość: 30:25 --- [0:05] pierwszy wykład będzie dotyczył Listu do Rzymian to w tym liście w 17 wierszu [0:05] pierwszy wykład będzie dotyczył Listu do Rzymian to w tym liście w 17 wierszu [0:14] znajdują się kluczowe słowa które zainspirowały Marcina Lutra do [0:22] reformacji sprawiedliwy z wiary żyć będzie Czasami niektórzy myśleli [0:30] że katolicy boją się Listu do Rzymian zawsze był czytany w liturgii zawsze był [0:38] komentowany i dobrze się składa że to katolicki biblista będzie mówił o Liście [0:45] do Rzymian Mało tego o takim Nazwijmy to ekumenicznym problemie upra wiara z [0:55] usprawiedliwienia i uczynki bardzo Zatem proszę [1:01] kt profesora doktora habilitowanego Sławomira staka o wygłoszenie pierwszego [1:21] [Muzyka] wykładu [1:28] PR i Pozwólcie że zacznę moje wystąpienie [1:34] od takiej uwagi właśnie na temat Listu do Rzymian że [1:40] kiedy No niemal 8 lat temu otrzymałem propozycję przygotowania komentarza do [1:47] listu do Rzymian w ramach serii [1:53] nowa No właśnie są momenty kiedy uciekają słowa nowy komentarz [1:58] biblijny to Podjąłem się tego zadania z wielkim entuzjazmem ale z każdym dniem [2:04] kiedy pochylał się nad listem do Rzymian nabierał coraz więcej pokory i kiedy kończyłem ten komentarz to wiedziałem że trzeba będzie na nowo się za to zabierać [2:14] bo List do Rzymian jest tak niezgłębiony źródłem doktryny i nie tylko doktryny bo niemal 1/3 jest tak naprawdę poświęcona [2:24] Zachęcie do życia chrześcijańskiego życia w Chrystusie że sposób tego [2:30] zamknąć nawet w niemal tysiącu stronach które mi wyszły Z tego komentarza a [2:36] drugi druga rzecz Od której chcę zacząć to taki żart sytuacyjny Znajdujemy się w auli Benedykta [2:46] 16 papieża tak jak wspomniałem jednego z najwybitniejszych teologów katolickich przełomu XX i [ __ ] wieku opowiada się taki żart że [2:55] kiedy odszedł do pana Święty Jan Paweł II i za chwilę Benedykt x obaj lądują [3:04] przed trybunałem w którym zasiadają Święty Piotr i święty Paweł i kiedy Święty Jan Paweł II wchodzi po pół godzinie wychodzi Cały spocony i pyta [3:13] się pyta się go benedyk i co mówi no redemptor hominis do poprawki To jest jedna z kluczowych encyklik Jana Pawła II za chwilę wchodzi [3:23] Benedykt x mija pół godziny mija godzina Święty Paweł wychodzi Cały spocony i [3:29] mówi do Rzymian do poprawki to tak w formie swoistego żartu [3:35] ale pokazującego jak bardzo ci najwięksi teolodzy rzeczywiście pochyl się nad tym [3:41] listem i proszę państwa zastanawiałem się czy przygotować prezentację ale [3:47] myślę że raczej pójdę po linii właśnie Świętego Pawła który odwoływał się [3:53] bardzo często do żywego słowa i chciałbym mówiąc wypowiadając te sow niekonwencjonalny sposób podejść do [4:02] kwestii dotyczącej wiary i uczynku bo zdaje się że na ten temat mam takie wrażenie powiedziano ogromnie dużo wylano morze atramentu [4:13] ocean atramentu i odgrzewanie pewnych tematów chyba nie jest w tym momencie [4:18] potrzebne a raczej chciałbym spojrzeć najpierw na rozumienie wiary przez [4:24] świętego Pawła ale też nie w formie absolutnie doktrynalnej tylko [4:32] duszpastersk ewangelizacyjnej którą podjął się święty Paweł a potem spojrzeć [4:38] na kwestię dotyczącą uczynków wynikających z wiary i [4:44] wymaganych przez prawo ale w kontekście ogromnej dyskusji która była wszczęta [4:51] gdzieś w latach chyba 80 90 ubiegłego wieku na temat ID czyli tych znaków rozpoznawczych chrześcijanina do tego chciałbym [5:01] nawiązać sądzimy bowiem że człowiek osiąga usprawiedliwienie przez wiarę [5:07] niezależnie od pełnienia nakazów prawa napisał Paweł w trzecim rozdziale werset [5:14] 28 jak Paweł rozumiał wiarę wydaje się że w trzecim [5:22] rozdziale sięgając tylko do trzech wersetów 22 26 i 30 widzimy [5:30] może nawet oblicza wiary o której mówi pawe z pewnością jest to niezwykle ważny [5:38] temat Wystarczy wspomnieć że apostoł posłużył się terminem [5:45] hetis i pisto w rozdziałach pierwszym trzecim s 9 10 11 12 1 14 15 i a więc [5:57] wiara można powiedzieć to [6:02] do a zatem zalewie w trzech rozdziałach nie spotykamy tych terminów na 16 [6:09] przyznacie państwo że to jest proporcja wystarczająca do zajęcia się zagadnieniem można więc wnioskować że materiału dotyczącego wiary w Liście [6:19] do Rzymian wystarczyłoby na kilka solidny Mon [6:28] habor spb pretenduje do tego zamknąć temat wiary w Liście do Rzymian wyczerpać jego [6:39] brzmienie raczej skupiłem się na trzech tekstach [6:44] wspomnianych przeze mnie wcześniej których odnajdujemy trzy [6:49] oblicza wiary do których Paweł nawiązuje Posługując się terminem Pistis czy [6:58] piste we wszystkich przypadkach obecnych w trzecim rozdziale wersety 22 [7:07] 26 20 i 30 [7:14] spotykamy takie zestawienie terminów ekos i [7:23] Dios oczywiści [7:31] C też zło omówi przez różnorodnych autorów polskich zagraniczny generalnie rzecz ujmując egzegeci dzielą się na dwie grupy Jedni [7:41] twierdzą że jest to geneus obiek czyli dotyczy [7:53] wiary Jezusa Chrystusa AZ czyli dotyczy wiary w Jezusa Przepraszam jedno jest wiary w Jezusa [8:06] Chrystusa drugie jest wiary samego Jezusa Chrystusa obiek wiara Jezusa Chrystusa subiekt wiara w Jezusa [8:16] Chrystusa No i rzeczywiście wytaczanie działa najcięższe argumenty sięgnijmy do tego pierwszego zagadnienia [8:28] wiara Jezusa Chrystusa w trzecim rozdziale wersety 21 26 Paweł skupia się na zagadnieniu [8:38] sprawiedliwości Bożej a cała struktura perykopy jest podporządkowana właśnie [8:44] temu tematowi najpierw więc apostoł podaje temat wykazuje na relacje [8:50] sprawiedliwości Bożej do prawa jest uniwersalne jego uniwersalne znaczenie [8:58] konieczność [9:04] charakteryzując sprawiedliwość Bożą Paweł na początku i na końcu perykopy pisze co następuje sprawiedliwość Boża przez [9:13] wiarę Jezusa Chrystusa diap Jezu christu dla wszystkich [9:20] wierzących a i [9:28] dalej [9:38] No i właśnie od X wieku trwa Dyskusja na temat zwrotów diu Jezu [9:46] i czy oba należy potraktować jako geneus subus czy też oba [9:58] należy wierność Jezusa Chrystusa analogiczną do [10:03] wierności Boga o której Paweł pisze w pierwszym Liście do Koryntian w drugim [10:09] zaś przypadku chodziłoby o wiarę w Jezusa Chrystusa która ma być znakiem [10:15] rozpoznawczym chrześcijanina w przeciwieństwie do uczynków wymaganych [10:21] przez prawo jako znak rozpoznawczy dla wyznawcy [10:28] judaizm zdania że [10:34] jez rzeczywiście w tym sensie Chrystus jest przedmiotem naszej osobistej wiary [10:41] O której tu mowa jednak wciąż znacząca grupa egzegetów wyciąga odmienne wnioski [10:49] zwłaszcza egzegetów anglojęzycznych którzy są przekonani o tym [10:58] że wyżej chodziłoby o osobistą wiarę Jezusa Chrystusa w ten [11:04] sposób fundamentem tożsamości chrześcijańskiej byłoby postępowanie zgodne ze wzorcem jakim jest Jezus Chrystus w opozycji do pełnienia [11:15] uczynków wymaganych przez prawo albo historyczne postępowanie Jezusa [11:22] Chrystusa który pozostał wierny Bogu aż do przelania ofiary z własnej krwi [11:30] na potrzeby naszych badań możemy wysunąć wniosek przychylając się do pierwszej [11:36] opinii niech będzie geneus obiek zastanawia jednak [11:42] fakt że Paweł w tak niejednoznaczny sposób pisze na temat wiary [11:48] chrześcijan której fundamentem jest głoszona im Ewangelia Czyli Jezus [11:55] Chrystus czy przypadkiem apostoł celowa nie pozostawił dwuznaczności w zwrotach [12:02] di piste Jezu christu i ek piste [12:10] Jezu Wcale zatem nie chodziłoby o określenie za wszelką cenę czy jest to [12:15] genetivus obiek ius subiekty mogło Pawłowi chodzić o to by [12:22] pokazać mocny związek pomiędzy niezmienności Chrystusa który pozostał [12:28] Bogu wierny aż do przelania krwi i niezmienności [12:33] Boga który pozostał wierny złożonym przez sobie obietnicą a wiarą Ojca i [12:39] Syna i Syna w ojca i syna chrześcijanina który nie tyle winien zachowywać uczynki [12:46] Wymagane przez prawo ile pozostawać wiernym Ewangelii która była mu [12:52] głoszona zamykając wywód na temat sprawiedliwości Bożej Paweł ponownie pisze na temat wiary Tym razem jednak używając [13:02] przyimka piste Jezu właśnie dzięki wierze w Chrystusa Bóg pozwala ludziom [13:10] ludzkości mieć udział w sprawiedliwości ukazanej przez śmierć Jezusa Chrystusa Paweł w bardzo zwięzłych słowach opisuje stan usprawiedliwionego [13:20] chrześcijanina tonos jez dosłownie tego który przez [13:31] czy przez wiarę w Chrystusa on właśnie staje się członkiem Chrystusa i żyje [13:37] nowym życiem w nim sprawiedliwość ta nie jest już prawości [13:43] osiągnięć dokonuje się ek piste przez wiarę to [13:49] znaczy za pośrednictwem wiary w Jezusa Chrystusa tutaj odwołuje się do [13:57] opinii komentarza do listu do Rzymian z tych dociekań wynikałoby że [14:05] geneus Jezu nie ma charakteru podmiotowego przez wiarę Jezusa jako [14:11] jego osobistą cnotę ale przez wiarę w Jezusa Chrystusa to też to też jest [14:18] opinia Fera równie dobrze jednak możemy przyjąć [14:25] opinię na przykład Williamsa który twierdzi że kiedy Paweł mówi o wierze Chrystusa ma na myśli tę Wiarę która swój szczególny charakter [14:36] zawdzięcza absolutn zaufaniu i niezachwiany posłuszeństwu Jezusa który [14:42] przez swoje życie i dzieło stworzył nowy sposób egzystencji człowieka w świecie [14:48] wiara chrześcijańska jest wiarą w Chrystusa tą relacją do Boga której [14:55] przykładem był Chrystus tą postawą ży którą on urzeczywistni i która przez to [15:02] że żył i umarł charakteryzuje obecnie osobową egzystencję każdego Kto żyje w [15:08] nim Chrystus nie jest jednak przedmiotem takiej wiary ale raczej jej najwyższym [15:15] wzorem a nawet jej twórcą co więcej ponieważ Chrystus jest jedynym nasieniem [15:21] Abrahama któremu zostały dane obietnice jego wiara odgrywa decydującą rolę a [15:27] nawet wyjątkową rolę wypełnieniu zamierzenia Bożego wobec świata jednak chociaż wiara chrześcijanina różni się z natury rzeczy [15:37] od wiary Chrystusa w tym sensie w jakim wierzą obecnie inne osoby a nie sam [15:42] Chrystus jest to ta sama wiara jeśli chodzi o jej charakter i [15:47] konsekwencje zarówno dla Chrystusa jak i dla wierzących wiara jest całkowitym posłuszeństwem opartym na całkowitym poleganiu na Bogu Zarówno bowiem [15:59] dla wierzącego wiara prowadzi do śmierci a przez śmierć do nowego stworzenia [16:05] Dzięki życiodajnej mocy Boga można by było tak jeszcze długo [16:10] dywagować i dyskutować na temat znaczenia tych [16:16] zwrotów i pewnie nigdy nie doszliśmy do pełnego [16:22] konsensusu powrócę więc do tego zagad Kos pred [16:30] analizując pierwszą część wersetu 22 TR rozdziału że być może nie chodzi o [16:38] to żebyśmy się spierali o gramatykę spierali się [16:44] o składnie którą posłużył się Paweł ale raczej byśmy [16:51] przyjęli tą różnorodność którą Paweł nam proponuje w rozumienie tego pojęcia i [16:57] raczej nie mówili o separatyzmu tego geneu ale raczej [17:05] uzupełniającym się uzupełniającym się sformułowaniu [17:10] Pawła Kiedy używa raz jednego przyimka raz drugiego przyimka i za każdym razem [17:17] Posługując się genem który ma nam podpowiedzieć zastanów się człowieku nad tym że wiara to nie jest prosty proces w którym ty raz ją wyznał i do końca [17:30] pozostajesz wierny Raczej musisz ją ciągle budować żyjąc w Chrystusie jeśli [17:37] tego zabraknie to ta wiara po prostu przestanie funkcjonować przestanie [17:44] działać proszę państwa ponieważ czasu mam wprawdzie dość dużo ale nie chciałbym zamęczyć nie chciałbym zamęczyć [17:54] słuchaczy swoim dyskursem jednak chciałbym J odwołać się do tego drugiego [18:00] i trzeciego aspektu już mam nadzieję pokrótce aspektu wiary który Paweł mówił tutaj była wiara mówiliśmy na temat wiary [18:10] która zarówno może być wiarą w Jezusa Chrystusa jak i wiarą Jezusa Chrystusa [18:16] która kształtuje wiarę chrześcijanina ale chciałbym jeszcze [18:21] sięgnąć do tego co No jest jednym z takich swego czas [18:30] wiary kum obietnic w 30 wersecie TR rozdziału [18:37] Paweł pisze na temat Boga który usprawiedliwia obrzezanych z [18:45] wiary perit Rzecz dotyczy oczywiście wyznawców JM Żydów dla których wiara jest [18:57] swoistym kontinuum obietnic złożonych patriarch KR interpret w tym tekście [19:05] jest posłużenie się przez Pawła po raz kolejny dwoma zaimkami w odniesieniu do rzeczownika Pistis Żydzi dostąpią usprawiedliwienia z wiary ek iseos a [19:18] poganie przez wiarę di [19:24] piste oczywiście oba przy możemy potraktować synonimiczne co Zresztą Paweł w liście na przykład w czwartym rozdziale w [19:34] piątym pierwszym Liście do Koryntian w drugim Liście do Koryntian robi używa synonimicznie przyimka i Dia zastanawia jednak fakt że Paweł użył dwóch różnych [19:46] przyimków w odniesieniu do wiary chcąc wyrazić tę samą relację gdyby chciał [19:51] wyrazić t samą relację No to po co miałby używać dwa razy różnego przyimka no nie jest to jakaś emfaza chodziło Pawłowi jedak o rozróżnienie że [20:02] inaczej należy rozumieć wiarę wyznawców chrześcijan którzy wcześniej [20:09] byli wyznawcami judaizmu chrześcijan którzy wcześniej byli wyznawcami pogaństwa jest różnica jaka [20:18] istnieje w ich postawie w ich [20:27] wierze [20:33] zwrócił na to uwagę to posługiwanie się tymi dwoma różnymi przyimkami już [20:38] origenes Teodor z mesti jak słusznie zauważył [20:47] stowers romans jego artykuł był taki [20:53] dość mocną dyskusją na temat sposobu interpretacji ty pojęć i zwrócił uwagę [21:01] na to że być może orygenes i Teodor z mses mieli dużo większe wyczucie greczyn [21:09] niż my dzisiaj mamy stąd potrafili zrozumieć lepiej to co Paweł miał na [21:16] myśli Posługując się już to sformułowaniem ekos już to di piste [21:24] jednak jego opinia Nie skupia się wyłącznie na formach przy [21:30] lecz na temacie wiary jest przekonany o tym że wyczucie [21:36] interpretacyjne tak orygenesa jak i Teodora w odniesieniu do języka greckiego Rzymian 330 w zasadzie było prawidłowe jednak to nie dotyczy już [21:48] znaczenia terminu hetis i sensu argumentacji Pawła w całym bloku [21:57] 3216 że analizowanym przez nas 30 wersecie [22:05] dotyczy zbawczej wiary w Chrystusa według sta natomiast Badania [22:12] niezbicie wykazały że hetis Jezu użyte w 320 i 326 mówiliśmy o tym wcześniej [22:20] oznacza wiarę lubus Chrystus nie wię [22:26] wst 2 mowa jest o [22:34] przebłaganie jego krwi dalej zakłada że główny nurt [22:39] argumentacji Pawła w całym bloku trzeciego i czwartego rozdziału jest odmienny niż dotychczas sądzono Paweł mianowicie nie chce stwierdzić że [22:48] grzesznik zostaje zbawiony przez wiarę a nie przez uczynki ale że Bóg objawił [22:53] swoją sprawiedliwość i prawdziwość obietnicy danej Abrahamowi [22:59] że zapewnił narodom pogańskim drogę do usprawiedliwienia do tego [23:05] zagadnienia będziemy mieli jeszcze okazję wrócić za chwilę Teraz jednak warto zwrócić uwagę na fakt że Paweł Posługując się znów przyimkami ek i Dia [23:16] odpowiednio do żydów i pogan rzeczywiście rozróżnia relacje do wiary jednych i drugich dla Żydów którzy zyskują [23:26] usprawiedliwienie ekp iseos wiara jest swoistym [23:32] kontinuum nie tylko ze względu na ten sam monoteizm religijny lecz także ze [23:39] względu na udział w błogosławieństwie Bożym i jego obietnicach których ni które nigdy nie zostały odwołane przyimek ek miałby to więc znaczenie [23:51] pochodzenia czy to początków wiary w obietnice dane Abrahamowi które wciąż [23:58] obowiązują są powodem dla którego chrześcijanie pochodzenia żydowskiego zostali usprawiedliwieni No ale co z poganami [24:08] chrześcijanami pochodzenia pogańskiego tutaj wiara jest efektem zbawczym dzieła [24:18] boga bowiem także w tym 30 wersecie rozdziału Paweł pisze o [24:23] usprawiedliwieniu poan przez wiarę [24:32] dla chrześcijan pochodzenia pogańskiego wiara jest owocem udziału w zbawczej [24:38] śmierci Jezusa Chrystusa i na tym bym chciał skończyć [24:44] prezentacj kwestii dotyczącej wiary jak widzicie państwo sięgnąłem tylko do trzech wersetów aem się prawie z pół godziny i myślę że [24:54] to świadczy tym zagadnieniem dla Pawła jest temat [25:00] wiary i jak należy dogłębnie ten temat analizować by nie wykrzywić orędzia [25:08] Apostoła na temat również usprawiedliwienia które [25:14] wynika z wiary a nie z uczynków wymaganych przez prawo i teraz [25:20] przechodzę do drugiego tematu w którym który jest w zasadzie [25:25] odpowiedzią na pytanie postawione temacie wiara wynikająca Przepraszam wiara i uczynki W [25:35] liście do ży proszę państwa tradycyjna interpretacja kilkakrotnie użytego z [25:43] formułowania przez świętego Pawła człowiek dostępu usprawiedliwienia przez wiarę a nie Dzięki uczynkow była taka że no albo będziesz [25:56] wierzył w Jezusa Chrystus zostan usprawiedliwiony koniec kropka Prawo [26:05] jest niewystarczające mówiąc delikatnie Paweł nigdy nie użył użył sformułowania [26:11] daremne jest niewystarczające do tego żeby chrześcijanin był [26:18] usprawiedliwiony trzeba powiedzieć że w [26:26] latach pojawiło się takie nowe spojrzenie na to zagadnienie zwana zwana zwane interpretacji w teologii nową [26:39] perspektywą które pokazuje nieco inne spojrzenie na kwestię dotyczącą prawa [26:46] rozumienie prz przede wszystkim przez Pawła prawa a drugie rozumienia uczynków [26:52] wynikających z prawa i uczynków wynikających z wiary Otóż najogólniej [26:57] rzecz biorąc Paweł przynajmniej w trojaki sposób rozumie prawo Pierwszy [27:02] sposób rozumienia prawa to które nam by się narzucał najbardziej Kiedy mówimy o uczynkach wynikających czy wymaganych przez prawo to jest prawo pisane dużą [27:12] literą Prawo które oznacza tę Prawo które oznacza prawo Starego Testamentu [27:17] według którego żyją wyznawcy judaizmu i pewna grupa w [27:24] czasach Pawła chrześcijan która wcześniej wyznawał Juda Drugi sposób rozumienia prawa to jest prawo naturalne prawo które o którym Paweł powie [27:35] że chrześcijanie pochodzenia pogańskiego w żaden sposób nie są usprawiedliwieni [27:41] bo mogli poznać to wszystko co dotyczy obietnicy danej Abrahamowi z prawa [27:46] naturalnego tylko musieli chcieć to zrobić a trzeci [27:52] Trzeci sposób rozumienia prawa to jest to prawo które jest na stosow No można [27:59] powiedzieć to prawo które jest w użyciu codziennym prawo pozytywne stanowione [28:05] Prawo które również w czasach Świętego Pawła obowiązywało Oczywiście możemy się doszukiwać również innych odcieni niuansów rozumienia przez Pawła prawa [28:16] ale przechodząc teraz do tego zagadnienia które było bardzo szeroko dyskutowane w latach 70 80 Zresztą jeden z naszych [28:26] egzegetów artykuł na [28:34] temat przedstawił te dyskusje pomiędzy teami chrześcijańskimi na temat właśnie [28:42] rozumienia uczynków prawa w skrócie [28:47] mówiąc dla wyznawcy judaizmu znakiem rozpoznawczym było zachowanie prawa [28:56] obrzezanie i inne elementy Wymagane przez prawo które [29:02] prezentuje Paweł również w Liście do Rzymian i to był znak rozpoznawczy po którym można było rozpoznać wyznawcy [29:11] judaizmu Paweł zadaje pytanie czy to jest również wystarczające dla chrześcijanina aby uzyskał usprawiedliwienie i odpowiada [29:21] Nie bowiem dla chrześcijanina nie ma już znaczenia ani obrzezania ani nie obrzezanie Ani to czy jest grekiem ani to czy jest Żydem Ani [29:32] to czy jest cyt barbarzyńcom czy kimkolwiek [29:37] innym Ważne jest to by wierzył w Jezusa Chrystusa I przyjął jego [29:44] ewangelię to jest znak rozpoznawczy czyli identity marker dla chrześcijanina [29:54] wyznawcy Jezusa Chrystusa i na tym chciałbym zakończyć bo to zagadnienie [30:00] również bardzo długo możemy zgłębiać proszę państwa gdyby państwo [30:06] chcieli szerzej na na temat tego zagadnienia przeczytać odsyłam do mojego [30:12] komentarza do listu do Rzymian Dziękuję państwu [Aplauz] [30:23] bardzo --- Przygotowane przez: mgr Joanna Gacka Kontakt: j.gacka@ewst.pl