TRANSKRYPCJA: "Wiara a troska (P. Tillich) – dr hab. Piotr Lorek, prof. EWST" Data publikacji: 09.11.2023 Długość: 19:28 --- [0:05] pan profesor w 2015 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk [0:05] pan profesor w 2015 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk [0:12] teologicznych w zakresie teologii biblijnej na chrześcijańskiej Akademii [0:18] teologicznej od 2007 roku jest dziekanem ewangelikalne Wyższej Szkoły [0:23] teologicznej we Wrocławiu panie profesorze prosimy o wykład [0:28] dziękuję Szanowni państwo Ja postanowiłem zmierzyć się z [0:34] polem tiem związanym z Wrocławiem i temat mojego referatu brzmi wiara a [0:43] troska zwykle dzielimy ludzi na wierzących i niewierzących A gdyby tak [0:48] założyć że wszyscy Jakoś wierzą jeden z największych teologów protestanckich XX [0:55] wieku poszedł właśnie tym tropem włączając ekumeniczne obchody [1:01] lecia pamiątki reformacji we Wrocławiu przybliżę [1:06] inkluzywizm wiary proponowane przez Paula Tila Paul tillich [1:13] 1886 1965 to jeden z najwybitniejszych [1:18] myślicieli luterańskich XX wieku w [1:23] 190 roku uzyskał stopień doktora filozofii Śląskiego uniwersytetu imien [1:31] właśnie tutaj we Wrocławiu jen z istotnych wątków refleksji teologiczno [1:37] filozoficznej dotyczył pojęcia wiary chrześcijańskiej jako postępowy teolog [1:45] akceptował wiele z ówczesnej krytyki kierowanej przeciwko religii [1:50] chrześcijańskiej między innymi odrzucił tradycyjnie rozumianą wiarę jako [1:56] zaufanie istocie Boskiej [2:01] w świ i pomaga tym którzy w nią wierzą odrzucenie [2:07] przez tradycyjnego rozumienia boga i jego działania automatycznie zmusiło go [2:13] do reinterpretacji samego pojęcia wiary według Tila właściwe rozumienie wiary [2:22] nie zależy od tego czy ktoś Uznaj istnienie Boga jako odrębnego bytu Czy [2:28] też odrzuca rozumie wiarę jako coś właściwego [2:34] każdemu człowiekowi bez względu na jego przekonania religijne z tego też względu [2:40] Tychowska reinterpretacja wiary jest [2:47] inkluzywizm [2:50] dynamika wiary od następującego zdania Chyba żadne inne słowo należące [2:57] do języka religijnego Zarówno teologicznego jak i potocznego nie [3:03] prowadzi do tylu nieporozumień zniekształceń i budzących [3:09] wątpliwości definicji co słowo wiara według Tila tradycyjnie rozumiana wiara [3:18] powoduje różne błędne postawy od sceptycyzmu aż po fanatyzm obie te [3:26] niewłaściwe i skrajne reakcje wypaczają właściwe [3:33] z tegoż to powodu konkluduje odczuwa się wręcz pokusę by [3:39] zaproponować całkowitą rezygnację z terminu wiara co Może i byłoby [3:46] pożądane ale jest prawie niemożliwe koniec cytatu jest to [3:51] zaskakujące stwierdzenie luterański te zastanawia się nad całkowitym [3:58] zarzuceniem podstawowego pojęcia w teologii protestanckiej jakim jest [4:03] właśnie wiara i to w imię obrony jej znaczenia wie jednak że nie jest to [4:10] możliwe dlatego też podejmuje się reinterpretacji [4:15] pojęcia wiary żywi nadzieję że jego propozycja pomoże odkryć i tu cytat [4:23] ukrytą moc wiary koniec cytatu u swoich czytelników i to bez względu na osobiste [4:30] przekonania [4:34] religijne definiuje wiarę jako stan najwyższego [4:40] zatroskania jako troskę ostateczną timate [4:46] concern podobnie jak inne żywe istoty człowiek troszczy się o to co będzie [4:51] jadł i gdzie będzie mieszka dodatkowo jako istota duchowa [4:58] troszczy się o rzeczy dotykające sfery intelektualnej estetycznej społecznej [5:05] politycznej religijnej i inny ostatecznie któraś z tych sfer [5:11] zaczyna dominować i staje się tak istotna że wymaga od niego całkowitego [5:19] poświęcenia przykładem takiej troski ostatecznej może być troska o naród czy [5:25] też sukces zawodowy która podporządkowuje sobie [5:30] zaniedbuje inne troski o rodzinę o dobrobyt o prawdę Innymi słowy [5:37] według wiara dotyczy tego co nas ostatecznie obchodzi i czemu jesteśmy w [5:44] stanie poświęcić wszystko każdy człowiek Czemuś się [5:49] oddaje coś nadaje sens jego życiu każdy przejawia troskę o coś [5:58] czemu Każdy wierzy bo ufa że to czemu się poświęcił obdarzy go zaspokojeniem i [6:09] szczęściem Człowiek jest istotą skończoną istotą niedoskonały nie wie [6:15] wszystkiego nie umie wszystkiemu sprostać nie potrafi kochać w sposób [6:21] pełny wszystko to co myśli czuje chce robi ma charakter czasowy [6:31] niedoskonale człowiek posiada Jednakże zdolność do abstrakcyjnego myślenia do [6:38] myślenia w kategoriach nieskończoności wieczności [7:01] że wiara jako wypadkowa jego myślenia i działania musi być w swej naturze także [7:09] [Muzyka] nieograniczona skoro człowiek potrafi [7:12] myśleć o rzeczach ostatecznych to także jego wiara winna [7:17] być podobnej natury powinna być natury ostatecznej [7:28] innymi [7:32] rzy którym poświęca trochę czasu są sprawy którym oddaje się bez [7:40] reszty to właśnie oddanie nazywa wiarą troską [7:46] przewyższającą wszystkie inne troski i podporządkowując je [7:52] sobie [7:58] skoro wiary będzie musiał się ostatecznie czemuś oddać bez względu na [8:05] to czy tego chce czy nie Skoro człowiek potrafi myśleć o [8:11] nieskończoności to automatycznie oznacza że przedmiot jego troski także winien [8:18] być nieskończony [8:23] zatem zarówno subiektywny element wiary to [8:29] mocą czego się wierzy jak i obiektywny element wiary A więc to w co się wierzy [8:38] muszą być ostateczne nie uwarunkowana niczym [8:44] troska więc wiara wykraczająca poza wszelkie doczesności i [8:50] zmienności automatycznie domaga się by przedmiotem było coś co także jest [8:58] nieuwarunkowane oznacza to że istnieje związek między [9:02] wiarą a jej przedmiotem przedmiot wiary podobnie jak [9:08] i podmiot wiary także musi być nieuwarunkowany [9:16] ostateczne zatem chociaż troska o naród czy troska o sukces życiowy nieraz rości [9:23] sobie prawo do bycia ostatecznym przedmiotem wiary człowieka to jednak [9:30] jest to fałszywa ostateczność jedno i drugie bowiem jest zmien [9:37] uwarunkowane a więc w SJ istocie nieostateczne nieprzystające do [9:43] ostatecznego charakteru aktu wiary Prawdziwa wiara [9:49] pisze czyni obiektem swej ostatecznej troski to co naprawdę jest [9:58] ostateczne bałwochwalcza podnosi do rangi rzeczy [10:03] ostatecznych rzeczywistości doczesne skończone niemożliwą do uniknięcia [10:11] konsekwencją wiary bałwochwalcze jest jak pisze [10:17] egzystencjalne rozczarowanie na jakiś czas przedm wiary [10:24] człowieka może pozostawać nieostateczny [10:30] ostatecznie Jednakże musi on zbudzić rozczarowanie bo otwarty na [10:36] nieskończoność człowiek nie może zostać [10:41] usatysfakcjonowany skończoności takie ujęcie podmiotu jak i [10:47] przedmiotu wiary ma charakter inkluzywizm [10:59] jednocześnie oddając się czemuś uwarunkowan narażony jest na [11:06] rozczarowanie i [11:10] kryzys jeśli powiemy w tradycyjnym znaczeniu że przedmiotem wiary ma być [11:16] Bóg to automatycznie nie zgodzą się z tym [11:21] ateiści Jednakże [11:27] powieś przedmiotem jego wiary pozostaje jakiś Bóg przez małe b bóg oczywiście [11:36] rozumiany jako nieskończona Ostateczna rzeczywistość której się bezwarunkowo [11:41] oddaje Czy jest nią przywołany Już przeze mnie sukces zawodowy czy też [11:47] jeszcze coś innego TYR utrzymuje że [11:53] ateista negując istnienie Boga jednocześnie [11:57] potwierdza że istnieje coś takiego jak pytanie o to co jest ostateczne a więc [12:04] potwierdza pytanie o istnienie Boga jako takiego nie musi to być teoretycznie Bóg [12:12] chrześcijański Istnieje wiele innych konkretnych wyobrażeń tego co [12:17] ostateczne na przykład w przypadku biblijnego Izraela konkretnym [12:21] wyobrażeniem Boga będzie Jahwe zaś w takim humanistycznym typie wiary będzie [12:27] idea człowieka inkluzywizm [12:36] i tutaj cytat ateizm może oznaczać jedynie [12:44] usiłowanie usunięcia wszelkiej troski [12:49] ostatecznej trwanie w stanie bez troski o sens własnej [12:54] egzystencji obojętność względem ostatecznego pytania jest [12:59] jedną jedyną Wyobraż postacią ateizmu koniec [13:07] cytatu uważa że negacja przez człowieka istnienia i działania istot boskich nie [13:13] oznacza że ten człowiek okazuje się bez wiary pisze Ludzie mówią często że są [13:19] świeckimi że żyją Poza wrotami świątyni A zatem są pozbawieni [13:27] wiary czy nie przejawiają jakieś ostatecznej [13:33] troski czy pozbawieni są czegoś co uważają za bezwarunkowo ważne stanowczo [13:40] temu zaprzecz zaprzeczając zaś jakoby [13:45] pozbawieni byli pewnej troski ostatecznej potwierdzają iż znajdują się [13:50] w stanie wiary reprezentuj humanistyczny wiary [13:57] posi uważają się za świeckich nie wyklucza ich ze [14:03] wspólnoty [14:07] wyznawców człowiek wie że nigdy jako skończony byt nie złączy się w pełni z [14:16] tym co nieskończone ponieważ człowiek swej [14:21] skończoności wierzy w coś co jest nieskończone to automatycznie [14:30] doaa pozostanie pełna [14:35] niepewności owego elementu [14:39] niepewności Nie da się z wiary usunąć trzeba go [14:45] zaakceptować [14:48] twierdzi nawet jeśli przedmiotem wiary będzie [14:57] to wierzący człowiek przez swą skończoność [15:01] będzie doświadczał [15:06] zwątpienia nie ma więc wiary bez zwątpienia zawsze pozostaje ryzyko że to [15:14] co uznajemy za ostateczne i to czemu oddajemy się [15:19] ostatecznie może okazać się [15:27] nieostateczny e dynamika wiary powstaje na początku [15:32] drug połowy XX wieku to jest rok [15:38] 1957 kontekst powstania tej książki stanowią zatem ideologie Narodowego [15:44] socjalizmu oraz komunizmu skutkujące kultem przywódcy i [15:50] totalitar władzą partii [15:57] polityczny [16:02] absolutyzm i ukierunkowuje na poszukiwania ostatecznego spełnienia w [16:08] rzeczywistości przekraczającej doczesność [16:11] odpowiedzią ma być światopogląd chrześcijański odpowiednio [16:16] zinterpretowany przez Tila i tutaj w ostatnich minutach pozwę [16:23] sobie na [16:27] krytykę [16:31] zaj się wąż myś na sposób absolutystyczny wprowadzając kategori [16:39] wiary jako ostatecznej troski podmiotu wiary według Tila owa troska ostateczna [16:50] ma występować u każdego człowieka Każdy ostatecznie czegoś się w [16:55] swym zatroskani chwyta chodzi tylko o to żeby przedmiot [17:01] tego zatroskania nie okazał się uwarunkowany a więc nie dający [17:06] ostatecznego spełnienia czy to kult jednostki czy narodu czy jeszcze coś [17:12] innego przy takim ujęciu tillich odrzuca ateizm rozumiany jako brak [17:18] ostatecznego zatroskania pojawia się jednak w tym [17:23] miejscu wątpliwość Otóż ponad 67 lat po książce Tila daje [17:30] się dostrzec w mentalności Europejskiej tendencje polegające na odrzuceniu chęci [17:37] uchwycenia się czegokolwiek czegokolwiek na sposób [17:44] ostateczny można powiedzieć że ta tendencja nie jest udziałem jedynie [17:49] ateistycznej czy agnostyczne części społeczności [17:53] Europejskiej ale także środowisk odwołujących się do tradycji [17:59] chrześcijańskiej nie tylko w osobach niewierzących ale i wierzących obecny [18:04] jest sceptycyzm wobec unifikuje narracji [18:11] światopoglądowej wśród większości chrześcijan wiara w Boga jako [18:15] ostatecznego przedmiotu troski ostatecznej zdaje się przekształcać w [18:21] jedną tylko ze sfer funkcjonowania człowieka niekoniecznie determinują [18:26] wszystkie pozostałe wiara chrześcijańska w społeczeństwie [18:32] zachodnim to obecnie jedna z dziedzin życia społecznego nie roszczą już sobie [18:38] praw do nadrzędności straciła ona status [18:43] ostateczności stąd może rodzić się pytanie o [18:46] to Cichowska wiara rozumiana jako troska [18:52] ostateczna musi być traktowana jako uniwersalna przypadłość ludzka [18:59] nie powinno się chyba zakładać że jednostka ma potrzebę jednego [19:03] ostatecznego spełnienia i dopuścić takie modele w których nie występuje jeden [19:10] nieuwarunkowane zdefiniowany przedmiot zatroskania Czy [19:15] przedmiot wiary poddaję to pod dyskusję dziękując państwu za [19:21] [Aplauz] [19:26] wysłuchanie --- Przygotowane przez: mgr Joanna Gacka Kontakt: j.gacka@ewst.pl