TRANSKRYPCJA: "Tajemnice Biblii: Lilith - kobieta wyzwolona czy krwiożerczy demon? Cz. II | EWST online" Data publikacji: 09.12.2024 Długość: 01:15:24 --- [0:04] [Muzyka] [0:04] [Muzyka] [0:16] Dzień dobry państwu jest wtorek godzina 1900 zaczynamy wst online dzisiaj druga [0:23] część spotkania poświęconego jest z [0:30] Wojciechowska która Opowie nam co dalej co dalej i spróbuję też [0:37] odpowiedzieć na to pytanie czy czym czy kim w rzeczywistości lilit jest była czy [0:45] krwiożerczy demonem czy właśnie symbolem feminizmu symbolem kobiety [0:52] wyzwolonej a może jednym i drugim Kalina Witam C bardzo serdecznie i już nie [0:58] przedłużając zapraszam Ja również bardzo serdecznie witam i zapraszam na tę drugą część która [1:04] rzeczywiście będzie poświęcona teraz już mniej może temu demonicznego [1:31] zająć to nas będzie też prowadzić właśnie do takiego [1:36] feministycznego spojrzenia na Lil No właśnie skończyliśmy na takich [1:42] wizerunkach pochodzących z mitologii babilońskiej A dzisiaj przejdziemy do [1:49] tekstów [1:54] rabinicznych które oparte są przede wszystkim na księdze Izajasza i też z [2:01] jednej strony utożsamiają lilit z demonem działającym w nocy bo pamiętamy że nasze poprzednie [2:08] spotkanie rozpoczęliśmy od cytatu z Księgi Izajasza właśnie na temat na temat lilit z [2:16] drugiej strony Zobaczymy że w średniowieczu idą troszkę troszkę dalej [2:22] a więc mamy dwa takie charakterystyczne teksty które nawiązują do [2:31] w traktacie szabat jest mowa o tym że żaden mężczyzna nie może spać samotnie w domu ktokolwiek śpi w domu sam ten [2:39] niechybnie dostanie się w sidła Lil Czyli widać że nie tylko kobiety [2:45] narażone są na szkodliwe działanie lilit pamiętamy właśnie że lilit zagrażała [2:52] młodym kobietom zwłaszcza matką matką ciężarnym kobiet cie porodu C kobietą [3:00] tuż po porodzie ale też i mężczyźni są zagrożeni działalnością lilit tylko [3:07] oczywiście w inny sposób warto więc się ożenić żeby nie wracać i nie spędzać [3:15] samotnej nocy w pustym domu Tutaj też warto dodać jedną taką uwagę że [3:24] to spisanie Talmudu babilońskiego z którego pochodzą właśnie [3:30] cytaty ono się zbiega w czasie z tłumaczeniem Hieronima czyli to jest tak [3:38] czwarty wieku i zapewne te opisy działania lilit na [3:44] mężczyzn miały wpływ na to że Hieronim wybrał to tłumaczenie o którym mówiliśmy [3:50] nawiązujące do uwodzicielskich działań Lami bo pamiętamy że w wulga tam występuje Lamia [3:58] czyli na w ten sposób do tłumaczenia symcha a nie do tłumaczenia septuaginty [4:05] gdzie lilit funkcjonowała jako hybryda kobiety i osób No dobra ale [4:13] wracamy wracamy do do Talmudu tutaj mamy [4:18] kolejny traktat który opisuje lilit jako istotę z długimi włosami a więc takim [4:25] atrybutem kobiety uwodzicielskie i ten sam [4:31] traktat ten traktat erm mówi też nie tylko o lilit Ale mówi też o [4:39] lilin tak Czyli używa liczby mnogiej ta liczba mnoga oznacza tutaj nocne [4:47] demony których ojcem miałby być sam Adam oczywiście pytanie skąd to się [4:56] wzięło interpretacji tekstu biblijnego z pierwszej księgi [5:01] mojżeszowej z pi rozdziału i trzeci wiersza Gdzie [5:07] jest mowa o tym że po 130 latach Adam doczekał się syna podobnego do siebie [5:14] czyli seta czytamy takie słowa Tutaj zapisałam [5:20] sobie nawet ten cytat gdy Adam miał 100 lat urodził mu się syn podobny do [5:26] niego jak jego obraz wywnioskować że no do tego [5:33] momentu Adam nie płodzi synów którzy byliby do niego [5:39] podobni tak przez te 130 lat płodzi tutaj też traktat mówi o tym że [5:47] płodzi duchy demony i diabły nocne zasadnicze pytanie nasze brzmi no [5:54] to w takim razie z kim płodzi [6:00] istoty i do tego oczywiście wrócimy te te nocne demony [6:08] lilin są też wymieniane w traktacie sanhedryn tam budowniczowie wieży Babel [6:18] zostali Przemienieni właśnie w takie żeńskie nocne demony lilin tutaj [6:26] już pokazuję tak pram tutaj mamy [6:34] właśnie ten tekst mówiący oin jako tych nocnych demonach żeńskich [6:42] ponieważ po powstaniu wie Wiery Babel jej [6:49] budowniczowie zostali podzieleni właśnie na TR na trzy grupy jedna z tych grup To [6:54] są właśnie takie takie demony [7:01] Ponadto tak w kolejnym traktacie talmudyczny traktacie [7:09] nda pojawia się wzmianka że lilit podobna jest do [7:15] poronionego płodu co ma znowu niewątpliwie jakiś [7:21] związek zj taką zbrodniczą działalnością znaną z mitologii mezopotamskich czyli [7:28] powodowania ale bardziej chodzi właśnie o takie [7:34] wspólne wyobrażenie płodu i demona oba te twory oba obie te istoty [7:43] mają skrzydła Tak proszę też zauważyć właśnie że w tej mitologii Czy w [7:48] tradycji mezopotamskiej skrzydła są w ogóle takim atrybutem demonów no i tutaj [7:54] mamy oczywiście odnośny cytat tak że który ma [8:00] formę lilit żeńskiego demona ze skrzydłami i ludzką i ludzką [8:08] twarzą ponadto są jeszcze wzmianki w midrasz który mówi o tym że lilit pożera [8:17] własne dzieci inne wzmianki talmudyczne to są już tutaj nie nie nie wypisywał [8:23] pisałam sobie na karteczce także to są takie wzmianki [8:30] Lil to jest był Prawdopodobnie jakiś środek należący do Ludowej medycyny albo [8:36] nawet do Ludowej magii dlatego że jest tam mowa o tym że jeśli chodzi o [8:42] lekarstwo nak kłujący ból niech przyniesie tak ten kto jest chory niech [8:48] przyniesie kamień zwany strzałą lilit I niech go odwróci do góry nogami i niech naleje do niego wody i [8:55] wypije są też wzmianki [9:02] horie hor to był syn z kolei lilit i tutaj cytat widziałem tego [9:10] zwanego horem syna lilit gdy biegał po szczytach murów miasta mecho a jeździ a [9:17] jeździec jechał pod nim na zwierzęciu ale nie mógł go złapać [9:29] Bzie interesował taki tekst no bardzo brzemienny w skutki z midrasz beres bar [9:39] który dwa razy wspomina tak zwaną pierwszą Ewę jest mowa [9:45] oona tak pierwsza Ewa ale jeszcze nie wymienia jej [9:51] imienia i tutaj mamy właśnie cytat bardzo ważne jest to pogrubienie wtedy [9:57] Adam razem jest to kość z mojej kości i ciało z mojego ciała Co rabi je huda [10:06] tłumaczy że na początku gdy Bóg stworzył mu kobietę Adam spojrzał na nią i [10:12] zobaczył że jest pełna śluzu i krwi więc Bóg odprowadził ją sprzed niego po czym [10:18] stworzył ją drugi raz więc mamy do czynienia już z takim podwójnym [10:24] stworzeniem kobiety pierwsza kobieta odpowiadała Adamo ki tym razem Właśnie [10:31] została nazwana przez Adama krwią kością kości i ciałem ciał a więc też [10:40] pośrednio wracamy do tego od czego zaczęliśmy nasze rozważania mianowicie [10:46] do takiej kanonicznej kolejności opisów stworzenia i prób ich harmonizacji tak [10:53] mamy dwa opisy stworzenia w Księdze Rodzaju pierwszy Kapłański mówi [10:59] stworzeniu kobiety i mężczyzny No i zwłaszcza współcześnie tak przytaczany [11:05] jest jako dowód na równość mężczyzny i kobiety ale on stoi w jawnej [11:11] sprzeczności z tym co mówi drugi opis stworzenia w którym najpierw stworzony jest Adam a potem dopiero jego [11:18] towarzyszka pomoc partnerka której nadano imię Ewa No i ta [11:25] kobieta została stworzona właśnie z żebra a nie tak jak mówi albo jak nie [11:32] mówi pierwszy opis tworzenia tam nie mamy nie mamy szczegółów dotyczących ani materiału [11:40] ani innych tego typu elementów jak właśnie w drugim [11:46] opisie [11:52] stworzenia teksty rabiniczne też tak Czyli tutaj mamy już takie wprowadzenie [11:58] do do T że być może na początku [12:03] rzeczywiście istniały jakieś dwie małżonki zaczy na początku przed Ewą [12:09] istniała jakaś jeszcze inna małżonka małżonka Adama czy towarzyszka [12:18] Adama No i pytanie oczywiście brzmi Kim była ta pierwsza małżonka Adama i co się [12:25] z nią stało na to odpowiadają trochę późniejsze teksty rabiniczne trochę [12:31] późniejsze niż niż Talmud widać że Talmud prawda nie nazywa [12:39] jeszcze tej pierwszej małżonki Adama imieniem lilit to imię pojawia się [12:44] później w takim średniowiecznym piśmiennictwie między innymi w tekście [12:49] sztandarowym dla naszych rozważań czyli w pochodzącym z 9 x wieku alfabecie Bens [12:58] Syracha który napisany był w języku hebrajskim i [13:03] aramejskim tytuł oczywiście nawiązuje tutaj do deuteronomiczne literatury mądrościowe do Księgi Mądrości Jezusa [13:10] syna Syracha który też miałby być właśnie autorem tego [13:15] alfabetu ten Jezus syn Syracha czyli Ben syrach był lekarzem na dworze króla [13:23] babilońskiego nebukadnesar Czy według tej greckiej terminologii [13:30] i Czyli widać że znowu wracamy do tej tradycji babilońskiej i kiedy syn króla [13:38] zachorował Jezus bch sporządził dla niego amulet na którym wypisał imię [13:44] Boga tak tutaj mamy właśnie też cytat że [13:50] sporządził w nim również spisała anów oded [13:59] oraz narysował ich podobizn nie będę wszystkiego państwu [14:07] państwu czytać tak to to jest wszystko do jeszcze do obejrzenia czy do do [14:13] odczytania każdym razie pojawiają się właśnie imiona aniołów odpowiedzialnych [14:19] za to uleczenie czyli senja sja [14:26] i geldofa a potem następuje wyjaśnienie Kim są ci aniołowie i właśnie w tym [14:34] wyjaśnieniu pojawia się także historia lilit przedstawionej od razu jako taka bardzo [14:41] samodzielna kobieta która nie chce podporządkować się mężczyźnie tak jest [14:47] jakby zupełnym kontrastem do jej Następczyni czyli Ewy no i tutaj mamy [14:55] taki taki cytat tak tak że Adam i lilit od razu [15:01] zaczęli się ze sobą kłócić lilit powiedziała nie będę leżeć na dole to [15:06] jest tak to leżenie na dole jest oczywiście nawiązaniem do pewnej pozycji [15:12] seksualnej ale też jest wyrazem takiego poddania się zwykle aktywną stroną jest [15:19] ta strona która jest na górze i lilit mówi że ona absolutnie nie chce pełnić [15:26] takiej takiej funkcji czyli tutaj Rywalizacja o Prymat i znaczenie ukazana [15:32] jest właśnie za pomocą nawiązania do pozycji [15:41] seksualnej potem mamy gdy więc Lil poj co się dzieje wypowiedziała sekretne [15:48] imię boskie Uniosła się w powietrze [15:54] iła ten fragment Wydaje mi [15:59] szczególnie znaczący zwłaszcza z perspektywy emancypacji i równości [16:05] kobiet i mężczyzn tak czyli lilit tak jak mężczyzna zna Imię Boże co [16:12] więcej wypowiada to Imię Boże zupełnie tak jak później arcykapłan wiom kipur A [16:20] wiemy tak przypominam to jest tekst który powstaje w średniowieczu więc już dawno dawno po zniszczeniu świątyni i po [16:27] zaniknięcie kultu świątynnego [16:33] więc takie kiedy jakoś tam tylko kultywowanie właśnie tego święta J kipur [16:40] kiedy arcykapłan mógł wypowiedzieć to święte imię Boga tutaj tekst wskazuje na [16:47] to że to święte imię Boga znane było od początku mężczyźnie i kobiecie i kobieta [16:53] zupełnie tak jak potem arcykapłan mogła je wypowiadać [16:59] tak ale właśnie przez to że lilit zna i i wypowiada to Imię Boże wydaje mi się [17:06] akcentowana jest też ta równość pomiędzy mężczyzną i i kobietą tak że lilit jest [17:13] we wszystkim równa Adamowi również w tym hipotetycznym późniejszym sprawowaniu [17:20] kultu No i jeszcze zwraca uwagę tutaj wzmianka o odfrunę oczywiście nie ma tu szczegółów [17:28] jak ale jak już sobie powiedzieliśmy Jeśli na skrzydłach No to od razu [17:37] odbiorca alfabetu Bens Syracha powinien skojarzyć ją z [17:43] demonem demony to są te istoty ze skrzydłami w mitologii w mitologii [17:49] babilońskiej z drugiej strony też z Ewangelii i z listu Jakuba wynika że [17:56] demony też doskonale orientują się w kwestiach boskich więc znajomość imienia [18:03] Bożego może mieć też pod takie podłoże demoniczne dwa [18:09] takie nurty które być może rzucają nam światło na to [18:15] jak traktowana była lit No i co dalej nam mówi alfabet Ben Syracha tak że Adam [18:24] stanął do modlitwy przed swoim stwórcą i rzekł władco świata kobieta którą mi [18:32] podarowałeś uciekła ode mnie tak każe wysłać za nią tych trzech trzech aniołów [18:41] właśnie tych których imiona były spisane na amulecie i chcę żeby ta kobieta [18:47] została z powrotem sprowadzona Czyli znowu chcę narzucić jej jakąś swoją [18:53] swoją wolę prawda No i pojawia się nawet groźba dodał też lepiej żeby zechciała [19:01] wrócić Jeśli nie będzie musiała wziąć na siebie jarzmo śmierci swoich synów każdego dnia 100 z nich zginie No [19:09] oczywiście Mamy pytanie skąd ci synowie i też nie wiemy tak naprawdę [19:17] Dlaczego Adam chce żeby lilit do niego wróciła oczywiście może tęsknił może [19:23] czuł się samotny tak do tego nawiązuje ten drugi opis [19:31] stworzenia niedobrze aby człowiek był sam i że ten Adam szukał dla siebie [19:36] partnerki wśród zwierząt nie znalazł i tak dalej i tak dalej Wszyscy wiemy jak ta historia się się [19:44] potoczyła ale może też właśnie ta równość i partnerstwo z [19:50] lilit były dla niego tak fascynujące były dla niego [19:56] pewnym wyzwaniem No już pominę kwesti jakiegoś [20:01] perwersyjne czy wyuzdane seksu bo jesteśmy przed godziną 22 więc nie [20:08] będziemy aż tak bardzo poruszać tych tych kwestii Chociaż będziemy się o nie [20:13] o nie ocierać oczywiście tak [20:19] aniołowie dogonili dogonili l spotkali [20:26] ją na morzu na tam gdzie później mieli zginąć [20:32] Egipcjanie zalani przez wody Morza Czerwonego jak państwo pewnie pamiętają [20:38] też ze Starego Testamentu właśnie to miejsce gdzie przechodzili Izraelici przez Morze [20:45] Czerwone uciekając przed Egipcjanami jest nazywane Jom czyli morzem [20:52] sitowia tak ale być może też państwo pamiętają że [20:58] Przy omawianiu tej mitologii czy demonologii mezopotamskiej [21:04] też wspominaliśmy o sitowiak że to są te miejsca gdzie ukrywają się demony więc [21:10] jest tutaj taka sugestia demonologiczne Tak ona nie pojawia się wprost ale [21:16] właśnie poprzez te skrzydła Poprzez tę mądrość demonicznego [21:29] już w tym 10 wieku zdecydowanie lilit uważana była za demona ale innego demona [21:36] niż ten demon z mitologii mezopotamskiej oczywiście aniołowie [21:42] powtórzyli jej boskie boskie słowa ale na lilit nie zrobiło to wielkiego [21:48] wrażenia i nie chciała wrócić nawet wtedy kiedy zagrozili jej że utopią ją w [21:55] morzu postawiła na swoim odparła im Zostawcie mnie w spokoju Czyż nie [22:00] zostałam stworzona właśnie po to by dręczyć noworodki chorobą i [22:05] słabością Od narodzin do ó dnia Będę mieć nad nimi władzę nad nim władzę [22:11] Jeśli to chłopiec i Od narodzin do 20 dnia Jeśli to dziewczynka więc tutaj [22:16] Mamy też takie właśnie znowu nawiązanie trochę do tych wyobrażeń z mitologii [22:23] mezopotamskiej odnośnie do lilit czy lamasztu czy do mitologii [22:30] greckiej i wyobrażeń związanych z [22:35] lamą tutaj pojawia się właśnie ten dosyć istotny też motyw a mianowicie po co [22:43] została stworzona lilit tak alfabet Bens Syracha sugeruje że lilit od razu [22:50] została stworzona jako ktoś w rodzaju demona [22:55] dręczące dzieci tak Więc te wszystkie teraz te demoniczne [23:03] skojarzenia absolutnie nie powinny nie powinny być [23:09] niespodzianką No i to też by tłumaczyło poniekąd [23:16] Dlaczego niedobrze czuła się w raju I dlaczego z tego raju chciała chciała [23:23] uciec tak No oczywiście trwa cały czas taka przekomarzanki [23:30] aniołami A [23:35] lilit tak Lil zapiera się że Absolutnie [23:40] Absolutnie nie wróci ale jej władza nad noworodkami zostaje ograniczona tak że [23:49] jeśli właśnie lilit zobaczy ten amulet z [23:56] imieniem Boga z imionami tych aniołów [24:01] lub ich figurami wtedy odstąpi od swojej [24:06] powinności tak nie zapanuje nie nie zawładnie tym dzieckiem no i zgodnie z [24:13] tym co było powiedziane wcześniej bierze na siebie [24:19] konsekwencje postawienia na swoim i zostania poza rajem tak wzięła też na [24:26] siebie jarzmo śmierci swoich synów st spośród nich zginie każdego dnia Dlatego [24:32] też Codziennie umiera 100 spośród demonów i dlatego też pisze się imiona aniołów na amulecie należącym do małych [24:41] dzieci Tak więc widać że ten alfabet Bens Syracha jest też takim tekstem [24:47] nieco etiologicznym pokazującym skąd brała się [24:56] konieczność tworzenia i władania do dziecięcych łóżeczek [25:05] amuletów z jednej strony jest też widoczna że widoczne że odpowiedzialność [25:11] Lil za chorobę i śmierć dzieci znowu jest tutaj dosyć dosyć jasna ale pojawia [25:17] się też motyw śmierci własnych dzieci śmierci dzieci które zostały nazwane [25:24] demonami no i tutaj ZN wracamy do [25:29] zadaliśmy sobie wcześniej właśnie z kim Adam miał dzieci [25:36] zanim doczekał się seta i kim te dzieci były teraz wszystko jest jasne tak [25:43] okazuje się że te dzieci miał z lilit No ale po matce były [25:51] one demonami podob [25:59] dopiero z Ewą Adam doczekał się syna podobnego do siebie wcześniej z lilit [26:05] miał właśnie te dzieci które były demonami [26:10] tutaj przy okazji warto też wspomnieć o jeszcze jednym takim średniowiecznym [26:16] tekście zbior o takim zbiorze midraszy [26:22] jut który zawiera opis potomstwa Adama Lil [26:29] na naama to też jest taka demonica Niektórzy nawet twierdzą że to jest [26:34] takie Alego samej lilit i z tego związku Adama z lilit miałby pochodzić na [26:41] przykład słynny asmodeusz warto to zapamiętać bo potem w kulturze popularnej ten wątek również [26:49] się pojawi a skoro też odpowiedzialna za [26:56] śmierć dzie to w tej tradycji rabiniczne [27:06] obarczam historię oie o próbie na jaką był wystawiony i [27:15] między innymi właśnie przeżył bardzo śmierć swoich [27:21] dzieci więc za śmierć dzie miała by odpowiedzialna [27:28] mit także ten tekst z alfabetu bcha doczekał się bardzo wielu wariantów [27:35] bardzo wielu interpretacji które skupiały się na tym co akurat aktualnie interesowało czy [27:43] niepokoiło odbiorców czasami więc rozbudowywanie pikantne szczegóły tak [27:50] jak to aniołowie zostali lilit w okolicach morza sitowia gdzie oddawała [27:55] się czynom lubieżnym z demonami innym razem z kolei podejmowano motyw [28:03] poddaństwa nieposłuszeństwa lilit albo fakt że została stworzona nie [28:10] tyle z prochu ziemi tak jak tak jak Adam ale z błota i brudu Czyli nigdy w [28:18] istocie nie była równa Adamowi tak I tutaj znowu trzeba pamiętać też że to [28:26] brud i i błoto to też jest jakieś nawiązanie do mitologii babilońskiej bo [28:34] tam jak wskazywały teksty mitologiczne i i [28:39] zaklęcia demony kojarzone były z kurzem i brudem także te ten ten brud [28:44] przylepiony do do lilit też ma takie podłoże podłoże [28:52] demoniczne jest też taki jeden z wariantów właśnie później [29:01] gdzie został wpleciony motyw który jeszcze bardziej demonizuje lilit i [29:09] łączy ją z demonem lub nawet z szatanem [29:15] tutaj mam taki taki cytat lit odrzekła jednak aniołom tak [29:22] tutaj właśnie [29:34] nie mogę wrócić ponieważ napisano w toze jej pierwszy mąż który [29:40] ją odesłał nie będzie mógł jej wziąć z powrotem by była jego żoną po tym gdy [29:45] już Gdy już się zanieczyścił No i teraz co to znaczy gdy [29:51] już się zanieczyścił a więc prawdopodobnie Gdy nawiązała stosun seks [30:04] czyli pytanie jest oczywiście z kim nawiązała te [30:09] stosunki seksualne i ten wariant alfabetu benera [30:17] odpowiada a spał z nią już wielki demon [30:28] tak widać taką niezależną też poniekąd naturę lilit która manifestuje się w [30:36] pewnym wyzwoleniu seksualnym To lilit wybiera sobie partnerów tak z którymi z [30:44] którymi sypia No i teraz właśnie wracamy do tego o czym mówiliśmy na początku a [30:52] mianowicie do alfabetu Bens Syracha który [30:58] takiej jednak niechęci do do lilit jest jednak jakimś wielkim manifestem [31:04] emancypacji tej tej postaci No ale równocześnie właśnie w [31:10] tym porządku patriarchalnym ta emancypacja szybko musiała zostać zduszony przez demonizacja kobiety [31:17] wyzwolonej No i właśnie tak tak stało się w przypadku lilit [31:23] tak a demonizacja tutaj Jak widzimy przebieg [31:29] na róż płaszczyznach przede wszystkim Właśnie na płaszczyźnie [31:35] tego związania się lilit z wielkim demonem pytanie oczywiście Kim jest [31:42] wielki Demon takim jest tutaj ten ten wielki Demon interpretacji jest [31:49] oczywiście wiele najpowszechniejsza C najbardziej [31:55] znana w Samael Samael to wedle jednego z [32:04] midraszy wedle midrasz szemot rabba to [32:09] niebieski oskarżyciel Izraela a więc pełni funkcję [32:14] taką analogiczną jak szatan w księdze [32:20] Zachariasza Szatan szan pamiętamy że to jest pierwotnie nie imię własne tylko to [32:26] jest funkcja oznacza oskarżyciela i tutaj Samael pełni właśnie taką funkcję [32:33] funkcję Szatana z kolei według tego midrasz o którym już mówiliśmy bereszit [32:41] rabba Samael To ten który powstrzymuje Abrahama aby nie składał w [32:50] ofierze Izaaka inna jeszcze tradycja rabiniczna [32:58] z kolei nawiązująca do zaru mówi że Samael to jest [33:04] taki no zepsuty odpowiednik [33:09] Adama i to z nim właśnie lilit płodzi te te dzieci które jak czytaliśmy [33:18] alfabecie bcha też codziennie codziennie umierały ale skoro właśnie nawiązałam [33:26] Adama że właśnie to ta tradycja z Samael jako [33:31] partnerem lilit jest taką próbą oczyszczenia Adama mianowicie chodziło o to [33:39] żeby potomstwa Adama nie kojarzyć z demonami Tak widzieliśmy w tradycji rabiniczne [33:47] właśnie to to to pytanie że dlaczego dopiero po 130 latach urodził [33:52] się potomek podobny do Adama i odpowiedź odpowiedź rabiniczna dlatego [34:00] że inne dzieci spłodzone z lilit właśnie miały taki charakter demoniczny tutaj [34:06] jakby Adam też jest oczyszczany że to nie z nim lilit miała te te dzieci tylko [34:15] właśnie z samuelem [34:20] natomiast ten sam motyw amuletu na którym wypisano imię [34:26] lilit pochodzący z alfabetu Bens Syracha i ten amulet miał właśnie chronić [34:33] dziecko przed działaniem lilit też doczekał się bardzo wielu derywacji [34:39] bardzo wielu interpretacji i jakieś rozsze żeń okazuje się że właśnie że [34:45] takie artefakty takie amulety popularne były [34:50] jeszcze długo długo w czasach w czasach nowożytnych kobiety nosiły je w czasie [34:56] ciąży miały gdzieś tam w pobliżu przy przy porodzie kładły właśnie przy chłopcach [35:03] do momentu obrzezania dziewczy przy dziewczynkach taki [35:09] amulet był kładziony aż do tak 20 dnia [35:15] życia takiej dziewczynki a więc wszystko to jest nawiązaniem właśnie do tej do tej tradycji do tej tradycji [35:21] średniowiecznej Jeszcze nie kabalistyczne bo No właśnie do [35:26] kabalistyczne chwileczkę przejdziemy jeszcze Pozostał jeden taki [35:34] motyw dosyć ciekawy właśnie związany z demoniczna lilit a mianowicie [35:41] utożsamienie lilit z rajskim wężem tutaj mamy przedstawienie Michała Anioła z [35:48] Kaplicy Sykstyńskiej gdzie wyraźnie widać że ten wąż który kusi Adama i Ewę [35:56] ma postać k taka identyfikacja ona [36:02] jest obecna między innymi w Zarze czyli w takim jednym z bardziej [36:09] fundamentalnych dzieł związanych z żydowską mistyk z żydowską [36:15] kabał zohar powstał w 1 wieku w [36:20] Hiszpanii ale tradycja przypisuje rabiu szymono [36:30] jwi który żył mniej więcej w drugim w dr [36:37] wieku zatem ta tradycja spisana Zarze jest no [36:44] przynajmniej 10 wieków starsza niż sam moment sam moment [36:51] spisania i wydaje się też że poza ty [36:59] głośno dosyć pobrzmiewają echa wierzeń mezopotamskich właśnie związanych z [37:05] lilit lamasztu i częściowo też z grecką [37:10] lamą bo powiedzieliśmy sobie że w mitologii mezopotamski Demon lamasztu [37:15] mógł przybierać dowolną postać mógł być piękną kobietą ale nic nie stało na [37:21] przeszkodzi abas przybierała też postać węża No Wła zostaje to jeszcze bardziej [37:31] rozbudowane ten wąż nazwany jest tajemnicą [37:37] księżyca lilit partnerki samaela węc mamy już tutaj prawda nawiązanie z kolei [37:43] do tego tych derywatów alfabetu Ben [37:49] Syracha widać też tutaj połączenie nocy czyli księżyca [37:55] lilit sama i węża sam wąż diabolos to utożsamienie [38:04] węża i diabolos to oczywiście jest tradycja mądrościowa która doczekała się [38:10] mnóstwa reinterpretacji to nie jest ta pierwotna tradycja biblijna To jest właśnie ta [38:16] tradycja dosyć dosyć młoda Natomiast w [38:22] średniowiecznym midrasz abir wprost jest powiedziany że wąż który jest duszą [38:30] lilit przyszedł do Ewy z podstępem tak Czyli Innymi słowy [38:36] to lilit przybrała postać węża aby kusić [38:42] Ewę w księdze mądrości tam mamy tylko taką wzmiankę dosyć enigmatycznosc [38:58] to lilit A więc demonica tak przybrała postać węża aby [39:05] kusić EW No i to jest oczywiście znowu to nawiązanie o którym mówiliśmy do [39:12] mitologii mezopotamskiej i mitologii [39:19] greckiej skoro już właśnie takich [39:24] KSK pryw mówić to już jeden z tych ostatnich [39:32] motywów związanych z lilit a mianowicie właśnie kuszenie kuszenie [39:38] mężczyzn widzieliśmy w traktacie talmudyczny Sabat wspomniano że [39:47] mężczyźnie który śpi sam że mężczyzna który śpi samotnie jest narażony na [39:53] działanie demonicznej Lil i niedobrze aby mężna spał spał [39:59] sam czyli lilit w nocy nawiedza mężczyzn [40:04] tak wywołuje sny erotyczne fantazje doprowadza do wzwodu do polucji być może [40:12] nawet właśnie współżyje z nimi jako sukub czyli taka [40:18] przepiękna kobieta mająca jednak jakiś demoniczny atrybut czy to będą rogi czy [40:25] to będą kopyta już nie pamiętam ale te te właśnie te te [40:30] ośle nóżki które pojawiają się przy opisach lilit [40:36] są też takim znakiem po którym Salomon poznał [40:42] że ma do czynienia Nie z królową Saby ale właśnie z lilit która przybrała [40:48] postać królowej kowej SA Chociaż mnie osobiście [40:58] takie utożsamianie Lil sukub jest trochę naciągane bo [41:05] jeżeli weźmiemy pod uwagę etymologię łacińską tego tego [41:11] słowa tak [41:18] suare który oznacza leżeć pod to wye mał [41:27] przed chwilą w alfabecie bcha czytaliśmy że lilit za nic na świecie nie chciała [41:34] leżeć pod pod Adamem i właśnie dlatego się zbuntowała i odeszła czy czy [41:40] właściwie odleciała gdyby chcieć tak dosłownie To może trzeba by było ją nazwać inkub Ale [41:49] tutaj ta rola jest raczej zarezerwowana dla męskich demonów nawiedzający kobiety podczas [41:58] snów erotycznych chociaż chociaż jak właśnie chyba kilka razy sobie na [42:04] poprzednim spotkaniu mówiliśmy o tym że demony generalnie binarne nie są więc [42:12] takie tak cechy i męskie i żeńskie spokojnie [42:20] mogą wykazywać Zresztą ZAR naucza nawet że Lil też mogła być androgeniczna że że [42:29] mogła mieć cechy zarówno męskie jak i żeńskie No i właśnie zohar jak tutaj [42:37] widzimy przedstawia lilit jako takiego demona który przychodzi do mężczyzn w [42:42] nocy aby ich podniecać i zyskać ich nasienie i z nasienia tego ma się [42:49] narodzić to demoniczne demoniczne potomstwo [42:57] ze względu na to że nie chciała Nigdy lilit odgrywać takie czy być taką [43:05] stroną pasywną tego tego współżycia No to Można przypuszczać że w tych nocnych [43:11] fantazjach też odgrywała rolę aktywną no i tutaj musimy musimy [43:20] zamilknąć tak bo znowu jest przed 22 ale zwracam też na to uwagę na te elementy [43:28] które będą we współczesnej z kolei popkulturze bardzo mocno eksponowane [43:34] właśnie ta erotyzacja lilit jest No jest czymś co wysuwa się [43:42] właściwie na pierwszy plan przy charakterystyce tej tej postaci a skoro [43:48] jesteśmy przy Zarze No to jeszcze tylko tak wspomnę że Lil w ogó Zarze w kabale [43:55] całej to oczywiście Temat Rzeka ktoś wyliczył że wymieniana z [44:01] imienia jest aż 27 razy w takich oddzielnych fragmentach bez [44:07] imienia ale w takich opisach które sugerują że to właśnie o niej jest mowa [44:14] jest jeszcze więcej takich takich pasów tak Obliczono że tych pasów jest jakieś [44:21] 50 56 No i właściwie zohar potwierdza [44:27] czasami też rozwija wszystkie takie podstawowe elementy legendy lilit tak [44:33] twierdzi że została stworzona w tym samym czasie co Adam z prochu [44:40] ziemi ale podczas gdy tak tutaj już nie mamy tego tego elementu brudu tak który [44:46] jest tam w innych w innych interpretacjach tylko że jest proch ziemi ale jest znowu nie do końca równa [44:54] Adamowi dlatego że Adam został [44:59] cni Boga zła ożywiona tchnieniem [45:06] samaela tutaj z kolei właśnie jeszcze inaczej pokazana jest relacja pomiędzy [45:14] lilit sama [45:20] Elen jescze [45:27] mówi o tym że gdy Adam został stworzony gdy tylko jego ciało zostało stworzone uformowane [45:34] właśnie z z prochu ziemi te 1000 zhańbiony duchów czyli [45:41] można się domyślać że demonów próbowało ożywić to ciało ale tutaj Bóg zdążył [45:47] zstąpić i wypełnić je swoim tchnieniem tak w ten sposób właśnie Adam stał się [45:55] istotą żywą trochę inaczej było z lilit dlatego że gdy lilit została uformowana [46:02] to Bóg już nie zdążył czyli to tchnienie może pochodzić od właśnie od [46:09] tysiąca demonów tych sabion Zych duchów a nie tylko od jednego samala więc widać [46:15] tutaj prawda jak podobny motyw jak na wiele sposobów [46:22] bywa rozpracowywane i rozszerzany ale w Zarze też jest jeszcze [46:32] jeden taki ciekawy ustęp Który inaczej interpretuje to stworzenie [46:39] człowieka z pierwszej księgi mojżeszowej to pierwsze stworzenie człowieka Gdzie [46:45] jest mowa o tym że Bóg stworzył człowieka równocześnie jako mężczyznę i kobietę a mianowicie [46:53] tym pierwszym tworem stworzonym przez Boga [46:58] jest człowiek jako androgen czyli w połowie mężczyzna i w połowie [47:06] kobieta następnie Bóg po stworzeniu właśnie takiego androgenna uśpił go i odciął żeńską [47:16] część i ta oddzielona część to była właśnie lilit tak to była ta [47:25] pierwotna pierwsza żona pierwsza druga połówka Adama tak tutaj [47:32] już bardzo wyraźnie Jest jest o tym mowa No [47:38] i historia oczywiście jest opowiedziana dalej kiedy [47:47] lilit patrzy że tak Bóg stwarza jeszcze dodatkowo Ewę [47:55] widzi swoją rywalkę i wtedy dopiero [48:01] odlatuje tak jak mówię że tak tych tych wersji dotyczących lilit jest Jest sporo [48:10] tak i i tego w jaki sposób ona funkcjonowała w raju i w jaki sposób [48:19] z tego raju się wydostała w jaki sposób funkcjonowała też Poza rajem [48:27] warto na to zwrócić uwagę bo potem też ma to odniesienie we współczesnej teologii feministycznej zwłaszcza w [48:33] takiej feministycznej feministycznej żydowskiej [48:39] żydowskiej teologii też wiadomo że ZAR łączy lilit zelem tak Czyli z tym [48:46] męskim usposobieniem zła [49:03] teraz za to oczywiście samaa spotyka kara za to [49:08] że dzieci Bóg każe Samuela kastrują [49:14] go ale to nam tłumaczy dlaczego lilit [49:19] musi [49:25] z zapłodnić się i wydawać na świat kolejne demony tak nie może tego zrobić [49:32] już ze swoim wykastrowanym partnerem sama Elem musi właśnie zdobywać nasienie [49:39] od od innych mężczyzn tutaj jeszcze tak na marginesie [49:45] to też jest taki wątek który ja osobiście [49:51] chciałabym jakoś pogłębić ale nie starczyło teraz teraz czasu być może [49:56] kiedyś będzie jeszcze okazja A mianowicie zohar często [50:02] wspomina szin tak szekina to jest ta żeńska strona Boga Natomiast lilit w [50:11] Zarze staje się antytez szekina antytez tej żeńskiej strony strony Boga i podczas [50:19] gdy szekina jest jest nazywana matką Izraela lilit jest nazywana niszczyciel [50:28] Izraela ale to pokazuje też ogromny wzrost znaczenia lilit Tak od właśnie od [50:35] takiego mezopotamski jakiegoś demona poprzez tą pierwszą kobietę aż do [50:42] partnerki jednego z głównych demonów czyli tego samaela a nawet do [50:47] Właśnie takiej opozycji wobec kobiecego aspektu [50:52] Boga z tym że absolutnie pozwa swojej kobiecej żeńskiej natury tutaj tak więc [51:01] jest opozycją ale tej żeńskiej natury żeńskiej natury Boga to jak jak mówiłam [51:08] ma znaczenie też dla dla teologii feministyczne No i tak już na koniec bo [51:15] tam się czas właśnie kończy to powiem jeszcze że z tych tekstów gdzie lilit przedstawiana jest [51:22] jako uwodzicielka No wynika że musiała być ona istotą piękną seksowną No i jako [51:29] taka pojawia się właśnie w popkulturze tak jednym z takich modnych [51:36] gatunków literackich jest tak zwany romans paranormalny zwany czasami albo romansem [51:42] fantastycznym albo nawet romansem meta fizycznym tam gdzie ten świat realny [51:48] miesza się ze światem fantazy a przynajmniej z jakimiś takimi nadprzyrodzonymi [51:54] elementami i te elementy fantastyczne mogą właśnie albo stanowić taką alternatywną wersję świata realnego [52:02] i tam przenosi się cała akcja albo też istoty ze świata nadprzyrodzonego jak [52:07] wampiry demony czarownice i tak dalej przenikają właśnie do świata realnego i [52:14] mają też niebagatelny wpływ na losy realnych ludzkich bohater z kolei ci [52:21] ludzcy bohaterowie mogą się chwalić paranormalnymi [52:27] zą dzięki których kontaktują się komunikują z istotami [52:32] nadprzyrodzonymi No oczywiście nie trudno zgadnąć właśnie że że że Lil ze [52:38] swoją urodą ze swoim uwodzicielskim urokiem ze swoją [52:44] demonicznego żeby właśnie uczynić ze taką bohaterkę tego typu romansów cho [52:51] trzeba też przyznać że rzadko jest to taka bohaterka [52:58] Planowa zainteresowanie takimi bytami nadprzyrodzonymi jak wampiry demony [53:05] upiory No można zauważyć już oczywiście na przełomie x i XIX wieku na przykład w [53:11] powietrzy w powieściach gotyckich tak do do postaci lilit sięga get w fauście [53:19] przedstawia ją zgodnie z tradycją żydowską jako pierwszą żonę Adama taka właśnie uwodzicielska [53:27] Lil to też jest motyw po który [53:33] sięgają malarze tak x wieczni malarze tutaj mamy [53:39] taki właśnie słynny obraz zwany Lady [53:47] lilit i jeszcze raz DL [53:55] że słowa właśnie o tej książce z której której okładkę państwo państwo [54:01] widzą na tym na tym slajdzie to jest jedna z książek takich niewielu gdzie [54:09] jak powiedziałam lilit Jest pierwszoplanową bohaterką ona ma tu taki [54:17] genialny plan aby doprowadzić do narodzin antychrysta tylko że najpierw [54:23] musi zdobyć nasienie samego diabła tak a więc zdobyć to nasienie diabła następnie [54:31] zmienić się w mężczyznę i znaleźć najbardziej niewinną na ziemi kobietę z [54:38] którą będzie mogła się podzielić tym tym nasieniem więc proszę zauważyć tutaj właśnie ten element niebinarność [54:50] No i pierwsza część planu wydaje się dosyć prosta tak że no [54:56] uwie władc Piekieł to dla pięknej seksownej Lil taka bułka bułka z [55:05] masłem No w końcu ma też doświadczenie właśnie w uwodzeniu mężczyzn jako jako [55:10] sukub ale okazuje się że jednak nie wszystko idzie po jej myśli władca [55:17] Piekieł Nie daje się uwieść bo nie może pozwolić na toś [55:26] nim manipulował tak i postanawia ukarać lilit i wykorzystać ten jej seksualny [55:35] temperament pomysłowość [55:40] uwodzicielsko No i nie trudno się domyślić właśnie że gro [55:46] literatury wykorzystującej postać lilit to jest takich trochę tak jak to [55:54] jest ś tam [56:00] że jest to literatura jednak erotyczna więc te te te wszystkie działania lilit [56:06] albo to w jaki sposób ona prowokuje mężczyzn albo w jaki sposób ona tak jak [56:12] tutaj jest jest prowokowana tak opiera się [56:18] na na właśnie na takim na takim erotyzmie nie chcę opowiadać o wszystkim [56:26] oczywiście nie mamy na to na to czasu ale to jest też taka seria właśnie [56:32] książek [56:37] powieści Kubie ginie [56:42] k w pierwszej części jest wspomniana Lil dlatego że Georgina jest suub który [56:53] obecnie współcześnie to [56:58] paranormalny Georgina pracuje w [57:04] księgarni jest sukkubem który oczywiście uwodzi [57:10] mężczyzn od dawna uwodzi mężczyzn od starożytności właściwie uwodzi tych mężczyzn więc Jest Jest Jest [57:16] nieśmiertelna i swoje [57:21] uwodzicielskie swoje jak to powiedzieć [57:27] nauki uwodzenia pobierała u Lil [57:32] tak dostała się pod opiekę lilit i [57:38] pobierała właśnie nauki nauki uwodzenia i lilit [57:43] tak jak powiedziałam Ona nie jest główną postacią tej serii ale pojawia się w tej [57:50] pierwszej pierwszej części czy W opowiadaniach może [57:57] Przepraszam W opowiadaniach Mai Lidii kossakowskiej [58:03] tak w tych opowiadaniach żarna Niebios jest to jest tytuł znowu [58:11] jednego ze zbioru opowiadań ale też jednego z opowiadań żarn nieb i tam [58:18] lilit jest no może nie jest główną znowu bohaterką ale jest [58:24] bohaterką bardzo bardzo znaczącą dlatego że prowadzi wojnę ze swoim synem [58:31] asmodeusz tak już Widzieliśmy że to jest tradycja zaczerpnięta z od rabinów że [58:39] asmodeusz jest jest synem synem lilit [58:44] tak to jest ten motyw z midrasz jut Reni natomiast [58:52] z mitologii mezopotamskiej prawdopodobnie pochodzi takim motyw [58:57] uśmiercenia ukochanej asmodeusza jaśminy [59:03] tak tutaj pamiętamy że lam masti czy czy lilit jako Demon właśnie zabijał te [59:09] młode młode kobiety No i oczywiście asmodeusz postanawia zemścić się na na [59:18] matce i pierwszym takim etapem zemsty jest pokazanie jej prawdziwej twarzy [59:24] wynajmuje do tego takiego piekielnego malarza któremu rzeczywiście udaje się uchwycić z jednej [59:32] strony takie zewnętrzne tak piękno lilit A z drugiej strony jej taką [59:44] demonicznego że akurat to jest opowiadanie którego ja słuchałam na [59:51] story starałam się potem spisać ale mniej tak tutaj [59:57] właśnie mają państwo mają państwo wyszczególnione te te elementy [1:00:04] znowu takie [1:00:26] na przykład asmodeusz nazywa swoją matkę w końcu tak zdrajczyni królową [1:00:33] Przepraszam ale to będzie cytat i królową kurestwa Anioł Gabriel nazywa ją suką [1:00:42] tak padają takie epitety jak [ __ ] Łani Mroczna [ __ ] tak no jednym [1:00:49] słowem można powiedzieć że lilit jest uważana za taką główną prostytutkę piekła [1:00:58] która i to jest już twierdzenie Mefistofelesa albo uwiodła albo właśnie [1:01:06] uwodzi 3/4 wszechświata więc tak tak jest tak jest [1:01:14] przedstawiana Tak właśnie ale powiedziałam też że akurat kosakowska też czyni z Lil [1:01:20] taką patronkę feministek dosyć przewrotnie tak bo ten [1:01:26] jest w jej powieściach wyśmiewany Tak wyśmiewana jest też niezależność [1:01:32] l jej jej niebinarność o której [1:01:38] wspomina wspomina zohar tak pojawiają się takie drwiny [1:01:44] że lilit jak budzi się rano to nie bardzo umie się zdecydować Jakie jest [1:01:51] płci ale jeżeli właśnie odar warstwę tak [1:01:56] drwiąc szyderczo No to zobaczymy Te nawiązania do wcześniejszej literatury [1:02:01] do wcześniejszej do wcześniejszej tradycji tutaj to już nie jest moja działka [1:02:08] absolutnie więc nie będę się rozwodzić nad grami komputerowymi ale tylko [1:02:14] zaznaczam że właśnie że jest taka gra powstała w [1:02:22] 99 roku Diablo i w czwartej odsłonie jest [1:02:27] mowa o o lilit tak ale chciałam jeszcze coś [1:02:33] innego państwu pokazać to oczywiście filmografia też nawiązująca do do lilit [1:02:39] i to jest coś co chciałam Państwu Właśnie pokazać a mianowicie [1:02:47] taki znaczy to to będzie tylko to będzie tylko taki zwiastun można [1:02:53] sobie go można sobie cały film cały filmik Tak No bo to jest tam raptem [1:02:59] nie wiem 6 s s minut ale to jest świetny filmik właśnie pokazujący wyemancypowane [1:03:06] Lil tak On jest trochę taki [1:03:25] w istocie jest jego służącą a nie partnerką czy czy pomocą No i Ewa [1:03:32] zastanawia się czy pójście za lilit wyjście z raju jest wkroczeniem w świat [1:03:38] demoniczny czy nie To jest tak właściwie troszeczkę [1:03:44] nawiązanie właśnie do takiego feministycznego eseju [1:03:50] żydowskiego teologii feministycznej judit plasco tak przybycie Lili [1:03:58] i ten jej ten jej esej to jej Opowiadanie [1:04:05] było kluczowe właśnie w przy wartościowaniu spojrzenia na [1:04:13] lilit lilit już nie jest postacią demonicznego [1:04:26] więc judit plask wyobraża sobie lilit jako kobietę która niesłusznie została [1:04:33] ukarana za za swoje pragnienie niezależności i właściwie [1:04:39] należnej jej równości z z Adamem kiedy Ewa szuka szuka [1:04:47] lilit znajduje ją obie kobiety łączą się w takim w takim [1:04:54] siostrzeństwo właśnie oparty na tym siostrzeństwo [1:05:06] od tego czasu to jest taki taki esej który powstał na początku lat 70 w [1:05:12] 1972 roku więc od tej czasu od tego czasu właśnie lilit stała się takim [1:05:20] symbolem też żydowskiej teologii feministycznej i też patronką takiego [1:05:28] magazynu o tytule jak Łatwo się domyślić lilit ja spróbuję tutaj puścić ten ten [1:05:36] filmik żeby jeszcze państwo [1:06:18] to był zwiastun a tutaj jest link tak żeby można było sobie całość całość [1:06:24] obejrzeć i ostatn to też już nie jest absolutnie moja domena to też lilit [1:06:30] można spotkać oczywiście w wersjach wersjach komiksowych nawiązujących znowu [1:06:35] do takich romansów para [1:06:42] paranormalnych Przepraszam za przekroczenie czasu ale to jest właściwie to co można sobie samemu też [1:06:51] rozwinąć właśnie tees kulturze do lilit a ja nie mam zbyt [1:06:58] wielu kompetencji żeby jakoś szerzej na ten temat opowiadać Dzięki serdecznie ja tylko [1:07:05] dodam że Diablo powstało d lata wcześniej niż mówiłaś bo pierwsza była tak w 97 osobiście grałam właśnie na [1:07:13] przełomie 97 i 98 rzeczywiście w czwartej w czwartej [1:07:19] odsłonie Diablo 4 l się pojawia zresztą pocie podobne do lilit [1:07:27] nie zawsze nazywane w ten sposób to jest standard w bardzo wielu w bardzo wielu [1:07:33] grach komputerowych można je tam spotkać i tak [1:07:38] przyszło mi do głowy jeszcze że w gruncie rzeczy te nawiązania biblijne właśnie w urban fantasy C czy w romansie [1:07:47] paranormalnym który akurat znam dużo mniej ale ogólnie w tych wszystkich właśnie [1:07:54] książkach filmach opowiadaniach nawiązujących do świata [1:07:59] tego takiego nadnaturalne no występują dość często i [1:08:04] takim na przykład sztandarowym nawiązaniem jest chociażby postać Kain który według wielu takich [1:08:12] właśnie Prawdopodobnie to też ma gdzieś źródła chociażby właśnie w [1:08:18] judaistycznych jakich źródłach jest ojcem wampirów właśnie przez to że Bóg Go [1:08:24] Skazał tą wędrówkę i że nikt go nie nie waży się zabić i tak dalej i tak dalej I [1:08:30] takich takich nawiązań jest bardzo dużo i Zresztą No myślę że to też będą jakieś [1:08:36] takie kolejne tematy naszych naszych spotkań bo jest to jest to rzeczywiście bardzo ciekawe jak współcześnie nawet No [1:08:45] w gruncie rzeczy w dziełach kultury które No nie mają nic absolutnie [1:08:51] wspólnego z chrześcijaństwem Biblią i tak dalej odnosimy się [1:08:57] przywoływane są postaci No które znane są właśnie na przykład z Biblii [1:09:04] Natomiast teraz tak już szybciutko bo rzeczywiście ten czas nas goni kilka takich pytań pierwsze pytanie czy [1:09:11] wszystkie demony mają skrzydła tego nie wiem czy wszystkie [1:09:18] mają mają skrzydła ale na ty przedstawieniach właśnie babilońskich tak skrzydła [1:09:27] dobra drugie pytanie jak ludzie Adam i lilit mogli płodzić demoniczne dzieci [1:09:33] zdaje się że to według tej wersji gdzie była stworzona jako kobieta prawda No to [1:09:39] tutaj właśnie okazuje się że że nie mogli w związku z tym powstały wersje o tym że lilit już od samego [1:09:47] początku miała demoniczne wnętrze czy to przez to że tchnieniem została ożywia [1:09:55] przez samaela albo przez przez inne demony w związku z tym od początku była [1:10:00] demonem a nie a nie człowiekiem bo to znaczy to jest bardzo logiczne pytanie tak i jak widać [1:10:08] zadawano sobie je również w średniowieczu i od razu [1:10:15] odpowiadanie dwa w zasadzie dotyczące dzieci czy czerwona wstążeczka wiązana [1:10:21] na rączce dziecka też ma jakiś związek z tego typu legendami tak [1:10:26] tak zdecydowanie tak na inne spotkanie także zapr państwa [1:10:32] bardzo serdecznie i kolejne ostatnie motyw porywania małych dzieci występuje w [1:10:38] bardzo wielu kulturach i często porywaczami są istoty które same nie mogą mieć lub utraciły własne dzieci [1:10:45] badania dotyczące przepływu tych legend pomiędzy różnymi społecznościami [1:10:51] Myślę że tak że że są takie badania Natomiast ja nie potrafię w tej chwili [1:10:57] przytoczyć jakichś jakiś konkretnych ale to jest No jak widać to jest dosyć dosyć [1:11:03] częsty motyw tak jak jak widzieliśmy tutaj Lamia która utraciła swoje dzieci [1:11:10] prawda tutaj w Zarze Czy w alfabecie w alfabecie [1:11:16] bcha lilit też jest tą która traci swoje dzieci [1:11:23] tak synów synów dziennie tak to jest ten motyw [1:11:30] który jest ogólno kulturowy i na pewno [1:11:36] jestem przekonana że badania nad przepływem tego tego [1:11:42] motywu mogły być mogły być robione zwłaszcza tutaj na na na terenach powiedzmy [1:11:47] związanych z kulturą Helleńska [1:11:53] istną nie wiem jak to wygląda na przykład w kulturze w kulturach Ameryki [1:11:58] czy czy w kulturach Dalekiego Wschodu też są takie [1:12:04] istoty które dzieci rzeczywiście porywają i one występują w bardzo różnych mitologiach ale też w tych [1:12:11] takich ludowych podaniach i tak dalej których na przykład wzięły się [1:12:17] różnego rodzaju baśnie No przecież rampel SIM który porywa bądź też bierze jako okup dziecko No to też jest element [1:12:27] w mitologii słowiańskiej też oczywiście mamy prawda różnego rodzaju Strzygi [1:12:32] które amerykańskich właśnie jeżeli chodzi o pierwszych Amerykanów to znaczy [1:12:40] rdzenną ludność ludność też są Też są tego typu [1:12:46] podania to są istoty które na przykład przyjmują postać zwierzęcia nie [1:12:52] dokładnie zmiennokształtni skórok ształ to są różne różne rzeczy i oni też [1:12:57] porywają dzieci no i to już przewiezione [1:13:03] z terenów powiedzmy takich celtycko brytyjskich ale bardzo rozwinęło się też [1:13:08] w połączeniu z lokalnymi legendami i porw podaniami o porwaniach przez [1:13:14] różnego rodzaju wróżki przyczym te wróżki fej to ma zupełnie taki dużo [1:13:20] szersze znaczenie niż w języku polskim W każdym razie bardzo bardzo dużo i tam [1:13:27] też odkrywane są w tej chwili na przykład w tych podaniach takich Czy w baśniach właśnie które gdzieś tam się [1:13:33] pojawiają odkrywane są właśnie połączenia z tymi lokalnymi podaniami i z podaniami [1:13:41] przewieziony z kolei z Afryki równie więc to też jest takie [1:13:47] bardzo oczywiście zwłaszcza w społecznościach gdzie śmiertelność dzieci była dosyć duża starano się to [1:13:54] jakoś wytłumaczy takimi siłami nadprzyrodzonymi że żeby nie obarczać [1:14:01] też tak rodziców jakoś o to że bardzo częste właśnie w związku z tą wysoką [1:14:08] śmiertelnością były rzeczywiste porwania dzieci bo to już historycznie wiadomo szczególnie jeżeli [1:14:14] to dziecko miało jakie miało mieć jakieś znaczenie dla rodziny jego urodzenie się [1:14:19] bo dziedziczenie bo coś tam i rzeczywiście to porywanie dzieci ono też występowało [1:14:28] dość dość często a łatwiej było na przykład wytłumaczyć że porwała je jakaś istota [1:14:34] nadnaturalna niż na przykład wdawać się w wojnę z sąsiednim plemieniem dokładnie i tutaj tak tutaj mamy takie dwa motywy [1:14:42] jeden motyw to tego porywania dzieci czy czy zasadzenia się na dzieci które [1:14:47] powoduje śmierć dziecka a drugi motyw to jest rzeczywiście takiego [1:14:52] fizycznego porywania okej Kalina bardzo bardzo ci dziękuję Ja [1:14:59] również bardzo dziękuję za cierpliwość to jest niesamowicie ciekawy temat do zobaczenia na najbliższym ewst online [1:15:06] życzę miłego wieczoru dzięki wielkie miłego wieczoru --- Przygotowane przez: mgr Joanna Gacka Kontakt: j.gacka@ewst.pl