TRANSKRYPCJA: "Przypowieść o druhnach (Mt 25,1-13) w interpretacji sofiologicznej | "Płeć Boga"" Data publikacji: 13.05.2024 Długość: 30:50 --- [0:10] konferencja tematyka zła się z tym co mnie zaczęło [0:10] konferencja tematyka zła się z tym co mnie zaczęło [0:24] wowa propc przygania rozważa adw jak to zwykle przy takich [0:31] rozważaniach jest ciężko wybrać tekst to skorzystałam oczywiście z funkcjonującej [0:38] w kościele ewangelicko-augsburskim książeczki z Biblią na co dzień i tam [0:43] właśnie jednym z tekstów adwentowych jest Przypowieść o [0:51] druch więc ta Przypowieść o druch już w takim aspekcie adwentowym aspekcie [0:58] eschatologiczny tam kłowa druga rzecz to też dziwny z [1:05] okoliczności kolejny mianowicie [Aplauz] parę dni temu miałam okazję być [1:14] w Rzeszowie gdzie u dominikanów prowadzę takie taki cykl wykładów na temat [1:20] teologii kowej w związku z tym te dwa aspekty [1:26] właśnie i ta przypowieść i teologia kwestia tego czy można je połączyć Czy [1:34] można jescze to połączyć z elementami teologii feministycznej która też jest [1:40] mi bliska gdzieś tam gdzieś tam wykiełkowały i mam nadzieję że uda mi się teraz państwu zaprezentować może [1:48] pewne takie impulsy Pewne myśli które z tym się z tym się wiążą bo tutaj [1:55] powiedział rektor widzenia jak powiedział rektor też może [2:03] mniej nawet ważne są odpowiedzi na pewne pytania a ważne jest stawianie pytań i [2:08] nakreślenie pewnych obszarów problematyki które rodzą się przy [2:14] czytaniu przy czytaniu jestem bardzo wdzięczna tutaj przed mówcą też za [2:19] wprowadzenie takie bardzo bardzo filozoficzne my będziemy się skupiać na tekście na takim tekście tekście bardzo [2:27] konkretnym ale też dziękuję panu dokt pawski za wprowadzenie też w [2:34] rosyjską prawosławną w ogóle teologi okazje socjologia też będzie z tym miała [2:41] SP spólnego ja się będę więc chciałabym [2:47] żebyśmy Właśnie przyjrzeli się temu tekstowi zwracają ę na takie dwa aspekty [2:58] a mianowicie Najpierw zobaczymy jak bardzo ta Przypowieść o drutach jest przypowieścią [3:05] niespójny Jeżeli ją czytamy No to wyczuwamy takie napięcia w tekście [3:13] wyczuwamy przynajmniej kilku poziomow tego tego tekstu w tradycyjnej teologii [3:22] tradycyjnej interpretacji zwł takiej interpretacji alegorycznej czasami jest [3:27] trudno zniwelować napięcia zniwelować te nieścisłości zniwelować te nielogiczności które się w [3:35] tekście pojawiają i być może jakąś odpowiedź na to daje nam [3:43] socjologia która która jest No takim [3:48] obszarem oczywiście kojarzącym się właśnie z tą rosyjską przede [3:55] wszystkim filozofią dosyć dosyć kontrowersyjną ale jest też [4:00] obszarem badań uprawianym w kościele katolickim troszeczkę później w latach [4:05] 60 No i oczywiście obszarem zainteresowań teologii teologii [4:10] feministycznej jeszcze oczywiście o tym o tym powiem więc najpierw będziemy mieć [4:15] takie nieścisłości i napięcia w tekście a potem posłużymy się może do [4:22] zniwelowania tych napięć za pomocą za pomocą egzegezy i hermeneutyki [4:30] kicz zarówno egzegeci zajmujący się taką analizą diachronic jak [4:37] właśnie oraz teologi nie zajmującej się teologią feministyczną jak na [4:44] przykład r tej Mateusz przypowieści z [4:50] 25 rozdziału widzą połączenie dwóch funkcjonujących prawdopodobnie kiedyś [4:58] osobno przypowieści mianowicie pierwsza to jest Przypowieść o radości z nadejścia Królestwa [5:07] Bożego i druga przypowieść to jest taka przypowieść już stri eschatologiczna [5:14] mówiąca z kolei o wykluczeniu z królestwa Bożego więc tutaj już nam się [5:19] pojawia pierwsze takie napięcie tak że pierwsza część tej przypowieści jest przypowieścią radosną Super cieszymy się [5:27] że będzie przychodził przychodził oblubieniec No [5:33] potem kiedy Czytamy że no ale to nie wszystkie te Panny doczekają tak będzie [5:40] wykluczona już się pojawia pierwsze takie takie napięcie ta druga przypo [5:46] jeżeli byśmy chcieli użyć takiej bardzo klasycznej definicji też [5:52] czst nazywana jest czasami przypowieścią o kryzysie [5:58] przypowieści wykluczenia do tego że będzie Pie [6:05] zębów na zewnątrz k tam wejdzie nazie na [6:11] nazywają się przypowieściami o kryzy i być może właśnie dlatego [6:19] taka amalgamaty powiedziała Nawet budowa przye [6:30] Od wieków sprawia kłopoty z całościową interpretacją łatwiej jest interpretować [6:37] poszczególne jej fragmenty niż spróbować właśnie taki całościowy holistyczny [6:44] sposób przedstawić jej interpretacj Tak jak powiedziałam że nie [6:52] trzeba nawet jakoś bardzo wnikliwie czytać tego tekstu żeby zauważyć dwie części tej [7:01] przypomnę dla porządku że pierwsze opowiadanie to opowiadanie o 10 drn [7:07] czekających na Oblubieńca które jednak [7:12] kę ale dosyć szybko się obudziły kiedy usłyszały wieść o zbliżającym się stanu [7:19] młodym Zapaliły swoje pochodnie przyłączyły się do tego wesołego [7:25] weselnego orsz przypowieść to jest opowiadanie o [7:32] tutaj Uwaga pięciu pannach mądrych i pięciu pann głup Czy dr tak [7:41] mądre miały zapas oliwy mogły spokojnie czekać na pana młodego Nie martwiąc się [7:49] że te pochodnie im zasną jest Panny czy druch głupie [7:57] moraj nie miały takiego zapachu istniała całem taka realna obawa że po [8:04] kwadr te pochodnie zas tutaj taka uwaga właśnie że [8:13] użyty rzeczownika [8:20] występuje może oznaczać takie albo takie lampki oliwne [8:25] czam przedstawia właśnie że p z takimi małymi lampkami [8:31] oliwnymi tam chodzą ale to jest błędne przedstawienie Ao właśnie taką pochodnię [8:38] czyli taki długi kawałek drewna na końcu owinięty szmatami te szmaty najpierw [8:45] maczano w oliwy następnie pod podpalono i taka pochodnia mogła się palić około [8:51] 15 minut to rzeczywiście dużo lepiej pasuje do tej przypowieści No bo [8:58] dlaczego miałyby jeżeli weem pod takie [9:04] malą drast właśnie takie pochodnie o wiele lepiej się do [9:11] tego do tego nadają głupie [9:19] proszą dr zapobiegli żeby [9:31] pochodnie jeszcze raz pojawia się wielkie napięcie dlatego [9:39] że [9:44] mądre nie okazały kobiecej Solidarności one się [9:50] okazały powiedział bez względ [10:00] uwaga kolejne napięcie nielogiczność w nocy odesłał do [10:05] kupców No halo tutaj znowu coś coś nam [10:12] przestaja noo towarzyszki żeby one [10:17] kupiły oliwę gie dr odeszły Przybył obł [10:29] weseln weszły do do tego domu weselnego a potem drzwi [10:37] się zamknęły drzwi zamknięte i Kiedy panny nie zapobiegli [10:43] Panny głupie Wróciły z zapasem oliwy zostały nie tylko zamknięte drzwi no [10:50] dobrze Drzwi mogły zostać zamknięte Ale jak się tam zapukało to mł się otworzyć [10:56] iść tego domu wesel tymem tak nie stało [11:01] bo choć wołały do pana młodego panie panie No to [11:06] on bezwzględnie Odciął się od znajomości z nim też nas dziwi dlaczego dlaczego [11:16] taka bezwzględność temu towarzyszy i jeszcze jedno takie zdziwienie [11:21] perspektywy właśnie kobiecej z perspektywy feministycznej dlaczego [11:44] koie się przywi tak jak powiedziałam tłumaczyć łącznie tłumaczyć alegorycznie [11:59] samym tekście nowotestamentowy który sugeruje oczywiście eschatologiczny i w Panu [12:06] młody WID Chrystusa w oczekiwaniu tych Panien przedłużające [12:13] się oczekiwanie na powtórne przyjście Chrystusa na paruzję wesele to [12:18] oczywiście eschatologiczna uczta mesjańska Panny miały [12:23] symbolizować wspólnotę kościelną albo w niektórych interpretacjach tylko duchowieństwo [12:30] tak albo osoby konsekrowane jeżeli odnoszono to właśnie do zadze zadze [12:37] zakonnych C jescze do tego dodaje się jako taką metaforę metaforę śmierci [12:44] co jeszcze bardziej wzmaga Ten wymiar eschatologiczny przypowieści takim alegorycznym duchu na [12:51] przykład przypowieści analizuje [13:01] doła się sama Oliwa [13:07] symbolizować dobre uczynki które właśnie otwierają drzwi Królestwa [13:16] Bożego się przed mądrymi p drwi weselnej [13:23] [Muzyka] [13:29] mogła też wskazywać na wiarę wzbudz przez Ducha Świętego tak wyjaśnia to też [13:37] Luter w jednym ze swoich Kazań z 1522 roku Panny [13:44] głupie z kolei reprezentowały chrześcijan którzy są [13:50] nimi tylko w taki deklaratywny sposób zewnętrznie tych którzy ciągle wołają [13:55] panie panie ale właściwie za tymi słowami panie nic się konkretnego [14:01] nie nie kryje tutaj jak mówi Apostoł Paweł nie w [14:09] słowie lecz w mocy przejawia się królestwo boże wię nie [14:16] wołanie nie deklaracje tylko jakieś konkretne konkretne czy a więc Panny [14:23] Mądre to te których prawdziwie przemieniła wiara manifestow całym życiem współcześnie też spotyka się tego [14:31] rodzaju wyjaśnienia przy czym tutaj pewnie państwo zauważyli że taki cały [14:37] ciężar interpretacyjny spoczywa na tej drugiej [14:42] części właśnie zajmujemy się tymi pięcioma pannami mądrymi pięcioma pannami głupimi natomiast gdzieś nam [14:50] wnika ta pierwsza część całej przypowieści ta część Radosna mówiąca o [14:57] radosnym oczekiwaniu na pana młodego i przygotowań przygotowań do do [15:04] Wes trochę ten to napięcie stara się przezwyciężyć takie nawiązanie do żydowskiej obyczajowości weselnej [15:12] większość właśnie współczesnych komentatorów Kiedy rozpoczyna interpretację tej [15:19] przypowieści to rozpoczyna ją od wyjaśnień Na czym polega tak zwane małżeństwo informatywne Tak czyli to [15:26] małżeństwo które jest zawierane dwó etapach Pierwszy pierwszy etap No [15:32] Nazwijmy to takim narzeczeństwem k kiedy ojcowie czy w [15:39] ogóle rodzice młodych doprowadz do zawarcia umowy takiego traktatu ślubnego i [15:46] wypłacenia moar i ta druga część czyli isin [15:53] albo kupa który miał zazwyczaj miejsce po upływie r i właśnie wiązał się z tym [16:00] wyprawianiem dosyć hucznego wesela kiedy świętowano kilka dni [16:08] czasami nawet tydzień i tutaj Uwaga w [16:13] czasie właśnie tego wesela panny młode pannie młodej towarzyszyły druch które [16:21] odprowadzał pannę młodą do domu Tak do domu pana pana młodego to [16:30] pan młody wchodził domu tylko panna młoda wchodziła do domu [16:39] pana odwołanie się do zwyczajów weselnych pozwala zrekonstruować może [16:46] lepiej pierwszą część przypowieści pierwszą przypowieść źródłą [16:53] ale właśnie tutaj zaczynają się te trudności nieścisłości narracyjne [17:00] które na pew nieze żadnej [17:06] kie wio że przy planowaniu [17:15] zaangażowane wice wicej tak było starożytności tak [17:24] zostało wizą mają [17:30] że uroczystość się udała panna mła zła [17:36] odpowiedni zacu [17:42] przypada uroczystość No właśnie żeby panna młoda [17:47] została uhonorowana No i tutaj [17:53] kolejne DL że [17:59] nie mamy nie mamy pan mł to jest taka DKA nieobecna tej [18:05] przypowieści obyczaj zaczyna coś tutaj [18:10] z wnie towarzyszyły orszakowi pny młodej a nie pana młodego dbały o [18:17] jej dobre samopoczucie współpracowały ze sobą współprac pręż Bardo dobrze wić [18:25] części przypowieści [18:32] pochodniami wszystkie są tak Sone kiedy okazuje się że ten orsz [18:38] ślubny się spóźnia wszystkie zasypiają tutaj [18:46] współpraca to wspólne doświadczenie drem jest bardzo mocno [18:53] wyeksponowane wić że wszystkie budzą się wszystkie przygotowują swo WZ z panną [18:59] młodą i jej mężem ewentualnie wejść do domu weselnego albo taki bardziej [19:06] ortodoks tłumaczeniu wraz z panną młodą weś do domu pana młodego pan młody [19:12] będzie jej oczeki zgodność i ta wspólnota [19:19] doświadczeń oczywiście bardzo dobrze koresponduje z początkiem przypowieści królestwo Niebios podobne będzie do 10 p [19:29] tylko do 10 początkowa formuła to jest też taki jeden z wyznaczników wykładników [19:37] pozwalających właśnie przypuszczać że mamy do czynienia z dwiema [19:43] przypowieściami pewnie nie mam teraz czasu na to żeby pokazywać jak w jaki [19:49] sposób też Mateusz używa dziesiątki czy jej wielokrotności do opisywania rż [19:56] różnych stanów [20:01] tylko tutaj tytułem podsumowania że stanie [20:08] przypowieść to wskazywał [20:14] stanie jaka towarzyszy orsz do domu weselnego podob będzie do [20:21] ciemnej nocy ką rozetą Zapal prze pochod [20:33] Izia interpretacja tej pierwszej przypowieści przypowieści Ależ odpowiedzieliśmy sobie [20:41] na to kluczowe pytanie Gdzie jest panna młoda być może właśnie [20:47] tutaj nie chodzi o to że pierwotnym bohaterem tej przypowieści jest mężczyna [20:54] może właś pierwotną bohaterką tej przypowieści kieta i wtedy interpretujemy tę część [21:01] tak królestwo Niebios Będzie podobne do radości jaka towarzyszy drą prowadzącym [21:07] pannę młodą do domu weselnego gdzie już czeka na nią małżonek być może w tym [21:14] patriarchalnym środowisku pierwszych odbiorców Ewangelii taka taka narracja [21:20] byłaby trudna do pręcia stąd [21:25] tak zamienianie panny młodej pierwotnej bohaterki na pana pana [21:34] młodego No dobrze ale nawet Przyjmijmy że w wersji pierwotnej to przypowieść o [21:39] pannie młodej i jej towarzyszach i to wcale nie oznacza że musimy Eliminować z [21:47] niej z tej przypowieści Jezusa bo oczywiście tego Oblubieńca interpretujemy [21:54] jako jez kiedy się tak dzie właśnie wtedy kiedy zastosujemy do interpretacji tej [22:03] przypowieści elementy Sofii i tak jak już powiedziałam oczywiście nam będzie się ta sofiologia kojarzyła w pierwszej [22:11] kolejności z tak filozofią rosyjską przełomu XIX i XX [22:18] wieku z takimi nazwiskami jak sołowiow floreński [22:23] czy może się też kojarzyć z takim nurtem obecnym teologii katolickiej związany [22:30] między innymi z Tomaszem meronem z lat 60 ale może się właśnie kojarzyć też [22:36] tutaj tak powinno nam się kojarzyć z teologią feministyczną [22:42] [Muzyka] [22:49] Zen ostatnia jest autorką takiej naw [22:55] Sandow esej któ że nie jest dla mnie inspiracją Jezus jako mądrość [23:01] feministyczna odczytanie Mateusz chrystologii [23:07] mądrościowe Tutaj we wszystkich tych wariantach we wszystkich tych nurtach [23:12] oczywiście korzenie tej refleksji [23:25] sofiologia osoba Trójcy zosta utożsamiony z Bożą mądrością nasz Pan [23:32] Jezus Chrystus nasz prawdziwy Bóg jest samoistną mądrością Boga Ojca która [23:39] objawiła się w ciele oczywiście Orzeczenie to nawiązuje do Ewangelii [23:46] Jana do literatury sapien ja tutaj mam całą taką definicję jeszcze związaną tym [23:53] kim jest boska Sofia właśnie w tej [23:58] W tym ujęciu sofiologia natury biblisty [24:07] feministycznej one są może MJ skomplikowane bym powiedziała Nawet niż [24:12] te te rozważania natury filozoficznej [24:18] już już późniejszej Sofia wypełnia lukę pomiędzy Bogiem a stworzeniem jest [24:24] symbolem miłości między bogiem a światem jest boską i Bożą jednocześnie mądrością [24:32] zamieszkującą nie boską sferę jest Logos i światłem Ducha [24:41] odzwierciedlającym w stworzeniu stworzonym porządku racjonalną spójność spójność i transcendentne piękno w [24:49] którym wszystkie rzeczy żyją poruszają się i mają swoje istnienia ale Sofia [24:55] jest także głęboką i wszechobecną Mści świata która nawet gdy ten świat Pogrąża [25:01] się w niewoli grzechu pragnie być przyłączona do swojego Stwórca więc prawda jest to przyciąganie mądrości i [25:09] Stwórcy jak przyciąga małżonek swoją małżonkę jak [25:14] przyciągają się się małżonkowie tak to jest oczywiście znowu [25:23] taka taka definicja budowana oczywiście na bazie [25:30] biblijnej tak za tymi za tymi obrazami kryje się chęć [25:36] utożsamienia logosu który jest znany z prologu Ewangelii Jana to często [25:42] Tłumaczymy Logos jako słowo tak ale Logos ma o wiele szersze znaczenie Logos może też oznaczać [25:49] rozum tutaj już jest krok do tego żeby ten rozum utożsamić z sofią czyli z [25:57] mądrością doskonale znaną na przykład z Księgi Przysłów już nie mówię z Księgi Mądrości bo tutaj teologia protestancka [26:04] może mniej sięga do samej Księgi Mądrości która jest utożsamiana z księgą [26:10] jednak która jest jednak księgą WT kanoniczną tak ale przynajmniej do do [26:16] księgi przys a zatem Logos zwrócony ku ojcu ma udział w stworzeniu świata tak [26:23] samo jak mądrość Sofia z Księgi Przysłów która O sobie mówi [26:28] zostam ustanowiona od początku wcześniej niż Ziemia powstała zostałam zrodzona [26:33] gdy jeszcze nie było głębin gdy nie było źródeł objc wodę zostałam zrodzona Zanim [26:40] zostały osadzone góry nim powstały wki gdy jeszcze nie uczynił gleby ani [26:47] pól ani pierwszego pyłu ziemi i tak dalej i tak dalej oczywiście nie ma czasu żeby to wszystko żeby to wszystko [26:54] czytać tak tutaj chodzi o o to pewne [26:59] tak ustawienie mądrości i logosu też pojawia się napięcie które [27:06] potem właśnie filozofia będzie bardziej niwelować odnośnie do samego stworzenia [27:13] jak mądrość czy mądrość jest stworzona czy mądrość należy do istoty to jest inna sprawa może egza się [27:21] mniej tym interesuje ale jeszcze na jedno zwrócę uwagę mą Księgi Przysłów przypomina nie tylko [27:29] przypomina też samego Jezusa z Ewangelii Mateusza i bohaterów mateuszowy [27:34] przypowieści Tak właśnie w tej przypowieści o uczcie [27:39] weselnej król zaprasza na wesele swojego syna i mówi tako przygotowałem uc zabito woły i [27:47] tuczne zwierzęta i wszystko jest gotowe chodźcie na wesele [27:59] zaproszen wymiguj się od przyjścia wysyła swoje sługi na rozaje dróg by zaprosili wszystkich tam spotkany i [28:05] proszę zauważyć że dokładnie tak samo woła mądrość Księgi Przysłów tak która [28:11] stoi na najwyższych miejscach przy drodze na rozstajach przy bramach [28:17] wejścia do miasta drzwiach domów głośno woła do was ludzie się zwracam mój głos [28:22] kieruję sy I teraz uwaga bo jest jeszcze jeden obraz właś [28:28] podobny do tego z przypowieści o drn tych mądrych które właśnie zostają [28:33] czuwają mądrość mówi Szczęśliwy kto mnie słucha Kto czuwa codziennie u moich Bran [28:40] kto czeka u moich drzwi więc tutaj mamy bardzo [28:46] powiedziałabym jasną wyraźną analogię pomiędzy tekstem mateuszowy a tekstem [28:52] tekstem z Księgi przy i ponieważ nie będę odpowiadać na pytania tylko będę [28:58] pytania kierować państwa uwagę też na pewne jak powiedziałam obszary to myślę [29:04] że jeżeli właśnie tego nie obecną pannę młodą potraktujemy [29:10] jako Logos sofię to wtedy wiele napięć z tej przypowieści będzie [29:17] będzie zniwelowane też Jeżeli w tym duchu sacalm odczytamy Panny mądre i [29:23] Panny głupie No to okaże się że rzeczywiście s Mądrości Bożej nie mogą [29:30] towarzyszyć głupie Panny to się nie mieści w ogóle tych [29:35] kategoriach więc stąd podkreślenie że do orszaku panny młodej Sofii mogą wejść [29:42] tylko Panny pan i tutaj jeszcze Jeszcze tylko jedna [29:52] uwaga rektor wyp [29:59] że też mamy może już bardziej systematyczna teologia by to pociągnęła [30:04] niż niż biblistyka mamy też takie napięcie [30:10] które akurat w Sofii jako z jednej strony uosabiają Mądrość bożą z drugiej [30:17] strony właśnie na podstawie tych tekstów można mówić o pewnej stworzono tej tej [30:24] mądrości wypełnia nam też tę lukę łagodzi trochę to napięcie pomiędzy [30:31] Jezusem tak jako Bog człowiekiem tutaj mamy jednocześnie [30:38] stwórcę i stworzenie właśnie w tym obrazie w tym obrazie Jezusa jako Sofii jako Mądrości [30:46] Bożej Dziękuję Przepraszam za --- Przygotowane przez: mgr Joanna Gacka Kontakt: j.gacka@ewst.pl