TRANSKRYPCJA: "Przemoc (nie) w imię Boga | EWST online" Data publikacji: 26.01.2024 Długość: 01:13:23 --- [0:04] [Muzyka] [0:04] [Muzyka] [0:15] Dobry wieczór państwu jest wtorek godzina 1900 rozpoczynamy wst online jest z nami [0:24] już wyładowczy dzis bę [0:31] religijnie i o tym jak to jest że w imię Boga który Którego przymiotami [0:37] są miłość [0:43] sprawiedliwość który stworzył ludzi wszystkich ludzi i ich kocha który [0:50] okazuje ludziom miłosierdzie który ludzi zbawia było toczone ty [0:58] jest tyj w gruncie rzeczy jeżeli przyjrzymy się wojnie w Ukrainie [1:04] to tam podsycane pewne animozje też są [1:09] przez motywacje religijne jeżeli popatrzymy na te sytuacje gdzie w kościołach [1:16] prawosławnych czczeni są nieomal że żołnierze którzy idą [1:25] zabijać właśnie ukraińskich żołnierzy i cywili że wręcz tej wojnie nadawany jest przez [1:34] tą część prawosławia wymiar religijny ale kiedy popatrzymy też na inne te [1:40] niedawne wojny nie musimy sięgać głęboko do nie wiem wojny [1:45] 30-letniej ktoś niedawno przy okazji właśnie święta reformacji wrzucił taką [1:51] uwagę że dopóki nie było reformacji to nie było żadnych wojen religijnych co jest absolutną nieprawdą [1:58] ale nie musimy Dalek jeżeli popatrzymy nawet na x wiek [2:03] Nawet nie zając się w x wiek to mamy przemoc tylko wojny ale przemoc [2:12] motywowanie praktycznie na każdym kontynencie praktycznie pomiędzy [2:18] dowolnymi religiami na dobrą sprawę my tutaj oczywiście najbardziej zwracamy [2:24] uwagę na te rzeczy które dzieją się u nas na miejscu powiedzmy w Europie gdzie [2:30] ten konflikt chrześcijańsko muzułmański niektórym wydaje się takim [2:36] Największym problemem ale tak naprawdę to co dzieje się na przykład w Azji jeżeli chodzi chociażby o odwieczny [2:43] nieomalże spór jeżeli chodzi o hinduizmy bo nie jest to jeden hinduizm i Islam [2:52] Czy jeżeli chodzi o Afrykę gdzie mamy nie tylko konflikt chrześcijaństwo [2:59] islam ale też pomiędzy różnymi religiami No czy [3:06] chociażby daleko nie szukać konflikt wewnątrz chrześcijański który w dalszym [3:11] ciągu się tli nie ma przemocy bo porozumienie [3:17] wielkopiątkowe w jakiś sposób [3:28] skanalizować w gruncie rzeczy jeżeli wybierzemy sobie [3:35] dwie dowolne religie Które ze sobą w jakichś sposób sąsiadują to pewnie się dokop jakiegoś konfliktu jakiś aktów [3:42] przemocy motywowanych religij tymczasem w zasadzie jak czytamy [3:49] większość tych wszystkich świętych ksiąg czy powiedzmy wyjaśnień komentarzy i tak dalej to [3:57] każda religia postrzega siebie jako swojego Boga jako właśnie miłującego [4:04] wszystkich pragnącego dobra i szczęścia dla wszystkich łaskaw Miłosiernego i [4:10] Sprawiedliwego i oczywiście każda religia potępia wojnę [4:29] potrzebę jeszcze też wytłumaczenia się z tego dzisiejszego [4:35] tematu ponieważ wydaje się on takim tematem [4:41] niestosownym jesteśmy w czasie adwentu Jesteśmy w czasie święta [4:47] hanuk adwent napełnia nas radosnym oczekiwaniem na nadchodzące święta [4:52] pięknie mówił o tym Sławek w zeszłym tygodniu o odkrywaniu znaczenia [5:00] adwentu mamy święto hanuka radosne a tymczasem tutaj Temat [5:07] wydaje się przemocy i to przemocy w imię Boga przemocy motywowane religijnie [5:12] wydaje się ze wszech Miar niestosowny Ale myślę sobie że właśnie paradoksalnie ta niestosowność tego [5:21] tematu dobrze nam tutaj dobrze nas w ten temat [5:27] wprowadza dlaczego jeśli wydaje się niestosownym mówienie w [5:34] takim czasie radosnym czasie radosnego oczekiwania o przemocy o ileż bardziej [5:43] niestosowne jest faktycznie dokonywanie przemocy jakimż [5:50] nadużyciem jest przemoc w ogóle A [5:56] przemoc dokonywana w imię b tym [6:03] bardziej opinie samego Boga na temat przemocy stosowania przemocy znajdujemy [6:10] Już w pierwszych rozdziałach pierwszej księgi Biblii Księgi Rodzaju pierwszej [6:16] księgi mojżeszowej księgi berit gdzie czytamy widział Jahwe że [6:23] wielka jest niegodziwość człowieka na ziemi i że każdy wytwór myśli jego serca jest tylko zły cały dzień a ziemia była [6:31] skażona przed obliczem Boga i pełna była przemocy i żałował Jahwe że uczynił [6:37] człowieka na ziemi i bolał nad tym w sercu swoim mamy tutaj ocenę jest to bardzo [6:45] mocna ocena sytuacji i wskazuje że ten temat jest ważny jest wart poruszenia [6:51] tutaj Asia już zrobiła nam bardzo dobry wstęp [6:58] naświetlają bieżącą sytuację yyy A my będziemy chcieli omówić ten [7:04] temat yyy odwołując się tak jak y było w [7:11] zapowiedzi do do książki jednej książki na ten temat tak trudno y dogłębnie [7:19] omówić w ciągu 30 minut 40 minut spotkania y tak ważki temat zatem [7:27] pomyślałam sobie że yy może Skupmy się na jednej pozycji człowieka który wydaje [7:35] się może mieć coś ważnego do powiedzenia na ten temat a właściwie ostatecznie o tym też [7:44] powiem za chwilę będzie potrzeba skupić się na wybranych wątkach z z tej [7:51] książki zatem będziemy przyglądać się dzisiaj perspektywie którą prezentuje [7:57] rabin Jonathan s perspektywie na przemoc religijną w swojej [8:05] książce not tutaj pokazuję tę [8:11] książkę confronting religious violence możemy to tłumaczyć nie w imię [8:19] Boga przeciwstawienie się przemocy religijnej i [8:25] właśnie tą perspektywą się dzisiaj będziemy zajmować ale zanim opowiem o książce to [8:34] chciałabym państwu opowiedzieć o [8:39] autorze już krótkie sprawdzenie treści dostępnych po polsku w Internecie na [8:46] temat rabina Jonathana saksa pokazuje mi że nie jest postacią dobrze znaną w [8:51] Polsce miałam tylko kilk zwrotów kiedy [8:58] wpisałam nazwisko Jonathana Saka próbując znaleźć [9:03] właśnie informacje jakie są dostępne w języku polskim najwięcej informacji było [9:09] odnotowanie śmierci Jonathana Saka jako byłego naczelnego rabina Wielkiej [9:17] Brytanii także pozwolę sobie tutaj przybliżyć sylwetkę rabina urodził się w [9:25] 1948 roku w Londynie jako [9:30] syn w niezamożnej pierwszy najstarszy w niezamożnej rodzinie żydowskiej jego [9:37] ojciec tutaj taki polski akcent w wieku s lat wraz ze swoją rodziną przybył do [9:43] Wielkiej Brytanii z Polski Zajmował się handlem tkaninami także rodzina nie była [9:53] bardzo zamożna ale na tyle wystarczyło pieniędzy żeby wykształcić dzieci yyy [10:00] Jonathan jako chłopiec yyy chodził do szkoły podstawowej do szkoły [10:05] chrześcijańskiej y również szkoła średnia to była szkoła chrześcijańska następnie yyy podjął [10:13] studia w oxfordzie i były to studia filozoficzne Jonatan w swojej młodości [10:19] yyy był praktykującym religijnym Żydem ale jak sam mówił o sobie takim [10:25] umiarkowanie religijnym bardziej interesowała go [10:31] filozofia próbował jak sam mówi zgłębić znaczenie [10:38] wszystkiego znaczenie rzeczywistości chciał zostać [10:44] filozofem i rzeczywiście został nim jego praca [10:51] magisterska obroniona z wyróżnieniem dotyczyła [10:57] filozofii jak również filozofii dotyczył jego doktorat [11:03] ale zanim obronił doktorat udał [11:09] się na kilkumiesięczny pobyt do Stanów Zjednoczonych i tam spotkał się ze [11:17] znanymi postaciami ze świata judaizmu z rabinem josefem solowiej [11:23] czyki oraz z rabinem menachem mendlem schneerson [11:30] zwanym rebe przywódcą głównego nurtu [11:41] chasydyzmu który nazywa się habat habat [11:46] lubawicz i to właśnie wspominany tutaj rabi Menem mendal schneerson jest [11:54] twórcą potęgi tego ruchu w tej chwili jest to właśnie [11:59] najbardziej żywy nurt ruchu chycki i też mający [12:07] największy wpływ największe wpływy wśród wyznawców [12:13] judaizmu i rabino schneerson udało się dokonać [12:20] rzeczy bardzo trudnej a mianowicie właśnie zachowując [12:26] tożsamość swoją tożsamość swoje wartości [12:32] jako judaizm chycki ale równocześnie [12:38] będąc otwartym na otaczającą [12:44] rzeczywistość także to takie niezwykłe połączenie i faktycznie był niezwykłą [12:50] osobą wiele osób znanych ważnych postaci [12:57] wspomina spotkanie z wskazując na to że wywarło ono duży [13:03] wpływ na na ich życie i tak też o swoim spotkaniu z [13:10] rabinem schneerson w taki sposób opowiada Jonathan [13:15] Sak który Jako młody 20 letni [13:21] człowiek zapytany przez rabina cóż takiego zamierza robić w swoim życiu [13:28] dalej dowiedział się rebe że Jonathan studiuje [13:34] filozofię i zapytał no to cóż zamierza dalej robić i jako Brytyjczyk Jonatan zaczął [13:44] swoją odpowiedź od stwierdzenia No cóż biorąc pod uwagę sytuację w jakiej się [13:49] znalazłem na corb przerwał mu i powiedział żaden męż męż to słowo z [13:58] języka ID oznaczające mężczyznę człowieka z taką kwalifikacją [14:05] dojrzałego mężczyzn dojrzałego człowieka żaden męż nigdy nie znajduje [14:13] się w sytuacji męż wkracza w sytuację i spotkanie [14:21] z zers zrobiło naan na tyle duże wrażenie że za [14:30] postąpił za namową radą reb i podjął studia teologiczne [14:37] podjął studia rabinackie i został rabinem i po latach tak podsumowuje te [14:45] dwa ważne formujące spotkania w swoim życiu mówi [14:52] tak rabi swiezy rzucił mi wyzwanie abym zaczął [15:00] myśleć a rebe rzucił mi wyzwanie abym został [15:05] przywódcą i w całej swojej pracy [15:11] twórczości swojej jaką też naczelny [15:17] rabin Zjednoczonego Królestwa właśnie te dwie cechy [15:24] wykazywał rabin Jonathan saxs na najwyższym poziomie [15:34] okej pokrótce żeby już nie przedłużać można by dużo dużo [15:41] opowiadać podsumujmy że został ordynowany w 76 roku na rabina w [15:49] 1991 został naczelnym rabinem Wielkiej Brytanii urząd swój sprawował do 2013 [15:57] roku rok otrzymał tytuł szlachecki od [16:03] królowej Elżbiety II [16:09] i jest autorem ponad 40 książek otrzymał [16:16] kilkadziesiąt tytułów honor skauza jest laureatem wielu nagród w tym nagrody [16:22] temp największej finansowej nagrody [16:30] duchowości w świecie dostał tę nagrodę za całość [16:35] swojej działalności ze szczególnym wyróżnieniem i wskazaniem na omawianą [16:41] przez nas dzisiaj książkę [16:49] not możemy powiedzieć o rabinie saksie że jest człowiekiem [16:57] dialogu całe [17:02] swoje życie jako naczelny rabin później jako [17:08] wykładowca na wielu uniwersytetach w wielu jwch poświęcił swoją twórczość poświęcił [17:15] temu żeby nawiązywać dialog odnosił się do różnych nurtów w łonie judaizmu [17:24] próbując nawiązywać dialog ze wszystkimi jego przedstawicielami próbował [17:30] nawiązywać skutecznie z dużymi sukcesami dialog [17:35] międzyreligijny w czasie swojego urzędu naczelnego rabina jak również dialog z [17:42] ateistami jest był zaprzyjaźniony z Richardem [17:48] dukin jak też z papieżem benedyktem [17:55] oczywiście nie uniknął krytyki właśnie jako człowiek [18:00] dialogu Dla jednych postępowych okazywał się za mało postępowy dla tych bardziej [18:07] konserwatywnych był postępowy za bardzo kiedy zarzucano mu to że nie [18:14] postępuje zgodnie z tradycją odpowiadał słowami jednego z [18:24] hasy przywódców rabina nachmana z bracławia który mówił tak kiedy Pytano go Dlaczego [18:32] nie idziesz drogą twego ojca Mówił idę nią mój ojciec nie robił [18:38] tego co jego ojciec to i ja nie robię tego co i [18:45] on w taki sposób z właściwym sobie poczuciem humoru rabin Jonathan SX [18:53] odpierał ZAR któ gdzieś tam [18:59] powiedzieć że nieodpowiednio tak czy nie trzyma jednej czy drugiej tradycji czy [19:05] jest za mało za bardzo postępowy zmarł rabin Jonathan Sax 7 [19:13] Listopada 2 20 roku dobrze może jeszcze pokażę tutaj [19:21] państwu jego zdjęcie żebyśmy [19:37] wraz ze swoją żoną nieodłączną towarzyszką jego [19:43] życia mają trójkę dzieci ośmioro [19:50] wnuków to tyle autorze książki poświęciłam sporo czu [19:56] że oped o rabinie saksie aby wskazać że [20:02] rzeczywiście jest tutaj zbudować troszkę jego etos jako autora książki wskazać że jest człowiekiem który rzeczywiście ma [20:08] coś ważnego do powiedzenia nam w sprawie w kwestii [20:13] dialogu między religiami i który może [20:20] wnieść Ciekawy punkt widzenia do dyskusji na temat przemocy [20:27] motywowane relig teraz przechodząc już do [20:33] książki powstała ona w 2015 roku ale [20:38] pracę nad nią rozpoczął Jonathan Sax w roku [20:48] 2001 swoje przemyślenia na ten temat i zmotywował go wydarzenia z [20:57] września września 2001 roku i opowiadał [21:03] o tym w swoich wystąpieniach towarzyszących w wydaniu tej książki kiedy stał na gruncie zero wraz z [21:11] przedstawicielami właśnie innych religii modląc się [21:18] i gdy każdy z przedstawicieli różnych religii zgromadzonych tam przywódców [21:27] religijnych modlił się o pokój właśnie tak o zakończenie [21:36] przemocy i refleksje które miał wtedy [21:42] pytania przemyślenia właśnie złożyły się na książkę not in God name książka ma [21:51] 300 stron także nie jest Może bardzo [21:57] obszerną pozycją ale jest bardzo bogata w treść [22:03] styl tutaj autora jest taki mocno skondensowany tutaj a propos [22:11] właśnie tego stylu bardzo bardzo skondensowanego [22:17] bogatego w treść posłużę się historyjk którą opowiada sam [22:24] Jonathan o pewnym filozofie który wygłaszał wykłady uniwersytecie w Pekinie i był [22:31] tłumaczony jako że nie władał językiem chińskim i powiedział pierwsze dwa [22:36] zdania swojego bardzo właśnie takiego technicznego [22:42] wykładu i tłumacz pokazał mu żeby mówił dalej [22:48] spokojnie i powiedział mu że powie mu Kiedy będzie potrzebował przerwy żeby przetłumaczyć i profesor mówił dalej prz [22:57] n 15 minut po czym tłumacz poprosił go aby zrobił przerwę powiedział cter [23:05] słowa i poprosił profesora żeby mówił dalej ten mówił dalej następnie przez [23:10] godzinę wtedy tłumacz powiedział dwa słowa [23:16] i profesor po jeszcze kilkunastu minutach zakończył swój [23:22] wykład tłumacz powiedział kolejne dwa słowa publiczność [23:28] wyszła z sali po skończonym wykładzie profesor [23:35] zadziwiony takim działaniem tłumacza zapytał go jak to jest możliwe [23:41] że w tak bardzo skondensowany sposób był w stanie oddać tak bogatą treść jego [23:47] bardzo skomplikowanego wysoce technicznego wykładu nas tłumacz odpowiedział było to bardzo proste po 15 [23:55] minutach powiedziałem jak do tej nie powiedział Nic [24:00] nowego po następnej godzinie [24:06] powiedziałem ciągle nie powiedział Nic nowego i na pewno już nic nowego nie [24:11] powie i na końcu stwierdziłem że miałem rację Otóż nie jest tak w przypadku [24:18] książki rabina saksa jest ona peł TRA i [24:23] zawiera ciekawe wydaje [24:29] się wnoszące nowe treści do kwestii przemocy [24:38] religijnej książka składa się z trzech części i tak pokrótce tylko przedstawię [24:47] tę książkę w całości właśnie zastanawiałam się też nad strategią w jaki sposób właśnie w krótkim czasie [24:55] przedstawić treść tej książki i pomyślałam sobie że nie będę opowiadać [25:00] o całej książce chcę też zachęcić państwa do przeczytania tej książki niestety nie [25:08] jest ona dostępna w języku polskim żadna z książek saksa nie została przetłumaczona [25:15] tak jeszcze na marginesie tylko powiem że jedyne co jest dostępne w języku [25:21] polskim to są tłumaczenia cotygodniowych komentarzy do tory tygodniowych porcji [25:30] tory dokonane przez miesięcznik hid dusz i dostępne na stronie miesięcznika także [25:37] jeśli ktoś z państwa jest zainteresowany to zachęcam do przeczytania sobie tych tych rozważań i [25:46] komentarzy do fragmentów tory wracając do [25:55] książki skupimy się jednej tak sobie [26:01] postanowiłam koncepcji którą prezentuje w swojej [26:07] książce rabin SX [26:12] A treści książki opowiem w ramach takiego wprowadzenia aby zarysować [26:18] państwu kontekst także tak powiedziałam książka składa się z trzech części i skupia się [26:27] na wzajemnych relacjach trzech religii [26:33] monoteistycznych judaizmu chrześcijaństwa islamu tak w [26:38] chronologicznej kolejności W każdej z trzech części [26:44] znajdziemy pięć rozdziałów w pierwszej części która zatytułowana jest zła wiara [26:50] mamy Taką próbę zrozumienia zjawiska przemocy nie tylko w perspektywie [26:56] religijnej ale głównie historycznej i [27:03] socjologicznej religia według autora prowadzi do przemocy [27:08] pośrednio tylko pośrednio jako siła scalająca WP [27:14] wspólnotę tak tutaj autor wysuwa taką tezę że człowiek [27:22] jest istotą albo nawet zwierzęciem jak go [27:28] określa używając tutaj słowo zwierzę ujęte jest w [27:33] cudzysłów społecznym dlatego tożsamość człowieka [27:40] kształtuje się w ramach [27:47] wspólnoty tak także żyjąc we wspólnocie [27:56] funkcjonujący człowiek czerpie też z tej wspólnoty [28:01] swoją swoją tożsamość zarysowuje równocześnie [28:08] kontrast tak pomiędzy będącymi w grupie a tymi którzy w tej [28:16] grupie nie są także mamy to rozróżnienie na my i oni które w rozumieniu rabina [28:23] Saka jest naturalną częścią funkcjonowania [28:29] człowieka ale rabin SX Mówi również o [28:35] takim rozróżnieniu na my i oni tym podziale na my i oni który przybiera [28:41] patologiczną formę i w taki sposób właśnie nazywają nazywają patologicznym podziałem albo [28:48] patologicznym dualizmem kiedy to my [28:54] jesteśmy postrzegani w kategoriach tylko i wyłącznie pozytywnych Natomiast oni są [29:01] ucieleśnieniem wszelkiego zła i taki sposób [29:08] patologiczny patologicznego postrzegania różnic pomiędzy osobami będącymi w [29:15] grupie [29:26] przynależących złem gdzie przemoc zaczyna być [29:32] postrzegana jako coś pozytywnego gdyż na skutek przemocy [29:41] osiągamy efekt powiedzmy sobie niszczenia zła [29:47] niszczenia tych którzy [29:52] zagrażają rozumieniu członków grupy właśnie danej grupie [29:58] danemu danej społeczności a religia pełni tutaj taką funkcję w rozumieniu [30:06] autora pomocniczą jako siła scalająca [30:12] wspólnotę tak także równocześnie Scala wspólnotę zarysowuje granice wspólnoty i [30:21] pozostawia resztę poza granicami tej wspólnoty i dopóki [30:30] sytuacja się nie [30:45] [Muzyka] [30:51] patologizacja się przemoc i to właśnie przemoc usprawiedliwi często przy przy [30:59] pomocy religii tak także i tutaj w tej [31:05] części autor odwołuje się właśnie tego spojrzenia z perspektywy socjologicznej [31:12] z perspektywy historycznej i zarysowuje w ostatnim [31:19] piątym rozdziale tej części koncepcję którą [31:24] rozwija w środkowej części książki poświęca całą środkową część książki całe pięć rozdziałów kiedy mówi o [31:33] rywalizacji pomiędzy rodzeństwem i odwołuje się tutaj do [31:39] koncepcji filozofa Rene Girarda który w [31:45] przetłumaczonej akurat ta książka została przetłumaczona na polski w 93 roku książka zatytułowana sakr i [31:53] przemoc w której to Jar przedstawia koncepcję [31:58] pragnienia [32:14] mimetycznosc jeśli mieliśmy rodzeństwo jeśli jesteśmy [32:21] rodzicami mamy więcej niżno dziecko na pewno Zjawisko to obserwuje wśród [32:29] swojego potomstwa dotyczy ono rywalizacji pomiędzy [32:35] rodzeństwem która wynika z chęci posiadania tego samego co mój brat Czy [32:42] moja siostra tak I młodsze dziecko Tym bardziej wydaje się ten mechanizm [32:49] nasilony w takich prostych sytuacjach ja pamiętam moje córki [32:56] dostały koszulki bluzeczki jedna była zielona druga była czerwona i była [33:02] rozpacz Bo każda chciała mieć czerwoną Bo ja też chcę mieć czerwoną bo ona ma czerwoną Ja też chcę mieć czerwoną Czyli [33:09] mamy To mimetyczne takie naśladowcze pragnienie ja chcę to samo tego samego [33:17] co ma on co ma ona i w interpretacji [33:23] Girarda jest to też dążenie do tego aby być takim jak on stąd [33:31] powstaje ta taka zaciekła często rywalizacja między [33:37] rodzeństwem i rywalizacja ta [33:44] dotyczy zasobów [33:49] ograniczonych najczęściej mówiąc w kategoriach [33:55] rodzeństwa w odniesieniu do rodziców ograniczonych zasobów [34:01] uwagi miłości czasu rodziców poświęconych [34:08] dziecku przenosząc ten mechanizm na grupy mówimy tutaj o rywalizacji o pewne [34:15] ograniczone zasoby i właśnie ten model tej rywalizacji pomiędzy [34:21] rodzeństwem stosuje rabin SS do tego aby mówić [34:28] o tym w jaki sposób układają się relacje pomiędzy judaizmem [34:35] islamem i chrześcijaństwem czy judaizmem chrześcijaństwem i islamem Gdzie są to [34:40] religie trzy religie monoteistyczne albo też można mówić o nich jako trzy religie [34:49] abrahamowe wywodzące się od Abrahama każda w abrahamie [34:55] uznaje swojego pewien sposób [35:01] założyciela tak zdecydowanie tak jest w przypadku judaizmu Paweł mówi że [35:09] jesteśmy jako chrześcijanie potomkami Abrahama przez wiarę Także mamy tutaj to [35:15] odniesienie do do Abrahama i oczywiście islam abrahamie widzi swojego [35:23] przodka linię wybraną w ramach te rywalizacji prowadząc przez ismaela a [35:30] nie Izaaka Także mamy tutaj do czynienia z tą sytuacją rywalizacji pomiędzy [35:40] rodzeństwem i postulat rabina saksa jest taki [35:48] aby przeczytać i to jest ta część taka najbliższa mojemu sercu nie powiem że [35:53] najciekawsza bo cała książka jest ciekawa ale najbliższa mojemu sercu główna część książki w której [36:00] dokonuje rabin sxs egzegezy [36:07] tekstów Biblii hebrajskiej konkretnie Księgi Rodzaju które pokazują właśnie [36:14] wątek rywalizacji pomiędzy rodzeństwem i proponuje takie odczytanie [36:21] tekstów które będzie prowadzić do możliwości [36:27] zaniechania tej rywalizacji a które skupiają się na pewnych [36:34] nieograniczonych zasobach Boga jakie ma [36:40] wobec człowieka i tutaj żeby [36:46] właśnie podać jeden przykład bo tych wątków rywalizacji pomiędzy [36:53] rodzeństwem Księdze Rodzaju jest poczynając od rywalizacji powiązanej z [37:00] aktem religijnym ze składaniem ofiary prowadzącym do przemocy to jest sytuacja k jabla dalej [37:09] mamy sytuację Izaaka tak wymienianego już i [37:16] ismaela dalej mamy sytuację Jakuba Ezawa gdzie Widzimy rywalizację widzimy [37:24] rywalizację pomiędzy też siostrami [37:29] Rachel oraz Leon czy le i Rachel widzimy dalej sytuacj [37:36] rywalizacji pomiędzy Józefem a jego braćmi tak Czyli w [37:42] kolejnych pokoleniach patriarchów ten wątek [37:48] rywalizacji jest cały czas obecny rywalizacji pomiędzy [37:55] rodzeństwem i popatrzmy sobie na [38:01] sytuację Izaaka oraz ismaela tutaj weźmiemy pod [38:06] uwagę historia opowiadana jest rozpoczyna się w rozdziale 16 [38:13] Kiedy przychodzi do Abrahama Sara jako [38:19] że Abraham i Sara nie mają dzieci mimo [38:25] obietnicy prz Boga że Abraham będzie wielkim [38:31] ludem nic nie wydaje się wskazywać że ta obietnica szybko się wypełni a więc Sara [38:37] przychodzi do Abrahama i [38:43] mówi oto pan zatrzymał mi rodzenie dzieci przyjdź więc proszę do mojej służącej może dzięki niej będę miała [38:51] syna i posłuchał Abraham s wzięła więc [38:56] Abrahama haję swoją [39:02] służącą i przyszedł Abraham do Sary i poczęła a gdy zobaczyła że poczęła [39:08] zaczęła pogardzać swoją panią w swoich oczach tak i wtedy Sara prosi Abrahama żeby oddalił [39:15] hagar hagar udaje się na na [39:21] pustynię tam spotyka ją [39:28] nakłania ją żeby wróciła z powrotem hagar [39:33] wraca jest zostaje jest dalej służącą Sary rodzi syna ismaela wydaje się że [39:42] tutaj ta sytuacja rywalizacji została zażegnana ale oto dzieje się tak że [39:49] również Sara w cudowny sposób rodzi syna [39:57] któremu nadaje imię Izaak opowieść znajdujemy w [40:03] 21 rozdziale Gdzie jest powiedziane i nawiedził pan Sarę jak [40:12] powiedział i uczynił tak jak oznajmił i poczęła Urodziła syna Abrahamowi w jego [40:18] starości i o tym czasie który oznaczył Bóg i nada Abraham swojemu synowi który [40:23] urodził się którego uroda Sara imię Izaak i obrzeza Abraham Izaaka g ten [40:30] miał dni tak jak przekazał mu Bóg a Abraham miał 100 lat Gdy urodził mu się jego syn [40:37] Izaak Sara zaś powiedziała Śmiech to znaczy imię [40:46] Izaak znaczy śmiać się Śmiech sprawił bó każdy kto o tym [40:51] usł śmiać się będzie powiedziała kto by powiedział Abrahamowi [40:57] Sara będzie karmić piersią synów bo rodziłam syna w jego starości a Gdy chłopiec podrósł i został [41:05] odstawiony od piersi Abraham wyprawił wielką ucztę w dniu odstawienia Izaaka [41:10] wtedy Sara zauważyła że syn hagar Egipcjanki którego ta urodziła [41:17] Abrahamowi tutaj mamy taką grę słów to przetłumaczone [41:22] żartuje cę jest przetłumaczone Szydzi czy naśmiewa się [41:30] tak i mamy tam użyte właśnie to słowo śmieje się i powiedziała do Abrahama wypędź tę niewolnicę i jej syna bo nie [41:37] będzie dziedziczył syn tej niewolnicy z moim synem z izaakiem słowo to wydawało się bardzo złe w [41:43] oczach Abrahama ze względu na jego syna Czyli widzimy tutaj taką sytuację właśnie rywalizacji podziału w [41:51] rodzinie Sara kocha iaka zapew Abraham również [41:58] kocha iaka ale wyraźnie jest powiedziane że Abraham kocha [42:04] ismaela i nie chce go wypędzić Jednak tutaj Bóg przychyla się [42:11] do żądania Sary i popiera Ten ten pomysł [42:20] wypędzenia do Abrahama zrób taka [42:27] Abraham wcześnie wodą i hagar i wło naj [42:33] Rami oraz dziecko i odprawił ją i odeszła hagar i błąkała się po pustyni [42:40] bby a gdy wyczerpała się woda z bukłaku porzuciła dziecko pod jednym z krzaków [42:46] poszła i usiadła naprzeciw w odległości strzału z łuku powiedziała nie ch patrzeć [42:51] ść usiadła naprzeciw podła swj płakała [42:57] i tutaj Zwróćmy uwagę że zazwyczaj bardzo [43:04] niewiele w narracjach księgi rodzaju jest mowy o emocjach Jeśli sobie [43:11] porównamy ten opis gdzie właśnie jak Zauważyliśmy dużo jest tych emocji z [43:19] kolejnym opisem z 22 rozdziału kiedy Abraham jest [43:25] wezwany złożyć w ofierze Izaaka ten drugi opis wydaje się taki [43:30] zupełnie pozbawiony emocji [43:42] zdyszany pokazuje nam tutaj Po czyjej stronie jest sympatia tak kiedy czytamy [43:50] ten opis nie możemy pozostać obojętni wobec [43:56] nieszczęścia hagar i ismaela i tak samo widzimy dalej nie pozostaje wobec tego [44:04] obojętny Bóg w 17 wersecie czytamy dalej Usłyszał Bóg głos chłopca i zawołał [44:11] anioł Boży do hagar z niebios i powiedział do niej co tobie hagar nie bój się bo Bóg usłyszał głos chłopca tam [44:18] gdzie on jest Stań podnieś chłopca uchwyć go swoją ręką gdyż uczyni z niego [44:23] wielki naród i otworzył podesłała wodą dała chłopcu pić a bó był [44:31] z chłopcem wyrósł on zamieszkał na pustyni został łucznikiem mieszkał na pustyni [44:38] paran a jego matka wzięła dla niego żonę z ziemi egipskiej [44:44] tutaj idąc właśnie za egzegez rabina saksa możemy [44:54] powik brania pokazuje rywalizację pomiędzy braćmi ale też mamy taką kontr narrację która [45:04] wskazuje na to że ta rywalizacja wydaje [45:09] się być niepotrzebna dlatego że Bóg realizuje [45:16] swój plan poprzez wybór Izaaka i [45:24] przymierze abrahamem przechodzi na Izaaka ale równocześnie jest on z ismael i błogosławi [45:36] ismael tak jak również błogosławi izakowi nie dokładnie w ten sam [45:42] sposób tak czyli może tutaj dochodzić do tej rywalizacji bo ja bym chciał tak jak on [45:49] ale ta rywalizacja jest niepotrzebna gdyż bó nie [45:56] ograniczonej tylko pojemności na błogosławieństwo na [46:02] miłość ale na sprawiedliwość ale jest w stanie obdarzyć nią [46:09] zarówno mówiąc o tym właśnie naszym przykładzie Izaaka jak i [46:16] ismaela i czytając w taki sposób kolejną [46:22] narrację o rywalizacji pomiędzy rodzeństwem [46:28] która nie wydaje się być konieczna ponieważ w Bogu jest obfitość [46:37] zasobów zatem nie ma potrzeby o nie rywalizować kończąc jeszcze tą historię [46:43] w 25 rozdziale czytamy o [46:49] tym że Abraham [46:54] umiera i w dziewiątym wersecie mamy taką krótką [47:00] uwagę i pochowali go Izaak i ismael jego synowie w jaskini makpela na polu efrona [47:05] syna zohara na polu które kupił Abraham od synów [47:11] heta Czyli znowu bardzo krótko lakonicznie Izaak i ismael pochowali [47:17] razem Abrahama co pokazuje tam że ostatecznie te stosunki między [47:28] między synami między braćmi układały się dobrze a przynajmniej [47:35] poprawnie i w podobny sposób rabin s dokonuje interpretacji [47:42] kolejnych tekstów które mówią o tej rywalizacji pomiędzy rodzeństwem [47:51] pokazując brak konieczności na nieograniczone [47:59] zasoby jakie posiada Bóg i [48:05] teraz przenosząc to na te rywalizujące ze [48:11] sobą religi rabin wydaje się [48:18] mówić nie ma potrzeby tej rywalizacji ponieważ te Boże [48:24] zasoby miłości sprawiedliwości są [48:33] nieskończone mówiąc podsumowując jeszcze ten sposób egzegezy i ten [48:40] model rabin Sak mówi że jest to [48:46] przykładowa egzegeza świętych tekstów judaizmu [48:54] dokonana przez przez niego jako rabina mająca być w jego zamyśle modelem [49:04] dla podobnego odczytania tekstów [49:09] przez wyznawców chrześcijaństwa w kolejnej części rabin [49:16] Sak pokazuje właśnie drogi wyjścia z sytuacji przemocy [49:21] religijnej i ma to być model dla wyznawców islamu właśnie w tej ostatniej [49:27] części która zatytułowana jest otwarte serce ramin pokazuje drogi wyjścia z tej [49:35] sytuacji przemocy religijnej historycznie jako [49:42] przykład takiego unormowania relacji i [49:49] zaprzestania w pewien sposób rywalizacji pokazuje Relacje pomiędzy [49:55] chrześcijaństwem a judaizmem odwołując się do encykliki [50:03] Nostra I właśnie tej pewnej normalizacji bardzo napiętych [50:09] stosunków wskazując ten fakt [50:16] jako takie Źródło nadziei tego że to będzie również [50:21] możliwe w islamie b również [50:27] możliwe Jeśli znajdzie się na [50:35] tyle taka odpowiednia liczba taka masa krytyczna wyznawców islamu którzy będą [50:41] chcieli w uczciwy sposób przeczytać swoje święte [50:48] teksty przeczytać Koran tak aby doprowadzić do tego by [50:58] także ten postulat tutaj ostatecznie jest [51:05] prosty Tak pokazuje na obfitość bożej miłości i Sprawiedliwości pokazuje na fakt że [51:12] każdy jest traktowany w sposób sprawiedliwy tak [51:17] mówiąc językiem rywalizacji rodzeństwa Każdy jesty każdy [51:24] cek został stworzony na obraz Boga godny [51:29] jest bożej miłości i Sprawiedliwości jesteśmy różni i różnorodni ale tak samo [51:35] godni bożej miłości i [51:41] Sprawiedliwości Podsumowując całość słowami samego autora czytamy tak dzisiaj Bóg wzywa nas [51:50] Żydów chrześcijan i muzułmanów aby pozostawić nienawiść i głoszenie [51:57] nienawiści i w końcu żyć jak bracia i siostry w zgodzie z naszą wiarą [52:04] jako błogosławieństwo dla innych niezależnie od ich wiary okazując [52:09] szacunek dla Bożego imienia poprzez okazywanie szacunku jego obrazowi [52:16] człowiekowi Także mamy tutaj takie [52:22] przykład pełnego nadziei optymistycznego podejścia do do tego trudnego [52:30] tematu autor uważa że wyjście z tej sytuacji przemocy [52:36] religijnej jest jak najbardziej możliwe w takich praktycznych [52:41] kategoriach Podaj za przykłady dziedzin nad [52:47] którymi należy teraz pracować to jest edukacja i [52:54] nawiązywanie relacji pomiędzy ludźmi niekoniecznie z [53:00] różnych grup z różnych obozów tego relacji pomiędzy [53:07] przedstawicielami różnych religii [53:13] niekoniecznie w postaci dialogu religijnego [53:18] ale to jest postulat wyznawcy judaizmu który który [53:24] jest działania nawiązania pewnych wspólnych [53:29] działań i rabin uważa że z każdej [53:35] sytuacji jest wyjście i podsumowuje to taką historią [53:43] kiedy historia dzieje się za czasów jeszcze mandatu brytyjskiego w Palestynie Kiedy [53:53] toim trafił do więzienia za posiadanie [53:59] broni i otrzymuje w tym więzieniu od swojej żony Hany list i żona pisze mu [54:08] Słuchaj Haim ty sobie tu siedzisz w więzieniu a [54:13] trzeba posadzić ziemniaki i ja sama sobie z tym nie poradzę Nie wiem co ty [54:19] zrobisz ale musisz mi pomóc i [54:29] siedzę w więzieniu nie wiem Hana co ty zrobisz ale pod żadnym [54:35] pozorem Nie oraj naszego pola Jest tam mnóstwo broni i [54:43] amunicji l został wysłany l oczywiście został sprawdzony wysłano żołnierzy w [54:54] poszukiw bron Amun znaleziono ale pole było [55:00] pięknie zaorane gotowe pod zasie ziemniaków z każdej sytuacji nawet [55:07] najtrudniejszej jest wyjście jednym z takich praktycznych postulatów rabina [55:13] Saka wcielani tego zorientowania na [55:18] drugiego tej takiej powiedzielibyśmy sobie takiej [55:24] inkluzywnej nie wyrzucamy go poza nawi społeczności tam w ten dualizm gdzie my dobrzy A [55:31] tamci źli jednym ze sposobów jest odwrócenie [55:38] ról taka empatia wczucie się właśnie w sytuację tego drugiego i takie ciekawe odwrócenie ról [55:47] przeżył członek ru NAC lepszy [55:54] wę prawicowa bardzo taka też [56:00] antysemicka i jeden z członków aktywny członek tej partii Cat [56:09] segi odkrył że ma pochodzenie [56:14] żydowskie że jego matka była żydówką większość jego rodziny [56:20] zginęła w auszwic w czasie wojny [56:25] No i właśnie pod wpływem tego odkrycia i reakcji kolegów w partii z których [56:33] jeden powiedział mu że lepiej byłoby gdyby mógł był go zabić zanim dokonał [56:41] tego strasznego odkrycia bo przynajmniej zginął by jako prawdziwy czysty Węgier natomiast inny bardziej [56:48] życzliwy poradził mu żeby przepraszał i próbował się [56:53] zrehabilitować to może w jakiś sposób zostanie mu to [56:59] wybaczone No i właśnie wtedy [Muzyka] zaczął [57:05] myśleć właśnie w kategoriach tego innego doświadczył tego jak to jest być [57:11] po tej drugiej stronie No wystąpił z partii jego historia osobista była taka [57:16] że został wyznawcą judaizmu i ostatecznie wyjechał do do [57:23] Izraela także yy odwrócenie ról tak taki prosty [57:31] zabieg który gdzieś tam może pozwolić na zwykłą taką [57:37] empatię wobec tego drugiego No ja polecam państwu film z takiej [57:44] serii ona kilka filmów zawiera cud purymowy Dokładnie o tej samej historii opowiada [57:53] polski film z roku właśnie też taki przedstawiciel No [57:59] kogoś kogo Moglibyśmy dzisiaj nazwać właśnie jakimiś takimi mocno faszyzm [58:05] organizacjami dowiaduje się właśnie że ma żydowskie pochodzenie naprawdę bardzo bardzo [58:12] Gorąco polecam przy okazji jest mowa o innym święcie o purim Iza Dzięki serdeczne Mam [58:22] pytanie jedno które się pojawiło nam w międzyczasie W Biblii jest przecież [58:29] mnóstwo opisów przemocy i zachęcania do niej przez Boga stosujący tę przemoc są [58:34] nagradzani więc jak to jest czy przypadkiem religie nie stosują się po prostu do zapisów swoich ksiąg do tego [58:41] problemu Też rabin s odnosi się w tej trzeciej [58:46] części swojej książki Ten [58:52] przykład takie ponownego odczytania istotnych tekstów i on to robi na tych [58:59] przykładach dotyczących rywalizacji między między rodzeństwem ale też odnosi się do całego [59:07] problemu interpretacji tekstu ponieważ każda z z [59:17] religii w swoich tekstach ma te trudne fragmenty [59:23] które wydają się nie przystawać do Boga miłości Boga [59:32] sprawiedliwości nawołujące w prostym odczytaniu do do [59:37] przemocy jednak wszystkie religie mają swoje [59:43] tradycje interpretacyjne [59:50] które tworzą model hermeneutyczny dla [59:56] odczytywania tekstów stąd też to co to co my robimy [1:00:03] jako jak ewst zachęcamy do tego żeby zdobywać [1:00:09] wykształcenie teologiczne rozumieć pewne modele hermeneutyczne rozumieć konieczność [1:00:18] interpretacji że nie jest to takie proste odczytanie tekstu starożytnego [1:00:23] danego tam wtedy na tu i teraz tak czyli [1:00:28] mamy tekst czytamy Stosujemy tutaj dochodzimy do [1:00:35] rzeczywiście może do prowadzić do do fatalnych skutków i mamy tego [1:00:40] przykłady właśnie w takich fundamentalistyczny odczytania czy to [1:00:46] jeśli chodzi o o Stary Testament czy fundamentaliści Wszędzie [1:00:52] są jescze też jeśli chodzi o chrześcijaństwo czy też jeśli chodzi o islam tak i stąd też [1:01:00] te walczące ze sobą twierdzenia tak że właśnie z jednej strony mamy tutaj te [1:01:05] teksty które gdzieś tam mówią o przemocy a z drugiej strony każda z religii nawet wydaje się [1:01:15] walczący islam może mówić o tym że jest religią pokoju bo takie teksty też [1:01:22] znajdujemy i kwestia tego jaki hermeneutyczny przyjmiemy jak te teksty poszu jemy jak je będziemy [1:01:30] odczytywać to tak to jest ważne pytanie i duże pytanie [1:01:38] i pewnie tutaj Może warto by było odnieść się do do do tego pytania w [1:01:45] jakimś osobnym spotkaniu czy może nawet jakimś cyklu ja mam tutaj takie trzy właśnie [1:01:53] konkluzje do tego bo pierwsza to mieliśmy takie też właśnie dotyczące Boga wojny i [1:02:00] Boga miłości w starym w Starym Testamencie przez doktora Sebastiana smolarza filmy [1:02:09] to też zamieszczę linki do nich bo tam pokazane jest jak właśnie interpretowane [1:02:14] są te teksty i zarówno to napięcie między [1:02:21] starym a Nowym Testamentem gdzie bardzo często w chrześcijaństwie takie podejście że umieszczamy tego Boga [1:02:27] właśnie wojny takiego wojowniczego w Starym Testamencie a w nowym No to już sama miłość gołąbki [1:02:34] i wieczna szczęśliwość natomiast więc to jest pierwsza rzecz [1:02:41] Druga rzecz jest taka że w gruncie rzeczy ty nawiązujesz do tego do pytań [1:02:47] które bardzo często u nas padają przy wszelkich próbach właśnie takiego [1:02:53] podejścia innego do tekstu niż literalnego [1:02:58] odczytywanie czy to nie jest za bardzo przekombinowane czy nie Nie za bardzo [1:03:05] się zagłębiam że w gruncie rzeczy takie odczytywanie literalne dosłowne No to ma sens bo bo wtedy wiadomo jak jest i tak [1:03:13] dalej i tak dalej I tutaj pokazujesz jeszcze jedną przyczynę dla której właśnie warto jest mieć narzędzia [1:03:22] do egzegezy warto jest znać różne modele hermeneutyczne warto jest wiedzieć w [1:03:28] jaki sposób tradycje odczytywania poszczególnych tekstów się rozwijały bo bardzo często [1:03:36] może się okazać że to co my uważamy nawet za dosłowne odczytywanie To wcale nie jest dosłownym odczytywaniem tylko [1:03:42] jest po prostu przełożeniem do tego tekstu naszej tradycji z naszego [1:03:47] kościoła społeczeństwa rodziny i tak dalej to się zdarza znacznie częściej [1:03:52] niż państwo myślą No i Trzecia rzecz jest taka że my się bardzo często w tej chwili stykamy dokładnie z takim [1:03:58] pytaniem ze strony osób które deklarują się jako osoby niewierzące w Boga [1:04:05] agnostycy ateiści albo osoby które są w ogóle poza kościołami [1:04:10] i takie pytanie jest wstępem do łączenia jakby religii z przemocą i to [1:04:23] nie zachowań ludzi bo powiedzmy sobie tak że przemoc może być motywowana tak naprawdę [1:04:30] czymkolwiek i wiemy to z psychologii że na przykład Jeżeli ktoś chce stosować [1:04:36] przemoc w stosunku do kogoś innego to będzie łapał za ten motyw który mu w [1:04:42] danym momencie najbardziej pasuje tak na dobrą sprawę tak były próby Przepraszam [1:04:47] że tutaj wejdę ci słowo w historii [1:04:53] właśnie wykluczenia religii prawda żeby właśnie uniknąć przemocy tak skutkiem czego [1:05:02] była Pokojowa rewolucja francuska tak skutkiem czego była Pokojowa mówię tutaj [1:05:09] ironicznie rewolucja w [1:05:14] Rosji skutkiem czego ostatecznie było wiele ofiar i ogromna przemoc Jeśli [1:05:21] chodzi komunizm prawda wiesz co współczesna psychologia pokazuje że tak [1:05:27] naprawdę dlaczego my stosujemy takie czy inne argumenty jeżeli chodzi o używanie [1:05:33] przemocy dlatego że wybieramy coś co nam pozwoli tę naszą przemoc Obojętnie czy [1:05:39] to jest przemoc na przykład stosunku do jakichś tam bezpośrednia drugiego człowieka Czy [1:05:45] przemoc symboliczna Czy przemoc która przeradza się w wojnę my szukamy czegoś co nam to [1:05:54] umyśle [1:06:13] zracjonalizować tam A powinna była i bardzo często w tym syndromie ofiary że [1:06:18] ona uważa że ona jest winna bo się nie postarała pan Braun gasi [1:06:26] gaśnicą hanuk kię bo jemu się wydaje że w ten sposób dokonuje czynu [1:06:31] bohaterskiego bo ratuje sejm przed satanizmem Cokolwiek to znaczy w jego [1:06:37] [Muzyka] umyśle biskup prawosławny błogosławi [1:06:43] żołnierzy idących nie na wojnę tylko na rzeź cywili albo wracających z takiej [1:06:50] misji i możemy tutaj wymieniać jeszcze przez kilka godzin [1:06:55] i w gruncie rzeczy takich przypadków religijnych i nier religijnych możemy [1:07:01] sobie szukać w zasadzie wszędzie bo tak naprawdę my szukamy takiej [1:07:07] Racjonalizacji dla przemocy religia jest powszechna i religia jest bardzo dobrą [1:07:13] racjonalizację dla przemocy bo wtedy nie dość że [1:07:22] racjonalizujące bard dob to jest taki trochę odpowiednik wykonywałem [1:07:28] rozkazy więc to jest bardzo dobre narzędzie natomiast to nie jest tak że religia [1:07:36] wzmaga przemoc w sensie takim że człowiek [1:07:41] religijny jest bardziej skłonny do przemocy niż człowiek niereligijny badania tego nie [1:07:49] potwierdzają powiedzmy sobie właśnie dlatego My uczymy to tego [1:07:56] Czego uczymy W EWS uczymy ludzi odczytywania czasami nawet nasi studenci [1:08:01] są zszokowani że na przykład podczas zajęć trwa dyskusja która dopuszcza tak [1:08:08] różna sposoby na przykład interpretacji tekstu [1:08:15] i mam nadzieję że mam wrażenie że w większości przypadków ten szok akurat [1:08:21] jest taki dobry że część osób po raz pierwszy na przykład styka się z kompletnie innym [1:08:28] środowiskiem z kompletnie z ludźmi z kompletnie innego środowiska też na przykład chrześcijanami ale z zupełnie [1:08:34] innego środowiska którzy wyrośli z innych doświadczeń czytali na przykład inne [1:08:40] tłumaczenia Biblii i w związku z powyższym dla nich oczywiste są zupełnie [1:08:46] inne rzeczy niż dla dla nas prawda więc to jest To jest bardzo ciekawe że [1:08:53] właśnie realizujemy ten postulat żeby spotykać ludzi ze sobą [1:08:59] różnych tak dialog międzyreligijny tylko między [1:09:04] wyznaniowy ale też Dążymy do tego żeby gdzieś pokazać że po tej drugiej [1:09:11] stronie też są ludzie którzy wierzą tak którzy w [1:09:17] jakiś sposób argumentują te swoje wierzenia w jakiś sposób odczytują pisma teraz tak [1:09:24] rozmawiajmy o tym wspierajmy się kłóćmy się ale zachowujmy to co postuluje [1:09:29] właśnie tutaj też rabin ten podstawowy szacunek do człowieka No teraz mamy na [1:09:37] przykład dokładnie mamy to co się dzieje w sejmie [1:09:43] na przykład i to nie jest motywowane religijnie powiedzmy znowu możemy się nie zgadzać ze sobą [1:09:50] możemy mieć diametralnie różne podejście do Jak [1:09:56] widzimy nasz kraj w różnych aspektach ale od tego pomiędzy czymś takim a [1:10:03] odmawianiem komuś na przykład prawa do bycia Polakiem patriotą polskim [1:10:09] czy odmawiania mu chęci do tego że on rzeczywiście jest na przykład nie w tym [1:10:14] sejmie w polityce w ogóle czy w innym ze względu na to że chc dobrze No to jest [1:10:19] jest jednak pomiędzy tymi postawami różnica relig jest dokładnie myślę tak [1:10:26] samo więc to co ty powiedziałaś ja strasznie żałuję rzeczywiście że te książki nie są tłumaczone na język [1:10:33] polski aczkolwiek była dostępna w Empiku w języku angielskim więc jeżeli ktoś z państwa chciałby przeczytać to myślę że [1:10:41] ona jest w dalszym ciągu dostępna musiałabym sprawdzić one są dostępne nie tylko w [1:10:47] Empiku w tej chwili zakup takiej książki kwestia 30 zł no więc właśnie [1:10:55] wic zapraszam jeżeli ktoś z państwa zna angielski a większość z nas pewnie na takim poziomie zna że bez [1:11:03] problemu przeczyta no to to to to to zapraszam do zapoznania się z lekturą bo to jest naprawdę bardzo interesująca [1:11:10] interpretacja i warto czasami spojrzeć właśnie w taki sposób to znaczy to jest [1:11:16] Zresztą też właśnie to co mówiłaś to czego My uczymy żeby w drugim człowieku [1:11:22] przede wszystkim widzieć człowieka a dopiero potem jego etykiety prawda czy [1:11:28] to jest facet czy kobieta czy to jest chrześcijanin taki czy inny czy to jest [1:11:34] nie chrześcijanin czy to jest osoba wierząca czy niewierząca i tak dalej i tak dalej tutaj możemy PŻ Każdy z nas ma [1:11:41] tych etykiet mnóstwo na tyle że w zasadzie każdy z nas Przynajmniej raz w życiu był w jakiejś mniejszości i to [1:11:48] jeszcze w jakieś mniejszości wykluczane Więc to nie jest więc możemy tak naprawdę nie musimy nawet ogromnej [1:11:54] empatii możemy się odwołać do własnych doświadczeń każdy z nas mogę się założyć że każdy z nas ma w [1:12:01] swoim życiu jakieś doświadczenie wykluczenia Chociażby z jakiegoś powodu i wystarczy przypomnieć sobie To i [1:12:07] pomyśleć jak czuje się drugi człowiek w takiej sytuacji [1:12:12] bo wykluczeni możemy być naprawdę z bardzo różnych powodów od religijnych [1:12:19] ale poza religią jest cała masa wzrost usza [1:12:26] wygląd umiejętności bądź też ich brak mnóstwo mnóstwo różnych historii [1:12:34] Mało tego każdy z nas ma pewnie ze sobą doświadczenie też takie że sam w jakiejś grupie wykluczał kogoś innego Nawet [1:12:41] jeżeli to jest doświadczenie na przykład nie wiem z czasów szkolnych i warto sobie też to przypomnieć żeby przepracować to od [1:12:48] drugiej strony także myślę że to też pomaga właśnie zieniu tego zjawiska [1:12:54] przemocy ale też w próbach powstrzymania jej przynajmniej [1:13:01] na tyle na ile możemy na ile jesteśmy w stanie Raz jeszcze dziękuję i do zobaczenia za [1:13:08] tydzień miłego wieczoru [1:13:21] życz --- Przygotowane przez: mgr Joanna Gacka Kontakt: j.gacka@ewst.pl