TRANSKRYPCJA: "Okiem filologa: Semickie struktury w ewangeliach synoptycznych. Cz. 2 | EWST online" Data publikacji: 24.10.2022 Długość: 54:47 --- [0:04] [Muzyka] [0:04] [Muzyka] [0:15] jest wtorek godzina 19 rozpoczynamy wst online Bardzo się [0:22] cieszę że mogę z państwem się dzisiaj spotkać a w zasadzie że możemy spotkać [0:28] się ponieważ jest ze mną już doktor Sławomir torbus i zgodnie z obietnicą [0:34] Będziemy kontynuować serię drugich części wykładów które rozpoczęliśmy w [0:41] wakacje a dzisiejszy wykład zatytułowany jest semickie struktury w Ewangeliach synoptycznych i dzisiaj zajmiemy się [0:50] chyba najbardziej znanym tekstem pochodzącym z Ewangelii a [0:56] w każdym razie takim które najwięcej z nas zna na pamięć a mianowicie modlitwą [1:02] pańską przyjrzymy mu się właśnie razem z [1:07] doktorem sławomirem torbusem filologię klasycznym i wykładowcą awst Sławku Witam cię po wakacyjnie i zapraszam dzień dobry dobry wieczór Bardzo mi miło [1:19] że mogę po wakacjach wrócić do cyklu No i pozostajemy w kręgu takich badań [1:27] biblistycznych które koncentrują się na szukaniu semickich struktur językowych kompozycji semickiej tekstu [1:40] no i Przypomnę tylko może tym którzy może nie mieli okazji słyszeć pierwszej [1:46] części wykładu iż badaczy którzy właśnie zajmują się [1:53] analizą Biblii z tej perspektywy uważają że taką specyficzną cechą kompozycji [2:02] charakterystycznej dla takiego semickiego kontekstu jest symetria [2:07] symetria zwłaszcza bardzo często taka binarność podwój [2:14] struktur liczne powtórzenia które są symetryczne na bardzo różnych poziomach [2:20] mikro struktury i Makro struktury to tak ogólnie rzecz biorąc [2:27] no ostatnio zajmowaliśmy się fragmentem z Łukasza 15 i taką dużą partią tekstu i [2:36] obserwowaliśmy właśnie takie powtórzenia symetrię na różnych [2:42] poziomach kompozycji tekstu dzisiaj troszeczkę krótszym tekstem się zajmiemy [2:47] natomiast tak czy siak chciałbym żebyśmy jakby rozpoczęli od takiego rzutu oka na [2:57] kontekst w którym ten tekst się pojawia ja będę się zajmował modlitwą pańską w [3:04] wersji podanej przez Mateusza tak nie przez Łukasza tylko przez Mateusza więc [3:12] [Muzyka] pakujemy do szóstego rozdziału Ewangelii według Mateusza do wersetów 18 tylko przypomnę że ten rozdział [3:24] tekstu znajduje się No można powiedzieć w samym środku [3:31] takiej relacji z jednej z najdłuższych Czy właściwie najdłuższej mowy Jezusa [3:38] w która została odnotowana przez ewangelistów to jest tak zwane kazanie [3:45] na górze i 6 rozdział właśnie w środku tego kazania na górze w tej redakcji mateuszowej się znajduje i na początek [3:55] taki rzut oka na to z czego się składa ten fragment w ramach którego znajduje [4:01] się właśnie modlitwa pańska na razie tylko taki rzut oka żeby [4:08] państwo zobaczyli ogólnie strukturę pierwszy werset to będzie wprowadzenie za chwileczkę sobie Zobaczymy jak ono wygląda i następnie [4:17] są cztery takie jednostki z których każda zajmuje się troszeczkę [4:24] innym problemem pierwsza będzie dotyczyć jałmużny później dwie takie sekwencje [4:32] które są związane z modlitwą No i właśnie w tej drugiej sekwencji znajduje [4:38] się tekst Modlitwy Pańskiej i później jest kwestia postu [4:46] 6 rozdział jest wprowadzony przez pierwszy wers który mówi nam ogólnie o tym czego dotyczy problem w tym rozdziale który będziemy sobie czytać do [4:57] którego będziemy zaglądać ale ja przeczytam żebyśmy mieli taki Pełny obraz Uważajcie zaś abyście waszej sprawiedliwości nie [5:07] wykonywali przed ludźmi po to byście byli przez nich widziani inaczej nie [5:13] macie zapłaty od waszego Ojca który jest w niebiosach czyli ja tutaj wytłuściłem [5:20] to pojęcie sprawiedliwość po greckune i szósty rozdział będzie dotyczył [5:27] wykonywania tak zwanych uczynków sprawiedliwości takich typowych w [5:32] tradycji żydowskiej czyli modlitwa post i jałmużna tak te trzy elementy się tutaj pojawiają jako taki element [5:41] praktykowania takiej tradycyjnej sprawiedliwości czy ważności No i nauczanie będzie dotyczyć tego żeby unikać takiej jakiejś [5:51] ostentacji robienia tych uczynków sprawiedliwości na pokaz tak i sankcją jest to nie macie zapłaty od waszego [6:01] Ojca który jest niebiosach czyli ten pierwszy werset nas wprowadza problem [6:08] no i później znajdujemy Właśnie te trzy uczynki [6:14] sprawiedliwości o nich jest mowa w takiej kolejności jaką tutaj państwu widzą wersety 24 to jest jałmużna czy inaczej udzielanie wsparcia modlitwa w [6:24] środku która będzie złożona z dwóch elementów i na końcu post [6:30] i teraz to co na co chciałbym zwrócić uwagę po to też wprowadzam państwa w kontekst Modlitwy Pańskiej [6:39] Chciałbym zwrócić uwagę na pewien specyficzny sposób właśnie [6:46] skomponowania tego tekstu mianowicie na takie triady tak w przypadku poprzedniego wykładu [6:55] zwracaliśmy uwagi na binarność na podwójne powtórzenia na Takie struktury które są złożone z dwóch elementów dwuelementowe Natomiast [7:05] tutaj Niektórzy badacze zwracają uwagę na to że można byłoby [7:11] zaobserwować w ogóle na przestrzeni całej Ewangelii według Mateusza taką [7:17] tendencję do tworzenia trójek jeden [7:23] z badaczy właśnie przeanalizował nazywa się stasen Glen stasen [7:30] przeanalizował kazanie na górze pod tym kątem i uznał że ta główna część kazania [7:36] na górze w ogóle została skomponowana przez Mateusza na zasadzie trójek No i [7:41] tu w szóstym rozdziale szczególnie myślę wyraźnie to widać bo po pierwsze już [7:47] widzieliśmy na Makro strukturze że problem dotyczy trzech uczynków [7:52] sprawiedliwości tak modlitwa post jałmużna i teraz każdy z nich kiedy jest [7:57] o nim mowa No jest przedstawiany właśnie w takiej kompozycji trójelementowej [8:02] przez Mateusza czyli w części a tak jak tu widzimy na przykładzie jałmużny gdy [8:08] więc udzielasz wsparcia czyli wymieniamy nazwę tego uczynku sprawiedliwości nie [8:14] trąb przed sobą jak to czynią obłudnicy w synagogach i na ulicach aby ich ludzie chwalili Zapewniam was odbierają swoją zapłatę [8:21] Czyli mamy w części drugiej takiej negatywny przykład to czego nie należy [8:27] robić i w części C rozwiązanie propozycja tego w jaki sposób to powinno [8:33] się dziać lecz ty gdy udzielasz wsparcia niech twoja lewa ręka nie dowie się co czyni prawa aby twoje wsparcie pozostało w ukryciu A twój ojciec który widzi w [8:41] ukryciu odpłaci tobie No i to jest właśnie mowa o tym braku ostentacji i [8:46] każdy z tych elementów modlitwa post jałmużna jest trzy elementy [8:52] skonstruowane jest na zasadzie takich trójek kompozycyjnych [9:01] Proszę bardzo dowód w wersety 5.6 o modlitwie gdy się modlicie wymieniamy [9:06] nazwę uczynku Nie bądź jak obłudnicy gdyż lubią modlić się stojąc w synagogach na rogach ulic aby pokazać się ludziom Zapewniam was odbierają [9:14] swoją zapłatę negatywna postawa i rozwiązania a ty gdybyś się modlił wejdź [9:19] do schowka Zamknij ze sobą drzwi Pomódl się do swojego ojca który jest w ukryciu A twój ojciec który widzi w ukryciu odpłaci tobie widzimy powtórzenia całych [9:28] fraz tak nawet tutaj takie symetryczne symetryczna konstrukcja jakbyśmy przeszli później do postu to mielibyśmy identyczną sytuację czyli ja zwracam [9:37] uwagę na to że te trójki tutaj się pojawiają [9:43] podobnie w tej drugiej części dotyczącej modlitwy modląc się zaś [9:50] Nie paplajcie jak poganie bo myślą że zostaną wysłuchani dzięki swojej wielu mówności nieupodobnijcie się więc do nich gdyż wasz ojciec już wie czego [9:57] potrzebujecie zanim go poprosicie Czego nie robić i uzasadnienie i [10:03] rozwiązanie część cwy więc w taki sposób się módlcie i tutaj mamy właśnie wprowadzenie do modlitwy pańskiej tak w ten sposób zrobione czyli [10:14] ona jest odpowiedzią tak na jakiś taki problem który jest związany z [10:19] wielomówstwem Tak jak mówi wielomównością tak jak tutaj nam autor przekładu Proponuję i pojawia się modlitwa pańska [10:29] w wersetach od 9 do 13 i później mamy taki dwuwersetowe komentarz Można [10:40] byłoby powiedzieć takie odniesienie do treści do pewnych treści Modlitwy Pańskiej który w jakiś sposób koresponduje [10:50] z tą z tym wersetem pierwszym wprowadzającym rozdział 6 ale nie będę w [10:58] to wchodził bo chciałem się skoncentrować tylko na modlitwie pańskiej a w naszym nowym formacie mamy mało czasu więc nie chcę zabierać go na [11:06] to żeby analizować rzeczy które są poboczne No i właśnie [11:13] wersety od 9 do 13 tak Czyli ten ten rozbudowany trzeci element [11:21] kolejnej trzeciej trójki w tym szóstym rozdziale i ja chciałbym [11:28] państwu zaproponować znowu takie rozwiązanie które znalazłem [11:34] u badacza do którego już się odwoływałem na poprzednim wykładzie czyli francuskiego biblijny Rolanda mene które można znaleźć zresztą w książce [11:48] która jest przełożona na język polski jego taka dawna dawna książka [11:53] wprowadzenie do hebrajskiej retoryki biblijnej więc jak państwo mają okazję gdzieś zajrzeć to to można można spotkać również fragment poświęcony Modlitwie [12:04] Pańskiej i w odróżnieniu od takiego [12:11] zwykle spotykanego podejścia które dzieli modlitwę Pańską na 7 wezwań [12:20] robiąc linie podziału tutaj 3 + 4 tak Czyli mówią mówią komentatorzy [12:29] mamy tutaj do czynienia z siedmioma wezwaniami z których trzy pierwsze odnoszą się do Boga natomiast cztery do modlących się tak I co widać tutaj [12:42] choćby poprzez możemy zaobserwować widząc użycie zaimków osobowych święci imię Twoje przyjdź królestwo twoje bądź wola twoja [12:51] i później zmiana chleba naszego daj nam odpuść nam nie wódź nas nas zbaw prawda [12:57] zwykle analiza strukturalna Modlitwy Pańskiej kończy się na tym czasami [13:05] komentatorzy próbują też troszeczkę innych podziałów ale też nie będę w niej [13:10] wchodził ze względu na czas i skupię się na tym co zaproponował rolę [13:16] i on właśnie proponuje żeby spróbować [13:22] jakby konsekwentnie tutaj te trójki obserwować również na przestrzeni [13:29] kompozycji Modlitwy Pańskiej Czyli on to widzi w ten sposób że mamy trzy pierwsze [13:37] wyzwania które odnoszą się do Boga i rzeczywiście ten zaimek twoje twoja twoje się tutaj pojawia następnie mamy to wezwanie [13:51] dotyczące chleba które on widzi jako centrum tak tej [13:59] konstrukcji czyli tak zwana struktura koncentryczna tak używając terminologii [14:05] badaczy retoryki semickiej tak to są takie często spotykane konstrukcje w [14:12] których treść biegnie dociera do pewnej osi do pewnego środka [14:18] i później na zasadzie odbicia lustrzanego pojawia się symetryczna konstrukcja No odbijająca właśnie tą pierwszą [14:28] konstrukcję która przed tym centrum się pojawiła No i będę uważać że te trzy [14:33] wezwania tutaj pod tak na naszym slajdzie pod pod tą centralną częścią [14:39] One odbiciem lustrzanym w jakimś sensie na pewno w sensie strukturalnym za [14:44] chwilę się spróbujemy skupić na znaczeniu tych trzech pierwszych wezwań [14:51] na dodatek On obserwuje tutaj też takie symetrie w tych wezwaniach okalających tą część [15:02] centralną czyli bądź wola twoja i odpuść nam nasze winy pojawia się taki ornament [15:08] taki ozdobnik on go tak to nazywa w postaci takiego dodatku tutaj jak w [15:14] niebie taki na ziemi jak i my odpuszczamy naszym innowajcom [15:20] on to widzi jako dopowiedzenie właśnie do tego trzeciego i piątego wezwania i [15:28] one mają stanowić jakby taką ozdobną ramę dlatego Co znajduje się w samym [15:33] centrum dla mnie to wezwanie które znajduje się w centrum jest takim najważniejszym wyzwaniem [15:41] Modlitwy Pańskiej to wezwanie dotyczące chleba naszego [15:48] powszedniego dlaczego Dlaczego tak uważa między [15:53] innymi analizując właśnie już treść wezwań z [16:00] którymi tutaj mamy do czynienia zwraca uwagę na to No że gdybyśmy szukali takiego wezwania które odnosiłoby się bezpośrednio do [16:10] ojca tak który jest adresatem Modlitwy Pańskiej No to wyzwanie o to [16:17] żeby dał chleb w kontekście tamtych czasów zwłaszcza [16:23] No byłoby najbardziej adekwatne w odniesieniu do ojca tak pierwsze [16:29] wezwanie święci mnie twoje prawda [16:35] mówi o świętości Boga drugie o królestwie mówi o tym że [16:41] jest on królem tak bądź wola twoja będzie nas nakierowywać na myślenie o [16:49] nim jako o panu prawda jak w niebie taki na ziemi natomiast chleb daje nam [16:55] chleba naszego powszedniego dzisiaj no będzie rzeczywiście tutaj zgodziłbym się [17:01] z menerze najbardziej pasuje do tego do kogo modlitwa jest skierowana [17:07] podobnie gdybyśmy szli dalej ten który odpuszcza nasze winy Bóg miłosierny tak [17:14] nie budź nas na pokuszenie to jest jedno z takich ostatnio [17:19] kontrowersyjnych miejsc prawda w Biblii jeżeli chodzi o tłumaczenie to [17:28] może będziemy mieli czas żeby o tym porozmawiać ale ktoś [17:33] Kto w jakiś sposób nam pomaga tak można byłoby tak to widzieć tym jest Bóg zbaw [17:42] Uderz złego Czyli ktoś kto nas wyzwala więc to wezwanie o chleb centralne najbardziej według mene pasowało by pasowałoby do ojca No i teraz co jeszcze [17:52] na co jeszcze żyli Menem widzi na poziomie kompozycji na poziomie symetrii [17:58] to że rzeczywiście pewne elementy ze sobą tutaj [18:04] współgrają że można na poziomie nawet rytmicznym dźwiękowym zaobserwować [18:10] związki między tymi wyzwaniami z którymi tutaj mamy do czynienia i analizując próbując wejść troszeczkę głębiej No bo co z tego że [18:21] obserwujemy na poziomie kompozycyjnym prawda te zbieżności te symetrie czy coś [18:28] z tego jeszcze wynika dla naszego zrozumienia sensu Modlitwy [18:33] Pańskiej No tutaj Gdybyśmy byli właśnie konsekwentni i próbowali wyciągać wnioski na bazie [18:42] obserwacji strukturalnych No to musimy pamiętać że myśl tutaj tej koncepcji mene te wezwania z którymi tutaj mamy do czynienia one są odbiciami lustrzanymi [18:54] tak i w jaki sposób Mane próbuje widzieć relacje między nimi [18:59] No więc w jaki sposób będę widzi relacje między pierwszym i ostatnim wezwaniem [19:06] święć się imię twoje i Zbaw nas ode złego ja może tutaj [19:13] gdzieś powinienem mieć o mam tutaj grecki tekst tak żeby nie być żeby nie [19:18] być gołą słownym to Ostatnie wezwanie tutaj ma [19:24] taką frazę atutu Pony ru a po tu ponoeru i to jest to co jest tłumaczone od złego [19:34] tak w naszym w naszym przykładzie z tym wyrażeniem jest pewien taki problem że [19:41] ono jest niejednoznaczne ze względu na to że znajdujemy tam przymiotnik wersję [19:50] przymiotnika poneros który Zaopatrzony jest w rodzajnik bo język grecki używa [19:56] rodzajników i kiedy dodamy do przymiotnika rodzajnik to tworzymy rzeczownik prawda z takiego [20:06] z takiego z takiej formy greckiego słowa No i problem polega na tym że w tym [20:13] momencie ten rzeczownik pojawia się w takim przypadku język grecki odmienia rzeczowniki przez przypadki który jest identyczny dla form rodzaju męskiego i [20:23] nijakiego czyli ten przymiotnik Pony rozg gdybym zaopatrzył w rodzajnik męski [20:30] to znaczyłby troszeczkę coś innego niż bym go zaopatrzył w rodzajnik neutron [20:35] nijaki A w tym przypadku w którym tu jest obie te formy wyglądałyby tak samo No i my musimy zinterpretować czy chodzi o męski rodzaj czy nijaki gdyby to był [20:46] rodzaj nijaki to mamy właśnie przed sobą przekład który zakłada że mamy do [20:53] czynienia z rodzajem nijakim złego zapisane z małej litery będziemy rozumieć jako no jakiś rodzaj nieszczęścia Zbaw nas [21:02] od jakiegoś nieszczęścia od czegoś złego co może nas spotkać ale gdyby założyć i [21:10] będę zakładałby coś takiego że ten rzeczownik jest rodzaju męskiego tutaj [21:16] to wówczas to z Powinno zrobić się wielkie i chodzić będzie osobę osobę [21:23] złego Zbaw nas ode złego od diabła od od szatana i w tym sensie [21:30] yyy Pierwszy fragment tutaj próbuje nas przekonać do tego [21:35] pierwsze wezwanie i to ostatnie stoją ze sobą w kontraście w antytezie święć się [21:42] imię twoje chodziło o świętość prawda Boga które jest No zupełnej antytezie do [21:50] tego ostatniego wezwania gdzie gdzie wówczas jeżeli zajmiemy [21:56] jeżeli uznamy że mamy rodzaj męski tak no to ten zły to jest inna inna [22:02] rzeczywistość i my nie chcemy my nie chcemy w niej być Czyli tutaj widzi pewną pewną antytezę idąc dalej przyjdź królestwo twoje No i nasze [22:14] kontrowersyjne nie wódź nas na pokuszenie może rzeczywiście to pokuszenie nie jest tutaj najlepszym [22:21] rozwiązaniem ponieważ słowo greckie znowu żeby nie być gołosłownym pokaże państwu ta fraza brzmi tak Kaim [22:35] Czyli to co jest tłumaczone jako pokuszenie na pokuszenie to po grecku [22:40] jest pejra smon tej ras Mon No i raz Mon ma troszeczkę szersze znaczenie niż [22:47] Pokusa No i właściwie większość komentatorów tak jak sobie robiłem taki mały przegląd przed dzisiejszym spotkaniem jest zdania [22:59] że w tym kontekście Pokusa kuszenie przez Boga rzeczywiście nie bardzo ma [23:04] sens No już pomijam pomijam to że [23:10] rzeczywiście stałoby w takiej sprzeczności czy byłoby jakieś napięcie [23:16] wówczas z fragmentem z listu Jakuba prawda Gdzie jest mowa o tym że Bóg nikogo Przecież nie Kusi [23:24] No ale ale tutaj zakłada się że ten kontekst że to jest [23:30] próba próba i cała ta sytuacja która która jest związana z próbą tak Bóg niejednokrotnie Testamencie wystawia Izraela na próbę [23:41] Tak sprawdza jako testuje No to się wiąże z pewnymi napięciem z presją z [23:46] czymś takim nieprzyjemnym No i to tym czasownik tutaj jest mówił [23:53] wprowadzaniu W pewną sferę związaną z próbą i słaby człowiek modli się o to [24:00] żeby No niekoniecznie musieć być poddanym próbom No nie wiem przypomnijmy [24:05] sobie uchwała choćby prawda ze Starego Testamentu Jakim próbom jest poddawana [24:11] jego wiarę więc pewnie w tym kierunku byśmy mogli [24:17] tutaj iść i to byłoby też czy takie myślenie o pewnej sferze próby [24:23] jakiegoś napięcia jakiejś presji i tym że Bóg miałem Jest [24:30] proszony o to żeby nie wprowadzał nas w taką sferę w taką przestrzeń stałoby w [24:37] jakiejś relacji z nastaniem innej rzeczywistości tak być może [24:42] eschatologicznie tak Albo może w takim napięciu już ale jeszcze nie takim który jest charakterystyczne prawda dla na przykład [24:51] pawłowego myślenia ale tutaj mamy sferę Królestwa Bożego i My chcielibyśmy się [24:57] tutaj znaleźć raczej i prosimy Boga żeby nie wprowadzał nas w inną sferę tak [25:05] która No jak widzimy Zresztą tutaj poprzez ten spójnik ale no jest powiązana w jakiś sposób z tym złym który który też jakąś rolę [25:16] może tutaj odgrywać także gdzieś to obserwacje menne w jakiś sposób się [25:24] łączą z pewnymi obserwacjami takimi kontekstowymi [25:30] związanymi właśnie z tą z tym wezwaniem [25:35] dotyczącym próby czy pokuszenia co z trzecim bądź wola twoja no i tutaj [25:43] nomenę musi w jakiś sposób powiązać żeby być konsekwentnym To w jaki sposób musi [25:50] powiązać to wezwanie z tym wezwaniem numer 5 prawda i odpuść nam nasze winy no i mened tutaj jest zdania [26:01] że no po prostu ta wola o której byłaby mowa w trzecim wezwaniu ona no należałoby ją zawęzić jakoś w tym kontekście do [26:14] odpuszczania win tak do Miłosierdzia które ma się dziać [26:20] No w niebie i na ziemi i i obraz jest też związany z tym że i my odpuszczamy [26:27] naszym winowajcom tutaj taka ciekawostka jeszcze bo my mamy w przykładzie winy [26:33] prawda natomiast jak sobie popatrzymy na grękę to mamy tutaj słowo ta offailemata [26:40] i rzeczownik Toys of failetays dosłownie o filemata to są długi i ofel [26:51] to są to są dłużnicy więc mamy tutaj taką metaforę [26:57] związaną z długami tak no grzech wina jest jakby swego rodzaju zaciągnięciem [27:04] długu wobec Boga No więc będę chcąc być chcąc być konsekwentnym [27:11] z tą swoją teorią uważa że tutaj właśnie tą wolę należałoby zawęzić z [27:18] kontekstualizować to do kwestii związanej z odpuszczeniem win [27:24] i uważa że te wersety 14-15 tak które [27:29] następują tuż po modlitwie pańskiej wspierały jego tezę prawda bo tutaj mamy [27:35] do czynienia z swego rodzaju takim komentarzem czy do powiedzeniem do [27:41] treści modlitwy i ona dotyczy to do powiedzenia właśnie odpuszczania dosłownie upadków Bo jeśli odpuścicie ludziom ich upadki odpuści i wam wasze [27:52] ojciec niebieski jednak nie odpuścicie ludziom to I wasz ojciec nie odpuści wam waszych upadków więc będę uważał że ten 14 15 werset który tutaj się pojawiają w [28:02] jakiś sposób wzmacnia No to jego myślenia o tym że należałoby [28:07] w ten sposób wiązać ze sobą wezwanie trzecie i wezwanie piąte No i tak jak [28:12] mówiłem wcześniej chleb jest centrum jest to tym takim [28:18] najważniejszym Można byłoby powiedzieć wezwaniem Jeżeli byłaby to modlitwa poranna prawda No to takim wezwaniem w których w którym [28:29] prosimy ojca o to żeby no podtrzymywał nasze nasze istnienie tak nasz byt poprzez zapewnianie nam [28:40] [Muzyka] chleba naszego powszedniego to byłaby oczywiście w tym przypadku metonimia wszystkiego tego na co co się składa na [28:50] nasze życie Ja bym tak to czytał tak niektórzy [28:56] komentatorzy próbują widzieć tutaj jakąś głębszą jeszcze treść taką treść [29:02] może symboliczną ale wydaje się że chyba nie ma takiej [29:07] potrzeby żeby Szukając jakiegoś takiego pierwotnego znaczenia tej modlitwy [29:15] odwoływać się do koncepcji aż tak bardzo głębokich jakie czasami czasami się [29:23] spotyka czytając komentarze także no tak by tak by wyglądała ta struktura taką pozycja [29:32] w ujęciu francuskiego biblisty Orlanda mene [29:39] Ciekawe jest to że rzeczywiście to widzenie trójek tak tej [29:45] koncentryczności w jakiś sposób No jest harmonizuje z obserwacjami tych [29:53] biblistów którzy uważają że w ogóle cały kazanie na górze jest oparte o trójki a [29:59] niektórzy idą nawet dalej obserwując tam bodajże gdzieś przeczytałem 75 kompozycji triadycznych z których składa się w ogóle Ewangelia [30:09] według Mateusza mogłoby świadczyć o tym że miał jakąś taką tendencję do tego [30:15] żeby w kompozycji właśnie wykorzystywać trójki [30:20] Także ja tyle z mojej strony jeśli są jakieś pytania to chętnie [30:27] chętnie odpowiem pytania Oczywiście są Natomiast [30:32] rzeczywiście takie spojrzenie na strukturę którą jeszcze tutaj w tej chwili widzimy przez chwilę [30:40] no zupełnie wytrąca nas z kolejnym tego powtarzania [30:47] tak jak mówiłam na początku ta ten tekst jest chyba najbardziej znanym z całej i [30:55] w każdym razie znanym na pamięć Uczymy się go jako dzieci [31:00] chrześcijańskich rodzinach potem powtarzamy bardzo często w kościołach w [31:06] niektórych jest on elementem liturgii i w niektórych No nawet bez liturgii na [31:11] każdym bądź też prawie każdym nabożeństwie a w każdym razie na różnego rodzaju spotkaniach jest powtarzany i często Robimy to w taki sposób właśnie [31:20] bez refleksyjny a tymczasem mamy do czynienia z tekstem który No właśnie [31:29] jest bardzo bogaty w różnego rodzaju znaczenia w zależności od tego jak się [31:35] go odczytuje i tutaj ten kontekst właśnie semicki no też wprowadza nas [31:43] zupełnie inne świat zupełnie innych znaczeń jak w każdym razie inaczej rozłożonych akcentów i zacznijmy od tego [31:52] wielomówstwa bo mamy takie pytanie co autor miał na myśli mówiąc o [31:57] wielomówstwie bo modlitwa pańska też przecież zawiera sporo słów [32:02] No tak tam jest takie takie słówko [32:09] które nie jest jakby bardzo jednoznaczne battalu gessette [32:18] i ono na przykład może kojarzyć się z powtarzaniem z jąkaniem się [32:24] wręcz jest tutaj jakieś nawiązanie do być może tak to mamy spekulację mamy do [32:32] czynienia ze spekulacjami z jakimś sposobem modlitwy takim [32:37] pogańskim który mógł się wiązać z takim wielokrotnym powtarzaniem na [32:43] przykład różnych imion jakiś bogów po to żeby [32:49] to by się wiązało z jakąś magią przypisywaną słowom tak w bardzo często [32:56] w ramach religii pogańskiej tak jeżeli wypowiem odpowiednie słowo tak to [33:02] dopiero być może wtedy trafi ta moja modlitwa do odpowiedniego Boga i on tam załatwi problem z którym ja mam do czynienia [33:13] taki rodzaj ja nie wiem dzisiaj jakbyśmy skojarzyli sobie litanię prawda gdzie [33:19] gdzie ktoś powtarza wielokrotnie wielokrotnie wielokrotnie używając różnych tytułów tak na przykład jakieś jakieś modlitwy [33:28] to niektórzy spekulują że być może tutaj właśnie to gdzieś tam autor ma na myśli mówiąc o tym wielomóstwie Natomiast Zobaczmy [33:40] wy macie nie macie się tak modlić Wy możecie krótko bo wasz ojciec [33:46] doskonale wie za nim w jego poprosicie to co jest on doskonale wie co jest wam [33:52] potrzebne prawda natomiast gdzieś gdzieś tutaj ten ten pogański rodzaj [33:59] modlitwy być może Właśnie byłby związany z takim troszeczkę magicznym traktowaniem słowa Także to jest takie chyba [34:09] najbardziej powszechne rozwiązanie Z tego co [34:14] widziałem w komentarzach znaczenia tego czasownika który tutaj jest użyty jest bardzo specyficzny Ciekawe co mówisz bo w świetle ogromnej [34:24] popularności tej konkretnej modlitwy i tego co ją poprzedza właśnie ostrzeżenia [34:33] przez przed wielomóstwem sytuacja w której ona czyli ta modlitwa znajduje [34:40] się jako element takiego właśnie typowego wielobóstwa w wielu różnych [34:47] elementach Właśnie takich modlitw różnego rodzaju bo to nie tylko mówimy o [34:53] katolickim różańcu ale też wiele innych wyznań chrześcijańskich też [34:58] modlitwę Pańską włącza jej powtarzanie w różne swoje rytuały No to jest bardzo [35:06] ciekawe właśnie tak trochę przewrotnie bo ona była podana jako przykład Właśnie żeby nie traktować jej modlitwy sposób [35:16] magiczny prawda i [35:23] tak no idąc że co mogłeś o litaniach że same litanie w [35:29] sobie no jako elementy liturgii one nie miały tego charakteru magicznego Natomiast w takiej pobożności Ludowej stały się [35:39] rzeczywiście czymś magicznym tak samo jak chociażby różaniec że tam odmówienie iluś tam dziesiątek różańca czy z mówienie [35:50] jakiejś takiej czy innej litanii czy właśnie Medytacje chrześcijańskie [35:56] różnego rodzaju z powtarzaniem imion z różnymi takimi rzeczami no mają jakieś [36:02] konkretne działania ze strony Boga zapewnić i Jest to dość rozpowszechniony [36:09] pogląd powiedziałabym dalszym ciągu więc w tym kontekście rzeczywiście [36:15] przypomnienie o tym czym modlitwa ma być No jest [36:22] Wydaje mi się bardzo cenna zwłaszcza że jest to przypomnienie nie wynikające z jakichś tam szczególnej teologii tylko właśnie no z analizy językowej [36:33] No ale mamy Następne pytanie już już je czytam [36:41] jak do tego przekazu jak rozumiem w domyśle chodzi o ten przekaz o ją mówie [36:47] bo to pytanie z samego początku mają się działania charytatywne ogłaszamy w [36:53] mediach nie wiem czy to jest jakby ten sam problem bo co tutaj jest co tutaj jest problemem w tym szóstym rozdziale tak [37:03] jak zwracaliśmy uwagę na ten pierwszy werset nieobnoście się ze swoją sprawiedliwością czy to jest kwestia [37:13] pewnej pewnej motywacji tak do tego dlaczego ktoś podejmuje No na przykład [37:21] działanie wspierające kogoś innego czy po to żeby pokazać [37:26] jaki jest sprawiedliwy tak czy czy jego motywacją jest zupełnie co innego bo [37:35] weźmy gdybyśmy tutaj sobie cofnęli się troszeczkę wcześniej [37:41] to początek Modlitwy Pańskiej tak pobłogosławieństwach Jezus mówi Czyli [37:46] dokładnie w tym samym tekście prawda jesteśmy mówi żeby wasza światło świeciła tak wy macie być solą ziemi tak i ktoś mógłby powiedzieć również że no [37:56] mamy tutaj pewną sprzeczność tutaj mówi Słuchaj módl się po cichu tak żeby nikt tego nie widział pości tak żeby nikt nie wiedział że pościsz a wcześniej mówił o [38:06] tym że właściwie wszyscy mają widzieć że to wy jesteście światłością świata [38:12] Myślę że kontekst jest tutaj ważny i motywacja tak Po co w piątym rozdziale [38:20] tak nawołuje Jezus do tego żeby jego uczniowie byli światłością świata [38:26] tam pewnie chcieliby od tego uciec tak na przykład w kontekście jakiejś prześladowań tak tutaj musielibyśmy się jeszcze [38:35] mocniej w kontekst zagłębić Natomiast tutaj jest zupełnie inna sytuacja ktoś [38:41] chce pokazać swoją sprawiedliwość czyli pytanie jest o jego wewnętrzną motywację [38:46] do tego dlaczego on to robi No i myślę że to samo pytanie o [38:52] motywację byłoby do zadania w kontekście No działań medialnych tak charytatywnych No co tam gdzieś tak naprawdę [39:01] motywuje ludzi którzy chcą prowadzić tego typu jaka jest ich motywacja więc nie jestem pewien czy moglibyśmy [39:11] ten szósty rozdział No tak bezpośrednio przełożyć na na tego typu działalność [39:18] współczesną No i kwestie mediów prawda no Paweł też prowadził taką działalność [39:25] Apostoł Paweł zbierał pieniądze [39:31] na biednych w Jerozolimie chrześcijan prawda No i była to działalność [39:37] rozpowszechniona tak wszyscy o niej wiedzieli w kilku listach Prawda też mamy mowę o tym że Paweł prowadzi taką działalność zachęca chrześcijan do [39:47] wspierania innych No i myślę że znowu kwestia kwestia dlaczego on to robił [39:53] kwestia motywacji i szedłem chyba w tym kierunku Odpowiadając na tak zadane pytanie [40:03] włączyłam kilka dni temu jedna z naszych studentek [40:09] przypomniała cytat o którego się z takich sławniejszych chrześcijan że [40:17] misja nie polega na tym że w kółko mówić o Jezusie w zasadzie można w ogóle o [40:22] Jezusie nie mówić tylko żyć tak żeby ludzie o tego Jezusa pytali i wokół tego [40:28] rozwinęła się właśnie dyskusja Czy tego typu postawa to nie jest przypadkiem [40:34] właśnie życie na pokaz no i też właśnie sprowadziło się do tego że to nie chodzi [40:40] o to że my mamy właśnie na pokaz być chrześcijanami żeby ludzie się o to pytali tylko mamy żyć jako naśladowcy Chrystusa A te pytania ludzi to jest [40:51] jakby skutek uboczny tego i jeśli są fajną okazją do [40:58] podzielenia się naszą wiarą Marku czy chciałbyś jeszcze coś dodać [41:03] skomentować zapytać bo zawsze tak jest bardzo chętnie najpierw chciałbym się [41:10] odnieść do poruszonej do kwestii właśnie tego innego rozumienia nie wódź nas na pokuszenie ja jestem gorący zwolennikiem No innego tłumaczenia tego z dwóch [41:20] powodów chyba kiedyś dawniej dawniej naprawdę to była chyba prośba żeby Bóg [41:26] oszczędził prób czy tych z szatanem i tak dalej Natomiast dzisiaj brzmi to dla [41:32] przeciętnego Polaka tak jakby to było odpowiedzialny No za to że człowiek jest [41:38] kuszony że przeżywa pokusy więc no tutaj w różnych tych [41:43] nowych przekładach różne są próby Myślę że że to jest bardzo bardzo ważne żeby [41:50] trochę inaczej tłumaczyć to żeby uwolnić Boga od od tego podejrzenia że to on po [41:55] prostu sprawia No że ludzie są kuszeni do złego ale chciałem a propos tej [42:02] patrzy na tą strukturę Zrobiłem sobie tutaj screena zanim została włączona prezentacja i myślę że są bardzo ważne konsekwencje teologiczne takiego [42:11] odczytania Modlitwy Pańskiej bo pierwsza rzecz to całe Centrum tak czyli jakby to [42:17] Dokąd zmierza myśl jest tutaj taka bardzo anty można powiedzieć spirytualistyczna prawda bo to jest jakby życie takie nowoczesne kwestia [42:27] jedzenia egzystencji położone w Bogu to jest pierwsza rzecz No powiem tak [42:32] wyobrażałbym sobie żeby tą tym centrum modlitwy była była jakaś sprawa duchowa [42:38] Nazwijmy to na druga rzecz ta bądź wola twoja tak jakby ta modlitwa sugerowała [42:45] że najważniejsza sprawa dotycząca woli bożej to jest to żeby było przebaczenie [42:51] żeby ludzie tak przebaczali odpuszczali innym winy No dla mnie to są dwie bardzo ważne Takie konsekwencje teologiczne takiego [43:02] odczytania i bardzo ciekawe ważne i powiem tak No ja za tym idę [43:08] Dziękuję Dziękuję za komentarz tak właściwie co do tej pokusy może jeszcze [43:15] mogę się odnieść No to tak jak powiedziałem no pejoras MOS raczej raczej [43:22] również zgadzałbym się z tym że nie jest tutaj kuszeniem tak w tym w tym [43:28] kontekście tak to greckie słowo raczej bym bym szerzej [43:35] rozumiał ktoś sobie otworzyłem w międzyczasie słuchając [43:42] objawienie Jana czy apokalipsę Świętego Jana III rozdział [43:48] 10 werset tak który też w jakiś sposób do eschatologii by nas tutaj odnosił w [43:55] tym kontekście nie chcę powiedzieć że to wezwanie dotyczy jest patologii Wydaje mi się że w szerszym sensie tak ono tutaj się pojawia ale mogłoby również i [44:04] tam jest napisane tak ja tutaj przekład dosłowny Piotra Zaręby cytuje ponieważ zachowałeś naukę moje wytrwałości i ja Zachowam cię od godziny próby która ma [44:16] nadejść na cały zamieszkały świat by doświadczyć mieszkańców Ziemi i to jest właśnie pejra z most tak W takim sensie eskatologicznym i to co jest ciekawe w [44:27] tym kontekście to jest to że Bóg mówi to jest fragment listu do kościoła w [44:33] filadelfii że ci chrześcijanie będą od tego peiras Moss [44:40] uwolnieni prawda I w tym sensie ta próba gdzieś tutaj się pojawia ale to jest co [44:46] innego niż kuszenie tak właśnie takie typowe także być może też kwestia [44:52] polszczyzny tutaj jest Ja tego nie sprawdzałem może to pokuszenie w dawnej [44:57] polszczyźnie też miało jakieś szersze znaczenie Ale to tylko tak sobie spekuluje [45:06] Więc no myślę że tak coś tutaj jest na pewno do zrobienia z tym z tym przykładem [45:15] tam była jakaś propozycja taka różne rzeczywiście te propozycje te [45:22] propozycje są ale to nie będę nie będę w to wchodził No i te dwie konsekwencje No [45:30] tak teologiczne rzeczywiście No myślę jak najbardziej też bym się [45:37] zgodził tutaj nie rozwijałem tej kwestii chleba tak bo tak jak mówię są [45:42] komentatorzy którzy próbują rozumieć ten chleb zwłaszcza że próbują go rozumieć właśnie tak trochę mistycznie wręcz tak czasami [45:52] czasami zwłaszcza w katolickich komentarzach można znaleźć odniesienia do Eucharystii tak w tym miejscu Wydaje mi się że nie za bardzo tak dałoby się [46:05] znaczy można byłoby na zasadzie jakiejś recepcji takiego nie wiem późniejszego [46:10] nabudowywania pewnych treści szukać pod tym chlebem prawda o którym tutaj jest [46:16] mowa taki taki treści bardziej teologicznej No ale wydaje mi się że w [46:21] tym kontekście jednak chodzi o codzienny byt człowieka który zwraca się do ojca [46:27] No i znowu tak konteksttualnie pasuje do tamtej rzeczywistości No kto inny Jak nie ojciec udziela wsparcia utrzymuje [46:37] godzinę tak to wszystko jest na jego głowie więc najbardziej adekwatne wezwanie do ojca to jest właśnie to [46:45] centralne tak tutaj myślę no i bądź wola twoja od późną nasze winy Myślę że rzeczywiście takie piękne piękne dwa wezwania które [46:55] okalają potrzebujemy przebaczenia potrzebujemy chleba myślimy o przyszłości o eschatologii o [47:04] tym że przyjdzie królestwo i chcemy żeby Imię Boże się uświęcało prawda Także wychodzi taka piękna modlitwa która dotyczy i [47:13] teraźniejszości jest patologii i rzeczy codziennych i No taka [47:19] nawiązując do tego wielomówstwa tak niewielkich w krótkich słowach tak [47:25] wyrażająca bardzo wiele treści jednak gdyby to próbować właśnie czytać w ten [47:32] sposób także dzięki za komentarze No ja tutaj powiem że nie uwolnimy się [47:40] od tego pokuszenia bo mamy jeszcze jedno pytanie w międzyczasie Skąd wzięło się zawężenie tłumaczenia do nieódź nas na pokuszenie i czy występuje [47:50] tylko w języku polskim No nie wiem nie sprawdzałem innyjęzycznych tak [48:00] przykładów natomiast peiras most może znaczyć pokuszenie po prostu także to [48:05] jest kwestia wyboru tutaj tłumaczenia Tak możemy rozszerzyć możemy zawęzić [48:15] tak jest no to jakby normalny proces związany związany z tłumaczeniem ja [48:21] teraz tłumaczę akurat jestem na takim etapie tłumaczenia homili Jana [48:28] Chryzostoma tak i tam bardzo takim ulubionym tematem który on [48:36] porusza to jest pejoras Moss właśnie to słowo i tam w kontekście Pawła to są [48:42] homili Nadzieja Apostolskie i dotyczą tego co Pawłowi się przydarzało no i [48:49] Pawłowi się przydarzało mnóstwo pei raz moich właśnie prób właśnie jakiś takich [48:56] problemów 20 rozdział Dziejów Apostolskich 19 werset Paweł mówi że on pracował wśród łez i pejora z mojs i prób także no jak [49:09] najbardziej można to payeras most właśnie tutaj tak rozumieć jak widać że [49:14] tak powiem native speakerzy starożytni również w ten sposób [49:20] to rozumieli Natomiast ja nie znam historii recepcji że tak powiem [49:27] takiej późniejszej tego miejsca w Biblii być może gdzieś nastąpił jakiś problem zwykle jak coś się dzieje z [49:38] tłumaczeniem to bibliści się odwołują do błędu Hieronima tak który Coś źle [49:43] przetłumaczył i wiemy że Hieronim akurat zajmował się mocno tłumaczeniem również Modlitwy Pańskiej [49:52] być może tam coś jest takiego po łacinie tam nanos indukas intentacionem to brzmi [50:00] tentatio czyli jakaś rzeczywiście taka taka próba taka Pokusa bardziej tak być [50:06] może łacinam być może Wulgata gdzieś tutaj miała jakiś wpływ tak ale no jest to do sprawdzenia na pewno chętnie sobie [50:14] pogrzebie zobaczę jaki tam łańcuszek miał miejsce i na ostatni raz kiedy błędy czy powiedzmy jakieś takie [50:25] przeinaczenia wzbogaty mają wpływ na czy tłumaczenia czy takie popularne [50:33] treści No mogą być różne różne czynniki tak [50:38] które które mają na to wpływ No często rzeczywiście jakiś błąd tłumacza [50:45] Czy jakaś propozycja nie chcę powiedzieć błąd Tak może może to za duże słowo ale [50:52] jakaś propozycja tłumaczeniowa ze względu na przykład na autorytet tłumacza gdzieś tam się przebija tak mocno do świadomości że tradycja ją [51:01] przyjmuję taką wersję i później ona ona idzie gdzieś dalej [51:06] do przodu Także Chętnie to sprawdzę i być może [51:12] na ten temat spotkanie bo to jest pokuszeniem no tak tak jak [51:18] [Muzyka] było takich fragmentów w których [51:23] właśnie interpretacja jest kluczem dorozumienia również teologicznego [51:33] niż interpretacja tak to w większości przypadków to nie jest po prostu przenoszenie jeden do jednego treści No po prostu czasami się [51:43] Zapewniam nie da tekst tak zrobić i No to tak jest [51:52] podobnymi pojęciami bo są zakorzenione na przykład tej samej kulturze Ale są [51:59] osoby bliskie więc też się nie da Co dopiero mówić o językach które na [52:04] przykład mają zupełnie inny zestaw znaczeniowy za sobą w tej chwili [52:09] Sławku Bardzo bardzo ci dziękuję ja dziękuję bardzo ciekawy temat i myślę [52:16] że właśnie różne takie tematy związane z [52:21] językiem był bezpośrednio Będziemy na pewno w tym roku kontynuować a państwa chciałam zaprosić na kolejną część drugą naszych [52:33] wakacyjnych spotkań i tym razem spotkamy się z Izabelą bućkowską która będzie opowiadać nam o [52:47] rodzicach swoich dzieci o dzieciach swoich rodziców a w zasadzie właśnie tę [52:53] drugą część dzieci swoich rodziców pierwsza część była poświęcona [53:00] obowiązkom które wynikają z Biblii z przykazań i [53:06] które przekazuje Talmud dzieci w stosunku do rodziców druga [53:13] część będzie poświęcona właśnie rodzicom i tym jakie oni mają zobowiązania i w [53:21] jaki sposób mają traktować dzieci Podstawą rozważań w dalszym ciągu będzie [53:27] Dekalog wraz z jego rozwinięciem w interpretacji adminicznej czyli nieco [53:34] inne niż to tę którą zazwyczaj zazwyczaj doświadczamy z waszych [53:41] kościołach jest to bardzo ciekawa interpretacja Zapraszam państwa zresztą też do wysłuchania części tego wykładu który jest też już [53:51] na YouTube Zresztą na YouTubie znajduje się też pierwsza część wykładu doktora korbusa i wydaje mi się że temat jest warty [54:01] kontynuowania dlatego że też rzucę troszeczkę inne światło na to jak Jaka [54:07] była konstrukcja rodziny również w Izraelu jak tam konstrukcje rodziny w [54:15] tej chwili twórczo rozwija właśnie judaizm No a jeżeli chodzi o dzisiaj to [54:22] raz jeszcze bardzo bardzo serdecznie dziękuję tobie Sławku państwo za ciekawe [54:27] pytania i do zobaczenia za tydzień dobranoc dobranoc --- Przygotowane przez: mgr Joanna Gacka Kontakt: j.gacka@ewst.pl