TRANSKRYPCJA: "Kiedy zmartwychwstał Jezus? | EWST online" Data publikacji: 21.11.2024 Długość: 02:15:28 --- [0:04] [Muzyka] [0:04] [Muzyka] [0:15] Dzień dobry państwu jest wtorek godzina 19:00 rozpoczynamy ewst online jest z [0:23] nami już nasza kolejna [0:28] absolwentka i będziemy dzisiaj rozmawiać o [0:34] czasie z czasem to jest w ogóle bardzo ciekawa sprawa dlatego że każdy z [0:41] nas tak czy inaczej szczególnie we współczesnych czasach o tym czasie musi [0:48] myśleć powstaje na jego temat bardzo dużo różnych [0:54] ciekawych opracowań od literatury i popkultury począwszy [1:00] a skończywszy na pracach z dziedziny matematyki fizyki i innych nauk [1:06] szczegółowych ale o tym za chwilę Witam cię Agnieszko Bardzo serdecznie Bardzo [1:13] się cieszę że udało nam się znaleźć czas na to żeby wspólnie [1:18] tutaj porozmawiać o czasie ale myślę że nie będziemy rozmawiać tylko o czasie [1:24] ponieważ jak już wspomniałam jesteś naszą absolwentką Skończyłaś studia te [1:31] zanim dojdziemy do tego co teologia ma wspólnego z czasem to chciałam cię [1:36] zapytać bo ty jesteś osobą Nie tylko wielu talentów ale też [1:43] No takim powiedziałabym bardzo mocno wszechstronnym wykształceniu pozwolą państwo że ja przeczytam za [1:51] chwileczkę jakie tutaj elementy tego wykształcenia jeżeli chodzi o naszą [1:58] dzisiejszą Spotkanie mamy Agnieszka Matylda scher doktor [2:07] genetyki filozofii i muzyki sakralnej absolwentka między innymi ewst [2:12] o czym już mówiłam ale też Uniwersytetu Wrocławskiego Collegium humanum Nel Mandela University wykładowczyni [2:19] Akademicka nauczycielka fizyki psycholog Kliniczny artystka i wśród tych wielu [2:27] rzeczy które studiowała których zdobywała tytuły naukowe których [2:32] naucz znalazła się też teologi teraz Odpowiedz mi na takie pytanie po co [2:39] teologia na przykład fizyk Oj niezbędna ale to musiałabym trochę [2:46] wrócić to znaczy właśnie do fizyki więc może od tego zacznę więc ja tymczasem to [2:52] akurat interesowałam się od TR roku życia Natomiast w liceum właś jeszcze [2:58] gimnazjum tak naprawdę Podjęłam decyzj że bardzo bym chciała jakoś ten czas zrozumieć ogólnie wszechświat wszystkie [3:04] mechanizmy jak to działa to mnie najbardziej do wszystkiego interesowało i Przyznaję że zawsze [3:12] miałam taki taką pasję właśnie gdzieś w kierunków filozofii teologii Natomiast w [3:19] tamtym czasie jeszcze miałam takie bardziej empiryczne podejście i w związku z tym stwierdziłam że to [3:26] co pozwoli mi ten czas najgłębiej To będzie ta fizyka szczególności fizyka [3:33] teoretyczna i stąd t fizykę teoretyczną Wybrałam sobie na taki mój pierwszy [3:38] kierunek studiów i chciałam myślałam wtedy że to mi pozwoli zrozumieć [3:44] wszechświat zrozumieć wszystko głębiej Ale muszę przyznać że z perspektywy czasu myślę że się [3:50] trochę myliłam i kolejne pytanie które [3:56] zadawałam nie miały w tej fizzi dalej była biologia filozofia kolejne [4:02] studia kolejne zgłębianie wiedzy i tak dalej i tak dalej i tak naprawdę pewnym [4:08] momencie doszłam do takiego punktu gdzie te nauki szczegółowe właśnie ta fizyka [4:14] biologia te podejście takie matematyczne ścisłe zaczęło być dla mnie [4:20] niewystarczające zaczęłam widzieć że tylko schodzę głębiej bo już zeszłam do logiki później Chciałam schodzić do [4:25] metaliki jeszcze głębiej głębiej głębiej aż ostatecznie tak naprawdę byłam gdzieś [4:32] tam na granicy nihilizmu i takiego relatywizmu Gdzie właściwie tak naprawdę nic nie wiedziałam nie było żadnej [4:39] prawdy nie było żadnej drogi nie było nic i wtedy moim kolejnym pomysłem na na [4:44] studia właśnie była teologia i teraz tak sobie mówię trochę poetycko że dlatego [4:50] teologia że postanowiłam zmartwychwstać to znaczy tak naprawdę postanowiłam ten [4:55] nihilizm relatywizm zmieni przemienić na pewnego [5:00] rodzaju wiarę dlatego że Wiedziałam że nie czuję się dobrze tak nic nie wiedząc [5:05] czując że wszystko jest tylko i wyłącznie relatywne A wiedziałam że jeżeli w coś uwierzę Jeżeli gdzieś tę [5:12] moją wiarę skieruj to ten nihilizm Mogę zamienić w coś innego i właśnie teologia była tym [5:20] kierunkiem który miał to uczynić i muszę przyznać że efekt mnie bardzo pozytywnie [5:26] zaskoczył szczególnie na tej uczelni ja pozwolę sobie ciebie [5:31] zacytować teologia pozwoliła mi na spojrzenie poza czas Tu nie chodzi bowiem o to by mówić o mnie lecz o [5:39] świecie który być może i jest widziany przez mój specyficzny filtr jednak to [5:44] właśnie ten świat i istotność czasu w tym świecie stanowi główny temat mojego [5:50] wystąpienia Wracamy teraz do tego czasu tak jak już mówiłam tak jak ty pisałaś i [5:56] pewnie będziesz jeszcze mówić ten czas jest oglądany z bardzo wielu poziomów przez jest [6:05] przepuszczane właśnie przez bardzo wiele filtrów również filtrów naukowych to [6:11] bynajmniej nie tylko takich które są związane bezpośrednio z tym czasem który oglądamy [6:18] czy którego doświadczamy ty w swojej pracy piszesz między innymi Myślę że będziesz o tym [6:24] więcej mówiła o ujęciu czasu zarówno filozofi c w naukach [6:30] humanistycznych szeroko pojętych ale też w fizyce matematyce czy o czasie [6:37] koncepcjach czasu biologicznego ja do tego bym chciała dorzucić jeszcze kwestie czasu w [6:44] kulturze czy wręcz popkulturze mamy W tej chwili wysyp różnego [6:52] rodzaju właśnie dzieł przede wszystkim filmowych których to ta koncepcja czasu [6:58] podróżowania C czy w ogóle zabawy czasem tworzenia różnych punktów czasowych [7:05] różnych linii czasowych i tak dalej jest bardzo takim ważnym elementem fabuły jak [7:11] ja czytam na przykład komentarze ludzi pod recenzjami czy opisami tego typu [7:19] produkcji bardzo często spotykam się z takim [7:25] zagubieniem w gruncie rzeczy jesteśmy tak bardzo przyzwyczajeni do tego czasu [7:31] który jest taką jedną linią jest taką stałą niezmienną tak po newtonowski że bardzo trudno nam [7:39] jest taką koncepcję czasu który można kształtować który sam się kształtuje [7:46] który jest tym elementem kontinuum czasoprzestrzennego albo po prostu no są [7:53] jego różne koncepcje bardzo trudno nam jest ją pojąć jako ludziom tak żyjącym na co [8:00] dzień i zrozumieć co jest ciekawe to nie do końca jest tak że czas liniowy to był [8:06] od zawsze i zawsze żeśmy go w ten sposób postrzegali patrząc [8:11] na różne koncepcje czasu chociażby starożytności to wcale ten czas liniowy [8:17] nie był taką koncepcją nawet dominującą [8:23] i myślę że więcej porozmawiamy na ten temat po twoim wykładzie chciałam cię zapytać [8:32] jak ty się odnosisz właśnie do tego zagubienia ludzi Czy doświadczyła się jego również [8:39] właśnie w tych różnych koncepcjach czasu ja sama byłam Zagubiona właściwie tak naprawdę już jako dziecko bo pamiętam że [8:47] jako właśnie bardzo małe jeszcze dziecko trzy lub czteroletnie ja poszukiwałam czegoś co by mnie rzeczywiście [8:53] fascynowało i chciałam znaleźć jakąś zagadkę jakiś problem do rozwiązania coś [8:59] takiego fascynującego wyjątkowego i dosyć szybko Później z czasem [9:05] zaobserwowałam to że choćby przestrzeń czy materia Czy różne takie kategorie [9:11] które gdzieś tam też są zagadkowe dla mnie nie są aż tak pociągające i fascynujące Jak ten czas i ten czas stał [9:18] się dla mnie czymś absolutnie niesamowicie priorytetowym ja naprawdę byłam nim [9:25] zawsze zafascynowana być może poniekąd właśnie dlatego że byłam Zagubiona i chciałam [9:30] rozwiązać ten problem tego mojego zagubienia więc ja to czułam od bardzo dawna i też w taki sposób egzystencjalny [9:37] to przeżywałam dlatego że jako 14 15 latka miałam też taką depresję dotyczącą [9:44] właśnie zmian przemijania martwiłam się o to że ten czas przemija jak to będzie [9:50] dalej jak to będzie później i ta i wtedy to myśli były takie trochę osadzone w [9:55] tej koncepcji liniowej No bo ona jest jednak rzeczywiście bliska jeśli chodzi o takie codzienne doświadczenie i [10:01] dopiero pewnego rodzaju eksperymenty myślowe abstrakcyjne rozważania [10:06] dotyczące właśnie czasu sprawiły że ja się z tą depresją wtedy jakoś uporałam [10:13] więc już wtedy byłam Zagubiona a później ponownie byłam trochę już w inny sposób Zagubiona tak naprawdę podczas tych [10:20] moich studiów i Studiów takim sensie że akademickich i Studiów takich własnych [10:26] gdzie analizowałam te koncepcje czasów w fizyce filozofii w biologii czynniki [10:31] starzenia się i takie różne aspekty też czułam się zagubiona i też czułam że [10:38] tych teorii jest mnóstwo a one są sprzeczne tam są paradoksy To w takim razie jak to jest w końcu która jest [10:44] prawdziwa Jedna przeczy drugiej więc byłam bardzo zagubiona i nawet do dzisiaj trochę jeszcze jestem Chociaż [10:51] staram się z tym zagubieniem właśnie walczyć poprzez pracę naukowo [10:58] filozoficzną dzisiejszego spotkania i tytuł [11:03] równocześnie twojej pracy licencjackiej z teologii przypominamy brzmi Kiedy [11:09] zmartwychwstał Jezus o zastosowaniach teologicznych koncepcji czasu w naukach [11:17] szczegółowych i w tej chwili oddaję ci głos tyko zanim rozpoczniesz Wyjaśnij tak pokrótce [11:25] czym są nauki szczegółowe dla osób kt na nie mają do czynienia z tym pojęciem [11:32] poprzez nauki szczegółowe Mam tutaj na myśli ogólnie nauki bazujące na empirii [11:37] tak naprawdę czyli przede wszystkim nauki przyrodnicze takie jak na przykład fizyka chemia biologia ewentualnie też [11:44] bardziej abstrakcyjną naukę szczegółową matematykę mogłabym tutaj również dopisać w ogólności chodzi tak naprawdę [11:50] o nauki ścisłe i przyrodnicze tutaj w ten sposób rozumiałam Te nauki szczegół [11:56] jak rozumiem podczas swojego wystąpienia powiąż właśnie kwestie zmartwychwstania [12:04] Jezusa w jakiś sposób z naukami szczegółowymi zatem zamieniamy się w [12:10] słuch zapraszam No dobrze a zatem ja pokrótce powiem jak ta moja praca wyglądała [12:16] jeżeli chodzi o strukturę o takie cele tej pracy mianowicie oczywiście celem było [12:23] tutaj Pokazanie tego że to co znajdujemy w teologii [12:31] poniekąd humanistycznych chociaż filozofia To nie jest de facto nauka humanistyczna i w ogóle można byłoby dyskutować czy to jest nauka czy ale [12:40] dobrze to nie jest na tę dyskusję natomiast chciałam przede wszystkim [12:46] pokazać coś w rodzaju jedności wszelkich nauk tak jak na przykład mówił o tym [12:51] Hermes trist że Wocie mamy coś w rodzaju jedności mistyki nauk i sztuk pra w [12:59] pewnym sensie tego zagadnienia właśnie dotyczyła i to zagadnienie poruszała ja do tego starałam się [13:06] podejść dosyć metodycznie naukowo i być może niek poniekąd troszkę zbyt sucho [13:12] czasami nawet takie przy było moje odczucie jeżeli chodzi o metodę pracy to [13:18] ja od początku ustaliłam że będę stosowała pewnego rodzaju pluralizm metodologiczne z tego względu że w tej [13:25] pracy były zarówno pewne aspekty takiej egzy teologicznej były też aspekty [13:31] rozważań naukowych na przykład biologicznych fizycznych matematycznych była też [13:37] metafizyka przede wszystkim metafizyka gdzie tutaj też wyjaśni może to pojęcie dlatego że metafizyka Często jest też [13:44] źle rozumiana poprzez metafizykę Mam tutaj na myśli de facto to co jest ponad [13:50] fizyką czyli moglibyśmy powiedzieć że jeżeli w fizyce mamy pewne mechanizmy [13:56] opis ruchu opis jakichś działań wzajemnych zależności i tak dalej [14:02] metafizyka jest tutaj tym co dyktuje te prawa czyli dlaczego akurat tak a nie [14:08] inaczej zachowuje się fizyka więc więc w tej pracy to wszystko [14:14] gdzieś tam się przewijał w różnych momentach i zaczęłam tak naprawdę od [14:20] takiej analizy przeglądowej różnych podejść do czasu które były które pojawiały się w [14:26] literaturze z różnych dyscyplin dlatego że rzeczywiście tego czasu tak jak wspomniałaś Asiu [14:34] było ten czas jest właściwie obecny wszędzie czyli można go spotkać w literaturze w różnych rozłożenia [14:40] literackich można go spotkać w historii sztuki bo są też analizy tego w jaki sposób na przykład dzieła [14:46] sztuki w tym czasie starzeją się i tak dalej też są takie różne analizy czasami [14:53] to jest tam jest trochę nawet takie filozofii dotyczącej czasu i tego kiedy to dzieło jest właściwie bardziej [14:59] tak dalej można ten czas spotkać również w archeologii kiedy badamy różnego [15:04] rodzaju zabytki można go spotkać oczywiście także w tych naukach [15:10] szczegółowych ja umówiłam przede wszystkim w mojej pracy te koncepcje czasu w czterech [15:19] takich dyscyplinach tak naprawdę chciałabym więcej ale było ograniczenie liczby [15:26] stron więc skoncentrował się na koncepcjach czasów w filozofii w fizyce [15:31] w biologii i w teologii gdzie tutaj chciałabym przede wszystkim zaznaczyć to że filozofia To była tak naprawdę tym co [15:39] ten co co te wszystkie rozważania o czasie zapoczątkowało dlatego że w [15:44] istocie filozofia To były te korzenie natomiast dopiero na wstępnie z tej filozofii wyłaniał się kolejne dziedziny [15:50] czyli właśnie chociażby fizyka biologia natomiast z teologią tutaj jest [15:56] troszeczkę inaczej dlatego że czasami przez przez niektórych uczonych teologia [16:02] jest utożsamiana poniekąd z metafizyką więc czy się wyłoniła z Filozofii czy nie To jest ta sprawa [16:09] dyskusyjna natomiast zaczęłam od takich koncepcji popularnych które są ogólnie [16:14] znane Czyli tak naprawdę od koncepcji Arche w filozofii czyli od Talesa i [16:22] kolejnych filozofów którzy rozmyślę gzie to Arche to jest coś w rodzaju takiej PR [16:29] przyczyny wszelkich Bytów wszelkich rzeczy wszelkich zjawisk można byłoby [16:34] przekładając na bardziej współczesną nomenklaturę powiedzieć że Arche to jest coś w rodzaju takiego ogólnego prawa z [16:43] którego Wyłaniają się wszystkie inne prawa i filozofowie jeszcze właśnie [16:48] przed plsy tego Arch poszukiwali natomiast dla mnie [16:54] aru przypadkach było z czasem dlatego że chociażby u [17:01] Talesa archy to była woda czyli w takiej najprostszej interpretacji można [17:06] powiedzieć że wszystko w takim razie powstało z wody No ale jak to z wody wszystko wszechświat gwiazdy to też [17:13] powstało z wody i tutaj trzeba byłoby powołać się na trochę inny sposób rozumienia filozofii greckiej czyli woda [17:20] to nie tyle substancja Co raczej pewien zbiór jej własności i tutaj w ten sposób [17:25] należałoby o tym dyskutować natomiast y z takiej perspektywy bardziej historycznej można byłoby zwrócić uwagę [17:32] na to iż Istnieją takie przesłanki za tym że Tales być może podróżował do Egiptu Natomiast w Egipcie woda [17:40] kojarzyła się z czasem naturalnie ze względu na to że ten czas był mierzony między innymi przez wylewy Nilu jak i [17:46] też w Egipcie popularne były zegary wodne więc stąd można byłoby również [17:53] przypuszczać że dla Talesa Ta woda to Arche i ten czas są ze sobą powiązane I [18:01] tutaj nie będę omawiać kolejnych Arch Natomiast w pracy bardziej szczegółowo omawiał może jeszcze powiem o Arche [18:09] Heraklita to Arche to był z kolei ogień czyli de facto wieczna zmiana wieczna [18:15] zmienność wszystkiego czyli wieczne Uwikłanie wszystkiego w czasie i [18:21] właściwie dla każdego z filozofów można byłoby znaleźć pewne takie punkty w jego Arch których nie można byłoby [18:28] rozważać gdybyśmy a priory nie przyjęli pewnej koncepcji czasu następnie u Platona mówiło się o [18:35] czasie bardziej cyklicznym później u Arystotelesa to jest takie podejście już [18:42] bardziej taki początek Można byłoby powiedzieć tego co następnie się pojawiało w fizyce [18:49] newtonowskiej później również Kolejni filozofowie również ten czas rozważali także mistycy bardzo ciekawa Była [18:56] koncepcja czasu na przykład u plotyna dlatego że można [19:02] interpretować jego słowa konkretnie Mam tu na myśli enneady i koncepcje czasu [19:07] tam zawarte można to interpretować rozumieć tak że czas jest czymś w [19:14] rodzaju podróży taką tak jakby tożsamości w podróży do absolutu dlatego [19:20] że każdy i tak jakby w tym absolucie w tej tak zwanej Jedni już jest natomiast [19:25] czas to jest to co pozwala człowiekowi na rozwinięcie jakiejś [19:31] własnej tożsamości własnej drogi fizyce to by mogło być opisane [19:36] przy pomocy na przykład pewnego rodzaju punktów na Stoczku świata to byłby takie [19:41] dość ciekawy model obrazujący trochę inny sposób te słowa następnie również koncepcje hegla [19:48] gdzie istotny był na przykład rozwój ducha absolutnego czyli ponownie takie [19:54] dążenie do tego absolutu gdzie ten czas również był istotny tym czynnikiem który [19:59] powodował że ten duch może się rozwinąć to był proces powiedzmy historyczny dialektyczny Inaczej mówiąc [20:06] czyli poprzez tezę antytezę do syntezy i dużo tych koncepcji czu [20:13] istniało w filozofii i tak naprawdę niekiedy trudno jest tutaj rozgraniczyć się z tymi koncepcjami fizycznymi [20:19] dlatego że one tak naprawdę swój początek wzięły właśnie z koncepcji filozoficznych i oczywiście taką [20:27] pierwszą rzeczywiście fizyczną strict fizyczną i słynną koncepcją jest koncepcja iaka [20:34] newa zgodnie z którą ten czas jest właśnie liniowy absolutny wszech [20:41] ogarniający niezmienny wszędzie W każdym punkcie w każdym miejscu we wszechświecie dokładnie taki [20:47] sam i to już w czasach Newtona czyli w X wieku tak naprawdę na ten temat [20:53] dyskutowano w szczególności dwóch filozofów się z nim wtedy nie zgadzało miane [21:03] szczególnie tutaj przytoczę stanowisko stwierdził że absolutna [21:09] koncepcja czasu nie jest zgodna z rzeczywistością że aby móc mówić w ogóle [21:14] o czasie musimy mieć zjawiska czas bez zjawisk nie istnieje to była i to była taka [21:23] debata PŻ kcja jeżeli chodzi o takie też codzienne [21:29] zastosowania No to ona raczej była też bardziej powszechna [21:35] natomiast kolejnym takim Przełomem jeżeli chodzi o tę fizykę teoretyczną Była zdecydowanie teoria względności [21:41] Alberta Einsteina która o tyle przyniosła przełom że ukazała względność czasu co [21:48] już było niezgodne z intuicją bowiem w teorii ein w zależności od tego jak szybko się poruszamy Czy w zależności od [21:55] tego czy jesteśmy w pobliżu pól grawitacyjnych czy też nie ten czas [22:00] płynie różnie dla różnych obserwatorów czyli hipotetycznie Gdybyśmy na przykład zbliżyli się w teorii [22:06] znoście dziury która charakteryzuje się ogromnym polem grawitacyjnym to my będąc blisko niej [22:15] Jawi byśmy się obserwator Wiwi który jest daleko jak gdybyśmy wręcz zastygli [22:20] w bez ruchu natomiast on dla nas będący blisko tej czarnej dziury jawił się jako [22:26] poruszający się szyb oprócz tego że mamy tutaj względność postrzegania czasu to w [22:34] ogólnej teorii względności Mamy również coś jeszcze ciekawszego dlatego [22:40] że Przyczyna i skutek jednoczesność następstwo zjawisk nie są tutaj [22:46] oczywiste to znaczy można znaleźć układ odniesienia W którym zjawisko a było przed zjawiskiem b Jak i taki w którym [22:53] zjawisko B było przed zjawiskiem a i następnie żeby jeszcze utrudnić [22:59] trochę problematykę No to dochodzi mechanika kwantowa i w mechanice [23:05] kwantowej z tymczasem Były kolejne problemy różnego rodzaju paradoksy [23:10] rozważania dotyczące chociażby tego czas jest symetryczny czyli czy na przykład [23:16] możemy przeszłość odróżnić od przyszłości i wiele było przesłanek za tym że nie że tak [23:23] naprawdę nie sam świat fizyczny mówi nam co było wcześniej pnie ale że to jest [23:29] coś związanego z umysłem świadomością że czas Być może jest pewnego rodzaju funkcją świadomości I był też inny [23:36] problem W mechanice kwantowej mianowicie dotyczący tego czy czas jest parametrem czyli [23:42] czy możemy go mierzyć tak jak na przykład możemy zmierzyć prędkość pęd położenie energię czy może raczej jest [23:51] operatorem ale to już jest trochę skomplikowana kwestia więc teraz też [23:56] szczegółowo nie bę natomiast tym z kolei właśnie zajmowałam się wcześniej w [24:02] fizyce i dalej omawiał też perspektywy biologiczne czyli oczywiście cykle [24:10] Naturalne procesy starzenia się i różnego rodzaju próby analizy tych procesów starzenia się Modyfikacje [24:17] genetyczne takie aspekty jak na przykład telomery skracanie się telomerów i ich wpływ na starzenie oraz Myślę że tutaj w [24:24] tym przypadku wyjątkowo ciekawą kwestię biologiczną dlatego że istnieją [24:32] koncepcje istnieją teorie jedną z nich jest na przykład teoria penrose Rogera Pen i Stuarta Hammera Pen [24:39] jest Now listą z fizyki matematykiem hamerow to anestezjolog oni napisali kiedyś właśnie pracę dotyczącą [24:46] świadomości w ujęciu kwantowym i pracę dotyczącą tego że być [24:53] może świadomość nie jest bynajmniej efektem złożoności [24:58] biologicznej ludzkiego mózgu lecz przeciwnie to ludzki mózg dopuszcza pewnej przejawy natomiast percepcja [25:06] czasu miałaby właśnie od tej świadomości być uzależniona i następnie przeszłem do do [25:13] koncepcji teologicznych i w koncepcjach teologicznych jest kilka takich punktów [25:19] na które warto zwrócić uwagę między innymi Myślę że przede wszystkim to że [25:25] czas jest tutaj często wiązany z Bogiem czy też z absolutem i chociażby Polski teolog [25:32] ksiądz profesor Piotr Liszka pisał też o czasie w swojej rozprawie habilitacyjnej gdzie napisał takie dla [25:39] mnie bardzo piękne zdanie mianowicie parafrazując napisał że poznanie czasu [25:46] jest w istocie Poznaniem początku a poznanie początku jest Poznaniem Boga czyli zrozumienie czasu poniekąd [25:53] wzniesienie się ponad czas jest drogą Boga być może też w tym wymiarze [26:02] soteriologiczny Oczywiście oprócz tego te koncepcje czasu można znaleźć również w Biblii niektóre z nich są stosunkowo [26:09] proste To znaczy są związane właśnie z cyklami z przeciwieństwami z przemijaniem Co [26:17] możemy znaleźć chociażby na przykład w Księdze Koheleta ale także z wiecznością Czyli mamy pewnego rodzaju dualizm [26:23] wieczność jako sfera boska i teraźniejszość doczesność jako ta sfera ludzka [26:30] Natomiast ja wybrałam sobie konkretną koncepcję i to właśnie było to Zmartwychwstanie Jezusa i już postaram [26:38] się wytłumaczyć dlaczego Otóż w mojej pracy ja całkowicie [26:46] abstrahować jest faktem historycznym na ile nim jest na ile nie jest Nie badałam [26:53] tego na sposób metody na przykład historyczno krytycznej kłam się raczej [26:59] na analizie literackiej konkretnie na metodzie [27:06] narracyjnej Czyli po prostu próbowałam odczytać Biblię [27:11] i przyjąć To co było napisane wraz z możliwymi sposobami interpretacji i [27:18] zmartwychwstanie jawił mi się tutaj jako taki aspekt niezwykle ciekawy z [27:24] tego względu że by może niewiele osób o tym wie i to jest Taka pewnego [27:32] rodzaju może ciekawostka Przynajmniej dla nie teologów że tego punktu procesu [27:40] aktu Zmartwychwstania biblii Nie ma nigdzie opisanego są opisane różnego rodzaju [27:47] zjawiska które miały miejsce przed tym wydarzeniem i następnie co było później [27:54] I każda Ewangelia to opisuje na swój sposób są pewne różn [28:00] pewne elementy być może zostały pominięte tutaj jest Jest ogromny jest [28:06] ogromne pole do analizy natomiast samego tego aktu tego [28:12] momentu tego Bibli opisanego nie ma i również zgodnie z katechizmem kościoła [28:17] katolickiego zmartwychwstanie jest zjawiskiem tak zwanym tajemniczo [28:22] transcendentny transcendentny transcendentny na myśli Myślę że [28:28] katechizm kościoła katolickiego podobnie Chodzi tutaj o transcendencję [28:38] epistemologiczna walne tak epistemologia czyli cli poznanie I to jest właśnie ta [28:45] Transcendencja i tak postrzegane jest zmartwychwstanie co od razu mnie jako [28:52] fizykowi przywi na myśl definicję osobliwości [28:58] bo czym że jest ta osobliwość osobliwość czyli nieskończona Grawitacja [29:04] czyli prawa fizyki się załamują na przykład mówi się że wewnątrz czarnej dziury istnieje taka osobliwość Czyli my [29:10] możemy opisywać to co dzieje się do jej horyzontu gdzieś tam blisko tak zwanego [29:17] horyzontu zdarzeń za którym już my nie możemy poznać bo światło się tam bo [29:22] światło się stamtąd nie wydostanie Nawet światło które jest najszybsze nie mówiąc już o innych [29:30] informacjach zatem zmartwychwstanie było dla mnie taką teologiczną osobliwością [29:35] Zbliżamy się niemalże dowolnie blisko do niego i opisujemy zjawiska które miały miejsce wcześniej a Natomiast te które [29:43] następny te które miały miejsce później bardzo podobnie jak jak w tej koncepcji czarnej [29:49] dziury natomiast to co na co jeszcze zwróciłam uwagę to jest to że jednak [29:56] fizyka ze względu na to że jest nauką empiryczną koncentruje się na tym [30:02] żeby konstruować modele No możliwie najprostsze i takie [30:08] które można byłoby jakoś doświadczalnie potwierdzić czyli takie że możemy dokonać eksperymentu i stwierdzić czy to [30:15] jest prawda czy to jest fałsz Niemniej jednak nie zmienia to faktu że w fizyce [30:21] istnieje mnóstwo różnych paradoksów i niezgodności chociażby na styku ogólnej teorii wę [30:28] jak i Mechaniki kwantowe czyli są pewne kwestie gdzie widzimy różnego rodzaju [30:35] sprzeczności trochę podobnie jak teologii zmartwychwstaniu gdzie [30:41] mówimy z jednej strony że to było wydarzenie historyczne były pewnego rodzaju znaki tego Zmartwychwstania był [30:48] pusty grób i tak dalej natomiast z drugiej strony samego Zmartwychwstania nikt nigdy nie widział i Właściwie [30:55] trudno cokolwiek tutaj o tym powiedzieć [31:01] i stwierdziłam że wobec tego postaram się te koncepcje połączyć i postaram się [31:07] spojrzeć na czas trochę inaczej niż dotychczas na ten czas patrzono Właśnie [31:12] posiłkując się teologią jeżeli chodzi o taką współczesną dyskusję na temat czasu [31:19] właśnie w fizyce to jest ona dosyć Szeroka i tutaj mogłabym wymienić bardzo [31:25] wielu autorów przy dotyczące kwantowej grawitacji gdzie mówimy o tym że czasu [31:33] właściwie nie ma Tylko jest pewnego rodzaju interakcja która tworzy ten czas bardzo upraszczając mamy koncepcję [31:39] Juliana barbura który napisał książkę w of time której wyjaśnia że czasu nie ma ale dla [31:46] mnie wyjaśnienie że czasu nie ma było czymś niewystarczającym bo przecież my o nim mówimy i Przecież my się starzejemy [31:53] przecież my obserwujemy przemijanie więc coś jest przynajmniej jakiś przejaw [31:59] czegoś A czy to nazwać czasem czy jakkolwiek inaczej to już jest inna kwestia ale coś z pewnością [32:07] jest natomiast właśnie Problem jest taki że w [32:12] fizyce ten czas ma wymiar stricte fizykalny Czyli my wiążemy czas ze [32:19] zdarzeniami które obserwujemy gdzieś tam na poziomie materii i tak dalej zmianami ewentualnie [32:25] ale to wszystko jest fizykalne Czyli my chcemy mieć te przejawy tego czasu w tym fizykalnym [32:33] świecie i tu już użyłam może bardziej mojej nomenklatury bo tak naprawdę my [32:38] mówimy że to jest czas coś przemija czyli leci czas ale ja przyjęłam trochę [32:44] inną tutaj strategię mianowicie jeżeli coś przemija to to nie jest czas to jest [32:50] tylko jeden z przejawów czegoś co u siebie w pracy [32:56] nazywałam kategorią Met czasu czy też meta kategorią [33:01] czasu i co tak naprawdę postanowiłam zrobić nie przystąpiłam do do pisania [33:07] pracy dyplomowej z teologii bo przez pewien czas interesowałam się teorią [33:13] kategorii teoria kategorii to jest subdyscyplina matematyki czasami nazywana metam [33:20] matematyką a ja ją nazywam osobiście jaźnią matematyki tak czasem dla siebie [33:27] dlatego że teoria kategorii ma taką niesamowitą właściwość łączenia pewnych [33:34] pozornie odległych wątków to znaczy w matematyce często jest tak że kiedy mamy [33:40] do dowiedzenia jakieś twier twierdzenie mam chcemy przedstawić dowód chcemy coś [33:46] rozwiązać czasami jest tak że potrzebujemy konkretnej metody czy na [33:51] przykład coś rozwiązujemy analitycznie coś innego badamy raczej algebraicznie jeszcze innego na przykład [33:59] Korzystając z metod rachunku prawdopodobieństw i tak dalej natomiast teoria kategorii ma taką niesamowitą [34:06] zdolność do tego żeby nie tyle może rozwiązywać konkretne problemy które są postawione [34:14] czyli na przykład zadania bo rozwiązywanie zadań Przy teorii kategorii oczywiście jest to możliwe [34:20] natomiast często jest dużo bardziej skomplikowane i są prostsze rozwiązania natomiast teoria kategorii dostarcza [34:26] takiego wglądu i umożliwia dostrzeżenie relacji pomiędzy poszczególnymi innymi [34:34] subdyscyplin które nie są widoczne wewnątrz żadnej z nich dlatego właśnie [34:39] metamatematyka czyli mówiąc prościej teoria kategorii [34:46] patrzy na matematykę z pewnej perspektywy i potrafi powiedzieć co jest [34:52] do czego bardziej podobne co można z czym połączyć i tak dalej skąd właściwie u mnie w ogóle [34:59] wzięło się to zainteresowanie Otóż od dłuższego czasu widziałam że w fizyce jest pewnego [35:05] rodzaju problem właśnie chociażby w mechanice kwantowej w problemie operatora czasu [35:10] bowiem z jednej strony czas miał być parametry był przyporządkowany do pewnej [35:16] kategorii jakichś tam parametrów fizycznych z drugiej strony miał być [35:22] operatorem czyli był przyporządkowany do już innej kategorii kategorii Kret [35:28] tak zwanej przestrzeni hilberta to jest taka abstrakcyjna przestrzeń w mechanice [35:34] kwantowej już mamy inne kategorie następnie jeszcze inny opis czasu spotykamy w ogólnej teorii względności [35:40] gdzie ten czas jest opisywany w jeszcze inny sposób i powiązane z jeszcze innymi [35:46] kategoriami Czyli mamy różnic w tych kategoriach a jednocześnie chcielibyśmy zespolić teorię kiedy w każdej z nich [35:55] tak naprawdę są problemy właśnie z czasem i z tym Jak ten czas opisywać ale zarazem w każdej z nich ten czas jest [36:03] pod względem kategorycznym czyli właśnie w tej nomenklaturze teorii kategorii czymś innym Czyli [36:10] my mówimy czas ale myślimy co innego w zależności od tego wewnątrz której z [36:17] tych teorii fizycznych o tym czasie mówimy i tutaj [36:22] postanowiłam trochę jeszcze bardziej uab strr akcyjna to wszystko czyli chciałam zastosować teorię [36:30] kategorii nie tylko do struktur stri matematycznych czy też fizycznych które [36:35] są matematycznie zapisywalny i znamy te zapisy znamy te wzory natomiast chciałam [36:41] to zastosować do koncepcji właśnie teologiczne i w jaki sposób tak naprawdę [36:48] poniekąd wracając do korzeni dlatego że fizyka w istocie [36:54] nie powstała takiej że stworzono jakieś wzory tak jak się jak się w szkole [37:00] uczymy mamy wzór mamy równanie i z tego Wyprowadzamy kolejne równanie Czyli idziemy de facto z punktu a do punktu [37:08] b tak naprawdę wszystko zaczęło się od zadumy nad pewnymi ideami Zaczęło się od [37:13] koncepcji filozoficznych a następnie fizyka była raczej odpowiedzią na to że [37:20] kiedy dyskutujemy na takiej płaszczyźnie filozoficznej pojawiają się różnego rodzaju problemy [37:27] ekwiwok problemy właśnie wieloznaczności problemy takie że Kiedy próbujemy się [37:33] porozumieć To nie zdajemy sobie sprawy z tego że tak naprawdę właśnie jedna osoba mówiąc jakieś słowo ma na myśli trochę [37:39] co innego A z kolei dwie osoby mówiąc inne słowo mają na myśli to samo i tak dalej więc był ten problem nieścisłości [37:47] i tutaj fizyka miała być odpowiedzią na ten problem właśnie [37:52] formal pewne koncepcje które wcześniej były tak na przynależne [37:57] filozofii ja postanowiłam poniekąd do tego wrócić ale już w tym świetle [38:04] współczesnych teorii współczesnych badań i współczesnych problemów oraz [38:09] paradoksów żeby spojrzeć na to inaczej i W ostatnim rozdziale pracy pisałam [38:15] właśnie o tym że stosując niektóre wybrane metody teorii kategorii których [38:20] teraz nie będę opisywała jakoś tak szczegółowo [38:27] możemy uzyskać pewnego rodzaju wgląd i pewnego rodzaju perspektywę dlatego że [38:33] formalizm tej teorii niektóre koncepcje teologiczne czy też filozoficzne możemy [38:39] znaleźć punkty wspólne z koncepcjami fizycznymi lub matematycznymi czy też [38:45] znaleźć takie punkty które są gdzieś tam odległe które się ze sobą nie zgadzają w związku z tym poszerzamy tak naprawdę to [38:51] nasze spojrzenie i tutaj znów wrócę do tego [38:57] któ potraktowałam poniekąd jako osobliwość gdyż zwróciłam szczególną uwagę na to że [39:02] zmartwychwstanie właśnie łączy w sobie bardzo wiele aspektów czasowych różnie [39:09] rozumianego czasu mamy tutaj zarówno czas fizykalny gdyż jest mowa o tym że to [39:14] było zdarzenie w jakimś konkretnym czasie coś tam było przed nim coś tam było po nim tak postrzegali to ludzie z [39:21] drugiej strony mamy ten Aspekt psychologiczny Czyli to co pojawiało się w ludzkich [39:27] kiedy oni o z o zmartwychwstaniu słuchali czy też doświadczy doświadczyli [39:33] tego pustego grobu czy też różnych innych znaków zmartwychwstania i mamy [39:38] też bardzo istotny aspekt soteriologiczny czyli łączący się ze [39:44] zbawieniem mianowicie taki który przenosi ten czas [39:50] teraźniejszy doczesny fizykalny sferę wieczną [39:57] bowiem mówi się o tym już zmartwychwstanie poprzez zmartwychwstanie zbawienia doznają tak [40:04] naprawdę również być może jednostki które żyły wcześniej jeszcze przed narodzinami Chrystusa także te które [40:10] żyły później także te które będą żyły a zatem to zmartwychwstanie jako zjawisko [40:15] jest pełne bardzo różnych aspektów tego czasu i jednocześnie na tyle osobliwe i [40:23] na tyle abstrakcyjne że potrafi je połączyć i tutaj tak naprawdę nie mam nawet na [40:29] myśli Zmartwychwstania tak jak już wspominałam jako zjawiska realnego czy [40:34] nierealnego raczej w pracy ono było postrzegane jako koncepcja bardzo Złożona i [40:41] abstrakcyjna koncepcja obrazująca pewien sposób zdolność [40:46] ludzkiego umysłu do tworzenia takich koncepcji tylko że pytanie jeszcze co ma [40:53] ludzki umysł do rzeczywistości wwie przede wszystkim to że ja jako idealistka od razu powiem że [41:01] mówię z tej perspektywy jako idealistka i na platoniczna ewentualnie heglista to [41:07] też jest dość złożone dla mnie tym co istnieje naprawdę są [41:13] idee wszelkie inne byty zjawiska to są [41:18] tylko i wyłącznie realizacje tych idei pewnego rodzaju rzuty są one mniej złożone niż idee [41:27] idee są pewnego rodzaju zbiorem wszelkich możliwych stanów natomiast my [41:33] obserwujemy tutaj w tym świecie Tylko jeden z tych stanów i od tej strony Właśnie podeszłam do czasu jako [41:40] kategorii ilorazowej konkretnie w mojej pracy był to pewnego rodzaju przybliżony model matematyczny i w tej chwili [41:47] pracuje nad jego Zarówno uogólnieniem jak i uszczegółowieniem już strict [41:55] matematycznie kategoria ilorazowa powiem bardzo tak pobieżnie pokrótce Co to jest [42:00] chodzi tak naprawdę o pewnego rodzaju relacje równoważności czyli o znalezienie elementów które mają pewne [42:06] cechy wspólne i połączenie ich ze sobą i tutaj miałam na myśli właśnie te różne aspekty [42:12] czasu które odnalazłam właśnie chociażby w fizyce biologii teologii i tutaj nie [42:19] miałam na myśli elementów wspólnych z perspektywy na przykład empirycznej tylko raczej z perspektywy modeli [42:26] czyli cechy wspólne różnych modeli w różnych dyscyplinach i pomimo że [42:32] niektóre z nich były humanistyczne inne były ścisłe to jednak można było [42:38] Przy pewnym poziomie abstrakcji dostrzec te podobieństwa utożsamić się ze sobą i [42:44] w ten sposób rozszerzyć trochę model czasu i tutaj podam może taki [42:50] najbardziej obrazujący to przykład właśnie zastosowania już tego [42:56] bo model jest jednak mimo wszystko dość skomplikowany i myślę że w pracy jest [43:02] opisane znacznie klarownie niż to można powiedzieć ze względu na to że są tam pewne oznaczenia wzory chociaż w [43:08] minimalnym liczbie ale natomiast Na tym przykładzie myślę że to będzie lepiej zobrazowane [43:14] mianowicie mam na myś tak zwany paradoks informacyjny czarnej dziury jest paradoks polegający na tym [43:21] że zgodnie z ogólną teorią wno wszyst cnej dziury wpadnie do tej [43:27] tak zwanej osobliwości zginie czyli wszelka informacja zostanie [43:33] utracona i to jest stanowisko ogólnej teorii względności tak wynika z jej równań z kolei zgodnie z mechaniką [43:40] kwantową informacja absolutnie nie może zginąć no to w takim razie jak to [43:48] właściwie będzie zginie czy nie zginie tutaj pojawia taki [43:53] paradoks jest też bo my tutaj tak naprawdę mówimy o tym kiedy ona zginie dlatego że [44:02] zakładając że jeżeli Zbliżamy się do tego horyzontu zdarzeń czarnej dziury [44:09] bardzo zwalniamy wręcz zastygły dla otoczenia No to właściwie [44:15] Nigdy nie zginie bo nigdy nie przejdzie No ale z drugiej strony wewnątrz samego [44:20] tego układu odniesienia czarnej dziury zginąć powinno a zgodnie z mechaniką kwantową już niekoniecznie [44:27] i stąd tutaj stosując pewnego rodzaju rozszerzenie koncepcji czasu ujmując kilka [44:34] aspektów czyli właśnie chociażby w tym przypadku na przykład aspekt [44:39] termodynamiczny aspekt kwantowy aspekt dotyczący właśnie ogólnej teorii [44:46] zbędności jako w PR nazwałam relatywistyczny jeżeli my te aspekty połączymy w jedną kategorię ja ją [44:53] nazywałam Met kategorią m u mnie w pracy wówczas tak naprawdę możemy [44:59] matematycznie otrzymać model w którym wszystko to zachodzi jednocześnie bez [45:05] powodowania paradoksu chociaż jest to poziom bardzo abstrakcyjny i nie jest to zgodne z intuicją czyli de facto mamy [45:12] sytuację w której tworzymy kategorię czasową gdzie jednocześnie informacja [45:17] została zachowana gdzie jednocześnie zginęła i nie ma tu paradoksów ze [45:22] względu na strukturę modelu i to by takich przykładów bardzo abstrakcyjnych [45:28] I raczej w tej chwili nie widzę do końca możliwości badania tego [45:35] empirycznie natomiast to był pewnego rodzaju właśnie sposób zastosowania tych koncepcji [45:41] teologicznych czyli wykorzystania ich złożoności i abstrakcji żeby nie ograniczać się w fizyce tylko i [45:48] wyłącznie do świata fizykalnego ale dostrzec też pewien metapoziom i akurat [45:54] Droga ku temu poziomo nie jest dla fizyki czymś nowym ponieważ takim przykładem były [46:01] chociażby liczby zespolone liczby zespolone są dzisiaj powszechnie używane w fizyce szczególnie w mechanice [46:06] kwantowej gdzie najważniejsze obiekty takie jak operatory [46:12] czy właściwie to są morfizm zgodnie z teori kategorii ale nie będę tut wchodziła w szczegóły te operatory te [46:19] stany te byty które w tej fizyce kwantowej mamy my je definiujemy właśnie na przestrzeni zespolonej choć zespolon [46:27] liczb zespolonych nie widzimy w naturze i No raczej nie mówimy że na przykład [46:33] poruszamy się z prędkością 5 plus 2i Met n sekundę to jednak [46:40] używamy liczb zespolonych ponieważ ich struktura ułatwia nam pewne działania w [46:46] naszej rzeczywistości w której mamy liczby rzeczywiste i tutaj właśnie ta ta moja [46:53] praca moja koncepcja czasu koncentrowała Właśnie na tym żeby nie ograniczać się [46:58] do fizykalnych aspektów czasu i żeby potraktować się jedynie jako przejawy [47:03] pewne fenomeny pewnej rzeczy samej w sobie czy też nenu po kantowski czyli [47:10] właśnie tego takiego prawdziwego czasu samego w sobie czy też Met czasu i [47:17] koncepcja jest w tej chwili dalej rozbudowywana [47:22] rzeczywiście tych krótkich 40 minutach zmieszczenie [47:29] tak ogromnego zakresu różnych nauk samo w [47:36] sobie było tutaj taką dość powiedziałabym trudną [47:44] czynnością ale udało Ci się tym ciągle myś się [47:51] stan przejdę do py które odesłane tutaj też państwu na [47:57] zoomie umożliwi włączenie wideo mikrofonów również [48:03] zadawanie [48:09] pytań to chciałam się zapytać bo w gruncie rzeczy studiowała teologię w [48:17] uczelni która ma w nazwie ewangelikalna która przynajmniej w [48:22] Polsce ma nazwa taką dość znaczną konotacje to znaczy jest kojarzona [48:29] z uczelnią zaczy się z nurtem chrześcijańskim przede wszystkim ewangelikalizm No takim który którego [48:38] fundamentem jest No bardzo często takie dość literalne rozumienie [48:44] Biblii No a o tym też będzie w jednym z pytań które zostały do nas [48:50] nadesłane a jedną z takich podstaw tego rozumienia jest chociażby [48:57] stosunek do wydarzeń opisanych w Biblii ty mówiłaś o zmartwychwstaniu ale [49:03] to jest również stosunek chociażby do procesu stworzenia i do historii zbawienia [49:12] nakładające się na historię Izraela teraz pytanie do ciebie jest [49:20] takie Czy ty przychodząc na studia nie bałaś się tego że [49:27] ewangelikalizm będzie właśnie w ten sposób wyglądał że twoja praca nie może być dalsza od [49:35] takiego właśnie lnego odczytywania pewnych rzeczy powiem tak bałam się i [49:41] może powiem pokrótce jak to wyglądało W moim przypadku z tą teologią bo to wcale nie [49:48] było takie łatwe oczywiste i szybkie dlatego że [49:54] wó wiedziałam Kiedy zaplanowałam że kolejnym kierunkiem będzie teologia Bo planuję studia z wyprzedzeniem więc [50:02] zaplanowałam d laty wcześniej kiedy będzie teologia że to będzie rok 2019 jak się też stało ale nie miałam pojęcia [50:08] o istnieniu ewst więc kiedy już widziałam że data rozpoczęcia planowana data rozpoczęcia [50:15] studiów teologicznych się zbliża No to wiedziałam że istnieje PW papieski Wydział Teologiczny natomiast ze względu [50:21] na to że moi rodzice obydwoje są osobami niecy ja nie mam chrztu w kościele katolickim jak i zresztą też żadnym [50:29] innym i w związku z tym na papieskim wydziale teologicznym nie mogłam studiować To [50:36] mnie bardzo zmartwiło Niemniej jednak ponieważ ja nie byłam przekonana do [50:43] wyznania wiary katolickiego to stwierdziłam że nie mogę ochrzcić się [50:48] tylko po to żeby móc studiować i zaczęłam szukać jakiegoś innego miejsca może nawet gdzieś poza Wrocławiem jakieś [50:55] alternatywy ale szczęśliwie kiedyś tam wpisując teologia Wrocław pojawiło mi się [51:02] jakieś pomyślałam No dobra spróbuję tam pamiętam że wysłałam też wtedy jakieś [51:08] pytanie czy ja mogę studiować bez chrztu czy też ono może nawet było na stronie i tam była odpowiedź twierdząca co już [51:14] trochę zdziwiło natomiast oczywiście faktycznie ta nazwa ewangelikalna była dla mnie taka [51:20] trochę niejednoznaczna I obawiałam się właśnie tego że może będę gdzieś tam [51:26] indoktrynowany może mi powiedzą że ja coś źle wierzę mam tak wierzyć albo tak wierzyć w konkretny sposób Tylko w ten [51:33] sposób inaczej nie mogę inaczej nie wolno Trochę się tego obawiałam tak się trochę martwiłam że tak te studia będą [51:39] wyglądały i wiedziałam że wtedy możliwe że nie skończyłaby n więc Bałam się to jest ta odpowiedź na [51:46] twoje pytania natomiast od właściwie już rozmowy tej rekrutacyjne jak już później [51:52] na zajęciach że doświadczyłam tego że [51:57] podejście ewst jest tak otwarte tak niesamowite tak wiel perspektywiczne i [52:02] tak wiele jest bardzo różnych osób [52:07] od mamy tam od poglądów fundamentalistyczny wśród studentów na przykład do różnego rodzaju poglądów [52:13] wręcz [52:18] antyteista otwartość ogromny wzajemny szacunek ogromne wzajemne [52:24] wsparcie tak naprawdę już już to było widać na samym początku studiów A teraz [52:30] z perspektywy czasu bez żadnych wątpliwości i bez porównań muszę powiedzieć i muszę stwierdzić Jeżeli mam [52:36] być szczera że studia na ewst to były spośród tych wszystkich kierunków [52:42] najszczęśliwsze dla mnie studia najprzyjemniejsze i jeżeli chodzi o całą moją drogę edukacyjną No to porównać [52:49] mogłabym je jedynie do indywidualnego nauczania w liceum bo to były moje dwa [52:54] najprzyjemniejsze okresy edukacji na żadnej innej uczelni nigdzie indziej nie [52:59] czułam się tak rozumiana tak szczęśliwa i nie nie było aż tak otwartego [53:05] podejścia Oczywiście jeżeli by to później oglądali jacyś moi profesorowie to znałam takie osoby które również [53:11] takie podejście miały ale na ewst fenomenem było to że to dotyczyło praktycznie wszystkich [53:18] wykładowców dobr to przejdźmy w takim razie do pytań ale jeszcze zanim przejdziemy do pytań [53:25] chciałam państwa zaprosić w najbliższych dniach w portalu ekumenizm.pl ukaże się [53:32] wywiad z naszym rektorem profesorem Wojciechem szczerbą który właśnie kwestie nazwy [53:41] szkoły dość dobrze wyjaśnia także bardzo serdecznie państwa zapraszam jak się [53:47] tylko ukaże to pod tym pod tą transmisją i tak samo na [53:54] YouTubie WWI wstawimy link bardzo Zachęcam do przeczytania bo [53:59] wywiad jest nie tylko na ten temat a zapowiada się bardzo [54:05] ciekawie mamy kilka pytań tutaj jeżeli ktoś na zoomie chciałby zapytać to [54:11] proszę włączyć mikrofon włączyć kamerę pytać albo na czacie zadać pytanie nie ma żadnego problemu Ja w międzyczasie [54:18] przeczytam pierwsze pytanie zmartwychwstanie jako fakt [54:24] historyczny wiary chrześcijańskie tak przynajmniej twierdzi większość kościołów czy pani [54:30] rozważania nie psują nieco tej [54:36] podstawy trudne Ja już kilka razy na ten temat [54:41] wypowiadał się właśnie przy okazji zajęć i tutaj tak naprawdę trudno mi jest [54:47] dyskutować z wiarą i to co ktoś przyjął jako swoją wiarę absolutnie nie [54:52] chciałabym t podważać zanie jest faktem historycznym Może zacznijmy od tego gdybym musiała [55:01] odpowiadać powiedziałabym że raczej tak natomiast czy by tak było czy nie to ze [55:07] względu na moje głęboko idealistyczne poglądy sama idea [55:12] Jezusa nie tyle Jezus jako postać historyczna ale Jego idea i jego przesłanie są dla mnie najistotniejsze i [55:20] w związku z tym dla mnie Wiara nie jest zależna od tego czy na przy jewie wtedy [55:26] istniał czy zmartwych wydarzyło się naprawdę ta wiara to jest wiara [55:32] idea w związku z tym być może rzeczywiście tutaj zmartwychwstanie jako rozumienie rozumiane jako fakt [55:41] historyczny jest faktycznie ja wiem podstawą wiary wyznania wielu wielu [55:48] kościołów natomiast to nie do końca jest podstaw mojej wiary więc może trochę [55:54] psuje z tym względem przynajmniej właśnie przy okazji chciałam ci jeszcze [55:59] zapytać bo właśnie w tej chwili skojarzyłam że tak naprawdę pracę która [56:05] No jednak mimo wszystko jest dużo bardziej filozoficzna niż teologiczna pisałaś pod kierunkiem [56:12] takiego pełn krwistego teologa bo pisałaś go pod kierunkiem profesora [56:18] Piotra Lorka Powiedz jak ci się współpracowało z teologiem przy pisaniu pracy [56:28] interdyscyplinarnej Przyznaję że bardzo dobrze i też wybór promotora tutaj nie był przypadkowy dlatego że już właściwie [56:34] podczas drugiego roku studiów zauważyłam że Mój promotor jest [56:40] osobą o bardzo szerokich horyzontach bardzo szerokich horyzontach takich myślowych filozoficznych również [56:48] więc dla mnie to takie strict teologiczne biblisty tutaj wręcz [56:53] wykształcenie bo Piotr Lorek jest właśnie bibl to jest jeden [56:59] aspekt Natomiast ja zdecydowanie również uważam że jest on jak najbardziej filozofem także zainteresowanym bardzo [57:06] głęboko i rozumiejący koncepcje fizyczne i matematyczne co pokazał podczas dyskusji [57:13] na temat właśnie teorii kategorii co sobie wszystko sobie [57:19] rozpisał pokazał mi rozpisane różnego rodzaju konstrukcje [57:25] pytał o to Pytał o te wzory pytał o to wszystko i widać było że był w to zaangażowany więc współpraca muszę [57:32] przyznać była naprawdę wspaniała i bardzo dobra i zapewne nazwałabym mojego [57:40] promotora pełn krwistym teologiem ale również pełn krwistym filozofem Może to [57:45] jakaś tajemnica ale ale zdecydowanie dla mnie tak ja bym powiedziała że mamy [57:51] akurat trochę więcej takich osób kadrze [57:57] które między innymi z tego wynika chyba otwartość właśnie [58:02] że nasi wykładowcy to są osoby zainteresowane rzeczywiście tym co robią [58:07] I cały czas sami dokształcający się niekoniecznie właśnie z musu czy z [58:14] konieczności ale dlatego że są ciekawi zarówno nowych koncepcji jak [58:21] i wszystkiego [58:28] kolejne pytanie większość ludzi ma problem z nie intuicyjnym postrzeganiem czasu Jak można to [58:38] przełamać masz może właśnie jakiś pomysł jak można wytłumaczyć komuś takie [58:44] właśnie nieintuicyjne postrzeganie czasu tutaj pojawia się pewien problem dlatego [58:53] że Dla mnie też jak jak jak wrócę do takich bardzo [59:00] dawnych lat Kiedy ja o tym czasie zaczęłam tak poważnie myśleć bo to trochę Trwało to faktycznie również miałam [59:08] pewien problem ze zrozumieniem różnych założeń właśnie chociażby nawet ogólnej teorii zbędności tego [59:14] relatywizmu aczkolwiek Wydaje mi się że tutaj pierwszym takim pierwszą taką radą [59:22] jest to że w momencie kiedy my się rzeczywiście zagłęb imy pewne koncepcje teorie w pewne pewną formę rozważań ona [59:30] staje się dla nas bardziej naturalna i czasami jest wręcz tak że zastępuje to co wcześniej było bardziej [59:37] intuicyjne Czy codzienne i w moim przypadku myślę że tak się stało dlatego że ja też ucząc w szkole [59:44] fizyki przez 4 lata zaobserwowałam u siebie to że chodząc pewne abstrakcyjne [59:50] koncepcje pisząc jakieś abstrakcyjne prace Ja zaczęłam mieć pewnego rodzaju [59:56] może tego problemu nie było tak tak znów widać bo wiedziałam co mam mówić ale tak naprawdę wewnątrz siebie kiedy [1:00:02] tłumaczyłam uczniom jakieś bardzo proste koncepcje zaczęłam mieć problem z moim [1:00:08] rozumieniem ich one już dla mnie nie były prawdziwe i dla mnie jakie uproszczenia przybliżenia przestały być [1:00:16] intuicyjne bo poszłam w jakimś innym kierunku więc wydaje mi że to jest kwestia pewnego rodzaju też [1:00:23] praktyki właśnie wewnątrz tej tych abstrakcyjnych rozważań ale coś co też [1:00:28] można tutaj powiedzieć jeżeli chodzi o takie w miarę taką w miarę szybką próbę [1:00:35] zrozumienia tego wszystkiego na sposób taki bardziej abstrakcyjny to jest [1:00:40] czucie dlatego że jeżeli my do czegoś nie mamy pasji i uczymy się tego na siłę [1:00:46] na zasadzie takiego wkuwania zapamiętywania próby nauczenia się [1:00:51] jeszcze mówiąc sobie że na przykład nie jesteśmy w stanie się tego nauczyć to widzę często u studentów kierunków [1:00:56] humanistycznych Gdzie często mam wykłady z matematyki oni mówią nie jesteśmy w stanie tej matematyki zrozumieć ale [1:01:02] staram się szczególnie Takim osobom udowodnić że zrozumie i dostaną piątkę [1:01:07] jak tylko ten cel osiągam to jestem bardzo szczęśliwa więc myślę że tu jest też ta [1:01:13] kwestia takiej wiary w siebie i czucia właśnie co mam na myśli poprzez czucie [1:01:18] tak naprawdę pasj i tutaj Hegel jeden z moich ulubionych filozofów powiedział że nic wielkiego nigdy nie powstało bez [1:01:24] pasji ja się z tym zgodzę Choćby coś było najprostsze na świecie A miałam [1:01:30] czasami styczność z rzeczami które były dla innych najprostsze na świecie a ja ich nie potrafiłam zrozumieć bo nie [1:01:35] lubiłam tego i nie miałam pasji Natomiast jeżeli rzeczywiście pragnę zrozumieć ale nie pragnę po to żeby [1:01:42] dostać ocenę nie po to żeby mnie ktoś pochwalił że zrozumiałam czy żeby [1:01:48] skończyć studia czy Czy z jakiegoś tam innego jeszcze powodu żeby się poczuć ze sobą dobrze nie po to po to że naprawdę [1:01:54] chc wiedzieć i pragnę zrozumieć jest całkowicie inaczej i ja miewam takie takie dni [1:02:01] kiedy ja sobie Ja się nie zmuszam że ja się muszę uczyć ja po prostu nie jestem [1:02:06] w stanie tego nie zrobić ja muszę otworzyć książkę z matematyki ja muszę czytać o teorii kategorii bo to jest mi [1:02:12] niezbędne niemal tak jak powietrze i wtedy to jest prawdziwa pasja i rozumiecie natychmiast to jest co innego [1:02:20] tak się teraz zastanawiam bo jak mówiła [1:02:27] w kontekście nauki czy uczenia się tak mi się skojarzył różnego rodzaju opinie czy [1:02:35] opisy mamy w Polsce Od kilkunastu lat już [1:02:41] trwającą takie plebiscyty nauczyciela [1:02:46] roku lat też śę [Muzyka] [1:02:53] k tył jak i właśnie powody dla których ten tytuł jest przyznawany i tam właśnie [1:03:01] jedną z najczęściej powtarzających się takich opinii to jest to że zaszczepił [1:03:07] we mnie pasję do swojego przedmiotu są bardzo różne przedmioty oczywiście od [1:03:13] matematyki począwszy poprzez języki a skończywszy właśnie na filozofii czy etyce i tak się właśnie [1:03:21] zastanawiam że w tym kontekście rola nauczyciela [1:03:27] wykładowcy jest niezwykle niezwykle ważna tego w jaki [1:03:33] sposób przekazuje bo w gruncie rzeczy Być może to [1:03:41] nasza takie uciekanie od wszelkich trudniejszych rzeczy które zwiąż wiążą [1:03:47] się z nauką i w ogóle uciekanie na dźwięk słowa matematyka [1:03:53] fizyka nie mówiąc o pojęciach z tych [1:03:58] kierunków wiąże się z tym że właśnie nie kto tej [1:04:03] pasji nas rozbudzić ale myślę że na to nigdy nie jest za późno Tak [1:04:09] naprawdę też tak myślę Zdecydowanie tak myślę i mój plan na życie właściwie jest [1:04:14] taki żeby zawsze studiować i zawsze się uczyć No właśnie Widzisz bardzo dobrze [1:04:20] że to powiedziałaś bo w gruncie riła w kolejne pytanie studiowała pani wiele [1:04:28] kierunków uznawanych za trudne teoretyczne a nawet za mało przydatne Po [1:04:34] co się współcześnie studiuje takie rzeczy chciałam zrozumieć i próbowałam [1:04:40] zrozumieć na bardzo różne sposoby kiedy nie widziałam czegoś i to też często było tak że jeden kierunek powodował że [1:04:46] szłam na kolejny na przykład w fizyce zabrakło mi obserwatora i koncentracji na nim i chciałam go zrozumieć od strony [1:04:52] biologii z kolei tam mi zabrakło na przykład n enologii tak zwanej czyli [1:04:57] jakby tych rzeczy samych w sobie chciałam zrozumieć filozoficznie później na przykład [1:05:04] zabrakło mi takiej analizy psychiki jak psychika na to wpływa jak my to rozumiemy jak my to postrzegamy jak to [1:05:09] właściwie jest z naszym umysłem z naszą taką duszą i tutaj też od strony [1:05:15] psychologicznej chciałam zobaczyć jak to wygląda Jednocześnie też Poza tymi studiami [1:05:21] takimi oficjalnymi w sensie na na akademiach uczelniach też bardzo często robię różne [1:05:27] dodatkowe jakieś kursy Czytam bardzo dużo różnych książek oglądam różne takie [1:05:34] filmy programy dotyczące jakichś kwestii które mnie interesują które niekoniecznie są [1:05:39] poruszane w ramach danego kierunku studiów Tak naprawdę dlatego że chcę [1:05:44] zrozumieć ale im więcej zrozumiem tym więcej pytań więc już teraz na przykład [1:05:50] wiem że kolejnym kierunkiem który bardzo chciałabym studiować jest matematyka te yczna i tu się mówi że jest to kierunek [1:05:56] bardzo podobny do może do fizyki na przykład ale jednak nie do końca bo [1:06:02] tutaj przede wszystkim interesuje mnie właśnie ta teoria kategorii żeby jak najlepiej ją zrozumieć zgłębić teoria [1:06:09] homotopii i ogólnie matematyczna abstrakcja której potrzebuje też do [1:06:14] pracy w fizyce do pracy do prac biologicznych czy nawet teologicznych i [1:06:20] chcę znów zobaczyć jak to wygląda od jeszcze innej strony więc to jest tak naprawdę nieskończona ciekawość [1:06:26] pasja i Poszukiwanie prawdy naprawdę chcę zrozumieć jak już coś Zrozumiem to [1:06:33] mi to daje spokój Na pół godziny i szukam kolejnych odpowiedzi na pytania [1:06:41] które teraz Trę pociągnę to pytanie które nadeszło i Trę będę takim [1:06:46] adwokatem diab dlatego że C zaj sprawę tego że w Polsce istnie [1:06:52] Takie powiedz Student i to wcale nie jest powiedzenie wcale nie jest [1:06:59] komplement i teraz dla wielu osób na przykład taka osoba która studiuje wiele [1:07:05] różnych kierunków gdzieś tam po kolei robi kolejne broni kolejne prace dyplomowe [1:07:13] zdobywa kolejne tytuły naukowe No to jest no albo właśnie fenomen że wszyscy patrzą O matko Ależ [1:07:22] on czy ona jest mądry i musi dużo wiedzieć ale równie często pojawia się [1:07:28] takie właśnie to no taki Wieczny student że to jest takie trochę odkładanie dorosłości że za robotę by się wziął że [1:07:35] że coś tam ja mam takie wrażenie że Czy autor autorka tego pytania bądź [1:07:43] też osoby które zastanawiają się właśnie nad [1:07:49] tym interesuje ich też to w jakim celu studiuje to znaczy takim [1:07:55] tym konkretnym prawda Innymi słowy Co można robić na przykład po teologii czy [1:08:00] po matematyce i fizyce prawda czy to koniecznie trzeba tyle studiować żeby uczyć w szkole czy wykładać jako [1:08:07] wykładowca akademicki nie trzeba nie nie nie nie trzeba nie trzeba studiować po [1:08:12] to tylko że u mnie to trochę jakby była odwrotna kolejność tego bo [1:08:18] ja jako jako licealistka która wybierała sobie k fizykę ja nie myślałam o tym [1:08:26] jaka będzie potem praca ja tak naprawdę zastanawiałam się jak ja będę pracować to myślałam że no po fizyce nie wiem No [1:08:33] mogę coś tam wykładać mogę uczyć w szkole oprócz tego jeszcze wtedy komponował już swoją muzykę więc jeszcze [1:08:39] mogę się tym zająć i czymś tam jeszcze ale tak naprawdę ja o tej pracy wtedy [1:08:44] nie myślałam tym co mnie inspirowało do podjęcia kolejnych kierunków studiów [1:08:51] właściwie nigdy nie była praca czy też jakaś taka korzyść może tylko raz kiedy [1:08:58] rzeczywiście już zaczęłam pracę w szkole to poszłam na studia podyplomowe z pedagogiki i to rzeczywiście było [1:09:04] poniekąd jakby dla pracy chociaż też z ciekawości tak naprawdę [1:09:09] Natomiast jeżeli chodzi o to pytanie Co można robić to Ja przyznam że ja sobie go nigdy chyba nie zadałam dlatego że [1:09:17] tak naprawdę od 25 roku życia wykładał na [1:09:22] uczelni i ta praca mi się podobała rok później [1:09:27] zaczęłam też uczyć w szkole oprócz tego jako wolny zawód wykonuje zawód kompozytora muzyki poważnej i myślę że [1:09:36] to jest w tej chwili przynajmniej Praca która mnie w jakimś tam stopniu spełnia [1:09:42] i która też pozwala na studiowanie kolejnych kierunków szczególnie dzisiaj kiedy mamy też możliwość studiowania [1:09:48] online kiedy mam możliwość indywidualnego toku tych studiów indywidualnej organizacji [1:09:55] i tak naprawdę Jeżeli pytanie jest po co Ja studiuję dla przyjemności z [1:10:01] bezgranicznej ciekawości I z miłości ja to akurat doskonale rozumiem [1:10:08] i myślę że dość dużo naszych studentów przychodzi na studia właśnie [1:10:14] po to żeby się dowiedzieć jeżeli właśnie Nawiązując jeszcze do tego czym mówiłaś [1:10:20] rozmowach rekrutacyjnych kiedy panie Dlaczego teologia to bardzo często [1:10:26] odpowiedź na nie brzmi bo chcę wiedzieć więcej bo chcę uporządkować to co już [1:10:32] wiem bo chcę lepiej poznać taką taki czy taki aspekt my prowadzimy Oczywiście [1:10:41] studia praktyczne które są dość przydatne na [1:10:46] przykład osobom które gdzieś funkcjonują w kościołach [1:10:54] pastorzy Liderzy i tak dalej Natomiast wiele osób które do nas [1:11:02] przychodzą wcale nie mają takich związków z kościołem ty jesteś przykładem właśnie [1:11:11] takiego takiej osoby i właśnie No do tego nawiązuje ostatnie już pytanie bo [1:11:18] przekroczyliśmy znacząco czas Czy według pani teologia ma przyszłość tutaj [1:11:24] powołały się na kuna i poa pokrótce [1:11:30] scharakteryzuję w filozofii poa ogólnie mamy taki obraz nauki gdzie mamy pewną [1:11:37] teorię następnie pojawia się nowa teoria obalamy starą teorię mamy [1:11:43] nową bardzo upraszczając znowu ale dając taki ogólny zaraz [1:11:48] natomiast filozofi też jest filozof nauki też k [1:11:54] właście powinnam czytać wymawiać mamy trochę inny obraz tutaj mamy zmiany paradygmatu i przyglądając [1:12:03] się historii nauki możemy zauważyć że bardzo często historycznie były takie [1:12:08] punkty gdzie ten paradygmat się bardzo zmienia i chociażby Myślę że każdy z polskiego z języka polskiego ze szkoły [1:12:14] pamięta chociażby szkiełko i oko kontra romantyzm czyli zmiany paradygmatów i [1:12:21] właśnie w tej swojej filozofii nauki ujmuje tę cechę nauki że mamy pewien [1:12:30] czas mamy takie takie takie okresy kiedy naukowcy właśnie pracują tworząc nowe [1:12:35] teorie obalający i mamy też zmiany paradygmatu ja osobiście spoglądając [1:12:42] teraz na to że fizyka tak naprawdę od 100 lat bardzo niewiele zmieniła się [1:12:48] jakościowo bo oczywiście mamy nowe technologie mamy ten rozwój taki Technologiczny [1:12:53] ale nie mamy rozwoju jeżeli chodzi o fundamenty nie mamy rozwoju tak naprawdę zbyt dużego oczywiście powstają nowe [1:13:00] teorie tutaj łatwo temu zaprzeczyć więc ja to mówię tak dość ostrożnie natomiast tak naprawdę nie ma takiej wielkiej [1:13:06] zmiany rewolucji jakościowej jak na przykład chociażby ogólna teoria względności czy mechanika [1:13:12] kwantowa Ja przypuszczam że teologia tutaj przede wszystkim rozumiana jako metafizyka na przykład ma nie tyle [1:13:20] przyszłość co ogromną świetl przyszłość ponieważ Przypuszczam że właśnie nauki [1:13:27] szczegółowe być może zaczną zmierzać tym kierunku właśnie bardziej ku metafizyce [1:13:34] nie zaś ku takiej [1:13:40] przyziemność [1:13:45] długo bardzo serdecznie ci dziękuję niezwykle ciekawe spotkanie iś [1:13:54] d osób które mogły przypuszczać na początku że [1:14:00] w ogóle to nie będzie interesowało No bo teologia tak kojarzy się bardzo [1:14:05] jednoznacznie okazuje się że ma ona zupełnie inne oblicze jeżeli państwo będziecie [1:14:12] chcieli widzieć to oblicze częściej to zapraszamy przede [1:14:17] wszystkim na nasze spotkan Zapraszam [1:14:22] subskrybowania na YouTubie Zapraszamy do dołączenia do naszej strony tam [1:14:27] pojawiają się bezpośrednie transmisje oczywiście zapraszamy też na studia czy [1:14:33] w charakterze studenta Czy w charakterze wolnego słuchacza na konkretne [1:14:39] przedmioty będziemy bardzo zadowoleni Jeżeli ktoś z państwa właśnie z powodu [1:14:46] zainteresowania będzie nas studiował za dwa tygodnie [1:14:51] naszym gościem będzie doktor habilitowany Kazimierz Bem Więc [1:14:57] znów będzie coś na temat historii kościoła najbliższym czasie podam [1:15:03] oczywiście państwu informacje i temat No jeżeli chodzi o dzisiaj to Raz jeszcze [1:15:09] dziękuję tobie Agnieszko Dziękuję państwu za bardzo ciekawe [1:15:14] pytania do [1:15:22] zobaczenia m --- Przygotowane przez: mgr Joanna Gacka Kontakt: j.gacka@ewst.pl