TRANSKRYPCJA: "Dekalog krok po kroku. Cz. 4 | EWST online"
Data publikacji: 12.06.2023
Długość: 49:19

---

[0:04] [Muzyka]

[0:04] [Muzyka]

[0:15] Dzień dobry państwu z ogromną przyjemnością mówię dzień dobry jest

[0:21] wtorek godzina 19 i Jest jeszcze jasno rozpoczynamy wst online a dzisiaj

[0:28] kontynuujemy naszą podróż przez Dekalog przykazanie trzecie i

[0:35] ósma co jest ze sobą łączy czy ten układ przykazań w dalszym ciągu

[0:44] się zachowuje że rzeczywiście takie pary po kolei z dwóch części dekalogu

[0:50] czy to tylko po prostu jest taki wygodny układ czy rzeczywiście je coś ze sobą

[0:57] łączy o tym opowie nam po raz kolejny za bućkowska

[1:04] wykładowczyni wstępu do Starego Testamentu oraz języka hebrajskiego we

[1:09] wst osoba która ze wszechnia jest kompetentna w zakresie dekalogu

[1:16] rozumianego nie tylko jako to co znamy prawda te katechizmowe

[1:24] bardzo często Czy znajdowane w Biblii 10 przykazań ale również jego interpretacji w tym interpretacji radnicznej Iza zapraszam

[1:34] dzień dobry po kilkutygodniowej przerwie podejmujemy naszą wędrówkę niespieszną

[1:39] krok po kroku w kierunku zrozumienia dekalogu

[1:44] zatem zapraszam jest to nasze czwarte już spotkanie i bohaterami dzisiejszego spotkania są

[1:54] przykazania trzecie i ósme i zapisane są one dla nas w księdze wyjścia

[2:00] w 20 rozdziale jest to 7 werset oraz księdza Powtórzonego Prawa piąty rozdział 11 werset tutaj zamieściłam tłumaczenie a i b czy też

[2:13] znany jako tłumaczenie Piotra zaremby nie używaj imienia pana Boga na daremnie gdyż pan nie pozostawi bez kary tego kto używa jego imienia nadaremnie oraz

[2:24] przekazanie 8 zapisane w Księdze wyjścia w 20 rozdziale 15 wersecie oraz księdze

[2:33] Powtórzonego Prawa piątym rozdziale XIX wersecie które brzmi nie kradnie

[2:38] tak pierwsze bardziej rozbudowane drugie krótsze znamy już ten wzorzec naszych poprzednich spotkań

[2:47] i za chwilę będziemy przyglądać się dokładnie naszym dzisiejszym przykazaniom ale najpierw taki krótki przypomnienie tego

[2:56] Gdzie jesteśmy W naszej podróży Myślę że przyda się ono po tej naszej

[3:02] kilkutygodniowej przerwie

[3:08] Otóż Jak liczymy przykazanie rozwijałam ten wątek dojść dokładnie na

[3:16] naszym pierwszym spotkaniu kiedy mówiliśmy sobie o tym w jaki sposób grupowane są przykazania w różnych tradycjach

[3:24] i tradycji ta muzycznej wygląda to właśnie tak jak Państwo widzą i tej

[3:29] tradycji się trzymamy w naszych kolejnych spotkaniach zatem właśnie przykazanie nie będziesz wzywał imienia boga twego na daremno czy też używał

[3:39] imienia boga twego nadaremna oraz przykazanie nie kradnij To są właśnie przykazania trzecie i ósme takie krótkie wyjaśnienie jeśli

[3:48] ktoś z państwa jest bardziej zainteresowany kwestią liczenia różnych wzorców czy to zapraszam na nasze pierwsze spotkanie Można je znaleźć

[3:58] sobie w internecie i słuchać powiedzieliśmy sobie że

[4:04] te nasze przykazania powszechnie nazywane są przykazaniami tak naprawdę

[4:11] określa się jako 10 słów i faktycznie Stanowią one 10 takich twierdzeń

[4:17] 10 kategorii wokół których skupione są wszystkie

[4:25] pozostałe przykazania tory tak i o tym też Mogliśmy sobie w

[4:31] pierwszym i też kolejnych spotkaniach powiedzieliśmy sobie też że podzielone są one właśnie na dwie grupy Pierwsza z nich Pierwsze 5 przykazań tak

[4:43] taki podział został zachowany aby też wskazać na pewno symetrię Także mamy 5 i

[4:49] 5 to grupa przykazań pomiędzy człowiekiem a Bogiem i tutaj należą do niej te dwa pierwsze

[4:59] które omawialiśmy sobie Ja jestem panem Bogiem twoim który cię wyprowadziłem z

[5:04] domu niewoli z Egiptu nie będziesz miał bogów innych oprócz mnie i nie będziesz

[5:10] sobie czynił obrazu Boga aby mu oddawać cześć o tym mówiliśmy sobie na ostatnim

[5:17] spotkaniu i kolejna grupa to są przykazania pomiędzy człowiekiem a

[5:25] jego bliźnim tak pomiędzy Ben Adam Lacha Vero po hebrajsku i tutaj

[5:34] mamy te przykazania takie krótkie bardzo

[5:40] o których mówiliśmy wcześniej nie morduj nie cudzołóż i dzisiejsze przekazanie

[5:47] nie kradli i wskazaliśmy sobie też na paralele pomiędzy tymi przykazaniami i tak jak

[5:56] Asia wspomniała Na początku jest to oczywiście taki wygodny sposób klasyfikacji przykazań takiego łączenia też żeby

[6:04] można je było pogrupować zapamiętać

[6:10] zarysować takie paralele ale wydaje mi się że przy okazji naszych dwóch

[6:17] wcześniejszych spotkań mogliśmy zobaczyć że te zależności

[6:23] idą trochę głębiej niż tylko takie proste powiedzmy sobie nawet

[6:30] innemu techniczne zabiegi tak i mam nadzieję że dzisiaj uda mi się pokazać

[6:37] również pewien związek pomiędzy przykazaniem trzecim i 8 a które może na

[6:44] pierwszy rzut oka nie bardzo się ze sobą łączą No ale zobaczymy

[6:49] zatem idziemy przykazanie trzecie tak najpierw Ustalmy sobie taki nam schemat

[6:58] się wyłonił w trakcie tych naszych spotkań jak

[7:03] brzmi faktycznie to przykazanie i w jaki sposób będziemy je tłumaczyć tak już

[7:12] podobnie jak w naszych poprzednich dwóch przykazaniach widzimy

[7:18] że tutaj również nie pojawia się tryb rozkazujący

[7:24] natomiast sformułowane są te nakazy czy wypowiedzi

[7:30] w drugiej osobie liczby pojedynczej nie będziesz tak albo będziesz coś robił tak

[7:36] tutaj akurat mamy do czynienia z zakazem zatem nie będziesz dosłownie tłumaczylibyśmy nosił nie będziesz nosił

[7:47] imienia umieściłam tutaj tetragram bo właśnie ta forma jest tutaj użyta Czyli nie będziesz nosił imienia

[7:57] jhwh im Pana Boga twojego i tutaj z braku lepszego słowa

[8:04] zostawiłam tą formę na daremnie tak gdyż nie pozostawi bez kary

[8:12] pan tego który nosi imię jego nadernie tak co możemy tutaj zaobserwować widzimy

[8:19] symetrię tego w jaki sposób podane jest to przykazanie czy to twierdzenie nie

[8:27] będziesz nosił imienia pana Boga twojego nie pozostawi

[8:33] bez kary Pan Bóg twój tego kto to imię nosi na daremnie czyli tutaj powtarzają

[8:40] się te motywy imienia noszenia imienia i tej daremności tak żeby dobrze zrozumieć

[8:49] to przykazanie musimy też przyjrzeć się kluczowym trzem terminom tak i jest to

[8:58] określenie dotyczące właśnie tego noszenia tak cóż to jest takiego oraz Co to znaczy nadaremnie i dlaczego

[9:10] tutaj jest mowa o karze takie koło przy jedynym przykazaniu powiedziane

[9:18] jest okaże tak szczególnie za wykroczeniem wobec tego właśnie

[9:25] przykazania czyli patrzymy sobie coś mi tutaj nie chce się przewijać muszę się zgłosić na szkolenie

[9:32] kolejne zatem tak termin ten który ja tutaj sobie tak roboczo to już roboczych

[9:39] super dosłownych czy hiper dosłownych przykładach mówiliśmy sobie troszeczkę ostatnio przetłumaczyłam to jako nosić tak

[9:48] i ten hebrajski czasownik NASA tak sobie podstawowych formie tak tak wygląda

[9:53] właśnie to oznacza nosić zakładać podnosić i to może być noszenie ubrania

[9:59] to może być zakładanie ubrania to może być na przykład kiedy mowa jest o

[10:09] arcykapłanie że zakładam na siebie swój ubiór swój epot i jest

[10:17] mowa o czymś takim co nazywa się napierśnik i tam umieszczone są kamienie szlachetne z imionami poszczególnych plemion Izraela mówi się

[10:28] że arcykapłan nosi te imiona tych plemion tak czyli ma je po prostu na

[10:35] sobie tak też możliwa jest tłumaczenie podnosić tak jak ponosi się

[10:41] sztandar rękę można głos podnosić także to jest bardzo Powszechny czasownik

[10:48] bardzo często występujący w Biblii hebrajskiej i bardzo konkretnie tak w

[10:55] ogóle język hebrajski z takim bardzo konkretnym językiem i te pojęcia które

[11:02] rozwijają się jako abstrakcyjne zawsze wywodzą się z bardzo konkretnych określeń tak jak tutaj tak także Czyli mamy tu do czynienia z ideą noszenia

[11:14] zakładania podnoszenia i teraz dotyczy to imienia i w jaki sposób nie wolno tego imienia nosić tak

[11:27] na razie zostańmy przy tym określeniu nie wolno go nosić w taki sposób

[11:33] aby było to tłumaczone z częstą nadaremno

[11:38] tak to słowo Wstaw

[11:44] tłumaczone jest możemy je tłumaczyć jako pustka jako nicość nic brak tak mowa

[11:51] Tutaj też jest dosyć często używane w Biblii hebrajskim hebrajskiej i odnosi się na przykład do

[12:03] niemożności polegania na pomocy człowieka która często okazuje się być niczym tak być Próżna nie można na to liczyć często mówi się o właśnie innych

[12:13] bóstwach że one są właśnie takim niczym taką pustką nicością

[12:18] więc w taki sposób nie powinno się tego imienia Bożego nosić i ostatnie słowo

[12:27] na k to jest to słowo które tłumaczone jest jako że jako nie pozostawi Bóg bez kary albo inne możliwe

[12:39] tłumaczenie jest że nie pozostawi bez winy tak albo że nie uniewinni

[12:46] i podstawowe znaczenie tego określenia to jest być czystym być wolnym tak I w

[12:54] ten sposób możemy tutaj rozumieć tą sytuację że Bóg nie pozwoli oczyścić się takiego postępowania tak

[13:05] Czyli podsumowując tutaj te nasze rozważania możemy powiedzieć tak że

[13:11] przykazanie to mówi coś takiego nie Postępuj w taki sposób by imię Boga a co

[13:19] za tym idzie sam Bóg tak o zależności i znaczeniu imienia

[13:24] w starożytnym Izraelu trochę sobie mówiliśmy też ostatnio Przy okazji też

[13:31] drugiego przykazania więc nie pozwól nie Postępuj w taki

[13:38] sposób aby imię bogacze sam bóg postrzegany był przez innych jako nicość jako pustka jako coś nieważnego niegodnego

[13:47] tak Czyli widzimy że jest to o wiele szersze rozumienie niż to do którego

[13:56] jest jesteśmy przyzwyczajeni i które też sugerują nam niektóre tłumaczenia tak

[14:03] często mowa jest o wzywaniu Bożego imienia nadaremno albo do czyżch rzeczy

[14:09] tak więc wydaje mi się 1000 latka tłumaczy że nie wzywaj imienia Bożego dotyczy

[14:18] Biblia Warszawska na przykład bardziej tutaj

[14:24] dosłownie tłumaczy tak bliżej tekstu jest Nie bierz na daremny tak i też to

[14:30] jest dosyć takie enigmatyczne właśnie pytanie cóż to znaczy brać imię Bożeny daremnie OK i jest też ten element kary właśnie

[14:41] tak Czyli tutaj Ta kara to nie pozostawienie bez kary polega na tym że

[14:47] za takie nadużywanie imienia takie postępowanie które prowadzi do tego że

[14:54] Boże imię postrzegane jest jako nic niewarte takiego postępowania Bóg nie pozwala się oczyścić Ono ma swoje konkretne

[15:05] konsekwencje tak Czyli nawet Trudno tutaj może mówić o karze tak bo kara kojarzy się z kimś takim intencjonalnym

[15:14] wymieszaniem dodatkowych konsekwencji tak czy dodatkowych

[15:22] środków podejmowania właśnie jakichś dodatkowych środków dyscyplinujących tutaj wydaje się że są to bezpośrednie konsekwencje fakt że z takiego

[15:33] postępowania Bóg nie pozwala się oczyszczać że są bezpośrednie konsekwencje właśnie spowodowania że to Imię Boże będzie

[15:40] postrzegane jako pusty Nic nie znaczące

[15:47] Idźmy dalej spróbujmy zagłębić się jeszcze troszeczkę bardziej tak przechodząc od tej warstwy tutaj leksykalnej i

[15:55] gramatycznej pójdźmy sobie dalej jeszcze głębiej do treści tego przykazania

[16:01] zauważmy że jest ono bardzo mocno zakorzenione w dwóch pierwszych przykazaniach tak Czyli

[16:09] Ja jestem Pan Bóg twój czyli mówiliśmy sobie o tym wcześniej że jest to przykazanie dotyczące wiary w Boga tak i w tradycji rabinicznej ono jest

[16:20] rozumiane właśnie jako przykazanie i kolejny przykazanie dotyczyło absolutnej całkowitej lojalności wobec Boga wobec pana wobec

[16:32] Jahwe jako Boga przymierza mówiliśmy sobie na tym naszym ostatnim spotkaniu że tutaj wszystkie te przykazania zostały bezpośrednio na dane w

[16:42] kontekście przymierza stałe prawo jako właśnie pewien kodeks

[16:49] który miał regulować postępowanie Bożego ludu wobec swojego pana

[16:54] i podstawowym Wymogiem w kontekście przymierza była wierność tak

[17:02] niewierności okazanie braku lojalności praktycznie równało się zerwaniu

[17:07] przymierza tak zatem uznanie pana przymierza wiara w niego

[17:13] jako pierwsza przykazanie dalej absolutna lojalność nie oddawanie czci nikomu innemu

[17:23] i wierność Tylko wobec Jahwe jako Pana

[17:29] przymierza i idziemy teraz krok dalej na podstawie właśnie tejże wiary i w tej

[17:36] absolutnej lojalności teraz Przechodzimy w sferę działania

[17:42] tak Czyli Pamiętając o tych dwóch pierwszych warunkach teraz idziemy dalej tak I w oparciu o To

[17:53] przenosimy to sfery działanie

[17:59] Czyli możemy sobie powiedzieć że tutaj też bezpośrednio znajdujemy kolejne

[18:05] odniesienie do zakazu czynienia obrazów tak mówiliśmy sobie o tym też ostatnio powiedzieliśmy sobie że to człowiek jest tym podstawowym obrazem Boga i

[18:14] reprezentantem Boga wobec całego stworzenia Tak więc człowiek

[18:21] występuje w imieniu Boga wobec świata tak I to jest wielki zaszczyt

[18:30] wielka odpowiedzialność i w związku z tym też poważna konsekwencje które tutaj

[18:36] są wymieniane tak to że Bóg nie pozostawi właśnie bez kary czy też Bóg nie pozwoli żeby się z takiego sposobu postępowania który

[18:50] niszczy te to Boże imię żeby można się było łatwo oczyścić

[18:57] dobrze Kolejna rzecz owo postępowanie człowieka jako reprezentanta

[19:04] Jahwe musi odpowiadać wartości jaką to imię niesie tak

[19:11] powiedzieliśmy sobie że to Boże imię to jest imię objawione w kontekście przymierza tak czyli to jest Bóg który działa dla dobra człowieka na rzecz

[19:24] człowieka okazuje mu efekt czyli

[19:31] jest nastawiony przychylnie do człowieka z

[19:36] niewiadomych powodów albo sobie tylko wiadomych powodów nieustannie wiernie nastawiony jest przychylnie wobec człowieka i działa dla

[19:46] jego dobra tak na podstawie właśnie headset Bóg wyprowadził Izraela z Egiptu

[19:53] przyprowadził go pod Synaj i zdecydował się potwierdzić Przymierze zawrzeć Przymierze

[20:01] udzielić praw według których Izrael miał postępować tak to wszystko dzieje się w

[20:07] kategoriach Eset to całe działanie reprezentowane jest przez imię Jahwe i

[20:13] teraz właśnie Izrael idąc dalej do świata ma postępować zgodnie z tym jak i

[20:20] jak to jest tak czy znowu mamy tutaj wielki zaszczyt wielką odpowiedzialność

[20:25] OK tak Czyli mówimy tu o całokształcie działania

[20:31] i reprezentowania Boga w świecie i to oczywiście też dotyczy

[20:40] wypowiadanych słów tak bo trzeba też podkreślić że tradycja

[20:46] robiniczna bardzo mocno zwraca uwagę Co wiemy o czym już mówiliśmy na otaczanie

[20:51] szacunkiem raz Bożego imienia i dwa też odnosi się ona do składania przysiąg

[21:01] w oparciu o Boże imię dobrze I teraz jeśli chodzi o otaczanie

[21:07] szacunkiem imienia Bożego robi to poprzez nie wymawianie go tak i

[21:13] o tym też już sobie trochę mówiliśmy ostatnio czyli tego czteroliterowego imienia boga nie wymawia się wcale

[21:26] tak na tyle ono było otaczane wielkim szacunkiem wielką czcią że nawet

[21:34] nie zachowała się jego wymowa Tak w tej chwili naukowcy

[21:40] zrekonstruowali tą wymowę właśnie

[21:47] i uznaje się powszechnie że brzmi ona Jahwe ale wymowa tani została utrwalona w tradycji rabinicznej

[21:58] ponieważ to co pozostawili po sobie maseraci tak

[22:04] to czteroliterowe imię zawsze było zlokalizowane jako adonail Tak więc zawsze wymawiane jest słowo imię jako

[22:13] adonail czyli pan i też istnieje zasada w tradycji robinicznej żeby w ogóle imię Boga wymawiać

[22:23] zawsze z należną czcią w kontekście studiowania tory i w kontekście modlitwy

[22:31] także tutaj Mamy też całą tą kategorię z którą

[22:36] pewnie jesteśmy ze znajomymi żeby nie wypowiadać tego imienia lekko tak w

[22:43] niestosownych kontekstach tak także tutaj mamy ten element też

[22:48] otaczania szacunkiem Bożego imienia właśnie w wypowiedziach

[22:55] drugim takim aspektem dotyczącym właśnie języka jest składanie przysiąg i tutaj

[23:01] tradycja radymiczna mówi o tych przysięgach które sprawiają że to Boże imię staje się takie puste Czy nic nie znaczący i wymienia się tutaj bardzo je

[23:12] przysiąg pierwsze to jest przysięganie przysięga która dotyczy takich rzeczy oczywistych taki klasyczny przykład

[23:20] który się podaje że ktoś przysięga że kamienie z kamieniem Tak więc jest to

[23:27] takie trywializowanie tutaj Bożego imienia przy składaniu tego rodzaju przysiąg i drugi rodzaj przysiąg który się tutaj

[23:37] które się przywołuje to jest poświadczanie nieprawdy czyli mówienie

[23:43] na przykład że kamienie z drzewek tak Czy drzewo jest kamieniem więc

[23:50] składanie poświadczanie przysięgą nieprawdy tak to też prowadzi do tego że

[23:55] Boże imię postrzegane jest jako nic nieznaczące

[24:01] traci swoją świętość traci swoją chwałę w ten sposób

[24:08] i w tym kontekście Myślę że ciekawie będzie przyjrzeć się No i nie będziemy tutaj tego robić szczegółowo Nie mamy na to

[24:16] niestety czasu ale to jest ciekawy wątek zachęcam państwa do poczytania sobie pod

[24:22] tym kątem wypowiedzi Jezusa na temat przysiąg tak w kazaniu na górze Jezus mówi w ogóle nie przysięgajcie tak ani na niebo

[24:31] ani na Jerozolimy W ogóle nie przysięgajcie tak Czyli tutaj Jezus Jawi

[24:37] się nam w tym kazaniu na górze jako rabin Nauczyciel który z

[24:45] chęci tego żeby prawo było na pewno przestrzegane robi jakby dodatkowy

[24:53] zakaz tak podaję dodatkowy zakaz w ogóle nie przysięgajcie tak i jest to

[24:59] taki pojęcie znane w tradycji rabinicznej Kiedy mowa jest ogrodzeniu prawa tak żeby możemy tutaj też to widzieć właśnie w

[25:09] przypadku absolutnego zakazu wymawiania imienia Bożego Tak więc chcemy żeby to

[25:15] imię było otoczone szacunkiem zawsze wymagane z szacunkiem więc aby to zapewnić Najlepiej w ogóle go nie wymawiać tak I tutaj

[25:24] Jezus robi podobnie tak nie przysięgajcie na to czy na tamto najlepiej nie przysięgajcie wcale

[25:32] Czyli podsumowując całe to przykazanie tak o tym nie

[25:40] noszeniu imienia Bożego na próżno w pusty sposób

[25:46] możemy powiedzieć że jest to takie wyjście z Bogiem do świata w każdym

[25:52] naszym działaniu tak w każdym działaniu jesteśmy czy odwołując się do momentu

[25:59] zawierania przymierza podawanie przykazań Izraelici mieli być właśnie

[26:05] reprezentantami Boga reprezentantami pana reprezentantami Jahwe

[26:11] i jako taką ilustrację tej prawdy chciałabym państwu przytoczyć taką

[26:17] harcerską opowieść tradycji chasydów z lubawicza

[26:25] od pewnej rodzinie która przeniosła się w czasach pogromów przeniosła się z

[26:30] Rosji do Ameryki i tam w tej rodzinie było kilku braci i oni założyli sobie

[26:36] sklep mięsny Tak wiadomo że tutaj

[26:42] kwestie jako oszerności odpowiedniej jakości mięsa były bardzo istotne i wraz

[26:48] z nimi przeprowadził się do Ameryki również Ojciec który z początku ubierał

[26:55] się bardzo tradycyjnie tak jak tutaj widzimy na zdjęciu miał paysa miał brodę cały taki strój tradycyjny i ten tradycyjnym stroju odwiedzał

[27:07] swoich synów i przesiadywał w tym sklepie ale po jakimś czasie zgolił

[27:13] brodę i ubrał się we współcześnie noszone ubranie

[27:19] i kiedy jego rabin Z zaciekawieniem zapytał dlaczego tak się stało

[27:25] powiedział coś takiego synowie proszą mnie żebym siedział u nich w sklepie

[27:32] kiedy ja tam siedzę i wyglądam właśnie jak chasyd

[27:40] założy założenie wszystkich którzy przychodzą do sklepów jest takie że jest

[27:46] to sklep z koszernym mięsem a ja w trakcie tych tego czasu zdążyłam

[27:52] zaobserwować że moi synowie nie zawsze mają konkretne mięso Więc nie chcę swoją

[27:57] osobą w swoim wyglądem dawać tutaj powodów do tego by myślano że tutaj jest

[28:03] koszerne mięso to jest taka prosta historia która nam ilustruje tą głębszą prawdę o której sobie Mówiliśmy a też chciałabym pójść

[28:15] krok dalej i przypomnieć To o czym mówiliśmy sobie

[28:20] ostatnio taki paradoksalne stwierdzenie rabina Mendla Skocka który powiedział że

[28:26] niekiedy czasami wypełnianie mitwy przykazania staje się bałwochwalstwem tak kiedy ta mu przykazanie

[28:35] staje się ważniejsze wtedy ono przysłania Boga i prowadzi do

[28:41] różnych nadużyć i podobnie dzieje się w przypadku

[28:47] właśnie niewłaściwego reprezentowania Boga w świecie czyli sprawiania że jego

[28:52] imię jest postrzegane jako bezwartościowe i takim najbardziej

[28:59] niechlubnym tego przykładem możemy powiedzieć to jest przemoc dokonywana w imię Boga tak niestety każda religia ma gdzieś tą swoją taką

[29:08] niechlubną kartę właśnie tą ciemną stronę

[29:14] i tych właśnie ciemnych stronach i w jaki

[29:19] sposób można tę sytuację rozwiązać pisze w swojej książce rabiń Jonathan Sax

[29:26] który był naczelnym rabinem Wielkiej Brytanii niestety nie żyje już

[29:33] książka została napisana w 2015 roku zatytułowana jest właśnie not ingas name

[29:38] czyli nie w Bożym imieniu i jest to książka właśnie o przemocy religijnej i

[29:45] tutaj rabin Sax koncentruje się na właśnie trzech głównych religiach monoteistycznych tak które wszystkie

[29:54] twierdzą że mają wspólnego przodka Abrahama i każda ma właśnie w swojej historii taką niechlubną kartę przemocy a tutaj

[30:05] koncentracja jest tej opowieści właśnie ramisak z odwołuje

[30:11] się do trzeciego przykazania i też wielu innych ciekawych wątków których nie mamy

[30:18] tutaj czasu rozwinąć i też

[30:24] podaje sposób w jaki można wyjść z tego kręgu przemocy tak

[30:36] Czyli popatrzeć

[30:41] co do zasady To rozwiązanie jest proste właśnie popatrzeć na tych innych

[30:46] jako na będących

[30:51] reprezentantami Boga w świecie w inny sposób tak to zasady jest to

[30:58] proste a co do szczegółów to zachęcam do przeczytania książki

[31:04] niestety nie nie zostało ona jeszcze przetłumaczone może doczeka się tłumaczenia Ale dostępna jest i w wersji papierowej i na różnych

[31:14] nośnikach w języku angielskim trzeba bardzo zachęcam ciekawe rozważania

[31:20] zainspirowane właśnie tym trzecim przykazaniem w odniesieniu

[31:26] do przemocy religijnej szczególnie w kontekście też ostatnich wydarzeń

[31:32] z którymi mieliśmy do czynienia jeśli chodzi o przemoc właśnie

[31:38] ze świata islamu

[31:43] dobrze to Przechodzimy sobie do przekazania ósmego taki teraz dla odmiany jest to krótkie przykazanie i tłumaczone jest

[31:53] nie będziesz kradł lokinów Andrzej znowu tutaj mamy do czynienia z trybem

[31:58] rozkazującym tak druga osoba rodzaj męskiego liczby pojedynczej nie będziesz nie będziesz tak robił tak i jest to znowu kontynuacja poprzednich przykazań

[32:09] wcześniej wymienianych też krótkich lotyrcach nie będziesz mordował loki NAF

[32:15] nie będziesz tu założył i teraz loki w nie będziesz kradł napisałam to też

[32:21] porywał dlaczego to słowo ghanaf Podstawowa forma tego czasu na hebrajskiego oznacza właśnie

[32:32] kraść i bardzo szerokie jest tak kradzież może dotyczyć różnych rzeczy

[32:38] też kradzenia człowieka czyli porywania ludzi

[32:44] wymienione jest to wykroczenie przestępstwo księdza wyjścia

[32:50] 216 sprawdzianek tu kradnie człowieka musi ponieść śmierć tak Czyli to najczęściej jest to tłumaczone właśnie w taki sposób to porywa człowieka i jest

[32:57] ten sam czasownik o kradzieży jako takiej mowa jest na

[33:03] przykład między innymi w księdze kapłańskiej w XIX rozdziale 11 i 12

[33:09] wersecie i tam użyty jest dokładnie też ten sam czasownik kanapy jest

[33:14] powiedziane nie będziecie kradli ani oszukiwali ani postępowali fałszywi jeden wobec drugiego nie będziecie też przysięgali

[33:22] na moje imię fałszywie nie będziesz w ten sposób znieważył imienia swojego Boga Ja jestem pan tutaj użyte też jest tetragen tak Czyli

[33:32] tutaj też mamy w księdze kapłańskiej Kiedy mowa jest o kradzieży

[33:38] powiązanie tego elementu właśnie kradzieży

[33:43] znieważaniem Bożego imienia tak Czyli ten moment w dekalogu to nie jest jedyny

[33:49] moment kiedy te dwa przykazania są ze sobą powiązane ale Idźmy dalej dlaczego w ogóle mówimy tutaj oporywane czyli powiedzieliśmy sobie że

[33:58] to jest trzeci krótki zakaz i każdy z tych każdy z tych przewinień

[34:03] nie będziesz zabijał czy nie będziesz mordował nie będziesz tu założył to są

[34:09] przestępstwa karane śmiercią tak najwyższy wymiar kary zatem rashi

[34:19] w swoim komentarzu podstawowym do tory akraci czyli rabin szlamobenicag

[34:25] żyjący w XIX wieku we Francji średniowieczny Komentator

[34:31] w każdym wydaniu tradycyjnym tekstu biblijnego jest jego

[34:37] komentarz tak i też w tłumaczeniu tory na polski torebrny slauder również jest

[34:44] ten komentarz naszego jak najbardziej dostępny i on mówi że w związku z tym że

[34:50] te dwa poprzednie przykazania odnoszą się do przestępstw skrajnych śmiercią tutaj też mamy do czynienia z tą sytuacją zatem

[34:58] interpretuje to ten zakaz

[35:03] jako porywanie ludzi tak Czyli możemy powiedzieć że to

[35:10] właśnie porwanie ludzi to jest jakby taka kradzież absolutna tak najdalej posunięta forma kradzieży Gdzie człowiek pozbawiany jest muszą powiedzieć samego

[35:20] siebie tak Czyli tak kradzież obejmuje całe życie człowieka nie poszczególnych jakiś tam elementów które człowiekowi w jego życiu towarzyszą ale właśnie

[35:29] kradzież samego człowieka i powiedzieliśmy sobie na naszym

[35:35] pierwszym spotkaniu że właśnie te wypowiedzi słowa 10 słów Dekalog to są

[35:44] poszczególne kategorie tak I tutaj zostaje nam zaprezentowana kategoria

[35:49] kradzieży tak i jako kategoria tak kradzież obejmuje

[35:55] wszelkie formy Natomiast jeśli chodzi o ten konkretny przypadek tak jak jest tutaj wymieniony

[36:04] to tradycji ceramicznej uznawany jest że tutaj bezpośrednio mowa jest o porywaniu

[36:10] ludzi teraz Zastanawiając się od kradzieżą tak jak to wygląda w tradycji rabinicznej w judaizmie

[36:19] kradzież właśnie jako ta kategoria ustanowiona w dekalogu jako przykazania

[36:27] bezpośrednio wynikające z tory kranicz nie ulega przedawnieniu tak

[36:33] Czyli każdą kradzież trzeba zrekompensować to jest najważniejsze wymóg że powinno się tą kradzież rekompensować czyli oddać własność albo

[36:42] jeśli jestem Niemożliwe to zapłacić tyle ile

[36:47] ten dany ukradziony przedmiot wymaga tak Czyli kradzież nie podlega przedawnieniu

[36:52] aż do czasu oddanie własności oceniania rekompensaty cóż to jest kradzież kradzież to jest każde absolutnie każde przywłaszczenie

[37:00] cudzej własności kradzież obejmuje również pomoc temu kto kradnie czyli każdy udzielenie pomocy jakiejkolwiek

[37:09] jakiejkolwiek tak to też jest określane jako kradzież

[37:17] nawet odniesienie korzyści tak z tego że ktoś inny coś ukradł to też jest

[37:24] kradniesz tak czyli na przykład Nabywanie towarów o których można podejrzewać że pochodzą z kradzieży

[37:31] dalej ciekawą taką kategorią jest tutaj przywłaszczenie pieniędzy od osoby która jest winna daną kwotę tak Czyli nawet jeśli ktoś jest tam winny kwotę

[37:41] pieniędzy to my nie możemy sobie w związku z tym Audi po prostu ode mnie nie oddaje No to ja sobie wezmę tak nie to jest kradzież

[37:48] dalej tak zwane pożyczanie tak Czyli zabieranie przedmiotów bez zgody

[37:54] właściciela to też jest kradzież co ciekawe Nie wolno też zabierać i

[38:00] ukrywać sobie własności dla żartu tak że zabieramy coś później oddajemy A to tylko żart Nie to też jest postrzegane jako kradzież i konieczność tutaj

[38:10] rekompensata za coś co określamy współczesnym językiem ze straty moralnej tak OK teraz tak właśnie Najważniejsze

[38:20] regulacje tutaj jeśli chodzi o kradzież skupiają się na oddaniu poszkodowanemu

[38:27] jego jego własności tak Czyli konieczne jest oddanie tego przedmiotu albo wypłacenie rekompensaty no i tutaj w zależności od sytuacji co jest

[38:34] oczywiście do prawa są bardzo rozbudowane i ważne tutaj Punkt też jest

[38:39] taki że jeśli jest to niemożliwe należy zrekompensować straty w jakiejś formie całej społeczności tak to jest taki

[38:49] ciekawy przykład tej sytuacji znajdujemy w Ewangelii

[38:54] Łukasza tak kiedy czytamy historię o Zacheuszu Zacheusz to jest z moich ulubionych bohaterów i pamiętamy kiedy już DHL już zaprasza Jezusa do swojego

[39:07] domu Jezus przychodzi do niego Zacheusz staje i mówi

[39:14] Załóż podniósł się i oświadczył wobec Jezusa panie oto połowę mojego majątku

[39:20] przeznaczam dla ubogich tak czyli tu jest ta sytuacja kiedy Zacheusz jako celnik tak wykorzystywał swoją pozycję po to

[39:30] żeby pobierać większe podatki niż niż trzeba było

[39:35] tak więc gotów jest teraz nie jest w stanie zrekompensować tego wszystkim

[39:41] ludziom z którymi miały kontakt więc połowę swojego majątku oddaję dla

[39:47] ubogich tak żeby właśnie tych całej społeczności zrekompensować te straty których których doznała i mówi dalej

[39:58] a Jeśli na kimś coś wymusiłem oddam poczwórnie tak Czyli stawia to możliwość

[40:03] Jeśli ktoś jest poszkodowany zwróci się do niego oddaje poczwórnie tak Czyli to

[40:08] co to co zabrał i jeszcze właśnie dodatkową rekompensatę tak także tutaj pokrótce

[40:17] o kradzieży i teraz wspominane już na początku powiązania

[40:23] pomiędzy tymi dwoma przekazaniami pierwsze takie taka zupełnie podstawowa

[40:30] obserwacja jest taka i to jest na hilta czyli zbiór midraszy halachicznych

[40:35] według hrabiego izmaela elizeusza to jest pierwszy wiek jeszcze czasy kiedy

[40:43] świątynia nie została zburzona powiedziana jest tak ten kto kradnie też

[40:48] często fałszywie przysięga tak czyli taka obserwacja tak jeśli ktoś kradnie Stań złapany będzie chciał udowodnić swoją niewinność Będzie skłonny do tego

[40:57] żeby składać poszło A czy to jest ta kategoria narażania Bożego imienia jeśli

[41:02] chodzi o składanie fałszywych przesiąkł kategorii mowy dalej rabi akiwa Mówi

[41:08] dalej że przy każdej kradzieży i oszustwie wobec kogokolwiek

[41:14] okradany i oszukiwany jest też sam Bóg tak Czyli Bóg tutaj występuje kota trzecia strona w każdej kradzieży w każdym oszustwie

[41:23] i tutaj rabiakiwa odwołuje się do tekstu właśnie

[41:29] z Księgi kapłańskiej który czytaliśmy tak gdzie również

[41:34] powiedziane było że nie będziecie się oszukiwać nie będzie się okradać bo w ten sposób bez przyczyny jest i moje imię tak ja jestem pan ja jestem

[41:44] jako i anonimowe twierdzenie z nitraszu idzie dalej

[41:52] Podsumowując całą sytuację w taki sposób że przykazania te właściwie są takie

[41:58] same przykazanie trzecie i przykazanie ósme ponieważ każda kradzież człowieka

[42:04] albo wobec człowieka jest kradzieżą wobec Boga tak Czyli jest tym jakby

[42:10] pozbawianiem kradzeniem zabieraniem czci jego innej także wydaje się że to jest na głębszym poziomie ta

[42:22] paralela pomiędzy tymi dwoma przykazaniami

[42:27] No i tak z wolna niespiesznie zrobiliśmy sobie następny krok omówiliśmy kolejną

[42:35] parę przykazań trzeciej i ósmy na kolejne spotkania zostają nam dwie

[42:41] kolejne pary Dziękuję bardzo Państwu Ja również dziękuję to bardzo ciekawe że rzeczywiście takie połączenie

[42:51] i wydaje mi się że no jak najbardziej uzasadnione bo tak naprawdę

[42:59] czy naciągane jednak nie no to znaczy rzeczywiście jest tak że bardzo często

[43:04] kradzież wiąże się z jakimś próbami zatrudnienia sobie

[43:11] bezpieczeństwa prawda teraz mi do głowy przychodzi zresztą w związku z jednym z

[43:16] pytań które do nas dotarły umowy które na przykład są podsuwane do podpisywania które mogą doprowadzić do gruncie rzeczy

[43:27] do kradzieży pewnego rodzaju bo do niekorzystnego rozporządzenia swoim majątkiem i teraz w takich umowach znajdują się różnego

[43:37] rodzaju klauzule które są właśnie nieprawdziwe a firma teoretycznie

[43:43] stosuje się do prowadzenia rzetelnej działalności no i może to jest właśnie ten moment że ja przeczytam za pierwsze pytanie jak w świetle przekazania

[43:52] dotyczącego kradzieży ma się działalność firm pożyczkowych które pobierają nieprzyzwoicie wysokie opłaty za pożyczanie pieniędzy lub inne usługi

[44:02] finansowe żerując na problemach swoich klientów co do zasady taki mówimy o nie

[44:08] będziecie kradnie i będziecie się oszukiwali tak no to zdecydowanie tutaj taka działalność podpada tutaj jakby jest objęta przez tą

[44:20] kategorię natomiast nie zgłębiałam tego tematu tak nie nie

[44:26] znam nie czytałam ciekawe było poczytać dokładnych responsów rabinicznych

[44:32] dotyczących rzeczywiście takich sytuacji Ja dzisiaj też mi przyszedł inny inne

[44:39] pytanie do głowy i też będę chciała sobie to zgłębić jak na przykład mają się w kontekście tego że kradzieżą jest również

[44:47] przywłaszczenie sobie tego co dany człowiek jest winien prawda jak w tym

[44:53] kontekście wygląda zajęcie konta na przykład nie Budzimy się któregoś pięknego dnia i konto na mnie działa nie Tak ale tutaj

[45:01] jest to umowie już to znaczy jest na takiej zasadzie że już wszystkie umowy

[45:07] które mamy z instytucjami finansowymi No głównie z bankami tak naprawdę one

[45:12] przewidują pewne formy działania więc my podpisując taką umowę się zgadzamy na

[45:20] coś takiego no i te klauzule są akurat na ogół zgodne z prawem Aczkolwiek w

[45:27] dawnych czasach było wcześniejszych zanim wprowadzono różnego rodzaju regulacje były różnego rodzaju takie drogi na skróty

[45:36] które prowadziły na przykład do tego że konto mogło być zajęte

[45:41] czy wynagrodzenie na koncie przez komornika bez wyroku sądowego

[45:47] przyspieszając jakby całą sprawę w tej chwili przynajmniej w Polsce takiej możliwości nie ma tak ja tutaj nie nie dyskutuje z

[45:58] zasadami prawnymi tak zastanawiam się po prostu jak one się mają tutaj do [Muzyka] halachicznego nie Czy rzeczywiście tu

[46:07] jest jakaś tam rozbieżność nie pomiędzy tym w jaki

[46:13] sposób funkcjonuje nasze w tej chwili prawo cywilne a w

[46:18] jaki sposób funkcjonuje prawo kalaficzne ciekawy temat do zgłębienia

[46:24] drugie pytanie dotyczy pierwszego z omawianych przykazań też jest moim

[46:30] zdaniem bardzo ciekawe jak do zakazu przysięgania ma się przysięga małżeńska

[46:35] przysięga małżeńska jakby nie podlega żadnym nie należy do żadnej z tych dwóch

[46:45] kategorii tak ani nie mówi się o tym nie poświadcza się rzeczy oczywistej ani nie

[46:50] poświadcza się rzeczy kłamliwej tak tą przysięgą małżeńską jakby tworzy się

[46:57] zupełnie nową rzeczywistość tak I tutaj ona jest w tym kontekście uzasadniona

[47:03] Tak ona nie pozostaje pusta tak

[47:09] bardziej wydaje mi się można się tutaj w tym kontekście

[47:14] zastanawiać nad zrywaniem tej przysięgi czy rozwody i

[47:21] stąd też w tradycji judaistycznej rozwody są dopuszczalne ale też nie są traktowane lekko

[47:31] a ja w międzyczasie znalazłam i już w komentarzu pod tym transmisją na

[47:38] Facebooku umieściłam link do całego układu Sebastiana smolarza na temat pożyczania na procent w Starym Testamencie może

[47:49] komuś się przydać pan Andrzej jest z nami zapraszamy

[47:54] przysługuje się tej dyskusji No jeszcze byłby samym cały problem do

[48:00] rozstrzygnięcia samego pojęcia kradzieży to by się za tym dobrze zastanawiać w którym to mamy w kradzież występuje jako jako przedmiot

[48:09] i wtedy jeżeli to wszystko zaczyna funkcję to wtedy jeżeli uznamy że to

[48:15] jest kradzież no to wtedy rzeczywiście możemy się zgodzić z tym wszystkim no ale nie wszyscy nie wszyscy prawidłowo rozumieją pojęcie kradzieży to się

[48:23] zaczyna problem Dziękuję my tutaj nie doprecyzowaliśmy szczegółowych praw tak bo prawo tutaj halachiczne jest bardzo

[48:32] mocno rozbudowane i te poszczególne przypadki są dosyć szczegółowo określane

[48:39] tak my tutaj sobie to pojęcie zdefiniowaliśmy ogólnie poprzez te

[48:45] poszczególne kategorie tak rzeczywiście to dosyć tak ogólnie na potrzeby tego

[48:51] naszego dzisiejszego spotkania Iza jak ci bardzo Bardzo dziękuję za kolejną

[48:56] część państwo również dziękuję za aktywny udział zapytania za komentarze

[49:03] życzę miłego wieczoru i do zobaczenia

---

Przygotowane przez: mgr Joanna Gacka
Kontakt: j.gacka@ewst.pl