TRANSKRYPCJA: "Czy kobiety powinny nosić na głowie znak uległości? (1 Kor 11,10) | EWST online" Data publikacji: 24.11.2022 Długość: 59:18 --- [0:04] [Muzyka] [0:04] [Muzyka] [0:15] Dobry wieczór państwu jest wtorek godzina 19 [0:21] online kiedy wymyślaliśmy temat konkretny kiedy [0:28] doktor Sławomir torbus proponował ten temat nie wiedzieliśmy że on znów stanie [0:34] się tematem gorącym ale tak to jest w naszym podczas naszych spotkań że bardzo [0:42] często coś planujemy dużo wcześniej po czym w momencie kiedy [0:47] zaczynamy już przygotowaniach do takiego konkretnego tematu Kiedy zbliża się [0:53] termin wykładu czy spotkania poświęconego takiemu czy innemu tomutowi [0:58] nagle wokół niego zaczynają pojawiać się różne kontrowersje tym razem kontrowersje nie są związane z chrześcijaństwem ale z [1:09] slamem i nakrywaniem głów przez kobieta konkretnie noszeniem hidżabów [1:16] w Iranie tragiczna sytuacja śmierć młodej kobiety która stała się [1:22] początkiem no coraz bardziej rozszerzającego się ruchu kobiet w [1:28] Iranie dotyczącego właśnie pewnych swobód związanych z nagrywaniem głowy [1:36] zauważyłam że wzbudziło to również dyskusję w kręgach chrześcijańskich [1:42] gdzie oczywiście nie dyskutuje się o tym czy kobieta ma cała się osłaniać prawda bądź też nagrywać głowę tak żeby nie było jej [1:52] widać włosów kiedy wychodzi gdzieś z domu Natomiast kwestia nakrywania głów [2:00] przez kobiety podczas modlitwy Czy podczas szerzej podczas przebywania w [2:06] kościele noszenia tego znaku uległości jakkolwiek on by nie był rozumieny [2:16] najbardziej powszechnie jest rozumieny jako właśnie nakrywanie głowy [2:21] jest w dalszym ciągu może to niektóre z państwa wydawać się dziwna jest w [2:29] dalszym ciągu dyskusją w niektórych kręgach chrześcijańskich bardzo żywą właśnie ta dotycząca takich praktyk [2:39] Wróćmy jednak do samego naszego dzisiejszego tematu w pierwszym Liście do Koryntian w rozdziale 11 w wersetach dwa o 16 Paweł zajmuje się kwestią [2:52] zachowania kobiet w trakcie zgromadzeń chrześcijańskich i werset 10 tego [2:58] fragmentu zawiera greckie Wyrażenie które jest dość trudne do zrozumienia [3:05] w większości przekładu znajdujemy rozwiązanie taką interpretację mówiącą o [3:11] znaku głosi lub znaku poddania Kobiet i w trakcie wykładu dr Sławomir torbus [3:19] którego bardzo serdecznie witam inną możliwość interpretacyjną tego trudnego wyrażenia Mam nadzieję że [3:31] rozjaśnisz trochę ten dość trudny fragment fragment który [3:37] bardzo często był w sposób zbliżony w jaki niektórzy [3:44] właśnie duchowni islamscy interpretują [3:49] konieczność noszenia wszystko kobiety jabów czy innych nakryć głowy oraz [3:57] całego ciała chrześcijaństwie było interpretowany jako nakrywanie podczas modlitwy do dzisiaj w niektórych [4:05] kręgach Tak właśnie jest Ja jestem osobiście bardzo bardzo ciekawa twojej interpretacji Także nie będę już przedłużać i zapraszam zadanie [4:16] jest karkołomne rzeczywiście na temat pojawił się w trakcie naszego ostatniego [4:22] spotkania poświęconego Fake newsom gdzie gdzie zupełnie na marginesie pojawił się pojawiło się odniesienie do [4:32] tego fragmentu o którym będę tutaj mówił No i tak tak się zrodził pomysł żeby troszeczkę o tym powiedzieć więc no mam pozycji 30 minut i no z całą pewnością [4:43] nie jestem w stanie tutaj rozwinąć tak tego tego tematu szerzej [4:49] natomiast To co mogę zrobić to zwrócić uwagę na pewne kwestie właśnie związane [4:55] z interpretacją tego miejsca z pełną świadomością tego że Pozostawię pewnie [5:01] spory niedosyt ale może jest to dobra okazja do tego żeby zachęcić państwa do [5:09] pojawienia się na przykład na naszych wykładach w westowskich gdzie gdzie też [5:14] niektóre zajęcia poświęcam również temu problemowi troszeczkę więcej czasu mając wtedy także [5:25] dotknę kilku kilku spraw i tutaj [5:30] ja już tym fragmentem zajmuję się dość długo ale dzisiaj chciałbym skorzystać z [5:36] pomocy native speakera że tak się wyrażę jeśli nie wiemy co jakieś wyrażenie Czy słowo znaczy w [5:47] języku obcym to bardzo często odwołujemy się do pomocy native speakerów [5:53] co tutaj zrobić jeśli mamy do czynienia z jakąś taką zagwozdką związaną z greką [6:00] biblijną No możemy spróbować sięgnąć do wczesnochrześcijańskich autorów którzy [6:06] posługiwali się greką jako językiem natywnym i możemy wówczas sprawdzić też co oni sądzili Jeśli akurat [6:16] zajmowali się tematem który nas interesuje i tak się szczęśliwie składa [6:21] że Jeden z autorów aczkolwiek jest nieco oddalony czasowo od momentu w którym [6:28] powstał tekst o którym tutaj dzisiaj mówimy Ale Jeden z autorów wczesnej chrześcijańskich mianowicie Jan Chryzostom [6:34] zajmował się między innymi tym fragmentem w cyklu takich swoich homili [6:42] na Pierwszy list do Koryntian w trakcie których dokonywał takiej [6:48] szczegółowej czasem egzegezy fragmentów [Muzyka] przekazywał je swoim [6:56] podopiecznym w takiej kolejności ekspozycyjnej bym powiedział idąc po [7:02] kolei i analizując w czasie cyklu w homili cały księgi biblijne i poświęcona jest właśnie temu rozdziałowi [7:13] Więc ja troszeczkę do niego Nawiążę Ponieważ kiedy do niego zajrzałem to okazało się że wiele obserwacji które tam znalazłem [7:22] w jakiś sposób było zbieżnych z tym co mi się wydawało że może się tam [7:28] znajdować w tym miejscu ale zajrzyjmy już do tekstu i na początku chciałbym [7:36] państwu pokazać propozycję kilku przykładów [7:42] polskich i Wulgata łacińska również No jesteśmy w 11 rozdziale 1 listu do [7:50] Koryntian chodzi o 10 werset taki jeden z centralnych wersetów fragmentu [7:57] w którym Paweł zajmuje się kwestią właśnie [8:02] zachowania kobiet w trakcie zgromadzeń publicznych No i zobaczmy [8:08] Jak wyglądają te przykłady zaczynam tutaj od Biblii Gdańskiej ponieważ [8:13] Biblia Gdańska bardzo często w sposób taki bardzo literalny oddaje To co się [8:19] dzieje w języku greckim składnie greckie często pewnie kosztem języka polskiego [8:25] natomiast no jest rzeczywiście w wielu przypadkach [8:30] dość blisko tekstu greckiego i czytamy tam tak a przed to żniwiasta powinnam [8:36] mieć władzę na głowie dla aniołów No i to jest właściwie można było powiedzieć Kalka składni greckiej o której powiem za chwilę aczkolwiek pewnie jak [8:49] czytamy że ma mieć władzę na głowie to nie do końca rozumiemy O co tutaj dokładnie mogłoby chodzić Dlaczego dla aniołów Wulgata [9:00] Łacińska właściwie niemal tak samo nam to odejdę odebrać Muller potestatem ABR Supra kaput propter Angelus tutaj mamy [9:11] kalkę również greki czy widzimy że że stare takie takie przekłady tak one [9:22] mają taką tendencję do tego żeby gdzieś iść blisko składni greckiej natomiast [9:28] nowsze przekłady już próbują nam troszeczkę objaśnić sprawę i Widzimy [9:33] tutaj fragment z Biblii Tysiąclecia gdzie czytamy Tak oto Dlaczego kobieta [9:38] winna mieć na głowie znak poddania tak Czyli tutaj już widzimy Gdański była [9:44] tylko władza po testas po łacinie Natomiast tutaj już to jest znak poddania Czyli mamy [9:54] interpretację tłumacza tak który próbuje nam wyjaśnić co mogłoby [10:00] właściwie znaczyć to dziwne takie dziwnie brzmiące Wyrażenie mieć władzę [10:07] na głowie a tutaj najprawdopodobniej jest to Biblia Warszawska Tak to jakoś mi uciekło [10:15] adnotacja ale można to sobie sprawdzić na pewno jeden z polskich przekładów które gdzieś tam przewijałem tak żeby żeby sprawdzić jakie warianty z jakimi [10:25] wariantami mamy do czynienia jeżeli chodzi o przekład dlatego kobieta powinna mieć na głowie oznakę uległości ze względu na aniołów znak poddania albo [10:34] oznaka uległości tak tutaj idzie jeden i drugi tłumacz w stronę pokazania [10:41] tej relacji poddaniem Przykład dosłowny Piotra Zaręby dlatego że ona powinna [10:47] mieć na głowie no i tutaj Piotr daje znak w nawiasie kwadratowym pokazując nam że dodał coś [10:55] znak władzy ze względu na aniołów no i tutaj mamy jeszcze jeden polski przekład [11:03] dlatego kobieta powinna nosić na głowie nakrycie na znak zależności od władzy [11:10] ze względu na nią czyli tutaj już nam tłumacz wyjaśnia bardzo dokładnie co to [11:15] za oznaka uległości co to za znak poddania tutaj to jest znak zależności od władzy no i w kontekście oczywiście Jest to władza [11:25] mężczyzny nad kobietą [11:31] i przejdziemy do drugiego slajdu [11:38] tutaj na tym drugim slajdzie widzą państwo jak to wygląda w języku greckim [11:44] i diatu to o faileyn epitesk kefales ja tu sangelus i [11:51] to eksusijan epitesk kefales to jest właśnie przedmiot tutaj naszych takich [11:57] krótkich rozważań dzisiaj enhein miedź Lexus Sia to będzie to słowo które tutaj [12:06] będzie troszeczkę nam problemu sprawiać w interpretacji No i jak połączyć [12:12] Wyrażenie mieć exusia z tym epiteskefales kefale to jest głowa i [12:18] epitet kefales może oznaczać relacje bycia na czymś EPI na czymś no stąd [12:24] Biblia Gdańska tłumaczy dosłownie mieć władzę na głowie tak tak to właśnie [12:30] wygląda w Biblii Gdańskiej tutaj może nie będę angielszczyzną [12:38] Zamęczał bo pokazać [12:44] różne znaczenia słownikowe które moglibyśmy znaleźć ale zamiast angielskiego proponuje tutaj żebyśmy zajrzeli na [12:52] chwileczkę dosłownika o chyba teraz powinni państwo [12:58] widzieć to jest taki wielki słownik grecko-polski Nowego Testamentu księdza [13:03] profesora Remigiusza popowskiego autorstwa i tutaj możemy sobie zobaczyć [13:10] hasło exucia czyli ten rzeczownik który tam się pojawia i to jest to co kobieta [13:17] ma mieć epitest kefales właśnie na głowie [13:23] jedno z możliwych znaczeń I zobaczmy jakie znaczenia tutaj nam słownik podaje [13:28] pierwsze znaczenie wolność wyboru prawo do jakiegoś czynu można [13:35] pytanie czy moglibyśmy podstawić tego typu znaczenie do tej frazy którą tutaj mamy kobietę powinna mieć wolność wyboru na głowie [13:46] tak byśmy szli wówczas w tym kierunku gdybyśmy wybrali to znaczenie zdolność zrobienia czegoś moc władza ma mieć władzę na głowie [13:57] Zobaczmy o mocy Boga na przykład się mówi w ten sposób albo o mocy ludzi [14:04] czyli gdyby iść w tym kierunku to ktoś kto ma exus i ja to ma władzę ma [14:10] zdolność to jest on jest podmiotem który coś ma ma tą exoscija [14:18] a nawet idąc dalej gdybyśmy trzecie znaczenie wzięli pod uwagę władzę nad czymś prawo robienia czegoś upoważnienie do czegoś tak ma władzę małopoważnienie [14:28] ma prawo robienia czegoś tym trzecim znaczeniu widzimy że ta osoba która to ma No jest podmiotem jest kimś kto aktywnie coś ma [14:41] no i tutaj ksiądz Popowski ponieważ on jak państwo widzą pokazuje nam różne [14:49] miejsca w których pojawiała się słowo exusyja i w takim a nie innym znaczeniu [14:54] w jego interpretacji odnosi się również do naszego fragmentu pierwszej Koryntia 11-10 i uczciwie [15:02] stwierdza znaczenie niejasne widzimy że tutaj jest swego rodzaju [15:10] kontrowersje z jakaś niepewność jeżeli chodzi o to miejsce więc nie możemy być w 100% pewni co do tych rozwiązań proponowanych [15:21] nam przez tłumaczy pierwsze zastrzeżenie jakie mam to jest właśnie to ten dodatek który tłumaczy Robią znak oznacza i dalsze próby [15:33] objaśnienia tego co to co to by miało w tym kontekście znaczyć aczkolwiek [15:39] rozumiem te usiłowania No ponieważ tłumacz ma za [15:44] zadanie też w jaki sposób objaśnić swoim odbiorcom ten tekst władza urząd tak też [15:51] o władzach ludzi o władzy zwierzchniej można mówić przy użyciu słowa lexusyja [16:00] więc mamy tu problem Jakiś nie wiemy właściwie co ta kobieta na głowie ma [16:07] mieć wiemy że jest to słowo exo za chwileczkę wrócę do prezentacji a zatrzymam się na chryzostomie który No [16:18] właśnie jest native speakerem tak jako to wcześniej powiedziałem zajmuję się tym miejscem No i bez zmrużenia oka tam o tej Excela mówi i on interpretuje ten [16:30] fragment z 11 rozdziału o którym w którym znajduje się to wyrażenie bardzo [Muzyka] [16:40] wprost jako rzeczywiście mówiący w pierwszym rzędzie o podległości kobiety [16:46] mężczyźnie No więc wydaje mi się że dla niego nie ma tutaj jakiegoś jakiegoś większego problemu w tym i żeby rzeczywiście tą [16:56] oznakę uległości widzieć ono odnosi się do pewnego zjawiska [17:02] kulturowego który również inni na autorzy widzą że to co się ma na głowie [17:08] w kontekście relacji władzy tak sprawowania jakichś posiadania jakichś [17:14] kompetencji coś wyraża zawsze no król ma na głowie koronę tak która jest [17:21] oznaką władzy nie wiem ktoś tam ma Diadem który coś nam coś nam mówi więc [17:27] zastanowi i innym ludziom którzy w tamtym czasie funkcjonowali żyli No jednoznacznie ten wygląd głowy komunikował pewne rzeczy i [17:39] w kontekście władzy No właśnie jakiś zakres sprawowanej władzy przez osobę [17:46] która coś ma No ale właśnie tutaj znowu Pojawia się ten sam problem o [17:52] którym mówiłem wcześniej jeśli to jest zakres sprawowanej władzy to zawsze ten podmiot który ma na głowie coś to on sprawuje ma jakąś mniejszą większą [18:03] prerogatywę kompetencja autorytet cokolwiek tak Natomiast tutaj został również Myślę że tak kulturowo też troszeczkę osadzony wiemy że on on żył [18:16] na wschodzie gdzie te relacje męskie kobiece [18:21] No rzeczywiście polegały na pewnej podległości uległości więc on idzie on idzie bardzo mocno w tym kierunku ale [18:35] są pewne miejsca u Chryzostoma które zwracają uwagę i [18:41] pokazują że on tutaj ma pewien pewną rozterkę tak ma pewien kłopot z [18:47] tym i powiem o dwóch rzeczach które tam się pojawiają że by to zrobić dobrze to [18:53] rzucę państwu tutaj fragment [Muzyka] tekstu z 11 rozdziału Zobaczmy tu to miejsce [19:04] 10 wers jest jest tutaj natomiast początek [19:10] tego fragmentu którym Tutaj mówimy to jest drugi werset a w trzecim wersecie Paweł daje nam taki obraz o którym Chryzostom również mówi myślę że ten [19:21] obraz jest dość istotny i znaczący tam Paweł pisze tak pragnębyście wiedzieli że głową każdego mężczyzny jest Chrystus głową kobiety [19:31] mężczyzna a Bóg głową Chrystusa [19:37] który został zwraca uwagę na to że Paweł tutaj używa pewnych metafor tak bo ta [19:44] głowa nie jest tutaj rzeczywistą fizyczną Głową tylko jest pewnym przeniesieniem pewnej relacji w jakiej stoją między sobą różne [19:54] byty tak które tworzą całość ale są różne tak i ta głowa kefale znowu [20:04] czyli ten sam rzeczownik który tam się pojawi w 10 wersecie No ona [20:10] mówi nam o pewnego rodzaju relacji ich zastąp zanim zacznie w ogóle [20:18] zanim przejdzie do kwestii tam męsko kobiecych tutaj związanych z tym fragmentem To odnosi się do kwestii ściśle teologicznych [20:27] zwracając uwagę na to że ten obraz Bóg Chrystus Bóg głową Chrystusa jest [20:34] wykorzystywany w debatach teologicznych w tamtym czasie w debatach teologicznych o bóstwie Chrystusa i są oponenci którzy twierdzą że Chrystus nie jest na tym [20:46] samym poziomie nie jest tej samej substancji czy nie jest tej samej godności Co Bóg Ojciec tak tylko no podlegam mu jest kimś [20:56] podległym i ten fragment gdzieś pojawia się z tego co rezystom pisze [21:02] w tych debatach i został zwracał uwagę że nie Oni się mylą tak że tutaj nie [21:09] możemy w ten sposób o tym mówić że Chrystus [21:15] i Bóg to jest ta sama substancja nie można mówić o tym że któryś z nich jest jeżeli chodzi o godność niżej wyżej [21:26] że to jest relacja Złożona i po prostu mają inne kompetencje tak w tym kontekście więc on dość mocno się [21:36] z tą zwraca na to uwagę ale i znowu co ciekawe mówi Ale nie oczywiście nie [21:42] możemy tego typu relacji przenosić na relacje mężczyzna kobieta ponieważ relacje w Bogu są zupełnie inne niż te które są między ludźmi i z powrotem [21:53] wraca do tej swojej interpretacji mówiącej o o podległości [21:59] także widać że tutaj jest jakieś takie pęknięcie tak że tak powiem w jego myśleniu i on uparcie się trzyma tej podległości jednocześnie pokazując [22:09] że nie można mówić o podległości Chrystusa wobec Boga w jakimś takim znaczeniu jak podległy jest niewolnik wobec swojego pana tak dokładnie tak [22:18] został mówi że jeżeli nawet mówilibyśmy o pewnej podległości to była to [22:24] rezygnacja świadoma z pewnych prerogatyw ze strony Chrystusa po to żeby dokonać [22:33] pewnego dzieła Tak więc tutaj został idzie w tym kierunku i to jest sama w [22:39] sobie ciekawa ciekawa myśl druga rzecz na którą zwraca uwagę Chryzostom to jest taka [22:48] kulturowa trochę też obserwacja on uważa że [Muzyka] mamy tutaj do czynienia [22:58] z taką z takim problemem różnic między płciami które manifestują się w sposobie [23:05] ubierania i przywołuje między innymi fragment z Powtórzonego Prawa 22.5 gdzie czytamy nie będzie rzeczy męskich na kobiecie i [23:16] mężczyzna nie włoży damskiej szaty na siebie gdyż każdy kto to czyni jest obrzydliwością dla Jahwe twojego Boga i gdy został dość szeroko rozwodzi się nad [23:28] kwestiami właśnie tego że No jeśli mężczyzna zakłada coś na głowę tak po taki obraz tam mamy w tym w tym tekście [23:38] No to hańbi siebie ponieważ zachowuje się jak kobieta tak kobieta zachowuje [23:45] się jak mężczyzna i to jest nie w porządku to jest przekraczanie pewnych [23:51] granic które są dla niego naturalne a jeśli są naturalne i manifestują się [23:56] poprzez sposób ubierania No to jeżeli są naturalne to znaczy że one zostały w jego rozumieniu nadane przez Boga więc on nie widzi tutaj [24:05] takiej możliwości żeby tego typu zachowania miały miały miejsce także to są dwie takie ciekawe myśli [24:15] które uhrus zastoma się pojawiają który gdzieś tam mi się po głowie wcześniej też błąkało oczywiście w zupełnie innej konfiguracji czyli to że Paweł rysuje te [24:29] obrazy pokazuje te relacje Chrystus Bóg głową Chrystusa że no one nie są tam [24:38] ozdobnikiem tak że tak powiem w tym miejscu tylko że one mają wprowadzić słuchaczy w pewien temat Paweł chce pokazać że są byty które [24:51] tworzą w pewnych określonych kontekstach jedność a jednak są różne i ta głowa [24:56] takie fale pokazuje nam swego rodzaju relacje [25:02] między nimi i to również gdybyśmy przeczytali nie [25:09] mamy czasu tak na to żeby wejść głębiej tak jak powiedziałem wcześniej w to kwestie bo oprócz tego obrazu który w trzecim wersecie znajdujemy to mamy [25:19] również taki obraz tutaj w 4-5 gdzie Paweł mówi każdy mężczyzna [25:24] pomniejsza swoją godność kiedy modli się lub prorokuje znak krytą głową czyli to jest to co kryzostom mówi no to zachowuje się [25:33] niewłaściwie niewłaściwy ubiór ubiór kobiecy na siebie zakłada i każda [25:38] kobieta pozbawia się szacunku kiedy modli się prorokuje z odkrytą głową tak czy mamy ten obraz właśnie chryzostomowy i w odbiciu takim lustrzanym w drugiej [25:48] części tego fragmentu 14 werset i 15 werset Paweł pisze tak [25:55] czy sama natura was nie poucza że Gdy mężczyzna ma długie włosy to traci [26:00] szacunek kobieta natomiast gdy ma długie włosy z tej chrubą włosy bym zostały jej dane dla okrycia Czyli znowu bym powiedział tak kryzysom akurat o tym nie [26:08] pisze o tych długich włosach on inaczej troszeczkę pisze u mężczyzny ale znowu mężczyzna z długimi włosami przywołuje nam taki obraz właściwy dla kobiecej [26:19] głowy tak co Zresztą Paweł potwierdza w tej drugiej części tego miejsca czyli ja [26:26] bym tutaj troszeczkę odmiennie niż Chryzostom tak zaryzykował pójście w troszeczkę innym kierunku [26:35] w pewnych w pewnych konkluzjach mianowicie [26:41] bardzo czy tak po pierwsze Bardzo byłbym za tym żeby pójść konsekwentnie dalej za [26:49] tymi obrazami Chryzostoma tak z analizą tej metafory Co to znaczy że Bóg jest [26:54] głową Chrystusa tak jak mężczyzna jest głową kobiety a jednocześnie myśląc o tym że nie mówimy o takiej relacji podległości jak [27:04] rezystom mówi jak między niewolnikiem a panem tak Co tutaj się dzieje to jest jeden ze znaków zapytania i drugi bardzo bym szedł mocno w stronę tego co kryzys [27:15] został akcentuje czyli tego że poprzez ubiór manifestują się pewne różnice między płciami które w rozumieniu Chryzostoma i myślę że Pawła też [27:24] który przecież znał z pewnością ten fragment z Powtórzonego Prawa one powinny znaleźć odzwierciedlenie No właśnie w sposobie w sposobie [27:35] ubierania w sposobie zachowania się i teraz można zadać sobie [27:41] pytanie skąd w ogóle tak miałby pojawiać się w świetle tego co powiedziałem pomysł na to żeby te [27:51] kobiety wpadły na na taki pomysł żeby modlić się [27:57] prorokować z głową odkrytą w miejscach publicznych zdaje [28:03] się że wiedząc od co nieco nauczaniu Pawła które pewnie [28:08] pewnie pewnie wcześniej gdzieś tam gdzieś tam słyszały [28:15] jest taka jest Taka hipoteza o tym że kobiety w koryncie [28:21] odgrywały dużą rolę jaką [28:26] prorokinie właśnie jest taka taka koncepcja mówiąca o tym że prorokinie w [28:33] koryncie bardzo bardzo były charyzmatyczne i miały wielkie znaczenie w tym kościele i być może [28:45] być może znały również nauczanie pawłowe które on zapisał znajdujemy w [28:52] zupełnie innym liście w liście do Galatów czy 28 gdzie czytamy tak nie ma już żydań Greka nie ma niewolnika ani wolnego nie ma mężczyzny ani kobiety [29:02] ponieważ wszyscy jesteście jedno w Chrystusie Jezusie i bardzo poważny sposób mogły chcieć potraktować tego typu nauczanie [29:13] nie ma w Chrystusie różnic nie ma mężczyzny i kobiety nie ma różnic [29:18] narodowościowych nie ma różnic społecznych nie ma niewolnika ani wolnego i w związku z tym mogły chcieć tą [29:29] manifestować w trakcie publicznych zebrań No to Pokażmy światu że teraz mamy już nową nową rzeczywistość i Paweł Być może tutaj [29:40] właśnie nie chce żeby one szły tak daleko ponieważ jak obserwujemy [29:46] aktywność Pawła misyjną to widzimy że on rewolucji społecznych nie [29:53] powoduje nie prowokuje nie wspiera on pojawia się w różnych miejscach i tam [30:00] gdzie jest No nie niszczy tych relacji które są między ludźmi [30:05] tylko próbuje ewolucyjnie wprowadzić w nie wartości chrześcijańskie Paweł na przykład nie walczy z niewolnictwem tak [30:16] starożytnym mówi w tym samym liście tak do Koryntian pierwszym że jeżeli ktoś [30:21] został zbawiony Kiedy był niewolnikiem No to powinien właściwie pozostać w tym [30:28] stanie nie ma jakiegoś większego powodu dla którego miałby rezygnować niech po prostu wypełnia swoje obowiązki swoją rolę społeczną dalej w odpowiedni sposób [30:41] więc oczywiście eschatologicznie tak w rozumieniu takim tego jak ten to [30:48] królestwo tak Boga które Paweł głosi kiedy ono będzie zrealizowane to tych [30:54] różnic oczywiście nie będzie ale jest to napięcie tak u Pawła [31:00] to już się dzieje ale jeszcze ale Jeszcze trwają jeszcze mają miejsce [31:06] pewne porządki społeczne które pochodzą że tak powiem z poprzedniej [31:12] epoki więc on tak jakby można byłoby mieć wrażenie chciałby zastopować tą [31:19] taką aktywność [Muzyka] charyzmatyczną daje Nazwijmy to tych kobiet które manifestują w ten sposób [31:27] swoją wolność czy nowy nową rzeczywistość nie negując być może nawet [31:32] podstaw teologicznych tak ich zachowania ale ale [31:40] odwołując się do pewnego porządku społecznego tak tego co ich zachowanie mogłoby wywoływać i tutaj [31:50] wracam do tego wyrażenia naszego tak już powoli zmierzam do zamknięcia mojego [31:57] mojego wywodu Kobiety powinny mieć kefales [32:03] czy czy w tym świetle się chcę tego co powiedziałem dałoby się znaleźć jakąś [32:09] inną interpretację niż tylko tą która zmierza do takiego akcentowania mocnego [32:14] relacji odległości tak mężczyzny i kobiety czy kobiety wobec mężczyzny widzimy że że są z tym problemy tak [32:24] świecę tego obrazu Chrystus Bóg głową Chrystusa a jednocześnie nie ma relacji [32:30] podległości takiej jak niewolnik wobec pana tylko ewentualnie rezygnacja tak z [32:36] pewnych pryogatyw i to słowo nie pojawia się w miejscu tym w 11 rozdziale 10 [32:45] wersecie w tym liście po raz pierwszy ono pojawia się w różnych odsłonach też w formie czasownikowej w innych miejscach ja tutaj Chciałbym [32:54] zwrócić uwagę na dwa które tuż przed tak [32:59] się pojawiają 9 rozdział czwarty piąty werset Paweł się pyta tak czy naprawdę [33:04] nie mamy prawa do jedzenia i picia dokładnie ten sam czasownik dokładnie ten sam rzeczownik czy naprawdę ukehomen exun Czy naprawdę nie mamy ekspian to [33:15] jedzenie i picia Czy naprawdę nie mamy ekspona podróżować z siostrą jak to czynią linia apostołowie bracia 9 rozdział to jest takie miejsce w [33:24] którym Paweł pokazuje mamexu Sia ale nie korzystam Dlaczego dla większego dobra [33:30] dla Ewangelii tak w tym w tym akurat 9 rozdziale to jest [33:37] dla niego ważniejsze niż możliwość wykorzystywania swojej [33:43] w jakichś tam różnych kontekstach które przywołuje w dziewiątym rozdziale i w [33:49] końcu ósmy rozdział tak troszeczkę wcześniej one się wiążą ze sobą w różny sposób Paweł mówi Uważajcie jednak by wasza [33:58] ekosia nie stała się powodem potknięcia dla słabszych Czyli znowu ta exusyjna ta [34:05] wolność to prawo Ta możliwość aktywna którą się ma ona może mieć [34:11] fatalne skutki dla tych którzy są obok nawet jeżeli ma się rację tak Paweł o [34:18] tym mówi właśnie w ósmym rozdziale Jeżeli masz rację to nie chodzi o to żebyś ty wiedział tak o czymś i manifestował to tylko żebyś [34:27] myślał o tych innych którzy Może nie mają takiego poziomu zrozumienia [34:33] jak ty No i gdyby w świetle tych choćby dwóch [34:38] miejsc spróbować to wyrażenie zrozumieć to pojawiła się no już [34:45] kilkadziesiąt lat temu taka taka propozycja która być może [34:50] byłaby jakąś odpowiedzią jakąś próbą tak zrozumienia tego co tutaj się dzieje [34:56] żeby zrozumieć to sens w ten sposób jak kobieta ma [35:02] kontrolę nad swoją głową tak Czyli w świetle tych charyzmatycznych entuzjastycznych kobiet [35:11] prorokim tak na przykład które próbują narobić w ich rozumieniu dobre rzeczy [35:18] Paweł posługuje się słowem Lexus Sia które nie pojawia się po raz pierwszy tylko właśnie tuż przed pojawiało się w takim kontekście samoograniczającym [35:26] gdzie Paweł sam siebie stawia jako przykład samoograniczenia no Miejcie tą swoją wolność jednocześnie kontrolując się [35:37] ograniczcie swoje prawo do tego żeby pewne rzeczy robić być może dla celów [35:43] wyższych tak by wasza wolność wasza ekosia nie stała się powodem potknięcia [35:49] dla słabszych czas mi się skończył więc przepraszam trochę chaotycznie może ale no kilka takich myśli które No zdaję [36:00] sobie sprawę że mogą być dopiero początkiem takiej porządnej poważnej dyskusji ale mam nadzieję że chociaż [36:10] zwróciłem uwagę na to co tutaj się kryje tak pod tym greckim wyrażeniem jakie są [36:17] problemy Dziękuję że ten temat wielu osobom łączy [36:24] się z całą masą różnych rzeczy poczynając od komentarza który [36:29] jest pod naszym wydarzeniem z którego wynika ewidentnie że [36:36] autor tego komentarza uważa że tak naprawdę cała ta rozmowa i cała ta o ten fragment o nagrywaniu głowy przez kobiety i w [36:49] ogóle o prowadzeniu przez niej jakiejś modlitwy Czy prorokowanie podczas nabożeństwa dotyczy tylko takich bardzo wyjątkowych sytuacji gdy w ogóle nie ma [36:57] mężczyzn którzy tam są więc to jest taki jeden komentarz no i pojawiły się [37:04] oczywiście też pytania i tutaj To ja może do tego komentarza się [37:10] odniosę tak nie wydaje się żeby dało się obronić taką tezę tutaj jest i mężczyzna i kobieta są [37:20] przywoływani tak te pary dwie jakbyśmy to szczegółowo weszli w ten fragment No to widzielibyśmy że no ciężko byłoby obronić taką tezę [37:32] w tym miejscu wracając do tego Chryzostoma o którym mówię Nawet Chryzostom on on żyje to jest to jest końcówka czwartego [37:43] początek 5 wieku tak na wschodzie zwraca uwagę na to że kobiety tutaj prorokują i [37:50] mówi No wtedy jeszcze kobiety prorokowało i podaje różne przykłady z [37:57] Dziejów Apostolskich które pokazują że to nie była jakaś wyjątkowa sytuacja tylko że właśnie tak się działo nie że to było że to było coś regularnego czyli [38:05] jakby idąc dalej Myślę że Myślę że ciężko byłoby obronić taką tezę tak [38:11] próbując być konsekwentnym interpretacji całości tego miejsca to tak na gorąco [38:18] jeśli dobrze zrozumiałem tak to co to nie jest pierwsza taka sytuacja jak [38:23] jej pierwszy komentarz dotyczący właśnie tematów związanych z rolą kobiet w kościele szczególnie w tym kościele pierwotnym Ty już miałeś na ten temat [38:32] różne czy całe wykłady czy przy okazji jakichś interpretacji właśnie tekstów [38:39] pojawiały się o tego typu problemy Zresztą temat roli kobiet w kościele od 1 do 21 wieku tak naprawdę [38:50] przewija się w naszych wykładach nic dziwnego natomiast ten konkretny [38:58] temat o którym my dzisiaj mówimy okazuje się że rodzi pytania które [39:03] trochę go rozgałęziają i być może będzie to jakiś taki Przyczynek do pomysłów na kolejne wykłady [39:13] dla przykład jak miało się to ostrzeżenie o nakrywaniu głowy przez [39:19] mężczyznę do obowiązku nakrywania głowy przez Żydów w trakcie niektórych rytuałów religijnych No to jest rzeczywiście mnie to też [39:29] zawsze frapowało że Paweł mówi że mężczyzna ma modlić się prorokować z [39:34] głową odkrytą Podczas kiedy wiemy że w Starym Testamencie nawet Jest bardzo [39:39] dokładny opis kiedy pobożny bogobojny Żyd ma mieć głowę zakrytą i są to też elementy właśnie modlitwy czy różnych rytuałów [39:49] tak No tutaj to to jest ciężko ciężko stwierdzić to jest pytanie takie też [39:55] inne kiedy czasami mówię o tym miejscu to dotyczy długich włosów u mężczyzn tak [40:02] jak to jak to jest hańbą mieć długie włosy u mężczyzn skoro cała ikonografia [40:08] którą mamy przedstawia Chrystusa z długimi włosami i zupełnie to się nie [40:14] zgadza Tak z takim wyobrażeniem które widzimy właśnie w jakiejś [40:19] przedstawieniach ikonograficznych więc oczywiście tak jak powiedziałem nie [40:25] rozwikłamy tego problemu tam mamy do czynienia ze splotem takim sam Korynt To [40:32] jest miasto wielokulturowe komentatorzy z bardzo różnych stron próbują podejść do tego tematu od takich komendatorów którzy zwracają [40:41] uwagę na przykład na to że Paweł Jako mieszkaniec starsu [40:46] miasta co prawda greckiego ale położonego w Azji Mniejszej i [40:53] podległego wpływu orientalnym był właśnie przyzwyczajony od dziecka do pewnego modelu zachowań które akurat zgadzałyby [41:03] się tak z tym O którym Tutaj mówimy No z drugiej strony mamy te zwyczaje [41:09] żydowskie te które wiemy nie tylko żydowskie bo Rzymianie w trakcie [41:15] wypełniania funkcji kultowych religijnych również tam zarzucali sobie [41:21] na głowę togę no więc jest bardzo ciężko tutaj wybrnąć [41:29] z tego problemu nie ma nie ma nie mamy odpowiedzi takich jakiś jednoznacznych [41:34] przekonujących na ten temat mamy tylko tekst no i zakładamy że jeżeli ten tekst miał być [41:43] przekonujący dla odbiorców No to musiało być tak że ci odbiorcy [41:48] którzy tego słuchali No powinni rozumieć tą te argumentację z drugiej strony skoro pojawił się tego [41:59] typu problem oznacza że nie była to jakaś norma jednoznaczna tak bo gdyby wszyscy trzymali się normy to nie byłoby żadnego [42:10] problemu więc mamy do czynienia z pewnie z jakimiś różnicami w sposobie zachowań [42:16] Paweł próbuje to dostosować do jakiegoś modelu który On proponuje w [42:22] swoich kościołach ten fragment w którym jesteśmy i w drugim wersecie który rozpoczyna i w XVI wersecie który kończy to miejsce bardzo mocno odwołuje się do [42:33] kwestii tradycji tam się pojawia właśnie wprost słowo tradycja parados is Paweł zaczyna chwalić Kordian mówi super żeby [42:42] zachowujecie wszystko co ja wam Przekazałem wszystkie tradycje a potem mówi ale wiecie jest jest problem Nie tutaj z tymi głowami i wyjaśnia wyjaśnia [42:52] wyjaśnia i sam tak jakby czuję że to może nie do końca będzie takie w stu [43:00] procentach przyjęte dobrze 16 werset mówi a jeśli ktoś jest na tyle kłótliwy tak dosłownie by tam było żeby dalej tutaj dyskutować [43:12] na ten temat to ja tylko chciałem powiedzieć że ja takiego zwyczaju synetkę ja nie wprowadzałem w moich kościołach czyli pewnie coś jest na [43:20] rzeczy tak że nie wszyscy patrzą na to tak samo A Paweł gdzieś próbuje jakąś normę tutaj tutaj wprowadzić No więc jest jakaś niejednoznaczność i ciężko [43:30] z tego wybrnąć wszystkie te rzeczy których on tutaj mówi długie włosy krótkie włosy tak No są dziesiątki różnych prób [43:38] rozumienia bardzo często one są oderwane od jakby całości [43:46] fragmentu czyli No ktoś się koncentruje na przykład tylko na długich włosach [43:51] albo tylko na nakryciu głowy u kobiet i robi fajną interpretację ale jak się [43:58] zaczyna czytać fragment ten od początku do końca to nagle jakby zostają pewne [44:03] klocki z którymi nie wiadomo co zrobić jeżeli się pójdzie za tą interpretacją także No czekamy na jakąś interpretację która będzie ujmować całość tak nie [44:13] zostaną nam klocki z którymi nie wiadomo co zrobić [44:18] Także jest jakieś zamieszanie tak Podsumowując to pytanie Ale z drugiej [44:24] strony jest jasne że Paweł dąży do tego żeby ta sytuacja stała się taka jednoznaczna No i tutaj jeszcze kolejne pytanie jak [44:33] był ściślające czy kobieta miała mieć to coś na głowie tylko podczas modlitwy i [44:39] prorokowania A co z innymi momentami nabożeństwa [44:45] no wyraźnie tutaj Paweł wskazuje na na ten moment modlitwy i prorokowania to to [44:52] możemy to możemy powiedzieć Nie wiemy nic o innych momentach więc z jakiegoś powodu to musiało być właśnie ważne [45:03] w tej w tej chwili być może chodzi o jakieś takie publiczne [45:09] aktywne jakąś publiczną aktywność tak No prorokowanie co to znaczy prorokować tak w tamtym kontekście jeżeli mówimy o [45:20] pierwszym Liście do Koryntian wiemy że za chwilę 12 rozdział 13 14 rozdział 1 listu do Koryntian będą bardzo mocno poświęcone [45:30] kwestią charyzmatów w tym również prorokowania które Paweł szczególnie ceni tak w odróżnieniu od glosolali wydaje się że tutaj przeciwstawia [45:39] w takim kontekście funkcjonalnym te dwie aktywności i jakbyśmy czytali 12 13 14 [45:44] rozdział to widzimy że prorokowanie jest to jakiś jakaś forma przekazywania komunikatów być może w formie nauczań [45:54] może w formie jakiejś refleksji trudno nam powiedzieć więc czasami kojarzy się [45:59] nam prorokowanie z jakąś taką aktywnością polegającą na nie wiem przepowiadaniu przyszłości tak to tutaj nie to tutaj szerzej [46:08] to jest przekazywanie pewnej wizji Bożej wizji rzeczywistości temu [46:15] konkretnemu zgromadzeniu więc kobieta zabierała głos mówiąc coś no i być może [46:21] to gdzieś tutaj było jakimś problemem że no ona nagle pojawia się [46:27] z tą głową nie nakrytą i i dla Pawła i być może dla [46:34] jakiej grupy tak też pewnie nie tylko dla samego Pawła dla jakiejś grupy chrześcijan którzy tam są jest to jest to problematyczne [46:41] No mamy kolejne takie pytanie Czy należy czytać te teksty jako Nakaz [46:48] zakaz nakrywanie głów długie włosy czy też jako odwołanie się do panujących akurat wówczas zwyczajów dzisiaj mamy inne zwyczaje na przykład dziurawe [46:57] jeansy i może te wersety są dla nas po prostu już nieaktualne [47:04] to jest Myślę tak zależy właśnie czy tak jak mówię nie miałem czasu nie [47:11] ma czasu tak żeby w pół godziny jakby przeprowadzić taką bardziej głęboką analizę tego miejsca ja bym powiedział [47:21] że można byłoby interpretacji iść w stronę tego że głównym akcentem [47:28] tego fragmentu jest to że Paweł chce powiedzieć Słuchajcie [47:34] są różnice między płciami Tak wracając do tego miejsca nawet z Powtórzonego Prawa mężczyźni nie zakładają damskich ciuchów kobiety nie zakładają męskich [47:43] taki jest takie świat tak to tak to powinno [47:48] wyglądać i tak uczy Biblia tak Stary Testament na [47:54] pewno Paweł ma to ma to gdzieś w głowie i nie chcę tego przekraczania granic [48:00] między płciami to ja bym powiedział że tutaj nie tyle odległość tak bo ten [48:07] obraz Bóg Chrystus tak to mielibyśmy problem z tym musielibyśmy się uciekać do kruczków interpretacyjnych Chryzostom to robi nie że Bóg Chrystus nie ma [48:16] podległości takiej niewolniczej i ten ale ale do ludzi już musimy zastosować [48:21] inne inne kryteria więc gdyby gdyby to była [48:27] ta właściwa konkluzja tak nie mówię że jest tak bo naprawdę nie roszczę sobie pretensji do tego żeby po nie wiem setkach komentatorów którzy próbowali [48:37] coś z tym zrobić I dalej mamy tak jak u księdza popowskiego w słowniku miejsce [48:42] niejasne tak ale gdybyśmy się pokusili taką jakąś próbę no to wyciągnąłbym zasadę z tego tak że Paweł tak w swoim [48:55] światopoglądzie uważa że że są pewne normy zachowań które są właściwe dla [49:01] mężczyzn normy zachowań które są jak rozumieniu właściwe dla kobiet i mimo tego że w Chrystusie nie ma już różnic to on chce w tamtym świecie w którym [49:10] żyje utrzymać ten porządek społeczny w którym te różnice jakoś się jednak [49:15] ciągle manifestują tak samo z niewolnictwem [49:20] prawda tak jak tak jak o tym wcześniej mówiłem nie stanowi dla niego problemu [49:26] istnienie tego takiej funkcji takiej funkcji społecznej [49:32] więc gdyby ktoś chciał iść za tym pawłowym [49:37] światopoglądem a inne pytanie to jest czy my musimy go przenosić na dziś czy [49:43] nie ale to powiedzmy jeszcze na innym poziomie postawione pytania Ale gdyby ktoś chciał tam iść To pewnie powinien sobie zadać pytanie co dzisiaj znaczy [49:51] być kobietą co dzisiaj znaczy być mężczyzną i pewnie niekoniecznie będzie się to wiązać z [49:59] wyglądem głowy Tak tylko pewnie w innych kierunkach zupełnie by to szło czyli [50:05] takie powiedzmy literalne czytanie powinna mieć na głowie coś tam tak I w [50:11] tym kontekście to będzie chodzić o jakieś nakrycie No to przy tej zmianie kulturowej to pewnie nie jest adekwatne czy nie [50:21] adekwatny sposób czytania No chyba że stworzymy subkulturę i tak jak Asia [50:27] powiedziałaś Tak są kościoły w których praktykuje się dalej tak w taki sposób [50:34] zachowania ubioru kobiet w czasie nabożeństw myślę sobie Jeśli to jest dla [50:40] nich symboliczne wyrażenie pewnej treści a nie tylko [50:45] No nie wiem zastosowanie takie literalne bez bezrefleksyjne jakiegoś fragmentu [50:51] biblijnego To czemu nie jeżeli ten światopogląd Właśnie się wyraża w ten sposób jeśli w tym kościele ten światopogląd pawłowy funkcjonuje właśnie [51:00] w ten a nie inny sposób To dlaczego nie natomiast na tak jakby z szerszej perspektywy bym powiedział że szukałbym jakiejś zasady tak kolejny etap to [51:10] byłoby zadanie sobie pytania czy Paweł rzeczywiście [51:18] czy musimy przenieść pewien porządek społeczny który znajdujemy w Nowym [51:23] Testamencie na dzisiejszy czas w sposób taki jeden do jednego [51:29] jakby nie gwałcą z jakiejś myśli tak która gdzieś tam stoi za tym no [51:35] monarchii już nie ma prawda a jest to sposób funkcjonowania ludzi w [51:42] tamtym czasie i na przykład metafory ka Pawłowa mówiąca o Bogu [51:47] Chrystusie o rzeczach jest patologicznych jak najbardziej nawiązuje do pewnych elementów monarchistycznych tak no ale nie twierdzimy że monarchia [51:57] jest w takim razie jedynym możliwym ustrojem politycznym w którym powinniśmy żyć z demokracją będziemy będziemy [52:07] walczyć prawda więc no jakby na tej zasadzie można byłoby na różnych poziomach myślę stawiać sobie pytania i takie mam przeczucie poczucie że ten [52:18] fragment jest dużo ważniejszy tak niż na pierwszy rzut oka się wydaje i nie [52:24] dotyczy tylko i wyłącznie właśnie tego czy tamtą chustkę nałożyć na głowę czy nie tylko on Dotyczy pewnych relacji społecznych i gdzieś dotyka ważnych [52:32] pytań które dzisiaj też stawiamy sobie tak czy jak to ma być nie czy te różnice między płciami to mamy [52:41] akcentować w takim razie czy nie czy to wszystko jest kwestia kulturowa tak czy [52:47] cały gender stadis który idzie w stronę definiowania tej płci kulturowej na ile [52:53] prawda byś gdzieś to mieściło w tym światopoglądzie pawłowym no Paweł na pewno nie miał w głowie tego tak to jest jasne Natomiast co my z tym mamy dzisiaj [53:02] zrobić No to to już zaczynają bardzo poważne pytania wykraczające mocną poza [53:07] kwestie tylko i wyłącznie chustki ja nie bez poruszyłam kwestię dzisiaj [53:16] tego co się dzieje w Iranie dlatego że specyfika tego [53:23] buntu społecznego który tam jest dotyka właśnie nie tego że [53:29] tak jak w wielu takich ruchach No to wyrzucamy prawda wyrzucamy jabby wyrzucamy coś tam i tak dalej dotyczy takiej wewnętrznej [53:41] przestrzeni Wolności to znaczy jeżeli ja chcę nosić hidżab Czyli jeżeli ja chcę się cała nakryć to ja mam do tego prawo ale nikt nie [53:51] może mi tego prawa z zewnątrz narzucić na zasadzie bo tak i bo cały problem [53:58] właśnie w tej rzeczywistości polegał właśnie nie na tym że Kobiety chciały [54:05] czy nie chciały nosić hidżabów tylko że jest policja która sprawdza czy komuś [54:11] tam pod hid korzystają włosy i kobiety obarcza odpowiedzialnością za to że z [54:19] powodu tych wystających włosów na przykład wodzą mężczyzn na pokuszenie prawda i to jest w pewien sposób podobny to co ty [54:29] powiedziałeś o tym że mogą istnieć takie kościoły w których gdzieś tam symbolicznie wyraża się pewien porządek czy pewną [54:37] pewną ideę prawda ale to jest zupełnie inna Chociaż może wyglądać na zewnątrz [54:43] tak samo sytuacja od tego kiedy człowiek przychodzący do kościoła dowiaduje się [54:50] że ma się zachowywać tak bo tak zawsze było prawda i tyle i tak zawsze było i [54:57] nie dyskutujemy z tym No ale jeszcze na koniec wrócę taką [55:02] klamrą do pierwszego komentarza do którego się odnosiłeś pan tutaj zostawił [55:09] też kolejny komentarz przeczytam go kontekst tej wypowiedzi wskazuje na [55:15] takie właśnie rozumowanie że kobieta zostaje dopuszczona do sprawowania modlitwy i nauczania gdyby nie było mężczyzn Czy pan upiera się przy swoim [55:23] dalszym ciągu No to moglibyśmy rozmawiać oczywiście no nie mamy czasu żeby teraz [55:29] analizować właśnie cały fragment w jego kontekście bliższym [55:34] dalszym tak No ja się ja się upieram przy swoim panem przy swoim może może [55:40] będziemy mieli okazję gdzieś gdzieś porozmawiać zapraszam na jakieś może zajęcia do nas nawet to to bardzo bardzo również zapraszamy na zajęcia [55:50] już kończy się rekrutacja studia natomiast można też dołączyć do [55:57] konkretnych zajęć jako wolne słuchacz co też bardzo polecam jeżeli państwo [56:02] podobają się wykłady konkretnych wykładowców które tutaj są [56:09] podczas ewst online można je usłyszeć to bardzo serdecznie zapraszam od razu [56:15] powiem że te wykłady które tutaj są dla nich to jest tylko taki przedsmak tego co się dzieje na zajęciach i naprawdę warto brać w nich udział [56:25] Sławku bardzo serdecznie ci dziękuję dziękuję i [56:32] państwu państwa zapraszam na to co będzie działo się za tydzień a za [56:37] tydzień wracamy zgodnie z zapowiedzią do rozjaśniania [56:45] zwiększania naszego zasobu informacji na temat anglikanizmu rozmawialiśmy już z [56:52] naszym absolwentem który jest proboszczem w jednej z najważniejszych [56:57] anglikańskich parafii w Anglii tym razem troszeczkę opowiemy o samym kościele [57:04] Anglii ale nie tylko naszym wykładowcą będzie doktor habilitowany Kazimierz [57:11] Brem który tym razem spróbuje opowiedzieć o innych kościołach [57:16] królowej Elżbiety II aktualnie również króla Karola III a mianowicie między [57:23] innymi o kościele Szkocji kościele Walii tutaj w takiej powszechnej świadomości w [57:30] Polsce bardzo rozróżniamy te kościoły i nie bardzo wiemy o co chodzi w tym całym nazewnictwie No wiemy o takim specjalnym [57:39] stosunku jaki specjalnej relacji jaka łączy brytyjskiego monarchę z kościołem Anglii [57:48] no ale jak wyglądają stosunki króla królowej z innymi kościołami w Wielkiej [57:54] Brytanii właśnie między innymi z prezbiteriańskim kościołem Szkocji czy anglikańskim kościołem w Walii jest to wszystko wydaje się być dość [58:04] skomplikowane pytania tego typu pojawiły się przy okazji uroczystości związanych [58:10] z pożegnaniem królowej Elżbiety II która które odbywało się nie tylko [58:22] że ale też na przykład właśnie w Szkocji Myślę że troszeczkę na ten temat też się [58:30] dowiemy na pewno dowiemy się sporo na temat historii tych wszystkich kościołów i tego co je ze sobą łączyć co dzień A znając [58:40] doktora habitowanego o Kazimierza Bema wiem że będzie to fascynująca podróż [58:45] obejmująca nie tylko daty miejsce i ludzie ale także architekturę sztukę i [58:52] wiele innych kwestii także bardzo serdecznie państwa zapraszam raz jeszcze [58:58] państwu dziękuję Sławku dziękuję również tobie bardzo Życzę państwu miłego [59:04] wieczoru i do zobaczenia za tydzień --- Przygotowane przez: mgr Joanna Gacka Kontakt: j.gacka@ewst.pl