TRANSKRYPCJA: "Bluźnierstwo we francuskim prawie karnym | "Oblicza herezji"" Data publikacji: 16.03.2024 Długość: 36:11 --- [0:13] prawdziwy zaszczyt ale i przyjemność podzielić się refleksjami na temat [0:13] prawdziwy zaszczyt ale i przyjemność podzielić się refleksjami na temat [0:18] tematu i głos prawnika w tym o czym o czym dyskutujemy on jest ważny ponieważ [0:24] prawo zawsze przenikał się różnego rodzaju wartościami [0:30] ma prawa bez wartości s w tym jakim wartością prawo służy bo jakimś zawsze [0:37] musi służyć kluczowe za tym wydaje [0:42] się próba odpowiedzi na pytanie jak ma się bluźnierstwo do prawa i jak herezja [0:51] ewentualnie brak herezji na w prawo wpływa oczywiście będzie miał charakter [0:58] to moje przemówienie wystąpienie miał charakter prawny ale od razu na wstępie [1:03] chciałbym mocno wyartykułować że ściśle będzie związane z [1:10] herezją A to dlatego że bluźnierstwo i wybór Francji też nie jest przypadkowy [1:17] Otóż to Francja zapoczątkowała [1:23] proces usuwania bluźnierstwa z przepisów karnych a więc Francja [1:31] kraj europejski wprowadziła depenalizacja [1:37] czyli zniosła karalność bluźnierstwa a więc również zniosła [1:44] karalność poglądów [1:49] heretyckich szerzej wzniosła karalność dyskusji na temat tego co heretyckie [1:57] jest a co nie jest dokonała absolutnego zrównania wszystkich [2:03] poglądów a więc poszła krok dalej ponieważ jasno [2:10] prawo ustanowione wówczas za chwilę w dalszej części o tym powiem jasne [2:15] opowiedziało się za wolnością słowa nieograniczoną również tym co Niektórzy [2:22] mogliby uznawać za heretyckie za herez to dosyć istotne do tego powiem bo to będzie kluczowy moment [2:29] na sam końc herez oczywiście zwykle definiuje się w środowisku prawników jako błąd dotyczący [2:34] treści wiary od razu chciałbym wspomnieć że dla dla mnie jako [2:42] prawnika w toku dalszych moich tutaj wypowiedzi dosyć istotne będzie to [2:48] że jako herezję będę uznawać sytuację że jakieś kościelne gremium odcina się od [2:54] czegoś jako od herezji bo tak prawnicy dokładnie to pojmują a więc nie ma tu [3:01] znaczenia treść dyskryminowanych poglądów ale fakt ich odrzucania w [3:06] kościele przez jakieś gremia uznanie czegoś za heretyckie bo prawo dokładnie [3:11] tą kwestię zawsze regulował też o tym w dalszej części [3:17] swoich wypowiedzi powiem prawo upraszcza prawo to jest schemat nie [3:23] oszukujmy się gdyby więcej było filozof teologi w prawie pew szczęśliwszym [3:31] świecie bo przynajmniej bardziej różnorodnym to śmiała śmiała [3:38] teza Ale z pewnością schematyzm doprowadza do upraszczania a [3:47] upraszczanie ogranicza po prostu a więc z definicji prawo [3:53] traktowany jest jako środek jako narzędzie do wprowadzania konkretnych regulacji regulowania cego musimy [4:00] uregulować albo coś co wymyka nam się spod kontroli więc musimy prowadzić pewne granice i [4:07] teraz od razu powiem jaki jest ten związek herezji bluźnierstwa i na samym [4:14] końcu jak się prawo do tego ma Otóż w swoich wstępnych [4:20] tutaj rozważaniach wspomnę o profesorze Henryku Pietras i jego dosyć głośnym [4:26] artykule w którym źródłem źródłem badawczym uczynił synody [4:34] pierwsze synody bo to jest dosyć ważne ponieważ to ma ogromne przełożenie na [4:41] prawo Dlaczego ponieważ herezja traktowana była jako grzech przeciwko świętości [4:47] kościoła i potwierdzają to właśnie dobrze już zbadane i omówione przepisy [4:53] synodalne a więc pojawia się tutaj pytanie co prawo ma do czynienia ze świętością Otóż [5:00] prawdą jest tak że w starożytności sytuacja była prostsza świętość z prawem [5:06] się przenikał w czasach nowożytnym kiedy mamy pewien dogmatyzm [5:14] metodologiczny chęć sztywnego trzymania się danej dziedziny i [5:20] metodologii doprowadzono do sytuacji często szczególnie prawie w naukach prawnych skraj Skrajna sytuacja poga na [5:28] tym często wyklucza przepisy prawne Prawo system prawny wyklucza wszelkie inne światło [5:35] niż sam to które tworzy nie jest otwarty na dyskusję na [5:42] debatę na subtelne różnice często na wolność poglądów i [5:49] przyjmowania ich jako dopuszczalnych do tego żeby zmienić poprzez prawo [5:54] rzeczywistość i faktem jest że [6:00] etyka z przepisami prawnymi w dobie starożytności miała więcej wspólnego niż [6:06] aktualnie i to ma swoje oczywiście znaczenie natomiast przechodząc do [6:12] meritum sprawy wspomnieć trzeba znowu O dwóch [6:18] takich kluczowych synach właśnie opisanych przez profesora [6:25] Pietrasa związanymi oczywiście z herezjami ponieważ pierwsze synody interesowały się herezjami to jest [6:33] bezdyskusyjne i oczywiście pierwsza to była kwestia ważności chrztu udzielonego przez [6:39] heretyków i chodziło o to aby [6:45] prawdopodobnie Tego nie wiem ale prawdopodobnie deusz nie chodziło wówczas o chrześcijan [6:53] tylko o zmuszenie wszystkich obywateli poprzez władzę państwową do zrobienia czegoś bo ja tak [7:01] każę To ja tu rządzę i ja ustalam reguły [7:08] gry i za chwilę postawię kropkę drugi synod pod przewodnictwem Cypriana zajął [7:15] się odpowiedzią na pytania pewnych biskupów oczywiście czy przychodzących do kościoła ludzi wcześniej ochrzczonych [7:21] przez heretyków należy chrzcić czy nie i znow dlaczego jest to dla [7:28] nas synod jest istotny [7:35] Otóż z niego wynika Dla nas to nawet [7:41] można odnieść pewne wrażenie że w czasach prześladowań jedność kościoła [7:47] chrześcijan jedność kościoła jest wartością naczelną ważniejszą od doktrynalnej [7:56] poprawności i ostatni El Syn elwirze który jak najbardziej w [8:06] jeden z punktów dotyczy oczywiście [8:13] Zacytuj Oby fragment gdyby ktoś z Kościoła Katolickiego przeszedł do herezji a potem powrócił nie należy [8:20] odmawiać mu pokuty gdyż uznał swój grzech gdy odbędą pokutę po tej dekadzie [8:26] można udzielić komunii gdyby jednaki przeszli jako dzieci należy ich przyjąć [8:32] natychmiast gdyż to nie jest ich wina koniec cytatu a zatem od heretyka [8:38] powracającego do kościoła nie wymagało się odwołania błędów jakichkolwiek [8:44] błędów tylko pokuty jak za grzech [8:51] i siłą rzeczy heretycy nie mogli modlić się z wiernymi nie mogli wchodzić do [8:56] kościoła zwłaszcza nie wolno małżeń z Żydami czyli Oznaczało to że [9:03] traktowano jako niewierność Bogu co było nazywane przez proroków jako cudzołóstwo [9:11] jako nierząd jako bało chwal [9:17] stwo i w tym kontekście klamra spinająca już pości [9:25] przechodzi wście [9:31] grzech publiczny za Jaki można nakładać [9:37] pokutę ale jednocześnie ważne istotne jest [9:44] to Aby przypisać herezję jako ten grzech [9:52] publiczny do jakiegoś konkretnego grzechu a w tym miejscu już mamy owy [9:59] grzech czyli cudzołóstwo tudzież boł chwal stwo czyli czyli prawo w tym [10:09] momencie zaczyna traktować herezję jako sprawę [10:15] publiczną i zaczyna chronić przed rozbijaniem jedności [10:22] instytucjonalnej Instytut kościelne i dlatego jest w kręgu [10:28] zainteresowania przepis prawnych wszystkich od tego momentu poczynając do czasów [10:34] nowożytnych punktem zwrotnym będzie właśnie Francja regulacje i ich wpływ na nawet dzisiejszą rzeczywistość zatem [10:43] początkowo Akcent osądzeniu herezji polega na jej oderwaniu od kościoła a [10:50] nie na samych teoretycznych poglądach dopiero z czasem zacz więcej [10:56] uwagi poświęcać ort ując ją a [11:03] nawet dochodząc do pewnego przekonania [11:11] że te subtelne różnice da się w trakcie [11:16] dyskusji debaty uchwycić No i [11:23] oczywiście bardzo istotna sprawa Jaka się dokonuje to to że [11:29] heretyckie herezje Błonie kościoła w pew przestają być [11:34] traktowane jako grzech publiczny Byle byś tylko je głosił [11:42] wewnątrz Wybierz życie w odosobnieniu nie będziesz mógł pełnić [11:48] urzędów publicznych kościelnych ogranicz swoje [11:53] poglądy do swojej prywatnej działalności [11:59] wewnątrz tej samej instytucji nie szz [12:05] herezji nie kalaj wiernych swoimi poglądami [12:10] oczywiście czyli to jest istotny sygnał do tego [12:18] aby dyskusji nie wyprowadzać na forum publiczne bo cały czas forum publiczne [12:24] Opowiada się za jednością kościoła a więc pewne tezy [12:29] poglądy Nie są mile widziane bo są traktowane jako heretyckie to r jako grzech publiczny tym bardziej tego robić [12:37] na forum publikum nie można Jak zatem prawo reagowało na bluźnierstwo Otóż [12:44] musimy sobie jasno powiedzieć stanowczo chrześcijaństwo ma ogromny [12:49] wpływ to nie jest tak że wcześniej przed chrześcijaństwem było bluźnierstwa nie [12:55] było bluźni ale musimy pamięć że miało inny charakter inne znaczenie [13:01] chrześcijaństwo wypełniło je chrześcijańską treścią wcześniej można [13:07] było obrazić majestat cesarza Chrystus z [13:14] pewnością mógł to zrobić i [13:19] uczynił dlatego że pontifex Maximus był traktowany jako najwyższy kapłan któremu [13:24] należało oddawać cześć jako głowa Cesarstwa państwa [13:30] wszyscy którzy to negowali Popełniali to najcięższe przestępstwo chrześcijaństwo wypełniło [13:37] bluźnierstwo treścią inną mianowicie ochroną [13:43] instytucji instytucji której zadaniem jest depozyt [13:49] wiary dogmatów a więc jeszcze raz podkreślam prawo reagowało [13:58] dzięki zalegalizowaniu chrześcijaństwa w sposób taki sam jak [14:03] wcześniej Rzym reagował na zniewagę cesarza zrównano religię ale [14:14] instytucjonalną ze sprawą publiczną ze sprawami publicznymi od tego nie było [14:20] odwrotu i oczywiście wraz z rozszerzaniem się chrześcijaństwa przyjmowano [14:28] tego same regulacje [14:33] prawne i jasno też trzeba powiedzieć że było to [14:41] przestępstwo chciały się powiedzieć dzisiejszym językiem nie prawniczym poważne Zac wszędzie we wszystkich [14:48] kodyfikacjach przewidywano za bluźnierstwo k cielesne łącznie z karą [14:55] śmierci przy czym było wykonywane k była wykonywana nie był to nigdy przepis [15:02] martwy oczywiście kara miała przestrzegać przed kolejnym ona miała mieć charakter prewencyjny bardziej niż [15:09] karzący to prewencyjny nie Odważ się szerzyć herezji to było był punkt [15:18] ciężkości nie głość heretyckich poglądów Ta kara nie ma ciebie ukarać ona ma c [15:25] nie naprawić ona ma spowodować że nie pokusi o to żeby kontynuować dzieło [15:33] heretyckie na terytorium danego kraju [15:38] krajów jakichś lokalnych społecznościach oczywiście [15:45] uzasadnienie teologicznie również do tego prawa ówczesnego które było [15:50] przecież pod silnym chrześcijaństwa znaleź bardzo szybko mianowicie chodziło o to żeby ustrzec się przed karą [15:57] Bożą z wolą Boga unikniemy jego [16:05] kary więc Chrońmy się skutecznie w ten sposób że wszyscy którzy będą występować [16:10] przeciwko Bogu będą karani ale karani na tyle surowa aby nikomu innemu drugiemu [16:16] naśladowcy nie przyszło do głowy robić to samo lub [16:23] kwestionować poglądy poprzednik czym i x wiek to jest [16:30] największy wzrost procesów zyni w literaturze przedmiotu zwraca się [16:36] Uwaga na to na pewną tendencję że ilość wydawanych wyroków edykt Królewskich [16:42] dotyczących bluźnierstwa szczególnie we Francji wzrastała wraz z pogarszającą się sytuacją danego państwa to [16:50] truizm to truizm tak ale ale przecież dużo nam mówiący Szczególnie że mówimy [16:59] Francji w głównej mierze i oczywiście cały w ogóle x wiek utożsamiany jest [17:06] wręcz w historii z polowaniem na bluźnierców oczywiście reformacja ma to [17:12] ogromny wpływ i trzeba powiedzieć sobie dość jasno [17:18] że bluźnierstwo nie było wyłącznie katolicką domeną tak to też jasno trzeba [17:24] sobie powiedzieć tak ponadto kilka takich stwierdzeń [17:32] faktograficzny przede wszystkim jedno na podstawie akt francuskiego [17:38] trybunału par przez 90 lat od roku 1700 do 1790 [17:46] roku za przestępstwa bluźnierstwa osądzony [17:52] 80 skazan na [17:57] śmierć i oczywiście ostatnią ukarano w 1766 roku spaleniem żywcem był znany [18:06] wcześnie szlachcic francuski fris [18:12] który jego proces spowodował że za przestaną [18:17] karania śmierci za bluźnierstw to nie tak że przestaną w ogóle karać nie tylko [18:23] już nie karą śmierci oczywiście nie czas i miejce [18:29] abym powiedział dlaczego ale okoliczności sprawiły że z większą [18:35] empatią zaczęto traktować bliźni po prostu oni się stali bardziej [18:41] ludzcy mimo tego ludzkich procesów Oni stali się bardziej ludzcy i [18:47] społeczeństwo Powiedziało nie kara śmierci to jest zbyt rygorystyczna kara aby ją wykonywać ale nadal Karan [18:55] Niemców natomiast dlaczego Francja i przejdę już do takich wiedzy [19:01] oczywiście prawniczej Otóż w 18 wiecznej Europie wpływ Oświecenia miał ogromny [19:08] wpływ na to w jaki sposób zaczęto traktować bluźnierstwo przy czym to był [19:16] ewolucyjny proces nie rewolucyjny wbrew pozorom tylko ewolucyjny po prostu zaczęto odchodzić [19:22] od sposobu pojmowania BWA od tego kanonicznego sposobu pojmowania bliźni [19:27] podkreślając bluźnierstwo [19:33] powinno nie chronić Boga lecz powinno chronić jeśli już [19:40] ludzi wierzących w Boga to zmiana [19:47] fundamentalna dużo jeszcze lat minęło zanim bluźnierstwo w [19:54] krajska przep prawa zła kiełkować już w 18 [20:02] wieku Polska uniknęła stosów Ale nie dlatego że tu się wydarzyło coś [20:08] nadzwyczajnego w naszym kraju nie trzeba się tu doszukiwać analogii jak słusznie jeden z historyków Janusz Tazbir [20:14] powiedział po prostu skala była inna w Polsce w porównaniu do innych krajów [20:19] europejskich tam w setkach skazywano w setkach tysięcy skazywano a w Polsce to były jednostki i [20:27] na tym polega różn także nie można gloryfikować Polski na tym tle ale [20:32] jednocześnie trzeba mieć na uwadze że to były jednostkowe sytuacje te na [20:38] terenie Rzeczpospolitej szlacheckiej w porównaniu do innych krajów ówczesnej [20:43] Europy na tym polegała ta różnica Prawdą jest że jeżeli chodzi o [20:48] samo prawodawstwo przejdę teraz [20:55] do krótko już bezpośrednio do Francji myśl oświeceniowa spowodowała [21:04] że nie chronimy już Boga ale chronimy ludzi wierzących w Boga ma kluczowe [21:11] znaczenie bo teraz osoba wierząca może głosić swoje [21:19] poglądy nawet heretyckie i będzie chroniona przez [21:24] prawo w głoszeniu tych poglądów i tu znowu [21:29] pza tak pięknie to jest teraz na samym początku tak pięknie nie było zmiana [21:36] przedmiotu ochrony z Boga na ludzi wierzących również [21:41] ewoluowała Dlaczego Dlatego że francuzom bez mała [21:49] potrzebnych było ponad 100 lat do tego aby dobrze od strony prawnej zagwarantować wolność poglądu głoszenia [21:56] pogląd i tak naprawdę dokonali tego na mocy ustawy z 1881 roku o Wolności pras ta ustawa ma [22:04] kluczowe znaczenie w całym systemie prawa francuskiego bo po raz pierwszy w Europie jasno stanowczo przepisy [22:10] powiedziały każdy pogląd domyśle również heretycki podważający dogmaty podważający nawet [22:18] istnienie Boga jest dopuszczalny [22:23] prawnie debacie mało w życiu publicznym czyli prawo [22:29] Opowiada się za dyskusją wolną od przesądu wolną [22:38] od naleciałości być wolną od głoszenia jednostronnych osądu prawo [22:46] gwarantuje to aby w trakcie dyskusji ścierały się różne poglądy różne oceny opin nawet tego [22:54] samego faktu faktów nawet trch [23:00] wartością nadrzędną nie jest ochrona Boga tylko wartością nadrzędną jest ochrona [23:08] ludzi Polą zupełnie inne [23:14] podejście dziś oczywiście pojawia się problem czy Korzystając wolności słowa he jak to [23:21] widzieli Francuzi w 19 wieku nie krzywdzili samich siebie [23:27] nawzajem bo możemy wszystko powiedzieć z [23:35] zastanowieniu wiedzą bez jakiejkolwiek wiedzy i pytanie jest czy głoszeniem [23:42] naszych poglądów tej absolutnej Wolności my przypadkiem nie krzywdzimy [23:48] drugiego człowieka czy głoszenie poglądów może być krzyz praw wtedy nie miało jasnej [23:56] odpowiedzi na to py czy ja głoszeniem swoich poglądów mogę kogoś krzywdzić i [24:02] na ile skutecznie mogę kogoś krzywdzić i czy prawo również powinno chronić osoby [24:08] które się z moimi krzywdzący poglądami nie [24:13] zgadzają prawo tej kwestii nie rozstrzygnęło w ówczesnej [24:19] Europie i do dziś mamy tego połos ponieważ w wielu [24:25] prawodawstwa cały czas ślady bluźnierstwa chociaż już tego [24:31] przestępstwa nie ma nawet w polskim kodeksie karam ochronę uczuć religijnych i teraz kwestią [24:38] pierwszorzędną w naszym kodie karnym aktualnie obowiązującym w Polsce jest kwestia tego co [24:45] obraża twoje uczucia religijne czy zakwestionowanie dogmatu trójcy świętej [24:52] już będzie d ciebie obraźliwa będzie wystarczającym powodem do tego że złożysz zawiadomienie [24:59] czy może na plucie zniszczenie [25:05] obrazu Świętego będzie tym wystarczającym A może wystarczającym [25:12] będzie to że powiesz Boga nie ma ktoś go stworzył na [25:20] potrzeby tego żeby zarządzać ludźmi Czy jest to wymyślony czy tego typu [25:27] pogląd ugruntowany będzie wystarczający do tego że obrazi twoje uczucia religijne subiektywne zawsze subiektywne [25:33] Polska jest zatem Jednym z przykładów krajów który nadal [25:39] chroni sferę No właśnie uczuć religijnych A z tym i dogmatów i osobę [25:46] wierzącą jako osobę wierzącą bo chroni ją przed negatywnymi skutkami Czyś opinii ocen światopoglądów [25:53] wygłaszanych teorii i tak dalej kra europejsk Mamy również tego [26:00] typu przestępstwa i mamy wiele krajów europejskich których już w ogóle nie ma [26:06] śladu po bluźnierstwie jak na tym tle wygląda Francja która znowu poszła o [26:13] krok dalej Otóż we Francji idea świeckiego państwa [26:21] jest ideą konstytucyjną Francuzi traktują ją bardzo poważnie bardzo serio [26:27] jesta do konstytucji jako jedna z nadrzędnych idei tego państwa oczywiście [26:34] jest to zbiór pojęciowo bardzo szeroki wszystko można uznać za świeckie a [26:39] świeckość tworzy się wykuwa się niejako w życiu publicznym prywatnym za pomocą konkretnych działań [26:47] czy państwowych czy prywatnych ale zwraca uwagę to że Francuzi aktualnie w [26:54] sposób bardzo precyzyjny [27:01] bronią osoby zarówno wierzące jak i [27:08] niewierzące przed możliwością wykorzystania określonych [27:16] poglądów treści które by w jakiś sposób [27:22] zakłócały ich wewnętrzną integralność czyli zniesławił ich [27:29] C mamy do czynienia z sytuacją w której mamy bardzo dobre precyzyjne przepisy [27:35] które dają tylko i wyłącznie ochronę o sobie przed jakimkolwiek zniesławieniem [27:41] przed jakimkolwiek dyskryminowani czy to z powodów religijnych czy nier [27:46] religijnych zatem chciały się powiedzieć mamy wolną przestrzeń do tego żeby [27:52] debatować ale jednocześnie dobrze zabezpieczam nie Polą [27:58] ludzi przed treściami zniesławia To co oni uważają za słuszne [28:05] lub niesłuszne pojęte lub niepojęte co jest granicą oczywiście tej [28:13] słuszności bo wcześniej czy sprawy trafiają oczywiście do do sądów więc sądy w tego typu [28:21] sprawach orzekają oczywiście granicą tego gdzie jest [28:32] gdzie już się to zniesławienie zaczyna A gdzie się gzie się kończy jest to [28:39] że aktualnie prawo nie chroni znieważania [28:44] przedmiotu czci religijne francuskie pra ale jednocześnie karalne jest takie [28:51] zachowanie które są wymierzone w osoby wierzące z powodu ich przynależności religijnej lub braku takiej [28:57] przynależności Innymi słowy żeby znieważyć my musimy zidentyfikować wiarę danego [29:03] człowieka i jego przynależność i dopiero wtedy możemy mówić o zniesławieniu więc [29:08] jeżeli będziemy poddawać wątpliwość dogm będziemy szerze chcieli zohydzić [29:15] czyjąś wiarę albo jego przekonania to tej osoby nie zni sławimy dopiero wtedy [29:23] gdy przypisy te nasze działania Zesławice podważające dane dogmaty do [29:29] konkretnej osoby wycelują w konkretną osobę Wtedy ją zmysłowi czyli gdy [29:34] połączymy jej wiarę wierzenia poglądy i te nasze działania zniesławił [29:40] wtedy prawo francuskie skutecznie da odpór takim zachowaniom i weźmie w ochronę oczywiście czyli mówiąc bardzo [29:49] krótko wyszydzanie lub poddawanie poddawanie wątpliwość zasad [29:55] religijnych nie będzie karalny po prostu nie będzie karalne [30:03] natomiast i nie będzie karalne również znieważanie przedmiotów czci religijnej [30:09] siłą rzeczy Oczywiście to ma fundamentalne znaczenie ponieważ dobrym chronionym [30:16] aktualnie we Francji jest wolność od [30:21] dyskryminacji z uwagi na przynależność religij brak przynależności czyli system prawa francuskiego karnego przewiduje [30:28] ochroną prawną swobodnego wyrażania myśli oraz ochronę osób przed [30:36] prześmiewczym dyskryminujący traktowaniem ich jako tych które mają [30:41] depozyt pewnej wiary pewnych poglądów lub jej nie mają Ale głoszą [30:48] je fundamentalna różnica subtelna ale fundamentalna i na zakończenie czy [30:58] jeszcze czas tak pozwala Okej [31:06] okej w nawiązaniu okej jeż czas pozwala to jak najbardziej tak [31:13] padło wcześniejszym wykładzie bo jest to klamra spinająca wcześniejsze też dyskusje Chociaż może wydawać się to [31:20] odległe naprawdę tak jest wystąpieniu właśnie profesora [31:28] joela padło to Jak powstają dogmaty Prawdą jest że niemal każdy dogmat powstał jako chycki to zostało [31:36] powiedziane i teraz czy prawo musi chronić Czy powinno chronić prawo do [31:42] powstawania nowych poglądów No właśnie to jest pierwsze [31:48] pytanie otwarte drugie czy prawo ma bronić chrześcijaństwo wiarę w [31:56] Boga to jest drugie pytanie czy bez bez herezji nie ma rozwoju i w teologii i w [32:02] prawie nie ma niedopuszczanie nowych poglądów myśli opinii ocen hamuje rozwój [32:11] hamuje rozwój jakikolwiek brak dyskusji jest największym wrogiem [32:19] prawdy zatem jest ciekawe stwierdzenie że [32:24] teologia idzie dalej niż Credo Zatem pytanie tutaj z trzeba zadać jest następujące [32:31] czy prawo może w tym pomagać przeszkadzać albo ograniczać lub wręcz [32:39] zakazywać to jest pytanie kluczowe jaką rolę prawo ma w kształtowaniu również [32:47] teologi i Ostatnie stwierdzenie podsumowujące [32:54] wątki po twierdzenie że ktoś jest heretykiem [33:00] jest początkiem do dyskusji o herezji z tym człowiekiem której to dyskusji może [33:06] wynikać brak herezji potwierdzenie herezji lub nic może nie wynikać z tej [33:14] dyskusji Inną sprawą jest że jeżeli prawo zabrania twierdzeń o charakterze ocenny wtedy wykluczona jest [33:22] dyskusja i najważniejsze stwierdzenie czy nie [33:29] że Obrazić możemy tylko głupca żeby było jasno człowieka bez [33:36] refleksyjnego bo człowieka mądrego samoświadome [33:47] samoświadomy obrazić przypadkiem nie da się takiego [33:52] człowieka obrazić i [33:59] oczywiście myśl Główna pewnie przewodnia prawo [34:05] upraszcza schematy myślenia prawnicy często działają metodą [34:11] zero jedynkowego jesteśmy uczeni nie nie przez przypadek na pierwszym roku Uczymy [34:17] się Prawa Rzymskiego które w istocie [34:22] rzeczy miało za zadanie uprościć życie społeczności [34:30] a więc w tym uproszczonym schemacie prawnicy zerowo myśląc przyjmują pewne [34:35] koncepcje nie filozoficzne nie teologiczne tylko prawne w [34:41] oderwaniu tej rzeczywistości teologicznej od rzeczywistości filozoficznej a więc bez polotu [34:47] Chciałoby się powiedzieć bez refleksji a to powoduje że prawnicy [34:53] widzą świat czarno-biały niebo piekło [34:59] nie widzą bardzo często subtelnych różnic nie widzą odcieni [35:05] szarości i jeśli nie będzie refleksji środowisku prawników poprzez spotkania [35:11] poprzez dyskusje Chociażby teami z filozofami [35:18] prawo będzie się brutala wróci [35:26] Doo korzeni do regulatora siłowego a więc takiego kiedy ktoś mając władzę [35:33] narzuca nam jak to się mówi swoje prawa tylko po to żeby zagospodarować pewną [35:41] rzeczywistość a nie żeby wyciągnąć z n wnioski albo nawet wręcz uczynić uczynić [35:47] nas szczęśliwszym mądrzejszymi i to jest dziś duże [35:54] zagrożenie Mam nadzieję że będzie możliwość porozmawiania i że ten [36:01] wątek mój to jako prawnika przyczynił się i przyczyni do do refleksji do dyskusji [36:08] Bardzo dziękuję --- Przygotowane przez: mgr Joanna Gacka Kontakt: j.gacka@ewst.pl